Şota Rustaveli ya da kısaca Rustaveli, Orta Çağ'da yaşamış Gürcü şair. Gürcistan'ın Altın Çağı'nın öne çıkan en önemli şairidir ve Gürcü edebiyatına en çok katkı yapan yazarlardandır. Rustaveli, Gürcüler'in milli epik şiiri Kaplan Postlu Şövalye'nin yazarıdır.
Gürcistan Krallığı ya da Gürcü İmparatorluğu, Orta Çağ'da kurulmuş olan Gürcü devleti. Gürcistan pek çok alanda, Altın Çağ olarak adlandırılan dönemi bu krallık zamanında yaşamıştır.
İncilli, Artvin ilinin Ardanuç ilçesine bağlı bir köydür.
Klarceti, tarihsel Gürcistan’ın güneybatı kesiminde, tarihi Mesheti’nin bir parçası sayılan bölge. Meydancık ve Ardanuç dereleri havzasını da içine alacak biçimde, Çoruh nehrinin Yalnızçam Dağlarından Karadeniz’e kadar uzanan aşağı havzasını kapsar. Klarceti’nin en eski merkezi Tuharisi kalesidir. Klarceti bölgesi, Kartli kralına bağlı bey (ერისთავი) tarafından yönetiliyordu ve bu beyin ikametgâhı 5. yüzyılın ikinci yarısından itibaren büyük olasılıkla Ardanuç kalesi idi. Kral Vahtang Gorgasal burada geniş ölçekli kültürel ve mimari çalışmalara başladı. Kilise ve manastırlar inşa etti. Merkezi Ahiza’da bulunan yeni piskoposluk merkezi kurdu. Bu dönemde Klarceti, İran saldırılarına karşı mücadelenin köprübaşı mevziisi haline geldi. 8. yüzyılda Bagratlılar hanedanı buraya yerleşti. 9. yüzyılın başında Büyük I. Aşot, Arap saldırıları ve salgın hastalıklarla gerilemiş olan bu bölgeyi canlandırdı ve buraya yeni nüfus yerleştirdi. Bu sırada burada, Grigol Handzteli’nin öncülüğünde yaygın biçimde manastırların inşasına başlandı. 11-13. yüzyıllarda Klarceti’de kültür ve eğitim alanında önemli çalışmalar gerçekleştirildi. Bölge kilise ve manastırlarıyla ünlü hale geldi. Buraya Klarceti’nin “On İki Issız Yeri” adı veriliyordu. 16. yüzyılda Klarceti, Güneybatı Gürcistan’ın başka yerleriyle birlikte Osmanlıların eline geçti. 1918-1921 arasında Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti sınırları içindeydi. 1921 yılından itibaren ise yeniden Türkiye sınırlarına katıldı.
Gürcü kaligrafisi bir kaligrafi formudur. Bunun yanı sıra üç yazı biçimi kullanan Gürcü dilinin sanatsal yazısıdır.
Yakup İncili, Nasıralı İsa'nın çocukluğuna ve annesi Meryem'in doğumu ve çocukluğuna dair bilgiler rivâyet eden bir incildir. Bu incil, İsa'nın doğumundan önce, doğumu döneminde ve sonrasında, kısaca bütün ömrü zarfında Meryem Ana'nın hep bâkire olarak yaşayıp vefat ettiğini öğretir. İncilin kaydedildiği eski el yazmalarında, incile farklı başlıklar verildiği bilinmektedir. Bu başlıklar, Meryem'in Doğumu, Tanrı'nın Annesi Azize Meryem'in Doğumu veyâ Yakup Vahiy Kitabı: Meryem'in Doğumu’dur.
Altın Çağ ya da Gürcistan'ın Altın Çağı, Geç Orta Çağ döneminde, Gürcistan Krallığı'nın 11. yüzyılın sonundan 13. yüzyıla değin dönemine verilen addır. Bu dönemde Gürcistan'ın gücü ve gelişmesi zirveye ulaşmıştır. Bunun dışında askeri başarılarla ülke sınırlarının genişlemesi, Gürcü mimarisinin, resim sanatının ve edebiyatının gelişmesine olanak sağlamıştır. Bu dönemdeki kilise sanatı ve din dışı edebiyat eserlerinin pek çoğu günümüze ulaşmıştır.
Kantsi, Gürcülerin geleneksel olarak şarap ve votka içmede kullandıkları boynuz. Gürcülerin içki kültürünün bir parçası olan kantsi, Gürcistan'ın doğu kesiminde daha yaygın olarak kullanılır.
Berta Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ili merkez ilçesine bağlı Ortaköy’de bulunan eski bir Gürcü Ortodoks manastırıdır. 8. veya 9. yüzyılda inşa edilmiştir. Yapının ayakta kalan kısmı günümüzde cami olarak kullanılmaktadır.
Opiza Manastırı, tarihsel Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Opiza olan Bağcılar köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü manastırıdır.
Tskarostavi İncili, 9. yüzyılın sonlarına ait elyazması Gürcüce İncil’dir. Klarceti ekolünün en önemli yazmalarından biri kabul edilir. Tskarostavi İncili, bugün Artvin ilinin Ardanuç ilçesindeki Çedila köyünde bulunan Tskarostavi Manastırı’nda yazıya geçirilmiştir.
Şuşanik’in Şehadeti, Kutsal Kraliçe Şuşanik'in Şehadeti olarak da bilinir, Gürcü edebiyatının günümüze ulaşan en eski eseridir. Şuşanik'in şehadetini anlatan elyazması ilk kez 1882'de basıldı. Eser ayrıca Rusça, Fransızca, İngilizce, Almanca, İspanyolca, Macarca, İzlandaca ve Türkçe gibi başka dillere de çevrilmiştir.
Yeni Ahit'in Metin Tarihi, Yunanca ve diğer dillerde günümüze ulaşan çok sayıda el yazmasının aktarılmasıdır. Yeni Ahit'in el yazısı aktarılması, diğer tüm eski edebi eserlerden daha iyi ve daha kapsamlıdır. En eski metin tanıkları, yazarların orijinal metinlerinin çıkış zamanına çok yakındır.
Parhali İncili, Artvin ilinin Yusufeli ilçesinde bulunan Parhali Manastırı'na ait elyazması Gürcüce iki İncil'in ortak adıdır.
Berta İncili, tarihsel Gürcistan'ın bir parçası olan Klarceti bölgesinde, günümüzde Artvin ilinin merkez ilçesine bağlı Berta köyündeki Berta Manastırı'nda yazıya geçirilmiş Gürcüce iki İncil'in ortak adıdır. İkisi birlikte "Berta İncilleri" olarak bilinir.
İviron Manastırı, Yunanistan'ın kuzeyinde Aynaroz'da bulunan bir tarihi Gürcü, Doğu Ortodoks manastırıdır.
Papirüs 44 Yunanca Kutsal Yazıların Grekçede yazılan eski bir kopyasıdır. Bu papirüs el yazması Matta İncilinin ve Yuhanna İncilinin birçok ayet içermektedir. Papirüs bugün New York'taki Museum of Art 'ta saklanır.
Konstantine Martvileli, Konstantine Odişaria olarak da bilinir, Gürcü araştırmacı ve gazetecidir. Müslüman Gürcülerin yaşadığı ve bugün Türkiye sınırları içinde kalan bölge üzerine yazılarıya tanınır.
Rabula İncili veya Rabbula İncili, 6. yüzyılda tezhiplenmiş Süryani dilinde bir İncil Kitabı'dır. Batı Asya'da üretilen en seçkin Bizans eserlerinden biri olarak kabul edilen ve büyük minyatürler içeren en erken Hristiyan el yazmalarından biri olan bu eser, minyatür ustasının parlak renklere, harekete, dramaya ve dışavuruma olan eğilimi ile dikkat çekmektedir. Nadir sanat eserlerinin günümüze ulaştığı bir dönemden gelmesi ve Hristiyan ikonografisinin büyük gelişmeler yaşadığı bir dönemi yansıtması nedeniyle, bu el yazması sanat tarihinde önemli bir yer işgal etmektedir ve sıkça başvurulan bir eser olarak bilinmektedir.
Romana Manastırı veya Romana Gürcü Manastırı, Bizans imparatoru I. Basileios (868-886) tarafından Gürcü din adamı İlarion Kartveli'nin anısına Konstantinopolis'te inşa edilen Gürcü manastırıdır. Manastır, Bizans İmparatorluğu'ndaki Gürcü kültür ve dini merkezlerinden biriydi.
Wikimedia Commons'ta Vani İncilleri ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.</img>