İçeriğe atla

Vali (Roma)

Roma valisi Roma İmparatorluğu'nda Roma hukukunun yöneticisi olarak eyaletlere seçilerek ya da atanarak görevlendirilen kişi. Propraetor ya da proconsul olarak da adlandırılır.

Roma'nın yasa diline göre Rector provinciae olan vali, eyaletin stratejik statüsünün bir yansıması ve otoritenin başıydı. Erken imparatorluk döneminde senato ve imparatorluk eyaletleri olarak iki çeşit eyalet vardı ve bu yüzden çeşitli statülerde valiler bulunmaktaysa da sadece proconsul ve propraetorler promagistra olarak sınıflandırılmaktadır.

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

Eyalet, çoğunlukla valilerce yönetilen ve yönetim bakımından bazı özerklikleri olan büyük yönetim birimi.

<span class="mw-page-title-main">Batı Roma İmparatorluğu</span> Roma İmparatorluğunun bağımsız yönetilmiş batı yarısı

Batı Roma İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu'nun 395 yılında İmparator I. Theodosius tarafından ikiye bölünmesiyle ortaya çıkan bir devlettir. Diğer yarısı ise Doğu Roma İmparatorluğu olan devlet, MS 3. ile 5. yüzyıllar arasında var olmuştur. Batı Roma İmparatorluğu, ayrı bir bağımsız İmparatorluk mahkemesi tarafından yönetildikleri herhangi bir zamanda Roma İmparatorluğu'nun batı eyaletlerinden oluşuyordu. Batı Roma İmparatorluğu ve Doğu Roma İmparatorluğu terimleri modern zamanlarda fiilen bağımsız olan siyasi varlıkları tanımlamak için icat edildi; Çağdaş Romalılar İmparatorluğun iki ayrı imparatorluğa bölündüğünü düşünmediler, ancak onu iki ayrı imparatorluk mahkemesi tarafından yönetilen tek bir yönetim olarak idari bir çare olarak gördüler.

<span class="mw-page-title-main">Roma İmparatorluğu</span> Avrupanın büyük bir bölümü, Batı Asya ve Kuzey Afrikada hüküm sürmüş eski bir imparatorluk (MÖ 27—MS 1453)

Roma İmparatorluğu, Roma Cumhuriyeti döneminde, Augustus'un cumhuriyeti tek başına yönetebilecek yetkiler alması ve cumhuriyet döneminde kimseye verilmemiş haklara sahip olmasıyla oluşan Antik Roma devletidir. Augustus, MÖ 2 yılına kadar cumhuriyeti kendinden sonra da tek bir kişinin yönetebilmesini sağlayacak anayasal reformlar gerçekleştirdi ve Roma İmparatorluğu tam anlamıyla oluşmuş oldu.

<span class="mw-page-title-main">Galba</span>

Servius Sulpicius Galba, 8 Haziran 68-15 Ocak 69 yılları arasında hüküm sürmüş, Neron'nun intiharının ardından tahta çıkmış, Dört İmparator Yılı'nın ilk imparatoru.

<span class="mw-page-title-main">Poppea Sabina</span>

Poppaea Sabina, Roma İmparatoriçesi ve Roma İmparatoru Nero'nun ikinci karısı. Antik dönem tarihçileri onun güzelliğinden ayrı olarak birkaç iyi özelliğini aktarırlar ve imparatoriçe olmak için yaptığı entrikalara odaklanırlar. Binbeşyüz yıl sonra, Claudio Monteverdi son operası olan L'incoronazione di Poppeada, onu daha olumlu bir yönden, imparatorla olan aşkıyla vurgular.

<span class="mw-page-title-main">Noricum</span>

Noricum bugünkü Avusturya ve Slovenya toprakları üzerinde kurulmuş bir Kelt krallığı idi. Geçmişte Roma İmparatorluğu'nun bir eyaletiydi. Kuzeyde Tuna nehri, batıda Rhaetia, doğuda Pannonia ve güneyde de İtalya ve Dalmaçya ile çevriliydi. Kabaca bugünkü Steiermark, Karintiya ve Viyana'nın batısında kalan Avusturya, Bavyera ve Salzburg'un bir bölümüne tekabül eder.

<span class="mw-page-title-main">Dux</span> Roma ünvanı

Dux, Latince lider ya da önder anlamına gelir ve bir askerî birliğe komuta eden anlamında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Legatus</span>

Legatus, Roma ordusunda görevli olan ve modern ordulardaki general rütbesine karşılık gelen askeri unvan.

<span class="mw-page-title-main">Promagistratus</span>

Promagistra, magistra yetkisine ve sıfatına sahip ancak henüz magistral makama sahip olmayan kamu görevlisi.

Prokonsül, Antik Roma'da konsül olarak bir yıl görev yaptıktan sonra belirli Roma Eyaletlerinde Vali olarak görev yapan promagistra.

<span class="mw-page-title-main">Alpes Cottiae</span>

Alpes Cottiae, Modern Fransa ve İtalya arasında uzanan Alp dağları üzerindeki üç küçük Roma İmparatorluğu eyaletinden biri. Eyaletin en önemli görevi Alpler üzerinde bulunan geçitlerin iletişim güvenliğini sağlamaktı. Alpes Cottiae, batıda Gallia Narbonensis, güneyde Alpes Maritimae, doğuda İtalya ve kuzeyde Alpes Graiae eyaletleriyle sınırdaştı. Eyaletin başkenti olan Segusio.

<span class="mw-page-title-main">İtalya (eyalet)</span> Antik Roma döneminde İtalya yarımadasının ismix

İtalya (Italia), Roma Cumhuriyeti ve ardından gelen Roma İmparatorluğu döneminde İtalya yarımadasına verilen isim.

Herod Archelaus, Roma İmparatorluğu tarafından Yahudiye Eyaleti'ne atanan Yahudi Kral Hirodes'in oğlu ve bu eyalette Ethnarch unvanı ile bilinen vali.

<span class="mw-page-title-main">Thema</span>

Thema, yaklaşık yedi yüz yıllık bir dönem için Bizans İmparatorluğu'nun ana yerel idare birimi idi. Thema sistemi yedinci yüzyılda Bizans topraklarının Müslüman orduları tarafından zaptedilmeye başlanması ile kurulmuş ve daha önceki ana yerel birim olan ve Roma imparatorları Diocletianus ve I. Konstantin tarafından kurulmuş olan Roma diakos sistemi yerine geçirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Vicarius</span>

Vicarius, Latince vekil ya da yardımcı anlamına gelen sözcük. İngilizce "vicar" ve Farsça wazīr kelimelerinin kökenidir.

<span class="mw-page-title-main">Sicilya (eyalet)</span> Roma Cumhuriyetinin prokonsüler bir vali tarafından yönetilen eyaleti

Sicilya, Roma Cumhuriyeti tarafından, Kartaca ile yapılan Birinci Pön Savaşlarında ele geçirilen topraklarda prokonsüler bir vali tarafından yönetilecek şekilde MÖ 241 yılında organize edilen Romanın ilk eyaletidir. Sicilya ve Malta adalarından oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Roma eyaleti</span>

Roma eyaleti, basit anlamda Antik Romada, Tetrarşiye kadar imparatorluğun İtalya yarımadası dışında kalan topraklarının yönetilmesi için oluşturulmuş en büyük idari birim.

Diocletianus'a kadar Roma Eyaletleri Listesi, İmparator Diocletianus'un gerçekleştirdiği reform ve daha sonra 395 yılında impatorluğun bölünmesine kadar Roma İmparatorluğu'unun bölgesel idari yapısının gelişimi hakkındaki en önemli bilgileri bir tablo halinde sunmaktadır. Batı ve Doğu Roma İmparatorluğu'na bölündükten sonraki idari yapıdaki gelişmeler, Diocletianus sonrası Roma Eyaletleri Listesi'nde yer almaktadır. Verilerin çokluğu ve daha kolay anlaşılabilmesi için bu tür bir ayrım yaparak derlenmeleri gerekliydi. İmparator Trajan tarafından 115/116'da kurulan üç doğu eyaleti ancak kısa bir süre sonra 177 yılında terk edilmek zorunda kalındığı için bu listede gösterilmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">Kapadokya (eyalet)</span>

Cappadocia (Kapadokya) eyaleti, başkenti Caesarea'da bulunan, Anadolu'da bir Roma İmparatorluğu eyaletiydi.