İçeriğe atla

Vas deferens

3D Medical Illustration showing vas deferens.
Vas deferens'i gösteren 3D Tıbbi İllüstrasyon.

Vas deferens kanalı veya duktus deferens, birçok omurgalının erkek üreme sisteminin bir parçasıdır. Kanallar, spermi epididimisden boşalma kanallarına taşır. Vas deferens, inguinal kanal yoluyla karın boşluğundan çıkan kısmen kıvrılmış bir tüptür.

Etimoloji

Vas deferens Latince "taşıma gemisi" anlamına gelir; çoğul hali vasa deferentia'dır. Ductus deferens de "taşıma kanalı" anlamına gelen Latincedir; çoğul hali ductus deferentes'dir .

İşlevi

Boşalma sırasında, vas deferens duvarlarındaki düz kas refleks olarak kasılır ve böylece spermi ileriye doğru iter. Bu aynı zamanda peristaltik hareket olarak da bilinir.[1]

Klinik önemi

Doğum kontrolü

Vasektomi, bazı durumlarda tersine çevrilebilmesine rağmen, vasa deferentia'nın kalıcı olarak kesildiği bir doğum kontrol yöntemidir.

Hastalık

Vas deferens tıkanmış olabilir veya vas deferensin doğuştan yokluğu (CAVD, kistik fibrozun potansiyel bir özelliği) olarak bilinen ve erkek kısırlığına neden olan bir durumda tamamen yok olabilir. Erkek kısırlığının bu nedenlerini tedavi etmek için, testiküler sperm ekstraksiyonu (TESE), mikrocerrahi epididimal sperm aspirasyonu (MESA) veya sperm hücrelerinin doğrudan testis veya epididimden toplanması için diğer yöntemlerle sperm toplanabilir.

Kaynakça

  1. ^ Berridge, Michael J. (2008). "Smooth muscle cell calcium activation mechanisms". The Journal of Physiology. 586 (21): 5047-5061. doi:10.1113/jphysiol.2008.160440. PMC 2652144 $2. PMID 18787034. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İnsan penisi</span> erkek üreme ve cinsel organı

İnsan penisi, erkek bireylerde, görünür kısımda yer alan eşey ve üreme organı yapısıdır. İdrar ve üreme salgısı kanalıyla, bunun çevresini saran süngerimsi bir yapıda kan damarlarınca zengin bir üreme organıdır. Penisin ucunda yer alan açıklıktan hem idrar hem de meni ayrı zamanlarda dışarıya atılır. Penis uyarıldığında damarların kanla dolmasıyla büyür ve sertleşir. Buna sertleşme (ereksiyon) denir. Sertleşen penis içindeki meninin dışarı atılmasına boşalma (ejakülasyon) denir.

<span class="mw-page-title-main">Prostat</span>

Prostat, üriner sistemin son kısmına yakın bölümde mesane ve üretra arasına yerleşmiş kestane şekli ve büyüklüğünde bir organdır. Yapı olarak üretral kret, seminal kolikulus, boşalma kanalı, prostatik sinüs, prostatik kanallar, prostatik utrikülden oluşur.

Organ, biyolojide belirli bir görevi veya görevler bütününü yapan doku grubudur. Bazı organlar kendilerini farklı yollarda yenileyebilir. Birlikte çalışan organlar sistemleri oluşturur. Organ Latince organum sözcüğünden türemiştir. Organın Türkçe eş anlamlısı olarak örgen ve kılgan sözcükleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pilus</span> Bakterilerin yüzeyinde bulunan proteinli kıl benzeri uzantı

Pilus, bakteri hücrelerinin yüzeyinde olan, bakteriyel birleşme (konjugasyon) için gerekli olan saç gibi bir yapıdır. Piluslar bakteriyi kendi türünden bir diğerine bağlayıp iki hücrenin sitoplazmaları arasında bir köprü oluştururlar. Bu sayede plazmidler bir hücreden öbürüne aktarılabilir. Edinilen bir plazmid bakteriye antibiyotik dayanıklılığı gibi yeni özellikler kazandırabilir.

Kısırlık veya infertilite, kadınlarda ve erkeklerde tıbbi nedenlerle çocuk sahibi olamama durumu. Tıpta kısırlık "herhangi bir korunma olmaksızın, düzenli cinsel ilişkiye rağmen bir yıl içerisinde çocuk sahibi olunamaması" şeklinde tanımlanır. Kısırlık sorunu erkek ve kadında eşit oranlarda görülür.

<span class="mw-page-title-main">Testis</span>

Er bezi, haya veya testis, erkek üreme organlarından penisin her iki yanında yer alan yapılardır. Erkek sağlığında önemli yer tutar.

<span class="mw-page-title-main">Üzerine attırma</span> pornografide erkek boşalması sahnesine verilen isim

Üzerine attırma, meni atışı veya meni sahnesi anlamına gelir., pornografide erkek porno oyuncusunun genellikle partnerinin veya bir cismin üzerine spermini attırdığı anı tasvir etmek için kullanılmaktadır. Genelde kadın genital bölgesinin üzerine, kalçalara, göğüse, dile veya surata gerçekleştirilen, meninin fışkırtılma eylemidir. Partnerin üzerine boşalmak; çeşitli cinsel fetişizm türlerinde, özellikle de bukkake oldukça yaygındır. Film yapımcısı açısından ise üzerine boşalma sahnesi çekilmesinin amacı; pornografik film de gösterilen cinsel eylemin gerçek olduğunu ve erkek katılımcı için seksin tamamlanmış olduğunu kanıtlamaktır. Bir üzerine boşalma türü olan surata boşalma eylemi günümüz pornografik film, dizi ve videolarında; genellikle sahneyi bitirmenin bir yolu olarak kullanılmaktadır.

Vazektomi, erkeklerde duktus deferenslerin çeşitli tekniklerle kesilmesi veya bloke edilmesi yoluyla spermlerin boşalmasını önleyen bir ameliyat prosedürüdür. Hindistan gibi ülkelerde yoğun olarak kullanılmaktadır. Vasektomi ile birlikte vas deferens kanalları kesintiye uğratılıp veya kapatılıp spermlerin meni sıvısına geçişi engellenir. Operasyon sonrası erkeğin erkeklik gücü etkilenmez, sadece çocuk yapma yetisini kaybeder.

Varikosel, testislerdeki kanı boşaltan toplardamarların çeşitli nedenlerle genişleyerek varisleşmesidir. Varikosel testiste ısı artışı başta olmak üzere birçok soruna neden olur ve bunlar da kısırlığa yol açabilir. Varikosel %85 oranında sol testiste ve %15 iki taraflı olur. Varikosel sadece sağ tarafta görülüyorsa ek tetkike gerek vardır.

Mikroenjeksiyon, camdan yapılmış bir mikropipetle hücre duvarından mikroskobik boyutta madde ekleme yöntemi. Diğer tekniklere göre daha zahmetli bir teknik olmasına rağmen özellikle transgenik hayvan üretilmesinde ve gen aktarımında sıklıkla kullanılmaktadır. Mikroenjeksiyon aktarılmak istenen DNA parçasının doğrudan fiziksel bir yöntemle hücrenin çekirdeğine iletilmesi metoduna dayanır. Mikroenjeksiyonun genellikle yumurta hücrelerine uygulanması sonucunda transgenik hayvan üretimi mümkün hale gelmektedir. Uygulama, gen aktarılacak hücrenin küçük bir vakumla mikroskop altında sabitlenmesiyle başlatılır. Hazırlanan DNA, çok ince uçlu bir pipetle hücrenin çekirdeğine iletilir ve buraya zerk edilir. Bu hücrenin gelişmesiyle de DNA'sı alınan canlının aynısı meydana gelir. Bu sistem kullanılarak memeli yumurta hücreleri, kurbağa yumurtaları ve muhtelif bitki protoplastlarında başarılı çalışmalar yapılmıştır. Bu teknik günümüzde sperm hücrelerinin herhangi bir nedenle kadın yumurtasına erişemediği veya yumurta zarını aşamadığı erkek kısırlığı durumlarında ise yeni bir tüp bebek yöntemi olarak da kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tüp bebek</span> Tüp bebek işlemi

Tüp bebek ya da bilimsel ismiyle in vitro fertilizasyon (IVF), bir yumurtanın sperm tarafından, vücut dışında suni olarak döllenmesi sürecidir. IVF, kısırlık tedavisinde diğer yardımlı üreme yöntemleri başarısız olduğunda kullanılan önemli bir tedavi yöntemidir. IVF işlemi, bir kadının yumurtlama sürecini izlemek, yumurtayı yumurtalıklardan almak ve laboratuvar ortamında sperm ile dölleyerek döllenmiş yumurtanın (zigot) daha sonra hastanın rahmine başarılı bir gebelik oluşturulması amacıyla tekrar aktarılması şeklinde özetlenebilir. Bir kadının doğal döngüsünün ovum (yumurta) toplamak için izlenmesine "doğal siklus IVF" denir. İlk başarılı doğan "tüp bebek" olan Louise Brown, 1978 yılında doğmuştur. Louise Brown, doğal siklus IVF sonucu olarak doğmuştur. Fizyolog Robert G. Edwards, 2010 yılında bu tedaviyi geliştirdiği için Nobel Fizyoloji veya Tıp Ödülü kazanmıştır.

Dışarı boşalma, geri çekme yöntemi ya da koitus interruptus erkeğin cinsel ilişki sırasında ejakülasyondan önce penisini kadının vajinasından geri çekip başka ortama boşalmasıyla gerçekleşen gebelik önleme (kontrasepsiyon) işlemidir. Bu doğum kontrol yöntemi en az iki bin yıldır kullanılmaktadır. Araştırmalara göre 1991 yılında tahmini 38 milyon çift bu yöntemi kullanmıştır. Dışarı boşalma cinsel yolla bulaşan hastalıklara (CYBH) karşı koruma sağlamaz.

<span class="mw-page-title-main">Cinsel uyarılma</span> cinsel aktivite sırasında veya beklentisiyle cinsel arzunun uyarılması

Cinsel uyarılma, cinsel aktivite beklentisiyle cinsel arzunun uyarılmasıdır. Cinsel ilişki için hazırlık olarak vücutta ve zihinde birtakım fizyolojik tepkiler oluşur ve bu süreç boyunca devam eder. Erkek uyarılması sertleşmeye neden olur. Kadın uyarılmasında vücudun tepkisi meme başı, vulva, klitoral ereksiyon, vajinal duvarlar ve vajinal yağlama gibi cinsel dokulardır. Zihinsel uyarıcılar, dokunma gibi fiziksel uyarıcılar ve hormonların iç dalgalanması cinsel uyarılmayı etkileyebilir.

Erkek üretrası penistir ve penis aynı zamanda erkek üreme sisteminin dış yapılarından biridir. Erkek üreme sistemi iç ve dış yapılar olarak ikiye ayrılır.

<span class="mw-page-title-main">Uykuda boşalma</span> Rastgele gerçekleşen uyku boşalması ve orgazmı

Islak rüya olarak da bilinen uykuda boşalma, gece emisyonu veya ihtilam, uyku esnasında kendiliğinden oluşan, erkeklerde orgazm ile boşalmayı, kadınlarda ise vajinal ıslanma veya orgazmı içeren durum. Gece emisyonları en çok ergenlik döneminde ve erken genç yetişkinlik yıllarında görülür ancak ergenlikten sonra herhangi bir zamanda da olabilir. Erkeklerin ıslak bir rüya sırasında uyanmaları ya da uyumaya devam etmeleri mümkündür ancak bazı araştırmacılar kadınlarda ıslak rüyanın sınıflandırılması için orgazm sırasında uyanma ve orgazmın gerçekleştiğini fark etme kriteri belirlemiştir. Sadece vajinal ıslanma, kadının orgazm olduğu anlamına gelmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Surata boşalma</span> başkasının yüzüne boşalmayı içeren cinsel aktivite

Surata boşalma veya surata attırma, bir erkeğin bir veya daha fazla cinsel partnerinin yüzüne meni boşalttığı bir cinsel aktivitedir. Surata boşalma, penetratif olmayan bir seks şeklidir, ancak genellikle vajinal seks, anal seks, oral seks, manuel seks veya mastürbasyon gibi başka bir cinsel uyarılma yönteminden sonra gerçekleştirilir. Ayrıca pornografik filmlerde ve videolarda düzenli olarak, genellikle bir sahneyi kapatmanın bir yolu olarak tasvir edilir.

Dölleme ya da tohumlama eşeyli üreyen canlılarda üremek ya da dişiyi döllemek amacıyla, spermin dişi üreme sistemine girişi. Sperm memelilerde rahime veya fallop tüpüne iletilir. Memelilerde dölleme normalde cinsel ilişki veya çiftleşme sırasında meydana gelir, ancak tohumlama suni tohumlama gibi başka yollarla da gerçekleşebilir.

Epididimis; erkek üreme sisteminde testisin üzerinde bulunan, testisi vas deferens'e bağlayan bir tüptür. Tüm erkek sürüngenlerde, kuşlarda ve memelilerde bulunur. Yetişkin insanlarda dar, sıkıca sarılmış bir tüptür. Yumurtalar tarafından üretilen spermlerin taşınması, depolanması ve olgunlaşmasından sorumludur. Epididimis eki, epididimis alt bağı, epididimis üst bağı'ndan oluşur. Epididimis üzerinde, spermatik kord'un alt kısmının önünde paradidim yer alır.

Suni tohumlama cinsel ilişki veya in vitro fertilizasyon (dölleme) dışındaki yollarla in vivo dölleme yöntemi ile bir gebelik elde etmek amacıyla spermin dişinin serviksine veya uterus boşluğuna iletilmesidir. İnsanlar ve hayvanlar için bir doğurganlık tedavisidir. Süt sığırları, atlar, küçükbaş hayvanlar ve domuzlar dahil olmak üzere hayvan yetiştiriciliğinde yaygın bir uygulamadır.

Seminal keseler (veziküler bezler veya seminal veziküller olarak da adlandırılır), bazı erkek memelilerin idrar kesesinin arkasında yer alan bir çift kıvrımlı tübüler bezdir. Bunlar kısmen semen sıvısını salgılarlar.