Milâdî 4. yüzyıl, milattan sonra 301 yılından 400 yılına kadar sürmüş yüzyıllık zaman dilimidir.

Batı Roma İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu'nun 395 yılında İmparator I. Theodosius tarafından ikiye bölünmesiyle ortaya çıkan bir devlettir. Diğer yarısı ise Doğu Roma İmparatorluğu olan devlet, MS 3. ile 5. yüzyıllar arasında var olmuştur. Batı Roma İmparatorluğu, ayrı bir bağımsız İmparatorluk mahkemesi tarafından yönetildikleri herhangi bir zamanda Roma İmparatorluğu'nun batı eyaletlerinden oluşuyordu. Batı Roma İmparatorluğu ve Doğu Roma İmparatorluğu terimleri modern zamanlarda fiilen bağımsız olan siyasi varlıkları tanımlamak için icat edildi; Çağdaş Romalılar İmparatorluğun iki ayrı imparatorluğa bölündüğünü düşünmediler, ancak onu iki ayrı imparatorluk mahkemesi tarafından yönetilen tek bir yönetim olarak idari bir çare olarak gördüler.

Roma İmparatorluğu, Roma Cumhuriyeti döneminde, Augustus'un cumhuriyeti tek başına yönetebilecek yetkiler alması ve cumhuriyet döneminde kimseye verilmemiş haklara sahip olmasıyla oluşan Antik Roma devletidir. Augustus, MÖ 2 yılına kadar cumhuriyeti kendinden sonra da tek bir kişinin yönetebilmesini sağlayacak anayasal reformlar gerçekleştirdi ve Roma İmparatorluğu tam anlamıyla oluşmuş oldu.
Magister militum, Roma İmparatorluğu'nda ve cumhuriyet döneminde bugünün genelkurmay başkanına denk gelen askerî rütbeydi. İmparatordan veya konsülden sonra askeri alanda en yetkili rütbe magister militumdur. Roma İmparatorluğu'nun ikiye bölünmesinden sonra her iki imparatorlukta da bu rütbe sistemi devam etmiştir. Doğu Roma İmparatorluğu'nun son dönemlerinde imparatorların bu rütbeyi bizzat kendilerine verdikleri görülmüştür.

Flavius Valentinianus, 364 yılından ölümüne kadar Roma imparatoruydu. Kendisinden genellikle son büyük Batı imparatoru olarak bahsedilir. Başarılı bir general olan Yaşlı Gratianus'un oğlu olarak dünyaya gelmiştir.

Flavius Iulius Valens (Latince: Imperator Caesar Flavivs Ivlivs Valens Avgvstvs) 364-378 yılları arasında Doğu Roma imparatoru. İmparatorluğun doğusu kendisine abisi I. Valentinianus tarafından verilmişti. Zaman zaman Son Gerçek Romalı olarak da anılan Valens Roma İmparatorluğu'nun çöküşünü başlatan Hadrianapolis Muharebesi'nde yenilmiş ve öldürülmüştür.

II. Valentinianus 375-392 yılları arasındaki Roma'nın imparatoru.

Flavius Gratianus Augustus 375'ten 383'e kadar Batı Roma'nın imparatoruydu.

I. Theodosius, Büyük Theodosius olarak da bilinir. MS 379'dan 395'e kadar Roma imparatoruydu. İmparatorluğun doğu ve batı kısımlarını birleştiren Theodosius, Doğu ve Batı Roma'nın ikisini birden yönetmiş son imparatordur. Ölümünden sonra imparatorluk ebediyen ikiye ayrılmıştır. Aynı zamanda Hristiyanlık'ı Roma İmparatorluğu'nun resmî dini yapmış olmasıyla da bilinir.

Flavius Victor, İmparator Magnus Maximus'un, Octavius'un kızı olduğu iddia edilen karısı Helen'den olan oğlu. 384'ten öldüğü 388 yılına kadar Augustus ilan edilmiştir.

Flavius Eugenius, Roma İmparatoru I. Theodosius'e karşı (392-394) mücadele etmiş Roma'lı gaspçı. Roma tahtında hak iddia eden son pagan gaspçıdır.

Flavius Placidius Valentinianus veya kısaca III. Valentinianus, 425-455 yılları arasında Batı Roma imparatoru idi. Batı Roma'nın son imparatorlarındandır.

Joannes ya da Ioannes, 423-425 yılları arasında Batı Roma İmparatoru III. Valentinianus'a karşı imparatorluğunu ilan etmiş olan Roma Gaspçısı.

Flavius Anicius Petronius Maximus, 17 Mart 455 ve 31 Mayıs 455 tarihleri arasında kısa bir süre için Dominus Noster Flavius Anicius Petronius Maximus Augustus adıyla Batı Roma tahta çıkmış olan Romalı aristokrat.

Flavius Anicius Olybrius, 23 Mart ya da 11 Temmuz 472 - 23 Ekim ya da 2 Kasım 472 tarihleri arasında Dominus Noster Flavius Anicius Olybrius Augustus adıyla Batı Roma İmparatorluğu tahtına çıkmış olan Roma imparatoru. Anicii ailesi mensubu olup Petronius Maximus'la akrabaydı ve Roma'nın yerlisiydi. 395 yılında Konsüllük yapmış olan Flavius Anicius Hermogenianus Olybrius ve eşi Anicia Juliana'nın oğullarıdır.

Theodosius, Roma İmparatorluğu'nun yavaş yavaş sona yaklaştığı dönemde yükselmiş olan bir Roma ailesi.
Eutropius, MS 4. yüzyılda yaşamış olan Romalı tarihçi.

Aelia Galla Placidia –, Roma İmparatoru I. Theodosius ile Galla'nın kızı, Gotların kralı Ataulf'ın karısı, onun ölümünden sonra, Batı Roma İmparatoru III. Constantius'un karısıdır. III. Constantius ile olan evliliğinden Batı Roma İmparatoru III. Valentinianus doğmuştur.
Hadrianapolis Muharebesi, Doğu Roma İmparatorluğu da Germen kabilelerle sorunlar yaşıyordu. Bir doğu Germen kabilesi olan Teuringi, Hun istilasından kaçmak için topraklarını terk etmişti. Liderleri Alavivus ve Fritigern ile Doğu Roma'ya sığınmışlardı. Valens onları müttefik olarak 376 yılında Tuna'nın güneyine yerleşmelerine izin vermişti. Ancak eyalet kumandanlarıyla sorunlar yaşayan kabile, Romalılara karşı ayaklandı.
Galla, I. Theodosius'un ikinci eşi olan Roma imparatoriçesidir. I. Valentinianus ve ikinci eşi Justina'nın kızıdır.