İçeriğe atla

Vartavar

Bir Vartavar anı.

Vartavar (ErmeniceՎարդավառ, Hemşince: Vartevor veya Behur)[1] Ermenistan[2] ile Türkiye'nin Doğu Karadeniz bölgesinde kutlanan bir festivaldir. Türkiye'de Rize'nin Çamlıhemşin ve Hemşin ilçelerinin yüksek kesimlerinde yaşayan bir halk olan Hemşinliler tarafından Temmuz ve Ağustos ayları içerisinde köyden köye değişen tarihlerde, dinlenmek ve eğlenmek amacıyla yapılan ve Trabzon'da yayılan derneklerden farklı olarak, herkesin değil de daha çok genç kız ve erkeklerin horon edip diğerlerinin seyretmesi ile kutlanan bir yayla şenliğidir.

Etimoloji

Vartavar isminin kökeni Ermenice varth "gül" ile var “ışık saçan" kelimelerine dayanmaktadır.

Tarihçe

Anadolu'nun Hristiyanlaşmasından önceki pagan inançlarından birisi olan, hasat zamanı kutlamalarının dini motiflerle zenginleştirilmiş bir versiyonu olarak varlığını yakın zamanlara kadar sürdürmüş ve İslamlaşmadan sonra da bir eğlence ve genç kız ve erkeklerin, gelecekteki eşlerini bulmaları ve tanımaları amacına hizmet eden şarkılı, horonlu bir şenlik olarak günümüze dek gelmiş olmalıdır.

Ermeni inancında Nuh Tufanı'ndan sonra, Nuh gemiden inerken son bir kez yağmur yağar ve hayat yeniden başlar. Hristiyanlıkla birlikte bu şenlik İsa'nın suret değişmesi (Ermenice Baydzara-gerbutyun Diarn, 22 Temmuz) yortusuyla birleştirilmiştir. Kitâb-ı Mukaddes'e göre İsa'nın üç havarisiyle çıktığı dağda, yüzü güneş gibi parlar, etrafında Musa ve İlyas belirir ve Tanrı "Sevgili oğlum budur," der.

Ermeniler Vartavar'ı etrafı güllerle süsleyerek ve birbirlerini su ile ıslatarak kutlarlar. Hemşinliler dışında bazı Müslüman Kürt topluluklar da kuzuların sütten kesilme zamanını (7 Ağustos) Vartivor adı altında kutlamaktadırlar.

Galeri

Kaynakça

Dış bağlantılar

  1. ^ "Hemşinlilerin 'Vartevor'u". Agos. 16 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2020. 
  2. ^ "Armenians Celebrate The Vardavar Water Festival". RadioFreeEurope/RadioLiberty (İngilizce). 30 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2020. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Rize</span> Rize ilinin merkezi olan şehir

Rize, Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Karadeniz bölümünde yer alan Rize ilinin merkezidir. Tarihi Pontus bölgesinin doğusunda kalan Rize, Osmanlı döneminde Lazistan Sancağı'nda yer almıştır. Günümüzde Türkiye'ye bağlıdır.

Peygamber veya yalvaç, Tanrı aracılığıyla bir dini veya dinî öğretiyi yaymakla görevlendirildiğine inanılan kişidir. Peygamberler ayrıca dinî terminolojide âyet, işaret veya mûcize denilen doğaüstü güç veya olayların kendilerine atfedildiği mitolojik veya yarı mitolojik insanlardır. İbrahimî dinlerin inananları, peygamberlerin Tanrı'dan aldıkları “vahiy” adlı mesajları diğer insanlara ulaştırdıklarına inanırlar.

Fikret Hakan, gerçek adıyla Gaffar Bumin Çıtanak, Türk oyuncudur.

<span class="mw-page-title-main">Aşure Günü</span> Hicri takvimin ilk ayı olan Muharrem ayının 10. günü

Aşure Günü veya Aşura Günü, hicrî takvimin ilk ayı olan Muharrem ayının onuncu günüdür. İslam inancında bugün de birçok önemli olay meydana geldiğine inanılır ve bugüne kıymet atfedilir. İslam peygamberi Muhammed’in torunu Hüseyin’in Yezid’in ordusu tarafından öldürüldüğü gündür. Muharrem ayında oruç ibadeti de yapılır.

<span class="mw-page-title-main">Şükran Güngör</span>

Şükran Nuri Güngör, Türk tiyatro ve sinema oyuncusudur.

<span class="mw-page-title-main">Âl-i İmrân Suresi</span> Kuranın 3. suresi

Âl-i İmrân Suresi, Kur'an'ın 3. suresidir. Sure, 200 ayetten oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Mormonluk</span> Joseph Smith tarafından kurulan dinî gelenek ve teoloji

Mormonluk kavramı, Joseph Smith, Jr. tarafından 1830'da ortaya çıkan İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi ve Brigham Young ile günümüze kadar da devam eden bir dini yorumun, geleneksel ve kültürel unsurlarını içermektedir. Özellikle, Mormonluk, İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi ile ilgilidir.

<span class="mw-page-title-main">Hemşinliler</span> etnik grup

Hemşinliler, yoğun yaşadıkları yerler Türkiye'nin Rize, Erzurum'un Tortum, İspir, Artvin'in Hopa ve Kemalpaşa ilçeleri, Trabzon'un Araklı ve Sürmene ilçelerinde olan, nüfusu yaklaşık iki yüz bin kişiden oluşan ve Hemşince veya Türkçe ana dilli etnik gruptur. Hemşinli tanımı Hemşin'de yaşayanları değil kendine ait ortak bir kültürü, dili olan topluluğu ifade etmektedir. Hemşinlilerin önemli bir kısmı bugün Türkiye'nin büyük şehirlerine ve Rusya, Gürcistan, Özbekistan gibi başka ülkelere dağılmış durumdadır. Bunun siyasi, ekonomik ve dini pek çok nedeni bulunmaktadır. Hemşinlilerin çoğunluğunun mensup olduğu din İslam'dır.

<span class="mw-page-title-main">Festival</span> belli bir sanat dalına ya da sanatçıya ayrılmış gösteri dizisi

Festival, genellikle yerel bir topluluk tarafından belirlenmiş ve geleneksel olmuş gün ve tarihlerde kutlanan, yapıldığı yörenin imgesi hâline gelmiş etkinlikler bütünüdür. Festival kelimesi Latince festa kelimesinden gelir. İlk kez 1200'lü yılların başında kullanıma girmiş ve yerleşmiştir. Festivaller genelde doyasıya yemeklerin yendiği, çevrenin en güzel şekilde süslenip, temizlendiği olgulardır.

<span class="mw-page-title-main">Selâhiye, Kocaali</span> Kocaali, Sakarya, Türkiyede mahalle

Selahiye, Sakarya ilinin Kocaali ilçesine bağlı bir mahalledir. 12/11/2012 tarihli yeni büyük şehir kanunu ile köy iken Kocaali ilçesine bağı mahalle yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Karadeniz Oyunları</span>

Karadeniz Oyunları Karadeniz'e kıyısı olan ve Karadeniz Ekonomik İşbirliği (KEİ) üyesi olan ülkelerin katıldığı Karadeniz Olimpiyat Oyunları'dır. Oyunlara Türkiye, Azerbaycan, Sırbistan, Ukrayna, Rusya, Gürcistan, Arnavutluk, Moldova, Bulgaristan, Romanya, Ermenistan, Yunanistan olmak üzere toplam 12 ülke katılmaktadır. Oyunlarda olan spor branşları Futbol, Basketbol, Voleybol, Tekvando, Okçuluk, Yüzme, Atletizm, Bisiklet, Ritmik jimnastik, Güreş, Bedensel Engelli Yüzme, Bedensel Engelli Atletizm ve Bedensel Engelli Okçuluk'tur.

<span class="mw-page-title-main">Fırat Tanış</span> Türk oyuncu ve müzisyen

Nuri Fırat Tanış, Türk oyuncu ve müzisyen.

<span class="mw-page-title-main">Misis Mozaik Müzesi</span>

Misis Mozaik Müzesi; Adana'nın Yüreğir ilçesinde bulunan bir mozaik müzesidir. 1959 yılında, Misis Antik Kenti'nde yapılan kazılarda gün yüzüne çıkartılan mozaikleri sergilemek amacıyla kurulmuştur. Adana Arkeoloji Müzesi'ne bağlandıktan sonra müze bünyesinde bulunan tüm eserler buraya taşınmış ve ziyarete kapatılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Hemşince</span>

Hemşince, arkaik bir Ermenice lehçesi olup Batı Ermenice içerisinde sınıflandırılır. Doğu Karadeniz'de kendilerini Hemşinliler olarak adlandıran kişilerce konuşulur.

<span class="mw-page-title-main">Leblebici Horhor Ağa</span> ilk Türk operetlerinden biri

Leblebici Horhor Ağa, 1875'te bestelenen, ilk defa İstanbul'da 11 Ocak 1876'da sahnelenen üç perdelik operet. ilk Türkçe operetlerdendir. Librettosu Takvor Nalyan'a, müziği Dikran Çuhacıyan’a aittir. İstanbul’da yaşanmış gerçek bir aşk hikayesini konu alır.

<span class="mw-page-title-main">Roma festivalleri</span> Vikimedya liste maddesi

Roma festivalleri ya da Latince söylenişiyle feriae, Roma İmparatorluğu'nda yılın belli zamanlarında farklı tanrısal varlıklar için kutlanılan bayram ya da festival günleridir. Bu festivallerin en önemlileri Saturnalia(günümüzde Noel) ve Consualia, Lupercalia ve Bona Dea kutlamalarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Saturnalia</span>

Satürnalia Bayramı, Satürnalia Festivali veya Satürnalia, Roma paganizminde Satürn onuruna kutlanan bir bayramdır.

Hemşin Prensliği veya Hamamşen Prensliği, 790 yılında, Arapların Ermenistan'ı işgalinden ve bu işgalden sonra Müslüman Araplar tarafından kurulan Arminiya devletinden kaçan Ermeniler tarafından Doğu Karadeniz bölgesinde kurulan bir prensliktir. 1486 yılında Osmanlı İmparatorluğu tarafından son verilmiştir.

Hemşin çorabı veya cimil çorabı, Rize'nin Hemşin, İkizdere ve Çamlıhemşin ilçelerinde Hemşinlilerinin giydiği yöresel bir çorap çeşididir. Hemşin çorabının yapımında yazın koyun yünü, kışın keçi kılı kullanılmaktadır. Giyenin cinsiyetine ve yaşına bağlı olarak farklı renk ve desenlerde örülen Hemşin çorabı tek telli ve iki telli olarak ikiye ayrılmaktadır. Tek telli Hemşin çorabı renksiz, kısa ve erkeklerin giymesi için tasarlanmıştır. Kadınların giymesi için tasarlanan çift telli Hemşin çorabı ise tek telliye kıyasla daha uzundur ve çeşitli motiflerle süslenmiştir. Çoraplar süslendiği motife göre isimlendirilmektedir. Kiraz çiçeği, çay yolu, Kibele, çiçek bahçesi, kırmızı lale, koçiboynuzu, bahçeli, papatya ve yarım gelin yanağı bu motiflerden bazılarıdır. Yöre halkı geleneksel olarak Hemşin çorabı üzerine maniler söyler bu şekilde sevgilisine seslenirler. Kullanımı gün geçtikçe azalan Hemşin çorabı eskisi kadar yaygın değildir. Geleneksel olarak yünlerin boyanmasıyla yapılan Hemşin çoraplarında günümüzde orlon ipler daha sık kullanılmaktadır. Hemşin Göleti Yaz Spor Şenlikleri ve Kültür Sanat ve Tulum Festivali'nde Hemşin çorabı örme yarışması düzenlenmektedir.

Marioba veya Mariamoba, Türkiye'de Şavşat ilçesinde ve Gürcistan'da Cavaheti bölgesindeki Gürcülerin kutladığı bir bayram veya şenliktir.