İçeriğe atla

Varşova Matematik Okulu

Varşova Matematik Okulu, Dünya Savaşları arasındaki yirmi yıl içinde, özellikle mantık, küme teorisi, nokta-küme topolojisi ve gerçel analiz alanlarında, Polonya, Varşova'da çalışan bir grup matematikçiye verilen isimdir. Çalışmalarını, 1920'de kurulan, dünyanın ilk uzman saf matematik dergilerinden biri olan Fundamenta Mathematicae dergisinde yayınladılar. Birkaç yıl sonra ünlü kariyeri onu Berkeley'deki California Üniversitesi'ne götürecek olan Alfred Tarski, 1933'te bu dergide, doğru kavramının tanımlanamazlığı üzerine ünlü teoremini yayınladı.

Tarihçe

Varşova Matematik Okulu, ortaya çıkışını kurucuları Zygmunt Janiszewski, Wacław Sierpiński ve Stefan Mazurkiewicz’in olağanüstü bilimsel ve örgütsel yeteneklerine borçludur. Bu matematikçi grubu önemli sonuçlar elde etti ve nispeten kısa bir süre içinde uluslararası tanınırlık kazandı. Başarı büyük ölçüde, Janiszewski'nin 1920'de çıkmaya başlayan Fundamenta Mathematicae dergisini Varşova'da yaratma konusundaki yenilikçi fikrinin uygulanmasının etkisiydi. Ne yazık ki, fikrin yazarı ve derginin ilk editörü Janiszewski - ilk cilt yayımlanmadan daha önce öldü. Onun yerine Wacław Sierpiński ve Stefan Mazurkiewicz geçti. Onların rehberliği altında dergi büyük bir başarı elde etti ve yeni araştırmaları sunmak için uygun bir forum olarak Polonya içinde ve dışında hızla kabul edildi. 1920–1939 yılları arasında Fundamenta Mathematicae’nın 32 cildi çıktı, on dokuz ülkeden matematikçilerle, 212 yazarın 934 makalesi yayımlandı. Bu başarı büyük ölçüde Wacław Sierpiński'nin marifetinin ve sıkı çalışmasının sonucuydu.

Sierpiński ve Mazurkiewicz tarafından oluşturulan grup arasında yaratıcı bir işbirliği ve samimiyet atmosferi hüküm sürüyordu. Bu çevrede Kazimierz Kuratowski, Stanisław Saks, Bronisław Knaster, Antoni Zygmund, Stefan Straszewicz, Aleksander Rajchman, Zygmunt Zalcwasser, Otto Nikodym, Kazimierz Zarankiewicz, Karol Tarsuk, Edward Szpil Stefania, Adnkiewicz, Karol Tarsuk, Edward Szpil Stefania Marczewski, Alfred Tarski Zenon Waraszkiewicz ve Samuel Eilenberg gibi matematikçiler Varşova Matematik okulu bünyesinde yer almıştır. Liderler Sierpiński ve Mazurkiewicz, öğrencilerine ve işbirlikçilerine karşı her zaman olumlu bir tavırla yaklaştı. Sierpiński, bilimsel konuların çok ötesine geçen nezaketiyle ünlüydü.

Polonya dışında Varşova Matematik Okulu'nun artan ünü ile bilimsel temasların seviyesi de gelişti. Varşova matematikçileri kısa ve uzun süreler için diğer merkezleri ziyaret etmeye davet edildi. Bütün dersleri verdiler ve genç bilim adamları birkaç ay süren burslardan yararlanmaya hevesliydi. Benzer şekilde, Varşova, Polonyalı meslektaşları ile tanışmak, konferanslar vermek ve konferanslara katılmak için oraya giden hem tanınmış profesörler hem de genç burs sahipleri olan çok sayıda yabancı bilim adamı tarafından ziyaret edildi.

Matematikçiler

Varşova Matematik Okulu'nun önemli üyeleri şunları içermektedir:

Ayrıca, Varşova'da Lwów-Varşova Mantık Okulu'nda çalışan dikkate değer mantıkçılar da aşağıda listelenmiştir:

  • Stanisław Leśniewski
  • Adolf Lindenbaum
  • Alfred Tarski
  • Jan Łukasiewicz
  • Andrzej Mostowski
  • Helena Rasiowa

Fourier analizi, Varşova'da aşağıdaki isimlerin çalışmalarıyla geliştirildi:

  • Aleksander Rajchman
  • Antoni Zygmund
  • Józef Marcinkiewicz
  • Otton M. Nikodym
  • Jerzy Spława-Neyman

Ayrıca bakınız

Konuyla ilgili yayınlar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Matematikçi</span> matematik problemlerini çözmek için çalışmalarında kapsamlı bir matematik bilgisini kullanan kişi

Bir matematikçi, genellikle matematik problemlerini çözmek için çalışmalarında kapsamlı bir matematik bilgisini kullanan kişidir. Matematikçiler sayılar, veriler, miktar, yapı, alan, modeller ve değişimle ilgilenirler.

<span class="mw-page-title-main">Alfred Tarski</span>

Alfred Tarski, doğduğunda adı Alfred Teitelbaum, olan bir Polonyalı-Amerikalı, mantıkçı ve matematikçi. Model teorisi, metamatematik ve cebirsel mantık konusundaki çalışmaları ile tanınan üretken bir yazar, aynı zamanda soyut cebir, topoloji, geometri, ölçü teorisi, matematiksel mantık, küme teorisi ve analitik felsefeye de katkıda bulundu.

<span class="mw-page-title-main">Hugo Steinhaus</span>

Władysław Hugo Dionizy Steinhaus, Polonyalı matematikçi ve eğitimci. Steinhaus doktorasını 1911 yılında Göttingen Üniversitesi'nde David Hilbert'in gözetiminde tamamladı. Ardından Lwów Üniversitesi'nde profesör olan Polonyalı matematikçi, burada, sonraları Lwów Matematik Okulu olarak tanınacak yapının kuruluşuna katkı yaptı. Steinhaus, birlikte fonksiyonel analizin önemli unsurlarından Banach-Steinhaus teoremini ortaya koyduğu matematikçi, Stefan Banach'ı keşfeden isim olarak bilindi. Polonyalı, II. Dünya Savaşı'nın bitiminden sonra, Wrocław Üniversitesi'nin matematik bölümünün kurulması ve Polonya matematiğinin savaşın yıkımından sonra toparlanması adına önemli görevler üstlendi.

<span class="mw-page-title-main">Stefan Banach</span> Polonyalı matematikçi

Stefan Banach (Lehçe telaffuz: [ˈstɛfan ˈbanax] , genellikle dünyanın en önemli ve etkili 20. yüzyıl matematikçilerinden biri olarak kabul edilen Polonyalı bir matematikçiydi. Modern fonksiyonel analizin kurucusu ve Lwów Matematik Okulu'nun orijinal bir üyesiydi. En önemli eseri, genel fonksiyonel analiz teorisi üzerine ilk monografi olan 1932 tarihli Théorie des opérations linéaires kitabıdır.

<span class="mw-page-title-main">Lwów Matematik Okulu</span>

Lwów Matematik Okulu, iki dünya savaşı arasında Polonya'nın Lwów kentinde birlikte çalışmış matematikçiler grubu. Matematik problemlerini tartışmak üzere, ünlü İskoç Kafesi'nde sıkça bir araya gelen grup, çalışmalarını 1929'da çıkmaya başlayan Studia Mathematica dergisinde yayımlıyordu. Okul, küme teorisi ve fonksiyonel analiz gibi çeşitli başlıklarda yaptığı büyük katkılarla ün kazandı. Gruptaki isimlerin biyografileri ve yaptıkları katkılar, 1980 yılında Kazimierz Kuratowski tarafından A Half Century of Polish Mathematics: Remembrances and Reflections adıyla kitaplaştırıldı.

Fundamenta Mathematicae hakemli bir dergidir. Özellikle matematiğin temelleri üzerine odaklanan bilimsel dergi, küme teorisi, matematiksel mantık, topoloji, cebir ve dinamik sistemler ile etkileşimleri üzerine yoğunlaşmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Polonia Restituta Nişanı sahipleri listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu liste Polonya Üstün hizmet nişanına layık görünen kişileri kapsar.

<span class="mw-page-title-main">János Aczél</span> Macar-Kanadalı matematikçi (1924-2020)

János Dezső Aczél, aynı zamanda John Aczel olarak bilinen fonksiyonel denklemler ve bilgi teorisi konusunda uzmanlaşmış Macar-Kanadalı matematikçi.

<span class="mw-page-title-main">Stanisław Zaremba (matematikçi)</span>

Stanisław Zaremba Polonyalı bir matematikçi ve mühendisti. Kısmi diferansiyel denklemler, uygulamalı matematik ve klasik analiz, özellikle harmonik fonksiyonlar üzerine yaptığı araştırmalar, ona geniş bir tanınırlık kazandırdı. Polonya Matematik Okulu'nun başarısına öğretim ve organizasyon becerilerinin yanı sıra araştırmalarıyla katkıda bulunan matematikçilerden biriydi. Araştırma çalışmalarının yanı sıra, Zaremba birçok üniversite ders kitabı ve monografi yazdı.

<span class="mw-page-title-main">Wacław Sierpiński</span>

Wacław Franciszek Sierpiński (Lehçe: ˈvat͡swaf fraɲˈt͡ɕiʂɛk ɕɛrˈpij̃skʲi Polonyalı bir matematikçiydi. Küme teorisine, sayı teorisi, fonksiyonlar teorisi ve topolojiye yaptığı katkılarla biliniyordu. 700'ün üzerinde makale ve 50 kitap yayınladı.

<span class="mw-page-title-main">Stefan Mazurkiewicz</span>

Stefan Mazurkiewicz matematiksel analiz, topoloji ve olasılık alanlarında çalışan Polonyalı bir matematikçiydi.

<span class="mw-page-title-main">Bronisław Knaster</span> Polonyalı matematikçi

Bronisław Knaster Polonyalı bir matematikçi

<span class="mw-page-title-main">Kazimierz Kuratowski</span>

Kazimierz Kuratowski,, , Polonyalı bir matematikçi ve mantıkçı. Varşova Matematik Okulu'nun önde gelen temsilcilerinden biriydi.

Polonya Matematik Okulu, 20. yüzyılda Polonya'da, özellikle I. ve II. Dünya Savaşları arasındaki dönem (interbellum) sırasında gelişen matematik topluluğuydu.

Kraków Matematik Okulu, Kraków üniversiteleri Jagiellonian Üniversitesi ve AGH Bilim ve Teknoloji Üniversitesi'nden matematikçiler tarafından temsil edilen Polonya Matematik Okulu'nun bir alt grubuydu - İki savaş arası dönemde (1918-1939) aktifti. Çalışma alanları öncelikle klasik analiz, diferansiyel denklemler ve analitik fonksiyonlardı.

<span class="mw-page-title-main">Stanislaw Ulam</span>

Stanisław Marcin Ulam matematik ve nükleer fizik alanlarında çalışmış Leh-Amerikalı bir bilim adamıydı. Manhattan Projesi'nde yer aldı, termonükleer silahların Teller-Ulam tasarımını yarattı, hücresel otomat konseptini keşfetti, Monte Carlo benzetimi icat etti ve Nükleer darbe itici gücünü önerdi. Saf ve uygulamalı matematikte, bazı teoremleri kanıtladı ve birkaç varsayım önerdi.

<span class="mw-page-title-main">Varşova Yaşam Bilimleri Üniversitesi</span>

Varşova Yaşam Bilimleri Üniversitesi, 1816'da Varşova'da kurulmuş Polonya'nın en büyük Yaşam Bilimleri üniversitesidir. 1200'ü akademik olmak üzere 2600'den fazla personeli bulunmaktadır. Üniversite 2005 yılından beri Euroleague for Life Sciences (ELLS)'e üyedir. ELLS 2001 yılında kurulmuştur. SGGW, 13 fakültede 37 farklı alanda hizmet vermektedir. Var olan bölümler arasında Tarım Bilimleri, Ekonomik Bilimler, İnşaat Mühendisliği vardır. Veterinerlik bölümü de hatrı sayılır bölümlerdendir.

<span class="mw-page-title-main">Scottish Café</span>

İskoç Kafe, Polonya'nın Lwów kentinde 1930'larda ve 1940'larda Lwów Matematik Okulu'ndan matematikçilerin, özellikle fonksiyonel analiz ve topolojide araştırma problemlerini ortaklaşa tartıştıkları bir kafeydi.

<span class="mw-page-title-main">Michael Freedman</span> Amerikalı matematikçi

Michael Hartley Freedman, Santa Barbara California Üniversitesi'nde bir araştırma grubu olan Microsoft Station Q'da çalışan Amerikalı matematikçidir. 1986'da, 4 boyutlu genelleştirilmiş Poincaré varsayımı üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı Fields Madalyası kazanmıştır. Freedman ve Robion Kirby, egzotik ℝ4 manifoldun var olduğunu gösterdiler.

<span class="mw-page-title-main">Cecilia Krieger</span> Kanadalı kadın matematikçi (1894-1974)

Cypra Cecilia Krieger-Dunaij, Kanada'da yaşamış ve çalışmış, Yahudi soyundan gelen, Avusturya-Macaristan doğumlu bir matematikçiydi. Krieger, 1930 yılında Kanada'daki bir üniversiteden matematik alanında doktora derecesi alan üçüncü kişi olmuştur, ve Kanada'da herhangi bir disiplinde doktora alan üçüncü kadın olmuştur. Krieger, Wacław Sierpiński'nin genel topoloji alanındaki iki çalışmasını çevirmiş olmasıyla tanınır. 1995'ten beri her yıl Kanada Matematik Derneği tarafından bir kadın matematikçinin olağanüstü araştırmaları için verilen Krieger-Nelson Ödülü, Krieger ve Evelyn Nelson onuruna verilmiştir.