İçeriğe atla

Valdivia

Bir Valdivia görüntüsü

Valdivia, Pasifik'ten yaklaşık 15 km içeride Şili'nin güneyinde bir şehir. Nüfusu 140.700 (2004 yılının sayımı) kişidir. Valdivia aynı isimli eyaletin başkenti ve "Universidad Austral de Chile" üniversitesinin olduğu şehirdir.

Coğrafya

Valdivia, gemilerin girebildiği Calle-Calle bölgesinin, sahil sıradağlarının arasında oluşan vadiye kurulmuş bir şehirdir. Aynı zamanda Rio Cruces ve Rio Valdivia nehirleri burada birleşir.

Yıl boyunca yumuşak ve rutubetli bir iklimi vardır. Güney yarımkürenin kış mevsiminde bu bölgede özellikle yağmur yoğundur. Isı ise, Temmuz ayında 4 °C ile Ocak ayında 16 °C civarında oynamaktadır.

Tarihi

1960'taki büyük depremden sonraki Valdivia

1544 yılında Juan Bautista Pastene, Pedro de Valdivia'nın verdiği görev ile bu bölgeyi araştırmıştır. Şehrin ilk ismi Ainilebo iken 9 Şubat 1552 tarihinde Pedro de Valdivia bu şehrin ismini Valdivia olarak değiştirmiştir. 1553 yılında Mapuchelere karşı savaşta, Pedro de Valdivia öldükten sonra 18 Mart 1553 İspanya kralı I. Karl tarafından, resmi olarak da şehrin adi Valdivia diye verilmiştir.

Valdivia, Pasifik sahillerinde tamamen surlarla kuşatılmış nadir İspanyol kentlerinden biriydi. Şehir, Mapuchelere karşı savaşta güçlü bir kale rolü oynamıştır.

16 Aralık 1575 tarihinde çok ağır bir deprem yüzünden şehir yıkıldı. Bu depremin şiddeti yaklaşık 22 Mayıs 1960 yılında olan ve yakın tarihte tespit edilen en şiddetli deprem olarak bilinen Büyük Şili Depremi'nin şiddetinde olduğu tahmin ediliyor. Deprem büyük toprak kaymalarına neden oldu ve Rinihue gölünün deniz akışı imkânını tıkadı. Gölde biriken su 4 ay sonra bu toprak barajı yıktı ve şehre sel bastı. Şehrin valisi ve Şili'nin tarihçisi Pedro Marino de Lobera şehrin yeninden kurulmasını sağladı ve deprem- ve selzedelere yardımda bulundu.

1599 yılında şehir Mapuchelerin eline düştü ve İspanyollar onlarca yıl bu şehirden uzak durmak zorunda kaldılar. 1645 yılında Valdivia Peru kralı emri üzerine yeniden ele geçirildi. 1770 yılından itibaren Valdivia deniz tarafından gelen saldırılara karsı emniyet altına alındı (Corral Kalesi, Niebla, Mancera vs.). 1818 yılında Şili'nin bağımsızlığından sonra da Valdivia hala İspanya kontrolü altında kalmıştır. 1820 yılının Ocak ayında Lord Thomas Cochrane altında olan Şili deniz donanması Valdivia'yi ele geçirmeyi başarmıştır. İspanyollar Chiloe Adası' na çekilseler de bu ada 1826 yılının ocak ayında ele geçirilmiştir.

1846 yılından itibaren özellikle Alman göçmenler bu bölgeye yerleşmiş, yaklaşık 1850 yılından itibaren nüfusun artması, şehrin ekonomik açıdan zenginleşmesini sağlamıştır. Şili'de ilk bira fabrikası, demir ve çelik sanayisi, tren vagonları imalatı, marangozluk sanayisi, deri sanayisi ve liman endüstrisi başlamıştır.

1909 yılında şehrin büyük bir kısmı çıkan bir yangında zarar görmüştür.

22 Mayıs 1960 tarihinde dünyada bugüne kadar ölçülmüş en şiddetli depreme ve tsunamiye uğramıştır. Deprem 9,50 derece şiddetindeydi ve Valdivia'daki binaların %40'ı yıkılmıştı.

Görülmeye değer yerler

Görülmeye değer bir yer olan balık pazarı şehrin en sevilen fotoğraf motiflerini oluşturur. Bunun dışında "Alman Göçmenler Müzesi", İspanyol kalesinin kalıntıları, botanik bahçesine sahip üniversitesi ve doğal Park "Saval" görülmeye değer diğer yerlerdir. Ayrıca şehirde bir tane de çağdaş sanatlar müzesi de bulunur (Museo de Arte Contemporáneo).

En sevilen turistik unsurlardan biri, Valdivia nehri üzerinde ve bu nehrin denize döküldüğü yere kadar yapılan tekne turudur.

Bu esnada Isla de Mancera adası,Corral ve Niebla 'daki kaleler de görülebilir.

Ekonomi

Valdivia, 1909 yılındaki büyük yangına kadar Şili'nin 2. büyük ekonomi merkeziydi. Şehir bu görevini çoktan başka şehirlere bırakmıştır. Şehrin ekonomisini burada bulunan endüstriler belirler. (ahşap endüstrisi, gemi üretimi, gıda maddesi üretimi ve bira fabrikası). Valdivia'nın en büyük işvereni "Universidad Austral de Chile" üniversitesidir. Ormancılık, tarım, veterinerlik, jeoloji bölümleriyle uluslararası ün yapmış bir üniversitedir. Nobel ödülü alan Prof. Dr. Manfred Max Neef 1983 yılından sonra rektör olarak üniversiteyi yönetmiştir

Kaynakça

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Valparaíso, Şili</span>

Valparaíso Şili'de bir liman şehridir. Yaklaşık nüfusu 278.000 kişidir. Valparaíso'nun ilçe ve banliyöleri ile nüfusu 905.300 kişiyi bulur (2004). Şili Kongresi bu şehirde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Şili</span> Güney Amerikada bulunan egemen devlet

Şili (İspanyolca:

Chiloe, Şili'de bir ada.

San Pedro de Atacama, Şili'nin kuzeyinde, Antofagasta Bölgesinde bir köy.

<span class="mw-page-title-main">Santiago, Şili</span> Şilinin başkenti

Santiago, Güney Amerika ülkesi Şili'nin başkenti ve en büyük şehridir.

<span class="mw-page-title-main">Puerto Montt</span> Şilinin güneyinde bir şehir

Puerto Montt, Şili'nin güneyinde, X. Los Lagos bölgesinin başkenti ve en büyük şehridir. Şehrin nüfusu 2017 sayımına göre 245.902 dir. Şehrin alanı yaklaşık 1.673 km²dir. Bölgenin %16,39 nüfusu bu şehir de yaşar.

<span class="mw-page-title-main">Concepcion, Şili</span>

Concepción, Şili'de 220.000 nüfuslu bir şehir.

<span class="mw-page-title-main">Biobío Nehri</span>

Biobío Nehri, Şili'de 380 km uzunluğundaki nehir.

<span class="mw-page-title-main">Iquique</span>

Iquique Şili’nin kuzeyinde yer alan bir liman şehri ve bölgesidir. Hem Iquique bölgesinin hem de Tarapacá bölgesinin başkentidir. Pasifik Okyanusu sahilinde yer alan Iquique şehri batıda Atacama Çölü’nün bir parçası olan Pampa del Tamarugal ile komşudur. 2011 nüfus sayımına göre şehrin nüfusu 180.601’dir. Iquique bölgesinin merkezi konumunda olan şehir 19. yüzyılda Atacama Çölü’de yapılan Potasyum nitrat madencilik çalışmaları sırasında oldukça gelişmiştir. Köken olarak bir Peru şehri olan Iquique Pasifik Savaşı’ndan sonra Şili’nin himayesine geçmiştir. Günümüzde Şili’nin iki serbest ekonomik bölgesinden birisidir.

<span class="mw-page-title-main">Atacameño</span>

Atacameño, Şili'nin kuzeyinde Atacama Çölü bölgesinde bir yerli halk ve bu halktan olan kimseye verilen ad.

<span class="mw-page-title-main">Arica</span>

Arica, Şili'nin kuzeyinde Tarapacá Bölgesi'nde bir şehir. Güherçile Savaşı sırasında bu şehri kaybeden komşu Peru ile bir bağlantı noktasıdır. Arica, 186.000 nüfusa sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Los Angeles, Şili</span>

Los Angeles, Şili'de bir şehir. Nüfusu 125.431 kişi olup (2005) Bío-Bío Bölgesi'nde yer alır.

Şili Pesosu, Şili'nin resmi para biriminin adıdır ve $ işareti ile gösterilir. Bir Şili Pesosu, alt birimi olan 100 Centavos'a eşittir.

<span class="mw-page-title-main">Puerto Varas</span>

Puerto Varas, Şili'nin güneyinde Los Lagos Bölgesi'nde, yaklaşık 33.000 nüfuslu bir şehirdir. Puerto Montt'un yaklaşık 20 km kuzeyinde bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Pedro de Valdivia</span> İspanyol konkistador ve Şilinin ilk valisi

Pedro de Valdivia, İspanyol konkistador ve Şili'nin ilk valisi. Valdivia, Santiago, Concepción şehirleri başta olmak üzere, bölgedeki birçok şehrin kurucusudur.

<span class="mw-page-title-main">2010 Şili depremi</span> Şilide gerçekleşen büyük deprem

2010 Şili Depremi Şili'nin Maule Bölgesi sahilinde meydana geldi. 27 Şubat, 2010, 03:34 Yerel zaman, Moment magnitüd ölçeğinde 8.8 büyüklüğünde ve yaklaşık üç dakika süren bir deprem. Sarsıntıyı en kuvvetli hisseden şehirler- Mercalli şiddet ölçeği VIII (yıkıcı)- Talcahuano, Arauco, Lota, Chiguayante, Cañete ve San Antonio idi. Deprem Şili'nin başkenti Santiago'da Mercalli şiddetli ölçeğine göre VII olarak hissedildi. Sarsıntı, Arjantin'in pek çok şehrinde Buenos Aires, Córdoba, Mendoza ve La Rioja'da hissedildi. Sarsıntılar kuzeyde hissedildiği kadar Peru'nun güneyindeki şehri Ica'da da hissedildi. Tsunami alarmı 53 ülkede yayımlandı, ve tsunami Şili'nin Valparaíso denizinde 2.6 m yüksekliğinde kayıt edildi. Başkan Michelle Bachelet bir "Felaket durumu" ilan etti. Ayrıca ölülerin en az 723 kişi olduğunu teyit etti. Çok kişinin kayıp olduğu rapor edildi. Sismologlar, depremin çok kuvvetli olması nedeniyle gün uzunluğunu 1,26 mikro saniye kısalttığını ve dünyanın dönüş eksenini 3 inç veya 2,7 milyarsaniye oynattığını tahmin etmekteler. Depremin merkezi, Maule Bölgesi sahilinde, Curanipe'nin yaklaşık 8 km batısı ve Şili'nin ikinci en büyük şehri Concepción'ın 115 km kuzey-kuzeydoğusu. Deprem ayrıca, deprem merkezine yaklaşık 4.700 mil (7.600)km uzaklıktaki Birleşik Devletler New Orleans'ın kuzeyindeki Pontchartrain Gölü'nde durgun dalgaya sebep oldu.

<span class="mw-page-title-main">Pichilemu</span>

Pichilemu, eski adıyla Pichilemo, orta Şili'deki bir sahil mesire şehri. Pichilemu, Cardenal Caro ilinin başkentidir. Şili'nin beş tarihsel alanın ev sahipliği yapar ve 2004 yılında Şili Ulusal alanlar Konseyi tarafından bir Zona Típica olarak ilan edilmiştir. Pichilemu'nun 2002 yılı itibarı ile 12,392 sakini vardı, bu nüfus 2012 itibarıyla 13,916'ya yükseldi.

Tehuelçe dili Patagonya'nın Çon dillerinden biridir. Bu dilin konuşucuları bugünkü Şili'de, Ateş Topraklarının kuzeyinde ve Mapuçe halkının güneyinde toprak işgal eden göçebe avcılardı. Aonikenk veya Aonekko 'a'ien olarak da bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Galvarino</span>

Galvarino, ünlü bir Mapuche savaşçısıydı. 1557'de Lagunillas Muharebesi'nde İspanyol konkistadorlarından oluşan bir orduya karşı savaştı. Savaş Şili'de Bio Bio Nehri yakınında gerçekleşti. Diğer yüz elli Mapuche ile birlikte esir alındı. Bazı mahkûmların sağ elleri ve burunları kesilmeye mahkûm edildi. Galvarino gibi bazılarınınsa iki eli de kesilmişti. Serbest bırakıldı ve Mapuche şefi Caupolicán'a daha fazla kan dökülmesini durdurmak için teslim olmasını söylemesi söylendi. Tam tersini yaptı. Mapuche'u İspanyol işgalcilere karşı savaşmaya devam etmeye çağırdı. Bir aydan kısa bir süre sonra, 30 Kasım 1557'de, her iki bileğine de bağlı bıçaklarla Millarupe Muharebesi'nde savaştı. Sürpriz bir saldırı olması gerekiyordu ama Mapuche tuzağı çok erken kurdu. Savaşta 3.000'den fazla Mapuche savaşçısı öldürüldü. Galvarino, yakalanan yüzlerce kişiden biriydi. Asılmaya mahkûm edildi. Bazıları ise köpeklere atılarak idam edildiğini söylüyor. Diğerleri onun asıldığını iddia ediyor. Yine de diğerleri, idam edilmeden önce kendini öldürdüğünü söylüyor.

Alonso de Córdoba Gómez, talihini Yeni Dünya'da arayan bir İspanyol asilzadenin (rico-hombre'nin) oğluydu.