İçeriğe atla

Varlam Topuria

Varlam Topuria
Doğum8 Ocak 1901
Ontofo, Kutaisi Guberniyası, Rus İmparatorluğu
Ölüm21 Ağustos 1966
Tiflis, Gürcistan SSC, Sovyetler Birliği
VatandaşlıkRus İmparatorluğu
Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti
Sovyetler Birliği
EğitimTiflis Üniversitesi
Ödüller Lenin Nişanı
Kariyeri
DalıDilbilimci

Varlam Topuria (8 Ocak 1901, Ontofo, Abaşa Belediyesi - 21 Ağustos 1966, Tiflis), Gürcü dilbilimci. Gürcistan Ulusal Bilimler Akademisi (1944) üyesiydi.

Hayatı

Topuria 1922'de Tiflis Üniversitesi Felsefe Fakültesi Dilbilim bölümünden mezun oldu. Bilimsel ve pedagojik çalışmalarına 1923'te başladı. Tiflis Pedagoji Enstitüsü ve Tiflis Üniversitesinde ders verdi. 1936 Tiflis Üniversitesi Sözlükbilim Bölümünün kurucu başkanı oldu. 1945'te aynı üniversitede Gürcüce bölüm başkanı oldu ve öldüğü tarihe kadar Gürcüce bölüm başkanlığına devam etti. Topuria, özellikle Güney Kafkas dilleri üzerine yoğunlaştı. Çalışmalarından hareketle, bu dillerin güncel teorik ve pratik sorunlarını, fonetik sistemlerini, gramer yapılarını, diyalektolojilerini, sözcük bileşimlerini ve epigrafilerini inceledi. Özellikle Svanca ve Lakça üzerine eserler verdi. Gürcüce öğretmek için kullanılabilecek bir metodoloji geliştirdi.[1] 1966'da Tiflis'te ölen Topuria, Didube Pantheonu'na gömüldü.

150'den fazla eserin yazarı olan Topuria, Lenin Nişanı ve birçok ödülün sahibidir.

Kişisel hayatı

Evli olan Topuria'nın kendisi gibi dilbilimci olan bir oğlu vardı.

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Güney Kafkas dilleri</span> Kafkas Dağlarının güneyinde konuşulan Gürcüce, Megrelce, Lazca ve Svanca dilleri

Güney Kafkas dilleri, Kafkas dillerine bağlı ve Kafkas Dağları'nın güneyinde konuşulan Gürcüce, Megrelce, Lazca ve Svancadan oluşan dil ailesidir. Dünya çapında yaklaşık 5.2 milyon konuşanı vardır. Diğer hiçbir dil ailesi ile ilişkisi tespit edilemeyen Güney Kafkas dilleri, dünyanın birincil dil ailelerinden biridir. Güney Kafkas dillerinde yazılmış en eski edebi kaynak, Asomtavruli harfleriyle yazılmış Eski Gürcüce Bir el Qutt yazıtlarıdır. MS 430 yılına tarihlenen yazıt, Beytüllahim yakınlarındaki bir Gürcü manastırında bulunmuştur. Gürcücenin yanı sıra, yazı dili gelişmemiş olan diğer Güney Kafkas dilleri de Gürcü alfabesiyle yazılır. Bunun yanında Türkiye ve Avrupa'daki Lazlar için Latin alfabesinden geliştirilmiş Laz alfabesi kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Azerbaycan Diller Üniversitesi</span>

Azerbaycan Diller Üniversitesi ya da kısa adıyla ADU Bakü, Azerbaycan'da bir devlet üniversitesidir. Öğrenci topluluğu yaklaşık 4000 lisans ve 900 lisansüstü öğrenciden oluşmaktadır. Üniversite 700'den fazla öğretmenden oluşan birleşik bir fakülteye sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Ekvtime Takaişvili</span>

Ekvtime Takaişvili, Gürcü tarih çalışmalarına önemli katkısı olan Gürcü tarihçi, arkeolog ve toplum adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Arnold Çikobava</span>

Arnold Çikobava, Nikolay Marr'ın tartışmalı Yafetik teorisinin en aktif eleştirmenlerinden biri olarak tanınan Gürcü kafkasolog, dilbilimci ve filolog.

<span class="mw-page-title-main">Akaki Şanidze</span>

Akaki Şanidze, Gürcü dilbilimci ve filolog. Tiflis Devlet Üniversitesi (1918) ve Gürcistan Bilimler Akademisinin (1941) kurucularından biridir. Tiflis Devlet Üniversitesindeki ilk doktor olan Şanidze'nin Gürcüce üzerine yaptığı çalışmalar dilibilimde önemli kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İvane Cavahişvili</span> Gürcü tarihçi ve dilbilimci (1876-1940)

İvane Cavahişvili, Gürcü tarihçi ve çalışmaları Gürcistan tarihi ve Gürcistan kültürünün modern bilimini büyük ölçüde etkileyen bir dilbilimciydi. Tiflis Devlet Üniversitesi'nin (1918) kurucularından ve 1919'dan 1926'ya kadar rektörlerinden biriydi.

Sergi Cikia, Gürcü Oryantalist ve Gürcü Türkolojisinin kurucusu. 200'den fazla yazılı araştırması ve makalesi bulunan Cikia, Gürcistan Ulusal Bilimler Akademisi üyesidir.

Tamaz Valerianis dze Gamkrelidze Gürcü dilbilimci, oryantalist ve Hititolog. Hint-Avrupa dilbilimi, antik diller, teorik dilbilim, yapısal ve uygulamalı dilbilim ve Kartveloloji alanlarında birçok seçkin eserin yazarıdır. 2005-2013 yılları arasında Gürcistan Bilimler Akademisi'nin başkanlığını yapmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İoseb Kipşidze</span>

İoseb Aleksis Kipşidze, Gürcü dilbilimci ve filolog. Tiflis Üniversitesi Yönetim Kurulu Akademik Sekreteri ve üniversitedeki ilk dilbilim profesörüydü. 1918-1919 yılları arasında üniversitenin Gürcüce bölümünün başkanlığını yapmıştır.

Otar Mikheili Kacaia, Gürcü dilbilimci ve sözlükbilimci.

Guram Kartozia, Gürcü dilbilimcidir. Lazcayla ilgili yaptığı akademik çalışmalarıyla tanınmaktadır.

Nodar Lomouri, Gürcü tarihçi.

<span class="mw-page-title-main">Simon Kauhçişvili</span>

Simon Kauhçişvili eski Gürcü kroniklerinin eleştirel baskılarıyla tanınan Gürcü tarihçi ve filologdur. Gürcistan Ulusal Bilimler Akademisi üyesiydi. Hem edebi hem de bilimsel eserler yazan Kauhçişvili, Gürcistan'daki Bizans çalışmalarının kurucusu olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">İakob Gogebaşvili</span>

İakob Gogebaşvili, Gürcistan'daki bilimsel pedagojinin kurucusu olarak kabul edilen Gürcü eğitimci, çocuk yazarı ve gazeteci. Çocukların Gürcüce okuma yazma öğrenmesi için 1876 yılında hazırladığı Deda Ena isimli kitabı, değiştirilmiş bir biçimde 1880'den beri Gürcü okullarında ders kitabı olarak kullanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandre Hahanaşvili</span>

Aleksandr Solomonoviç Hahanov, Gürcü-Rus tarihçi ve arkeologdur. Gürcü edebiyatında geniş ölçüde takdir edilen akademisyenlerden biriydi.

İrine Asatiani, Gürcü dilbilimci. Lazca başta olmak üzere Güney Kafkas dilleri konulu 10 çalışması vardır.

<span class="mw-page-title-main">Alexander von Zagareli</span> Gürcü dilbilimci

Alexander Anton von Zagareli Gürcü dilbilimci. Sankt-Petersburg Devlet Üniversitesi'nde profesör olarak çalışan Zagareli, Tiflis Üniversitesi'nin kurucularından biriydi.

<span class="mw-page-title-main">Revaz Gaçeçiladze</span>

Revaz Gaçeçiladze, Gürcü Oryantalist, tarihçi, coğrafyacı ve diplomat. 18'i kitap ve monograf olmak üzere 150'den fazla eserin yazarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandre Cavahişvili</span> Sovyet coğrafyacı ve antropolog

Alexander Nikolayeviç Cavahişvili Gürcü kökenli Sovyet coğrafyacı ve antropologdur.

Givi Irakli Maçavariani, Gürcü dilbilimci ve profesör.