Varlık neden var

"Varlık neden var?" veya "Neden yokluk dışında bir şey var?" sorusu Gottfried Wilhelm Leibniz, Ludwig Wittgenstein ve Martin Heidegger gibi filozoflara yöneltilmiş ve onlar tarafından cevaplandırılmaya çalışılmıştır. Bu filozoflar bu soruya metafiziğin temel sorusu adını verdiler.^[4][5]

Soru çok kapsamlı olarak sorulmuştur; spesifik olarak çokluevren, fiziksel yasalar, zaman, bilinç veya tanrının varlığını değil de tüm varlıkları kapsar. Açık bir metafizik sorusu olarak görülebilir.^[6][7][8]

Antik Yunan filozofu Aristoteles, her şeyin bir nedeni olması gerektiğini ve bu nedenlerin nihai bir nedensiz nedenle sonuçlandığını savundu. (bkz. Dört neden)

David Hume, nedenlerin gerekliliğine ilişkin deneyimimiz nedeniyle her şeyin bir nedeni olmasını beklerken, deneyimlerimizin dışında olan evrenin oluşumu durumunda bir nedenin gerekli olmayabileceğini savundu.

Bertrand Russell, "Evrenin tam orada olduğunu söylemeliyim, hepsi bu" diyerek "kaba gerçek" pozisyonu aldı.^[9][10]

Filozof Brian Leftow, soruya nedenlerle ve raslantılarla cevaplanamayacağını (çünkü her neden bir nedenden gelmekte, her rastlantı da önceden var olmalıdır.) ve eğer bir cevap varsa kesin olarak var olan bir şey olması gerektiğini söyledi (yani sadece var olan, varlığını bir şeyin sonucuyla almamış olan bir şey).

Gottfried Wilhelm Leibniz şunları yazdı:

Neden yokluktan başka şeyler de var? Bunun nedeni  [...] kendi varlığının nedenini kendinde bulunduran  [...] bir varlıkta bulunabilr.^[11]

Fizik filozofu Dean Rickles, sayıların ve matematiğin (veya bunların altında yatan yasaların) zorunlu olarak var olabileceğini savundu.^[12][13]

Fizikçi Max Tegmark, tüm matematiksel yapıların fiziksel olarak var olduğunu ve fiziksel evrenin bu yapılardan biri olduğunu belirten Matematiksel evren hipotezi hakkında yazdı. Hipoteze göre, çoğu evrenin yaşama sahip olmadığı antropik ilkeden dolayı evren zeki yaşam için ince ayarlanmış gibi gözükmektedir.^[14]

Filozof Stephen Law, uzay-zamansal bir ortamın dışında kalan bir soruyu uzamsal-zamansal bir ortamdan yanıtlamaya çalıştığından sorunun yanıtlanması gerekmeyebileceğini söyledi. Soruyu, "Kuzey Kutbu'nun kuzeyi nedir?" sorusuyla karşılaştırır.^[15] Sidney Morgenbesser ise soruyu esprisel bir sözle eleştirdi: "Eğer hiçlik olsaydı yine şikayet ediyor olurdunuz!".^[16][17][18]

Stephen Hawking ve Lawrence Krauss gibi fizikçiler, kuantum mekaniğine dayanan açıklamalar sunarak, kuantum boşluk durumunda parçacıkların kendiliğinden var olacağını söylediler. Nobel Ödülü sahibi Frank Wilczek, "hiçbir şeyin kararsız olmadığı" aforizmasıyla tanınır. Ancak bu cevap fizikçi Sean Carroll'u tatmin etmedi. Ona göre Wilczek'in aforizması sadece maddenin varlığıyla ilgilidir, kuantum durumların, uzay-zamanın veya bütün olarak evrenin varlığına değinmez.

Filozof Roy Sorensen, Stanford Felsefe Ansiklopedisi'nde, birçok filozof için sorunun yanıtlanmasının, bir daireyi kare yapmak gibi özünde imkansız olduğunu ve Tanrı'nın bile buna yeterince yanıt vermediğini yazıyor:

"Bir şeyin varlığını açıklamak için, başka bir şeyin varlığına başvururuz... Örnek olarak 'Varlık, Evrensel Tasarımcı var etmek istediği için vardır' cevabını verirsek, cevabımız Evrensel Tasarımcının varlığını açıklamadan kabul etmiş olur. Soruyu kapsayıcı bir şekilde sormuş olan birisi Evrensel Tasarımcının varlığının da nedeninin açıklanmasını isteyecektir. Eğer açıklama bir varlıkla başlamıyorsa, herhangi bir açıklamanın neden geçerliğini olduğunu görmek zor. Böylece bazı filozoflar 'Varlık neden var?' sorusunun cevaplanılamaz olduğu kanısına varır. Sorunun, 'herhangi bir varlığa başvurmadan bir varlığı çıkarsamamızı' isteyerek bizi ezdiğini düşünürler. Mantıkçıların bu çıkarsamayı yapamamalarından dolayı duydukları utanç, matematikçilerin daireyi kare yapamamalarından dolayı duydukları utançdan fazla olmamalıdır."^[19]

Sokratik öncesi filozof Parmenides, hiçliğin olasılığını sorgulayan ilk Batılı düşünürlerden biriydi. Bede Rundle gibi diğer birçok düşünür^[20] hiçliğin ontolojik bir olasılık olup olmadığını sorguladı.^{[21][22][23][24]} Hiçlik, insanların uydurduğu bir kavram olup aslında hiçlik diye bir şey olmayabilir.

Çağdaş filozof Roy Sorenson bu mantık yürütmeyi reddetti. Dedi ki, merak, "önerme kesin gerçek olsa bile mümkündür." Örneğin, "1 − 1/3 + 1/5 − 1/7 + … işleminin π/4'e yakınlaştığının bir reductio ad absurdum ispatı, π/4'e yakınlaşmamasının imkansız olduğunu gösterir. Ancak neden yakınlaşamayacağı üzerine bir şey söylemez. Benzer olarak, eğer "hiçlik" imkansızsa, neden imkansız olduğu sorusu da geçerli bir sorudur.

• Nothingness. Metaphysics Research Lab, Stanford University. 2020. 8 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2020. 
• The mystery of existence : why is there anything at all?. Chichester [England]: John Wiley & Sons. 2013. ISBN 978-0-470-67355-3. 
• Why does the world exist?: an existential detective story. 1st. New York: Liveright Pub. Corp. 2012. ISBN 978-0871404091. 

• Why Anything at All? 18 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Closer to Truth