İçeriğe atla

Vahagn

Erivan'da bir ejderhayı boğan Ejderha Katili Vahagn'ın heykeli

Vahagn veya Vahakn (Ermenice: Վահագն), Vahagn Vişapakağ olarak da bilinir (Վահագն Վիշապաքաղ, "Ejder-biçici Vahagn"), Ermeni mitolojisinde bir savaşçı tanrıdır.[1] Akademisyenler onu Hristiyanlık öncesi Ermeni panteonunun şimşek ya da güneş ve ateş tanrısı, ayrıca savaş, yiğitlik ve zafer tanrısı olarak görmektedirler.[2][3] Aramazd ve Anahit ile bir üçlü oluşturmaktaydı.[4] Vahagn etimolojik olarak Hint-İran tanrısı Verethragna'nın Part dilindeki adı olan *Varhraγn'dan türetilmiştir. Ancak iki tanrı arasında önemli farklılıklar vardır.[5]

Vahagn'a, Taron ilçesinde, Aştisat yerleşimi yakınlarındaki Karke adlı bir dağın eteklerinde, gelini Astğik ve tanrıça Anahit ile birlikte üçlü bir tapınak kompleksinde ibadet edilirdi.[3][6][7] Ermenistan antik çağda Helenistik etki altına girdikten sonra Vahagn, Yunan tanrısı Herakles ile, nadiren de Apollon ile özdeşleştirildi.[1]

İsim

Vahagn adı, Avesta'da bahsedilen Hint-İran zafer tanrısının adı olan Verethragna ve gök gürültüsü tanrısı Indra'nın olağan lakabı olan Vedik Vŗtrahan ile aynı kökenlidir.[1] Ermeniceye Part dilindeki *Varhraγn' kelimesinden geçmiştir ve daha önceki *Varhagn biçiminden geliştirilmiştir.[8] Eski Ermeni takviminde ayın yirmi yedinci günü Vahagn olarak adlandırılırdı.[3] Ek olarak, Mars gezegeni eski Ermeniler tarafından Vahagn'a atıfta bulunarak Atraher ("ateş saç") olarak adlandırılmıştır.[3] Vahagn günümüzde Ermeniler arasında bir erkek ismi olarak kullanılmaktadır.

Kaynakça

  1. ^ a b c Petrosyan 2007, s. 6.
  2. ^ Petrosyan 2002, s. 36.
  3. ^ a b c d Katvalyan 1985.
  4. ^ Russell 1987, s. 192.
  5. ^ Petrosyan 2002, s. 35.
  6. ^ Petrosyan 2007, ss. 6-7.
  7. ^ Petrosyan 2018, s. 207.
  8. ^ Ivanov 2011, s. 8.

Bibliyografya

Konuyla ilgili yayınlar

  • Ermenistan Tarihi (Ermeni Mitolojisi), Vahan M. Kurkjian. Amerika Ermeni Genel Hayırseverler Birliği tarafından yayınlandı 1958/YR.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan</span> Güney Kafkasyada bir ülke

Ermenistan, resmî adıyla Ermenistan Cumhuriyeti, Avrasya'nın Güney Kafkasya bölgesinde bulunan, denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları üzerinde yer alan ülke, batısında Türkiye, kuzeyinde Gürcistan, doğusunda Azerbaycan, güneyinde ise İran ve Azerbaycan'ın bir parçası olan Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti ile sınır komşusudur.

<span class="mw-page-title-main">Ermeniler</span> anayurdu Ermeni Yaylaları olan bir halk

Ermeniler, anayurdu Batı Asya'daki Ermeni Yaylaları olan etnik grup ve millettir.

Ermeni dini ve mitolojisi, Ermenilerin Hıristiyanlığı kabulünden önceki ve Hristiyanlığı kabul ettikleri erken dönemlerdeki, Hristiyanlık dışı inanış, gelenek ve mitoloji bütününü ifade etmektedir. İlk dönemlerde kendine özgü karakterlerini korumakla birlikte Asyalı diğer kavimlerin ve çeşitli Anadolu uygarlıklarının inanç ve mitolojilerinden etkilenen Ermeni dini ve mitolojisi zamanla özellikle Perslerin etkisinde kalmış ve özellikle Zerdüştlüğü kendi farklı inanç, gelenek ve mitolojik yapısına adapte ederek benimsemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni hipotezi</span>

Ermeni hipotezi, Proto-Hint-Avrupa halkının anavatanın "Anadolu'nun doğusu, Kuzey Mezopotamya ve Kafkaslar'ın güney kısımlarında" yer aldığını ve Proto-Hint-Avrupa dilinin (PHA) MÖ 5.-4. milenyum civarında bu bölgelerde konuşulduğunu öne süren bir hipotezdir. Varsayım, Gürcü Tamaz V. Gamkrelidze ile Rus dilbilimci Vyaçeslav İvanov tarafından 1985 yılında öne sürülmüştür. Terimde geçen "Ermeni" ismi, bir toponim olan Ermeni Yaylaları'na atıfta bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Pavlusçuluk</span>

Pavlusçuluk, 7. yüzyılda ortaya çıkan dualist Hristiyan mezhebidir.

<span class="mw-page-title-main">Armenian Navy Band</span>

Armenian Navy Band, 1998 yılında Ermenistan'ın başkenti Erivan'da oluşan bir Ermeni caz grubu.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Ermenistan</span> Ermeni Yaylasındaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavram

Büyük Ermenistan veya Birleşik Ermenistan, Ermenilerin anavatanı olarak kabul edilen, tarihsel olarak Ermenilerin çoğunlukta olduğu ve bir kısmında hâlâ Ermenilerin çoğunluk olarak yaşadığı Ermeni Yaylası'ndaki bölgelere atıfta bulunan etno-milliyetçi ve irredantist kavramdır. Ermenilerin tarihi topraklarının birleştirilmesi olarak görülen ve 20. yüzyıl boyunca Ermeni düşünürlerce yaygın olan fikir başta Ermeni Devrimci Federasyonu, ASALA ve Miras olmak üzere çeşitli milliyetçi örgüt ve partilerce savunuldu.

<span class="mw-page-title-main">Ermenistan'daki Yahudilerin tarihi</span>

Ermenistan'daki Yahudilerin tarihi 2000 yıl öncesine dayanır.

<span class="mw-page-title-main">Hayk</span>

Hayk veya Haig, ayrıca Hayk Nahapet olarak da bilinir, Ermeni mitolojisinde Ermeni milletinin kurucusu ve atası olarak kabul edilen kişidir. Hikâyesi Horenli Musa tarafından yazılan Ermenistan Tarihi kitabında anlatılır.

Tujik (Kurmançça) ya da Tuzik (Zazaca) Dersimli Alevi Kürtler ve Zazalar arasında mitolojik bir evliya olup, aynı zamanda bu evliya tarafından simgelenen bir dağın adıdır. Bu dağ Sultan Baba olarak da bilinir. Tujik adı, Dojik, Dujik, Tuzik, Dudjook, Durdjuk vb biçimleriyle 19. yüzyılda bir süre bazı yabancı diplomat ve bilginlerin metinlerinde yöredeki Alevi Kürtleri ifade etmek üzere genel bir ad olarak da kullanılmıştır. Nitekim Basile Nikitine (1885-1960) Kürtler adlı tarihsel ve sosyolojik incelemesinde, "bunlara kimi zaman Tujik, kimi zaman Kızılbaş denmektedir," diye yazmıştır.

Muşkiler Muški) Tunç ve Demir Çağı dönemlerinde Anadolu'da yaşamış, Asur kaynaklarında ve geç dönem Luvi hiyerogliflerinde görülen ama Hitit kaynaklarında görülmeyen bir halktır. Birkaç yazar, Muşkilerin Yunan kaynaklarında adı geçen Moshiler (Μόσχοι) ile aynı halk olduğunu ve Meshetili bir Gürcü halkı olduğunu iddia etmiştir. Josephus ise Kapadokyalı Moshileri İncil'de adı geçen Meşekler ile özdeşleştirir.

Dzeraşşe, Oset mitolojisinde bir figürdür. Su tanrıçası Donbettır'ın kızı ve Nart destanındaki bazı karakterlerin annesi olarak bilinmektedir. Dzeraşşe, Aexsaertaeg'ın karısıydı. Aexsaertaeg ve Dzeraşşe'nin, Uryzmaeg ve Xaemyts adında kahraman ikizleri olmuştur. Aynı zamanda Syrdon ve Gaetaeg'in de annesiydi. Ölümünden sonra baş melek Uastyrdji onu yeniden canlandırdı ve mezarında sevgili oldular. Kızı Satanaya ise bu olaydan sonra doğdu.

<span class="mw-page-title-main">Ana Ermenice</span>

Ana Ermenice, Ön-Ermenice veya Proto-Ermenice) Ermenice: նախահայերեն

<span class="mw-page-title-main">Ermeni devletleri ve hanedanlıkları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu listede tarihteki Ermeni devletleri, hanedanlıkları ve otonomileri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Yakışıklı Ara</span>

Yakışıklı Ara Ermenice : Արա Գեղեցիկ efsanevi bir Ermeni kahramanı ve kralıdır. Ara, Ermeni edebiyatında çok yakışıklı olduğu ve Asur kraliçesi Semiramis'in onu yakalamak ve ona sahip olmak için Ermenistan'a karşı savaş açtığı popüler efsanesiyle tanınır.

<span class="mw-page-title-main">Vahagn Haçaturyan</span> 5. Ermenistan devlet başkanı

Vahagn Garniki Haçaturyan ; d. 26 Temmuz 1959) Ermenistan devlet başkanı olarak görev yapan bir Ermeni politikacıdır. 1992'den 1996'ya kadar Erivan belediye başkanı ve yüksek teknoloji sanayi bakanı (2021-2022) olarak görev yaptı.

Aramazd Zerdüştçülüğün Ermeni versiyonunda baş ve yaratıcı tanrıydı. Tanrı ve adı, MÖ 6. yüzyılda Medler'in Ermenistan'ı ele geçirmesinden sonra tanrı Ahura Mazda'dan türetilmiştir. Aramazd, cömert bir doğurganlık, yağmur ve bereket tanrısı ve Anahit, Mihr ve Nane gibi diğer tanrıların babası olarak görülüyordu. Ahura Mazda gibi, Aramazd da diğer tanrıların babası olarak görülüyordu, nadiren bir eşle, bazen de Anahit veya Spandaramet'in kocası olarak görülüyordu. Aramazd, Ahura Mazda'nın Partça biçimiydi.

<span class="mw-page-title-main">Anahit</span>

Anahit veya Batı Ermenice Anahid Ermeni mitolojisinde doğurganlık, şifa, bilgelik ve su tanrıçasıydı. İlk dönemlerde savaş tanrıçasıydı. MÖ 5. yüzyılda Aramazd ile birlikte Ermenistan'ın ana tanrısıydı. Ermeni tanrıçası Anahit, benzer İran tanrıçası Anahita ile akrabadır. Büyük olasılıkla Med işgali veya erken Ahameniş dönemi sırasında İranlılardan etkilenilen Anahit'e tapınma, Ermenistan'da çok önemliydi. Artaşes, Anahit'in heykellerini dikip ve onlara tapınılması için emirler veriyordu.

Astğik veya Batı Ermenice Asdğig, eski tarih öncesi dönemde doğurganlık ve aşk tanrıçası olarak Ermeni toplumunda tapınılan bir varlık olarak kabul edilirdi. Daha sonraları, gökyüzü ışığı onun kişileştirilmiş hali olarak görülerek, Vahagn'ın eşi olarak kabul edildi. Sonraki dönemde, halk inancında aşkın, saf güzelliğin ve su kaynaklarının tanrıçası olarak anılmaya başlandı.

Vişap, Livyatan'a benzer şekilde su ile yakından ilişkili olan, Ermeni mitolojisine ait bir ejderhadır. Genellikle kanatlı bir yılan veya farklı hayvanların elementlerinin birleşiminden oluşan bir şekilde tasvir edilir. Ermeni mitolojisinde, Vişap'ın su, bereket ve yaşam kaynağı olarak kabul edildiği düşünülür. Bu nedenle, Vişap, Ermeni kültüründe önemli bir sembolik değere sahiptir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.