Vahtang Orbeliani - Turkipedia

Prens Vakhtang Orbeliani (Gürcüce: ვახტანგ ორბელიანი) (5 Nisan 1812 - 29 Eylül 1890), Orbeliani Evi'nin Rus İmparatorluk hizmetinde Gürcü romantik bir şair ve askeriydi.

Hayatı ve ölümü

Vakhtang Orbeliani, Tiflis'te, o zamanlar İmparatorluk Rus yönetimi altında, sondan bir önceki Gürcü kralı Erekle II'nin sevgili kızı Prens Vakhtang Orbeliani ve Prenses Tekle'nin oğlu olarak dünyaya geldi. Alexander Orbeliani'nin kardeşi ve Romantik şairlerden Grigol Orbeliani'nin kuzeniydi.

Tiflis soylu okulunda okudu ve mezun olmadığı St. Petersburg Page Corps'a kaydoldu ve 1832'de Rus yönetimine karşı başarısız bir darbe girişimine liderlik etmek için memleketine döndü. Komplocular, Kafkasya'daki Rus yetkilileri kendilerine ölüm veya teslim olma seçeneğinin verileceği büyük bir baloya davet etmeyi planladılar. Bu komplonun çöküşünden sonra Orbeliani tutuklandı ve ölüm cezasına çarptırıldı, ancak dava ertelendi ve Orbeliani, Kaluga'ya sürgün edildi. Bunu izleyen başarısız ayaklanma ve nispeten hafif cezalar, birçok komplocuyu bağımsız geçmişi çaresizce kaybolmuş olarak görmeye ve kendilerini Rus otokrasisiyle uzlaştırmaya, kayıp geçmişe ve yerli hanedanlığın düşüşüne ilişkin ağıtlarını Romantik şiire dönüştürmeye zorladı.

1838'de Orbeliani, Rus askerliğine katıldı ve Nijniy Novgorod Dragoon alayında görev yaptı. Askerî kariyerinin çoğu Kafkasya Savaşı sırasında asi dağlık kabilelere karşı mücadelede geçti. 1855'te Gürcü Grenadier Alayı'nın komutanlığına getirildi ve 1860'ta tümgeneralliğe terfi etti. 1858-1863 yılları arasında Kuzey Kafkasya'da Kabarda ve Terek'in huzursuz bölgelerinde komutan olmak da dâhil olmak üzere çeşitli idari ve askerî görevler üstlendi. Daha sonra kariyerinde, köylü konseyi üyesi olarak görev yaptı ve hakem olarak çalıştı.

Ağabeyi Alexander'ın şiiri gibi, 18. yüzyılın sonunda Gürcü monarşisinin yıkımına takıntılıdır ve şair Hristiyan sabrında teselli arar. Şiirinde Gürcü Hristiyanlığının kutsal görüntüsü hâkimdir: - St. Nino'nun asma haçı.^[1]

Orbeliani, 29 Eylül 1980'de Tiflis'te öldü.^[2] Tiflis Sioni Katedrali'nin batı köşesinde gömülüdür.

Kaynakça

^ Rayfield, Donald (2000), The Literature of Georgia: A History, p. 143. Routledge, 0-7007-1163-5.
^ "История Грузинской Литературы" (PDF). www.nplg.gov.ge. s. 65. 17 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.

İlgili Araştırma Makaleleri

Aleksandr Puşkin, Rus şair ve yazardır. Rusya'nın "ulusal şair"i ve modern Rus edebiyatının kurucusu olarak kabul edilir.

Gürcüler veya Kartveliler, günümüzde büyük bölümü Gürcistan’da yaşamakta olan Kafkasya halkı. Gürcüler ayrıca Azerbaycan, İran, Rusya, Türkiye, ABD ve Avrupa’nın bazı ülkelerine de dağılmıştır. Tarihsel antropoloji açısından Gürcüler; Svanlar, Lazlar ve Megreller ile aynı kökenden gelen bir Kartveli halkı olarak kabul edilir. Halkın büyük çoğunluğu bir Kartveli dili olan Gürcüce konuşmaktadır.

Gürcistan tarihi, Gürcistan'da tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan dönem boyunca yaşanan olayları kapsar.

Kafkas Savaşı, Rus İmparatorluğu'nun Kuzey Kafkasya halklarına karşı yaptığı savaştır. 1817'den 1864'e kadar süren bu savaşta Ruslar; Çerkesler ve Şeyh Şamil önderliğindeki Çeçenler ve Dağıstanlılara karşı savaşmıştır. Savaşın batı yakası Rus-Çerkes Savaşı, doğu yakası ise Mürid Savaşı adıyla incelenir.

<span class="mw-page-title-main">Abbasgulu Ağa Bakıhanov</span>

Abbasgulu Ağa Bakıhanov Azerbaycanlı bilim insanı, tarihçi, şair, Azerbaycan'daki eğitimcilik hareketin ilk önderlerinden biridir.

V. Giorgi 1299 – 1302 ve yeniden 1314 – 1346 yılları arasında hüküm sürmüş olan Bagrationi Hanedanına mensup Gürcü Krallığı hükümdarı. Esnek ve uzak görüşlü bir hükümdar olarak ülkesinde neredeyse yüzyıl süren Moğol İmparatorluğu egemenliğine son verecek ve krallığının yeniden eski gücüne kavuşmasını sağlayacaktır.

Aspindza Muharebesi, Gürcistan'da daha önceden Kartli ve Kaheti adlı iki krallığı birleştirip tek devlet hâline getiren Kral II. Erekle'nin Aspindza'da Osmanlı İmparatorluğu'na karşı, 20 Nisan 1770'te kesin zafer kazandığı muharebedir.

Kartli-Kaheti Krallığı (1762-1801) Kartli ve Kaheti krallıklarının 1762'de birleşmesiyle kurulmuş feodal devlettir. Krallık bugünkü Gürcistan'ın büyük bölümünü Türkiye'nin az bölümünü, Ermenistan'ın Kuzeyini ve Azerbaycan'ın Kuzeybatı topraklarını kapsıyordu.

<span class="mw-page-title-main">Aleksandr Griboyedov</span> Rus besteci, diplomat ve yazar (1795-1829)

Aleksandr Sergeyeviç Griboyedov Rus oyun yazarı, besteci, şair ve diplomat. Yazar olarak günümüze kadar gelmiş olan ünü özellikle şiir olarak yazmış olduğu komedi oyunu olan "Góre ot Oumá " dolayısıyladır. Kafkasya'da Rus-İran Savaşı (1826–1828)'na ve Türkmençay Antlaşması'na yaptığı katkılar dolayısıyla Rusya İmparatorluğu'nun Kaçar Hanedanı idaresinde olan İran'a Tahran elçisi olarak görevlendirildi. Bu görevde iken Rusya'nın Türkmençay Antlaşması ile İran'a ait Kafkasya topraklarını eline geçirmesini protesto eden büyük bir gösteri yapan halk kitlesinin Rusya elçilik binasını ellerine geçirilmeleri sırasında bu ayaklanmacılar tarafından öldürüldü.

Nikoloz Baratashvili, Gürcü şair. Avrupa romantizmini Gürcü edebiyatına tanıtan kişi olarak bilinir. Genç yaşta ölümü nedeniyle geride az sayıda şiiri kalmıştır.

Prens Grigori Grigoryeviç Gagarin, Rus ressam, tümgeneral ve yönetici idi.

İberya Prensliği, Gürcü merkezi bölgesi Kartli'de kurulmuş Erken Orta Çağ aristokratik rejimidir. 6. ve 7. yüzyıllar arasındaki politik otoritenin ardışık prensler tarafından sağlandığı fetret döneminde ortaya çıkmıştır. Prenslik 580'li yıllarda yerel soylu Hosroviani Hanedanı'na karşı Gürcü monarşisini feshetmeyi amaçlayan Sasani baskısından kısa bir süre sonra 588 yılında kurulmuş ve 888 yılında İberya Krallığı'nın Bagrationi Hanedanı tarafından yeniden restore edilmesine kadar var olmuştur. Sınırları bu dönem boyunca yönetici İberya prenslerinin Persler, Bizanslılar, Hazarlar, Araplar ve komşu Kafkasyalı yöneticilerle karşı karşıya gelmeleri nedeniyle değişken olmuştur.

Grigol Dadiani Megrelya'da prenslik yapmış Dadiani hanedanının bir üyesiydi. Megrelya Prensi V. Levan Dadiani'nin oğlu olan Grigol, yeğeni I. Niko Dadiani'nin küçüklüğünde Megrelya'nın naip konseyi üyesiydi. Rus İmparatorluğu'nda subay olarak görev yapan Grigol, Rus-Türk, Kırım ve Kafkasya savaşlarında yer almış ve tümgeneral rütbesi ile emekli olmuştur. Aynı zamanda bir edebiyat tutkunu olan Dadiani, Kolhideli mahlasıyla Romantizm akımından şiirler yazmıştır.

Prenses Tekle, Gürcü kraliyet prensesi (batonişvili) ve şair. Tekle, Prens Vahtang Orbeliani'nin eşi ve Gürcü edebiyatçı Aleksandre ve Vahtang Orbeliani'nin annesi Kartli-Kaheti Krallığı'nın kurucusu Kral II. Erekle'nin kızıydı.

Kont Alexander Orbeliani (Jambakur-Orbeliani), Orbeliani Evi'nin Gürcü romantik şairi, oyun yazarı, gazetecisi ve tarihçisiydi.

1832 Gürcü komplosu, Gürcü kraliyetini ve soyluluğunu Gürcü devletini ve Bagrationi hanedanı monarşisini yeniden kurma amacını taşıyan bir komplo idi.

II. Vahtang Gurieli, 1792'den 1797'ye Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Abisi II. Simon'un ölümüyle tahta geçen II. Vahtang, küçük kardeşi Kaihosro tarafından tahttan indirildi. Vakhtang'ın iktidarı yeniden kazanma çabaları sonuç vermedi.

V. Mamia Gurieli, 1797-1826 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. 1797'den 1809'a kadar amcası Prens Kaihosro'nun naipliği altındaydı. Mamia, Guria'nın idaresinde ve eğitim sistemindeki reform çabalarına öncülük eden Avrupalılaşan bir hükümdardı. Osmanlı'ya bağlılığı reddederek, 1810'da Guria'yı Rus İmparatorluğu'na bağlı özerk bir prenslik haline getirdi. Amcası Kaihosro ve Guria'nın önde gelen soyluları 1820'de Rus hegemonyasına karşı silahlanmaya başladıklarında bile yeni düzene bağlılığını sürdürdü. Mamia'nın imparatorluğa olan sadakati, Guria'daki ayaklanmaları durdurma konusunda kararsız bir tutum sergilemesine rağmen, Rus hükûmeti tarafından takdir edildi. Mamia'nın kendisi ayaklanmadan sonra giderek daha fazla depresyona girdi ve 1826'da öldü yerine oğlu Davit'i Guria'nın son prensi olarak bıraktı.

Rusya İmparatorluğu'nda Gürcistan, Gürcistan tarihinde 19. yüzyılın tamamını ve 20. yüzyılın başlarını kapsayan dönemdir. Gürcistan aşamalı olarak Rus İmparatorluğu'nun bir parçası olmuştur, Çar I. Aleksandr'ın beyannamesi ile önce Kartli-Kaheti Krallığı'nın ilhakıyla başlayan ilhak süreci 1877-1878 savaşında güney Gürcistan'ın tarihi bölgelerinin Osmanlılardan alınmasıyla sona ermiştir. Rusya İmparatorluğu'nda kalınan süre boyunca Gürcistan'da feodalizmin yerini kapitalizm aldı, nüfus arttı, şehir hayatı gelişti, eğitim imkanları gelişmiş ve demiryolu yapılmıştır. Rusya tarafından nüfusun Ruslaştırılması devam ediyordu, Gürcü Ortodoks Kilisesi'nin otosefalliği (bağımsızlığı) kaybedildi, köylülerin silahlı gösterileri ve ayaklanmaları durdurulamadı. Ekim 1917 Bolşevik Devrimi'nden sonra Gürcistan ve Transkafkasya bir bütün olarak Rus hegemonyasından kurtularak bağımsızlığını kazandı.

Grigol Orbeliani veya Cambakur-Orbeliani, Rus İmparatorluğu hizmetinde bulunmuş Gürcü romantik şair ve generaldi. 19. yüzyıl Gürcü kültürünün en renkli isimlerinden biri olarak bilinir. Gürcistan'ın kaybedilen bağımsızlığına ve Bagrationi Hanedanı'nın tahttan indirilmesine üzülen yurtsever şiirleriyle tanınır. Aynı zamanda Rus imparatorluk ordusunda onlarca yıl geçirmiş ve Kafkasya'daki imparatorluk yönetiminde en yüksek mevkilere yükselmiştir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.