İçeriğe atla

Vakit (gazete)

Vakit
Gazetenin 4 Ağustos 1931 tarihli sayısında yer alan bir haber
TürGünlük gazete
İmtiyaz sahibiDiyarbakırlı Filip Efendi, Ahmet Emin Yalman, Mehmet Asım Us
Kuruluş tarihi15 Mayıs 1875
DilTürkçe
Son yayım tarihi1949
Genel merkezİstanbul, Türkiye

Vakit gazetesi, ilk defa 15 Mayıs 1875'te[1] Diyarbakırlı Filip Efendi (1828 - 1900) İstanbul'da Kemalzade Lastik Said Bey başyazarlığı altında yayınlanmaya başladı.[2] Gazetenin yönetimi önce Ketenciler başındaki Han-ı Halil'de iken, sonraları Bab-ı Ali caddesindeki 54 numaraya taşınmıştı. Gazete o dönemde 30 paraya satılırdı. Yayınlanan makaleler imzasız olup yazıların altında "Muharriri evvel" imzası vardı.[1] Vakit mücadeleci gazete olarak[2] kısa zamanda en çok okunan gazetelerden biri oldu. Gazetenin yayınlanmasına bir süre göz yumuldu fakat daha sonra Padişah Abdülaziz'in ve hükûmetin tahammülü kalmadı, Vakit kapatıldı.[1]

1917 yılında Ahmet Emin Bey (Yalman) Gödesli Mehmed Asım Bey (Us) ile ortak olarak gazetenin imtiyazını aldı. Gazetenin yönetimi ve basımı için Cağaloğlu'daki Amedi matbaası ve üst katında bulunan bütün tesis ve eşyası ile birlikte 50 liraya tutuldu. Böylece Vakit gazetesi Ali Naci Karacan'ın başyazarlığı altında 22 Ekim 1917'de yeniden yayın hayatına başladı. Gazetenin yazı kurulunda Necmettin Sadık, Kazım Şinasi ve Ruşen Eşref yer aldılar. Ziya Gökalp, Hüseyin Cahit, Halide Edip gibi isimler de halka söylemek istedikleri bir şey olduğu zaman Vakit sütunlarını tercih ediyorlardı. Ziya Gökalp'in Araplara bağımsızlık verilmesi yönündeki,Yeni Mecmua sütunlarında ortaya attığı fikri Vakit gazetesinde de yayınlandı.[2] Vakit, İttihat ve Terakki yönetimiyle tek başına mücadele eden bir gazete oldu.[3]

O sırada İstanbul'da Vakit dışında Tasvir, Tanin, Sabah, İkdam ve Tercüman gazeteleri yayınlanmaktaydı. Vakit gazetesi 20 paraya satılmaktaydı.[2] 1918'de gazete Cağaloğlu'nun alt başında bulunan beş katlı bir binaya taşındı. Almanya'dan yeni bir matbaa makinesi alınıp getirildi.[4]

Vakit gazetesinin çok başarılı olup o dönemde öncü bir rol oynamasına rağmen, ortağı Mehmet Asım'ın kardeşi Hakkı Tarık Bey ile gazete işlerinde bazı anlaşmazlıklar çıkması üzerine ve yazı işleri müdürü Enis Tahsin'in gazetenin siyasi yazarı Ahmed Şükrü ile birlikte ayrılmaları dolayında Ahmet Emin hissesini 12.000 liraya Mehmet Asım'a satarak ortaklıktan ayrılıp 26 Mart 1923'te Vatan gazetesini çıkarmaya başladı.[5]

Vakit gazetesi 1934'e kadar bu adla, Ekim 1934'ten Aralık 1938'e kadar Kurun, Ocak 1948'den Aralık 1949'a kadar ise Yeni Gazete adıyla yayımlandı. Kadrolu yazar ve yöneticileri arasında Enis Tahsin Til, Hakkı Tarık Us, Ahmet Rasim, Ahmet Şükrü Esmer, Ömer Rıza Doğrul, Refik Ahmet Sevengil, Sadri Ertem, Yekta Ragıp Önen, Fikret Adil, İsmail Safa, Osman Cemal Kaygılı, Kemal Ahmet gibi isimler yer aldı. Ayrıca, Reşat Nuri Güntekin ve Refik Halit'in yazıları da yayımlandı.

Dış bağlantılar

Kaynakça

  • Yalman, Ahmet Emin (1997). Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim (2 bas.). İstanbul: Pera Turizm ve Ticaret A.Ş. 
  1. ^ a b c "Filip Efendi" (PDF). Enis Tahsin. 1950. 16 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). 
  2. ^ a b c d Yalman 1997, ss. 355-357.
  3. ^ Yalman 1997, s. 378.
  4. ^ Yalman 1997, s. 365.
  5. ^ Yalman 1997, ss. 834-835.

İlgili Araştırma Makaleleri

Akşam, günlük ulusal Türkçe gazete. Mustafa Kartoğlu yönetiminde, TürkMedya tarafından çıkarılmakta olan günlük gazetedir.

<span class="mw-page-title-main">Tunç Yalman</span>

Tunç Yalman, tiyatro sanatçısı. Oyunculuk, yönetmenlik, çevirmenlik yapmıştır. Broadway’de oyun sahneleyen ilk Türk tiyatro sanatçısıdır. Yazar ve çevirmen Rezzan Yalman ile gazeteci ve yazar Ahmet Emin Yalman’ın oğludur.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Ferit Tek</span> Türk politikacı

Ahmet Ferit Tek, Türk siyasetçi, diplomat, fikir adamı.

<span class="mw-page-title-main">Pirinççizade Feyzi Bey</span> Osmanlı ve Türk siyasetçi

Pirinççizade Feyzi Bey, Osmanlı Meclis-i Mebûsan'ı ve TBMM'de toplam dört dönem milletvekilliği yapmış, ayrıca üç ayrı dönemde Bayındırlık Bakanlığı'nı yürütmüş Kürt asıllı Türk siyaset adamıdır.

<span class="mw-page-title-main">Zekeriya Sertel</span> Türk gazeteci ve yayıncı (1890-1980)

Mehmet Zekeriya Sertel, Türk gazeteci ve yayıncı.

<span class="mw-page-title-main">Yüzellilikler</span> Türkiyeden sürgün edilen İtilaf işbirlikçileri

Yüzellilikler, Türk Kurtuluş Savaşı sonrası düşman iş birlikçisi olarak görülen ve Türkiye'den sürgün edilen, hepsi üst düzey makamlarda yer alan Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarına verilen isimdir.

<i>İkdam</i> 1894 - 1928 arasında İstanbulda yayınlanmış günlük siyasal gazete

İkdam, 5 Temmuz 1894 ve 31 Aralık 1928 tarihleri arasında İstanbul'da yayınlanmış günlük siyasal gazetedir.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Emin Yalman</span> Türk gazeteci ve yazar (1888-1972)

Ahmet Emin Yalman, Türk liberal gazeteci ve yazar.

Yeni İstanbul, 1949 yılından itibaren İstanbul’da aynı adla farklı dönemlerde yayınlanan Türkçe gazete.

<i>Ulus</i> (gazete)

Ulus, 10 Ocak 1920 tarihinden beri Türkiye'de yayımlanan haftalık gazete.

<span class="mw-page-title-main">Cemal Nadir Güler</span> Türk karikatürcü

Cemal Nadir Güler, Türk karikatürist. "Amcabey", "Efruz Bey", "Dalkavuk", "Akla Kara", "Yeni Zengin" gibi tiplerin yaratıcısı.

<i>Tan</i> (gazete, 1935) 1935-1945 arasında İstanbulda yayımlanan günlük gazete

Tan, 1926-1935 yılları arasında Milliyet ve 1935-1945 yılları arasında Tan adıyla Türkiye'nin İstanbul ilinde yayımlanan, sloganı "Günlük Siyasi Halk Gazetesi" olan sol eğilimli günlük gazete.

<i>Hâkimiyet-i Milliye</i> 1920-1934 yılları arasında yayımlanan gazete

Hâkimiyet-i Milliye, Türk Kurtuluş Savaşı sırasında başkanlığını Mustafa Kemal Paşa’nın yaptığı Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi’nin yayın organı olarak 10 Ocak 1920’de Ankara’da yayın hayatına başlayan Türkçe gazetedir.

<span class="mw-page-title-main">Hakkı Tarık Us</span> Türk yazar, siyasetçi, öğretmen ve koleksiyoncu (1889-1956)

Hakkı Tarık Us, Türk yazar, avukat siyasetçi, öğretmen, koleksiyoncu.

<i>Tanin</i> 1908-1947 arasında İstanbulda yayımlanan İttihatçı bir gazete

Tanin, II. Meşrutiyet'ten sonra İstanbul'da yayınlanan İttihatçı bir gazete.

<span class="mw-page-title-main">Ahmet Samim</span> Osmanlı Türkü gazeteci

Ahmet Samim,, Türk gazeteci ve yazar. Türkiye'de öldürülen ikinci gazetecidir.

<span class="mw-page-title-main">Asım Us</span> Türk siyasetçi (1884-1967)

Mehmet Asım Us, Türk siyasetçi.

Vakit' gazetsinin sahibi Ahmet Emin Yalman Vakit'in çok başarılı bir işe devam etmesi ve o dönemde öncü ve akıncı rol oynamasına rağmen, ortağı Mehmet Asım'in kardeşi Hakki Tarik Bey'le gazete işlerinde bazı ihtilaflar üzere ve gazetenin yazı işleri müdürü Enis Tahsin'in gazetenin siyasi yazarı Ahmed Şükrü ile beraber Vakit'den ayrılmaları dolayında, hissesini 12000 Lira'ya Mehmet Asım'e satarak 26 Mart 1923'te Vatan gazetesini çıkardı.

<i>Vatan</i> (gazete, 1940)

Vatan, Ahmet Emin Yalman tarafından kurulan ve 1940-1975 yılları arasında yayımlanan Türk gazetesi.

<span class="mw-page-title-main">Malatya Hadisesi</span>

Malatya Hadisesi, Vatan gazetesinin sahibi ve başyazarı Ahmet Emin Yalman’a karşı 22 Kasım 1952’de Malatya’da düzenlenen suikast girişimi.