İçeriğe atla

Vardan Aygektsi

Vardan Aygektsi
Vardan Aygektsi, 17. yüzyıl Ermeni minyatürü
DoğumAfrin (ilçe), Kilikya Ermeni Krallığı
Ölümy. 1250
MeslekKeşiş

Vardan Aygektsi (ErmeniceՎարդան Այգեկցի) ayrıca Maratalı Vardan olarak da bilinir (Vardan Maratatsi;[1] ö. 1250), Ermeni folkloru üzerine çalışmalarıyla ünlü bir Ermeni Hıristiyan keşişdir.

Hayatı

Aygektsi, o zamanlar Kilikya Ermeni Krallığı'na bağlı olan Afrin yakınlarındaki Ma'arrata köyünde doğmuştur. Arkakaghin Manastırı'nda eğitim görmüş ve vardapet unvanını almıştır. Kariyerini önce Amid'de, daha sonra da ata topraklarının yakınında sürdürmüştür.[2]

1198 yılında Kral II. Levon'un taç giyme törenine katılmıştır. 1208 yılında bilinmeyen bir nedenle[2] Amanos Dağları'ndaki Yenicekale köyü yakınındaki Aygek manastırında yaşamaya başlamıştır.[1]

1250'de ölmüştür.

Çalışmaları

Bilinen ilk eseri, Ermeni Apostolik Kilisesi'nin ilkelerinin bir derlemesi olan ve aynı zamanda kilisenin giderek daha etkili hale gelen Kalkedon Konsili kararlarına karşı tutumunu anlatan Armat Havato'dur (çev. 'İnancın kökü').[2] Eserleri arasında, bazıları tarafından yanlışlıkla Vardan Areveltsi'ye atfedilen Masallar ve Coğrafya vardır.

1668'de Amsterdam'da Aygektsi'nin masallarından oluşan geniş bir koleksiyon Ağvesagirk (Tilki Kitabı) adıyla yayımlanmıştır. Koleksiyonun adı, çoğu masaldaki ana karakterin tilki olduğu gerçeğine dayanıyordu.[3]

Modern yorumlar

1825'te Fransız akademisyen Antoine-Jean Saint-Martin, Masalların Fransızca çevirisini yayınlamıştır.[4]

1975'te Sovyet dönemi yönetmeni Robert Sahakyants, Aigektsi'nin Masalları'na dayanan 10 dakikalık The Fox Book adlı animasyon filmini yapmıştır.[5] Çağdaş Ermeni besteci Stepan Babatorosyan, Ermenistan Hover Oda Korosu ile birlikte, Yuri Sahakyan'ın çağdaş sözleriyle Aigektsi'nin Masalları'na dayanan orijinal bir beste olan Altı Masal'ı yaratmıştır.[6] 2004 Ermeni Müzik Ödülleri - En İyi Koro/Koro Albümü ödülünü kazanmıştır.[7] Ermenistan Hover Oda Korosu da Aigektsi'nin Masallarından esinlenen bir açık hava müzikal-tiyatro prodüksiyonu sunmuştur.[8]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b Ervine, Roberta R. (2006). Worship Traditions in Armenia and the Neighboring Christian East: An International Symposium in Honor of the 40th Anniversary of St. Nersess Armenian Seminary. St. Vladimir's Seminary Press. s. 234. 
  2. ^ a b c Hacikyan, Agop Jack (2000). The Heritage of Armenian Literature: From the sixth to the eighteenth century. Wayne State University Press. s. 479. 5 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2022. 
  3. ^ "Archived copy". 25 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2014. 
  4. ^ A.J. Saint-Martin, "Choix de fables de Vartan", Paris, 1825. Librairie orientale de Dondey-Dupré père et fils
  5. ^ Лисья книга/ Fox book (1975). 15 Kasım 2013. 21 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2016 – YouTube vasıtasıyla. 
  6. ^ "Singers.com: Hover Chamber Choir: Vardan Aigektsi – Six Fables". 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2016. 
  7. ^ "Hover Chamber Choir of Armenia – SIX FABLES- based on the writings of vardan aigektsi". Cdbaby.com. 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2016. 
  8. ^ "HOVER". Hoverchoir.org. 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2016. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan</span> Güney Kafkasyada bir ülke

Ermenistan, resmî adıyla Ermenistan Cumhuriyeti, Avrasya'nın Güney Kafkasya bölgesinde bulunan, denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları üzerinde yer alan ülke, batısında Türkiye, kuzeyinde Gürcistan, doğusunda Azerbaycan, güneyinde ise İran ve Azerbaycan'ın bir parçası olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile sınır komşusudur.

<span class="mw-page-title-main">Gomidas Vartabed</span> Ermeni besteci (1869-1935)

Gomidas veya gerçek adıyla Soğomon Kevork Soğomonyan, Ermeni ulusal müzik okulunun kurucusu sayılan Ermeni papaz, müzikolog, besteci, aranjör ve koro şefi. Gomidas, etnomüzikolojinin öncülerinden biri olarak tanınmaktadır.

Türkiye Ermenileri, Türkiye sınırları içinde yaşayan ve Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan etnik azınlıktır. 1914-1921 yılları arasında 2 milyondan fazla olan Ermeni nüfusunun, günümüzde 40.000 ila 76.000 arasında olduğu tahmin edilmektedir. Bugün Türkiye Ermenilerinin ezici çoğunluğu İstanbul'da yaşamaktadır. Kendi gazetelerini, kiliselerini ve okullarını desteklemektedirler ve çoğunluğu Ermeni Apostolik inancına mensuptur ve Türkiye'deki Ermenilerin azınlığı Ermeni Katolik Kilisesi'ne veya Ermeni Evanjelik Kilisesi'ne mensuptur. Dört bin yıldan fazla bir süredir tarihi anavatanlarında yaşadıkları için Ermeni Diasporası'nın bir parçası olarak görülmemektedirler.

<span class="mw-page-title-main">Lavaş</span> bir tür ekmek

Lavaş, genellikle mayalı, geleneksel olarak tandır ya da sacda pişirilen, Güney Kafkasya, Batı Asya ve Hazar Denizi'ni çevreleyen bölgelerin mutfaklarında yaygın olan ince bir yassı ekmektir. Lavaş, Ermenistan, Azerbaycan, İran ve Türkiye'de en yaygın ekmek türlerinden biridir. Geleneksel tarif, tandır yerine bir döküm tava veya wok kullanılarak modern mutfağa uyarlanabilir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Devrimci Federasyonu</span> Ermenistan’da bir siyasi parti

Ermeni Devrimci Federasyonu, Ermeni siyasi partisi. Ermenistan'ın bağımsızlığını sağlamak amacıyla 1890'da kuruldu. Hâlen gerek Ermenistan Cumhuriyeti'nde gerek diasporadaki Ermeniler arasında aktif bir siyasi partidir. Doğu Ermenice adıyla Daşnaktsutyun olan örgütün adı Türkçeye Batı Ermenice'den bir takım ses değişikliklerinden sonra Taşnaksutyun olarak geçmiştir ve kısaca Taşnak adıyla da bilinir. Ermenicede Federasyon anlamına gelir; çünkü örgüt özellikle Rusya'daki Ermeni örgütleri başta olmak üzere birçok örgütün birleşmesinden oluştuğundan bu adın verilmesi uygun görülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Soykırımı'nın tanınması</span> Hükûmetlerin Ermeni Soykırımını tanıması

Ermeni Soykırımı'nın tanınması, Osmanlı İmparatorluğu'nda, çoğunlukla 1915'te olmak üzere devletin son dönemlerinde Ermeni tebaaya yönelik sistematik olarak gerçekleşen katliam ve zorunlu göçlerin bazı ülkelerce, soykırım olarak siyaseten kabulüdür. Holokost ve soykırım üzerine çalışan birçok tarihçi ve akademik kuruluş, olayların Ermeni Soykırımı şeklinde adlandırılmasında fikir birliğine varmışlardır. Hükûmetlerin katliamları soykırım olarak tanımasında tarihçilerin görüşleri kadar, ülkelerinde yaşayan Ermeni toplulukların lobicilik faaliyetleri de etkili olmaktadır. Yaşanan olayların soykırım olduğu görüşünü doğrudan reddeden ülkeler Türkiye ve yakın ilişkiler sürdürdüğü Azerbaycan ile Pakistan'dır; Türkiye ile Azerbaycan yaşanan olayların soykırım olarak herhangi bir ülke tarafından tanınması durumunda açıkça o ülkeleri ekonomik ve diplomatik yaptırımlarla tehdit etmektedir. Aynı şekilde Türkiye ile siyasi ilişkileri kötü gitmekte olan veya ihtilafa düşmüş bazı ülke ve kuruluşlar siyasi misilleme olarak kimi zaman yaşanan olayları soykırım olarak tanımayı bir koz olarak öne sürmekte veya soykırım olarak doğrudan tanımaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Tsitsernakaberd</span>

Tsitsernakaberd veya Ermeni Soykırımı Anıt Kompleksi, Ermenistan'ın Erivan'daki Tsitsernakaberd tepesine 1967'de inşa edilen ve Ermeni Kırımı kurbanlarına ithaf edilen anıttır.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Ermenistan'daki Yahudilerin tarihi 2000 yıl öncesine dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Soykırımı'nın inkârı</span> Ermenilere soykırım yapılmadığı iddiasını savunan tez

Ermeni Soykırımı'nın inkârı, Ermeni Kırımı'nın soykırım olarak tanımlanamayacağını savunan veya iddiaların bilimsel yollarla, belgelerle açıklanması gerektiğini savunan tezdir. Ermeni Soykırımı'nın inkârı, bazı ülkelerde tamamen yasaklanmışken bazı ülkelerde soykırım olduğunu ifade etmek hoş karşılanmamaktadır. Pek çok kaynakta ölen insanların sayısı soykırım olduğuna kanıt olarak gösterilmektedir. Ancak bazı araştırmacılara göre de bir soykırım söz konusu değildir. Bu yaklaşımda olanlar, zamanın hükûmetinin bir Ermeni Tehciri gerçekleştirdiğini, olumsuz şartlardan dolayı birçok insanın öldüğünü söylemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Aziz Stepanos Manastırı</span>

Aziz Stepanos Manastırı, İran'ın Doğu Azerbaycan Eyaleti'nin kuzeybatısındaki Ermeni manastırıdır. Culfa şehristanının merkezi olan Culfa kentinin yaklaşık 15 km kuzeybatısında, Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile İran arasındaki sınırın İran tarafındaki Aras nehri boyunca derin bir kanyonun içinde bulunmaktadır.

Ermeni Soykırımı anıtları listesi, Ermeni Kırımı sırasında hayatını kaybedenlerin anısına yapılmış anıtlar.

Azerilerin Ermenistan'dan sürgün edilmesi, 20. yüzyıl boyunca zorla yerinden etme ve etnik temizlik eylemi olarak gerçekleşmiştir. Ekim Devrimi öncesinde, Azeriler Erivan nüfusunun yüzde 43'ünü oluşturuyordu. Tatar nüfusu, 20. yüzyılda Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti topraklarından ve daha sonra Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nden birkaç kez zorla göç sürecine katıldı. Stalin'in politikaları altında, 1948'de Ermenistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nden yaklaşık 100.000 Azeri sınır dışı edildi. Onların evleri daha sonra Sovyetler Birliği'ne yurt dışından gelen Ermeni göçmenler tarafından işgal edildi.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Mahallesi</span> İsrail Devletinde yerleşim birimi

Ermeni Mahallesi, Kudüs'ün duvarlarla çevrili Eski Şehir'in dört mahallesinden biridir. Eski Şehir'in güneybatı kısmında yer almakta ve Sion Kapısı ile Yafa Kapısı'yla mahalleye girilebilmektedir. Eski Şehir'in toplamda %14'ünü kaplayarak 0.126 km² alana sahiptir. 2007 yılına göre 2 bin 424 nüfusa sahiptir. Her iki kriterde de Yahudi Mahallesi ile karşılaştırılabilir. Ermeni Mahallesi, Hristiyan Mahallesi'nden Davud Sokağı ve Yahudi Mahallesi'nden Habad Sokağı ile ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Karga ile Tilki</span> yarı efsanevi yazar Ezopa atfedilen masal

Karga ile Tilki, Ezop Masalları'nda yer alan ve Perry İndeksi'nde 124. sırada olan bir fabldır. Fablın erken Latince ve Yunanca versiyonları mevcuttur, ayrıca antik bir Yunan vazosu üzerinde tasvir edilmiş olabilir. Hikâyede dalkavukluk yapanları dinlememeye yönelik bir ders vardır.

2014 Ermenistan Mil Mi-24 helikopterinin düşürülmesi, 12 Kasım 2014'te, Ermeni Mil Mi-24 saldırı helikopterinin, Dağlık Karabağ çatışması sırasında, Azerbaycan Silahlı Kuvvetleri tarafından vurularak düşürülmesi olayıdır. Uçakta yer alan üç mürettebat üyesi ölmüştür.

Ermenistan kültürü, Ermenistan'da yaşayan halkların ve Ermenistan tarihinde yer alan devletlerin kültürü.

<span class="mw-page-title-main">Davit Bek, Ermenistan</span> Ermenistanda belediye

Davit Bek Ermenistan'ın Sünik bölgesindeki Kapan belediyesinde yer alan bir köydür. Adını Ermeni bağımsızlık hareketinin en belirgin askerî isimlerinden biri olan Davit Bek'ten almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kiev Oda Korosu</span>

Kiev Oda Korosu Kiev, Ukrayna merkezli bir oda korosudur. Şef Mykola Hobdych tarafından Aralık 1990'da kuruldu. En az 21 ülkede binlerce konser verdi. Koro ayrıca kompakt disk yayınlayarak müzik kaydeder. Kaydı yapılan bestelerin en az yarısı ilk kez kaydedilmiştir. Koro, Carnegie Hall, Ulusal Katedral ve Beyaz Saray gibi ünlü Amerikan mekanlarında sahne aldı. Koro, müziğinin çoğunu akapella olarak söyler. Koronun repertuarında tanınmış klasik bestelerin yanı sıra Mykola Lysenko, Mykola Leontovych, Kyrylo Stetsenko, Artem Vedel ve Mykola Diletsky gibi Ukraynalı bestecilerin besteleri de yer almaktadır.

II. Arşak, 350'den y. 364/367'e kadar Ermenistan kralı olan bir Arşak prensidir. Arşak'ın hükümdarlığı bir barış ve istikrar dönemiyle başlamış olsa da, kısa süre sonra Ermeni kilisesi ve soylularıyla olan çatışmalarının yanı sıra, Roma ile İran arasında, Ermeni kralının savaşan taraflar arasında bocaladığı bir dizi savaşla boğuşmuştur. Arşak, Roma imparatoru Julianus'un İran'a karşı talihsiz seferine katılmış; bunun sonucunda ortaya çıkan 363 Pers-Roma Antlaşması'nın ardından Ermenistan, Pers kralı II. Şâpûr'un yenilenen saldırısına karşı kendi başının çaresine bakmak zorunda kalmıştır. Ermeni soyluları arasında ayrılıklar ve isyanlarla karşı karşıya kalan Arşak, Şâpûr ile barış görüşmeleri için İran'a gitmiş, ardından Huzistan'daki Oblivion Kalesi'nde hapsedilmiş ve esaret altında intihar ettiği rivayet edilir. Arşak'ın saltanatını, Ermenistan'ın Persler tarafından fethi ve yıkımı izlemiş, ancak oğlu ve vârisi Papas kaçmayı başarmış ve daha sonra Roma'nın yardımıyla Ermeni tahtına çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mhitar Goş</span> Ermeni rahip ve halk figürü (1130-1213)

Mhitar Goş Ermeni bir bilgin, yazar, halk figürü, düşünür ve rahiptir. Ermeni Rönesansının temsilcilerinden birisidir.