Vakko Fabrikası
Modern Vakko Fabrikası ya da diğer adıyla Vakko Elişi Eşarp ve Konfeksiyon Fabrikası, Baysal - Birsel Mimarlık Bürosu tarafından tasarlanmış yapıdır. Yapımına 1960 yılında Merter’de başlanan yapı, 1968’de kullanıma açılmıştır. Toplam 36.000 m² olan yapıda 29.000 m² kapalı alan bulunmaktaydı.
Modern Türkiye Mimarlığındaki Önemi
O dönem çok sayıda fabrika ve endüstri yapısı inşa edilmesine rağmen hiçbiri mimari ve plastik sanatlar yönünden, Vakko Fabrikası gibi özellikler taşımamaktaydı. Yapının müellifleri; yapının, diğer örneklerine benzer bir şekilde sadece teknik yönden ileri özelliklere sahip olmasını istememiş, sanat yönüyle de anılmasını istemiştir. Mal sahibinin gösterdiği anlayış ve ileri görüşlülük sayesinde de bu amaca erişilmiştir. Yapı, ileri bir planlama ve teknik yönetim aşamasını geçtikten sonra sanat yönetimi aşamasıyla da ele alınmıştır. Birçok dekoratör, ressam ve iç mimar bu aşamada görev almıştır.
Türkiye’ye özgü modernleşme sürecinde “yerel-ulusal / evrensel-uluslararası” ikilemini aşan yapı, tasarım sürecinde olduğu kadar üretim sürecindeki kolektif yaklaşımı, çok aktörlülüğü ve işbirlikleri ile de önemini vurgulamıştır.
Yıkımı
Hakko ailesinin; 2007 yılında, fabrikanın bulunduğu araziye satışa çıkarmayı planlaması üzerine fabrika binasının yıkımı gerçekleştirildi. Duvarlara yapılmış rölyefler ve sanat eserleri özel yöntemlerle taşındı. Yerine DB Architects tarafından tasarlanan Platform Merter projesi yapıldı.
Kaynakça
1. “Vakko Turistik Eşarp ve Konfeksiyon Fabrikası,”Arkitekt, 1970, no:340, s.161.
2. "Öncü Modernin İzinde" XXI, 02.11.2017
3. “Hakko Ailesi Merter’deki Vakko arsasını satıyor”,Vatan, 05.01.2007.
