İçeriğe atla

Vaha

Vaha çöllerin içerisinde yer alan ve çöl koşullarından yalıtılmış, genellikle su ve bitki içeren bölgeleri tanımlamakta kullanılan coğrafya terimidir. Büyük Türkçe Sözlük'de; Çöllerde çoğu kez yüze çıkan yer altı sularının yarattığı tarım veya yerleşme bölgesi[1] olarak tanımlanır.

Önemi

Vahaların konumu çöllerdeki seyahat rotalarının saptanmasında kritik önem taşır. Aynı zamanda çölün kontrol edilebilmesi için vahaların kontrolü büyük önem taşır. Örneğin Libya'daki Awjila ve Kufra vahaları Sahra Çölünün kuzey ve güney yakasının kontrol edilmesini kolaylaştırır.

Etimoloji

Vaha kelimesi Arapça kökenlidir. Kelimenin İngilizcesi olan "oasis" kelimesi ise Yunancadan (ὄασις) gelir.

Kaynakça

  1. ^ "vaha". Güncel Türkçe Sözlük. Türk Dil Kurumu. 4 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2024. 

Resimler

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Çöl</span> Çok az yağışın gerçekleştiği arazi alanı

Çöl, Yerküre'de yer alan ana biyom tiplerinden birisidir. Çöl, yıllık 250 mm'den az yağış alan bölgeler için kullanılan bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Sahra</span> Afrikada bir çöl

Sahra ya da Büyük Sahra, Afrika'nın kuzeyinde yer alan, kıtanın ortası ile kuzeyini ayıran 9 milyon km² büyüklüğünde bir çöl. Dünyanın en büyük sıcak çölüdür. Antarktika ve Arktika'nın ardından en büyük üçüncü çöldür. Yaklaşık olarak Afrika kıtasının %30’u kadardır.

<span class="mw-page-title-main">Taklamakan Çölü</span> Dünyanın ikinci, Çinin en büyük kum çölü

Taklamakan Çölü,, Rub' ul-Hali'den sonra Asyanın ikinci büyük aynı zamanda Çin'deki en büyük Kum çölüdür. Anaasya'dan kuzeybatı Çin'in Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nden Tarım Havzasının batı bölgesinden 218 numaralı Anayola kadar uzanır. Bu anayolun doğusunda Tarım Havzasının en derin yeri olan Lop Nur Çölü bulunur. Önceleri Taklamakan Çölü ve Lop Nur Çölü Tarım Nehri, Konçe Derya ve Çerçen Derya nehirleri ile ayrılırdı, fakat Tikenlik'in güneyi son on yıldan beri kurudu.

San Pedro de Atacama, Şili'nin kuzeyinde, Antofagasta Bölgesinde bir köy.

<span class="mw-page-title-main">Karakum Çölü</span>

Karakum Çölü Orta Asya'da yer alan bir çöl.

<span class="mw-page-title-main">Bedeviler</span> Tarihsel olarak Arabistan, Kuzey Afrika ve Suriye çöllerinde yaşayan göçebe Arap kabileleri

Bedeviler, geçmişte göçebe olan ve Büyük Sahra'nın Atlas Okyanusu kıyısından Batı Çölü, Sina Yarımadası ve Necef Çölü üzerinden Arap Çölü'ne kadar uzanan bölgede yaşayan Arap kabileleridir. Arap olmayan bazı kabilelerin, örneğin Kızıldeniz'in Afrika kıyısındaki Bejalar gibi, Bedevi olarak anıldıkları olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Tekne</span> küçük deniz taşıtı

Tekne ya da bot, su üzerinde kalmak ve hareket etmek amacıyla inşa edilen araçlara verilen genel addır. Genelde polyester veya ahşap malzemeden imâl edilir.

<span class="mw-page-title-main">Saray</span> mimari yapı

Saray, hükümdarların veya dinî liderlerin ikâmet ettiği büyük ve gösterişli yapı. Günümüzde zaman zaman otel veya kamu hizmetinde kullanılan bazı büyük yapıları tanımlamakta da kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Şarm eş-Şeyh</span>

Şarm El-Şeyh ya da kısaca Şarm, Mısır'ın Güney Sina ilinde yer alan bir tatil kenti ve turizm merkezidir. Kent, Sina yarımadasının güney ucunda, Sina Dağıyla Kızıldeniz arasındaki kıyı şeridinde yer almaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Hac</span> Dinî sebeplerle kutsal mekânlara ve yerlere yapılan ziyaret ve gezi

Hac, dinî sebeplerle, genellikle dinî önemi olan mekân ve yerlere yapılan ziyaret ve gezi. Hac aynı zamanda İslam dinindeki dinî bir ziyaret barındıran hac ibadetinin özel ismidir.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Çölü</span> Suriyede bir çöl

Suriye Çölü, Arap Yarımadası'ın kuzeyi, Şattülarap'ın batısı ve Doğu Lübnan Sıradağları ile El Nusayriye Dağları arasında yer alan, 457 km. eninde, 153 km. boyunda ve yaklaşık 500 bin km² alan kaplayan çöl. Suriye, Irak, Ürdün ve kısmen de Suudi Arabistan'ın sınırları içinde yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Kalpak</span> ters döndürülmüş kesik koni şeklindeki başlık

Kalpak, ters döndürülmüş kesik koni şeklinde, genellikle kürk, kumaş veya deriden imal edilen bir başlık türüdür. Genellikle Türkiye'de, Kafkasya'da, İran'da, Rusya'da ve Orta Asya ülkelerinde kullanılır. Tarihsel olarak çeşitli Türk topluluklarında yaygın olarak kullanılmıştır. Kalpak kışın başı sıcak tutmak, yazın ise başı güneşten korumak için kullanılır. Kışın kullanılan kalpaklar daha kalın, yazın kullanılanlar daha ince kumaşlardan, gölgelik için kullanılanlar ise daha geniş olmak üzere, mevsimlere göre farklı kalpak türleri bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Medeba</span>

Medeba ya da Madaba, Ürdün'ün ortabatı kesiminde, başkent Amman'ın yaklaşık 30 km güneyinde bulunan kent. Deniz düzeyinden 760 m yükseklikte bir yaylada yer alır. Ürdün'deki beşinci büyük yerleşim yeri olan Medeba, Medaba ilinin merkezidir.

<span class="mw-page-title-main">Liva Vahası</span> Birleşik Arap Emirliklerinde vaha

Liva Vahası, Birleşik Arap Emirlikleri'nin Abu Dabi Emirliği'ne bağlı Ez-Zafra belediyesinde bulunan bir vahadır. Vaha, Basra Körfezi'nin 97,6 km güneyinde, emirlik başkenti Abu Dabi'nin 150 km güneybatısında Rub'ül Hali Çölü'nün kuzey kenarında yer almaktadır. Vahanın nüfusu 2019 yılı itibarı ile 20.192'dir.

<span class="mw-page-title-main">Teb</span> Antik Mısırın şehirlerinden birisinin Yunanca ismi

Teb, Thebes, Thebai veya Mısır dildeki adıyla Waset, Nil Nehrinin kıyılarına kurulmuş ve Akdeniz'in yaklaşık olarak 800 km güneyinde yer alan Antik Mısır'ın önemli şehirlerinden biridir. Yukarı Mısır'ın dördüncü nomunun ana şehridir ve Orta Krallık ve Yeni Krallık dönemlerinde uzun süre Mısır'a başkentlik yapmıştır. Nübye ve Doğu Çölüne yakın lokasyonda bulunan şehir aynı zamanda bir ticaret rotalarının üzerindeydi. Aynı zamanda dini bir merkez olan şehir, Antik Mısır'da en saygı duyulan şehirlerindendi. Şehir, Nil Nehrinin yakasına yayılmıştır. günümüzde Nil'in doğu tarafında Luxor kenti ve Karnak ve Luksor Tapınaklarının harabeleri, batı tarafında ise Teb Nekropolü bulunmaktadır. 1979 senesinde UNESCO Dünya Mirası listesine dahil edilmiştir.

Sakalar veya Saka ocağı, Yeniçerilerin su ihtiyacını karşılamakla görevli askerlerin bağlı olduğu ocaktır. 17. yüzyılda sayıları 700 kadardı. Kışlaları Ağakapısı dışındaydı. Seferde ve barışta yeniçerilerin içme ve yıkanma suyunu sağlamakla görevliydiler. Elbise ve çakşırları deriden olup beygirlerinin iki yanına astıkları meşin kırbalarla su taşırlardı. Sakabaşına bağlıydılar. Sakabaşıdan sonra saka kethüdası rütbesi gelirdi.

<span class="mw-page-title-main">Harga</span>

Harga, Mısır'ın Yeni Vadi ilinin merkezi olan şehir ve vahadır. Şehir, Libya Çölü'nde Nil Vadisi'nin 200 km batısında yer almaktadır. Şehrin nüfusu 2012 yılı itibarı ile 67,700'dür.

<span class="mw-page-title-main">El-Ayn</span>

El Ayn, Birleşik Arap Emirlikleri'nin Abu Dabi Emirliği'nde bulunan bir şehirdir. Şehir, emirliğin doğusunda Umman sınırında yer almaktadır. 650.000 kişilik nüfusu ile iç şehir nüfusu açısından ülkedeki en büyük, şehir geneli açısından Dubai, Abu Dabi ve Şarika'dan sonra en büyük dördüncü, Abu Dabi Emirliği'ndeki en büyük ikinci şehirdir. Başkent Abu Dabi'nin yaklaşık 160 kilometre doğusunda ve Dubai'nin yaklaşık 120 kilometre güneyinde yer alır. El-Ayn, Birleşik Arap Emirlikleri'nin kurucusu Şeyh Zayed bin Sultan Al Nahyan'ın doğum yeri olup, Emirlik kökenli kişilerin en yüksek oranına sahiptir (%30,8).

<span class="mw-page-title-main">Schirmacher Vahası</span>

Schirmacher Vahası, Antarktika'da Kraliçe Maud Toprakları'nda bulunan bir vahadır. Vaha, Prenses Astrid Sahili'nde Schirmacher Tepeleri'nde yer almakta olup 25 km uzunluğundadırve 100 km'den fazla tatlı su gölüne sahip 3 km'ye kadar buzsuzdur. Deniz seviyesinden ortalama 100 metre yüksekte yer almaktadır. 34 km²'lik bir alana sahip olan vaha, en küçük Antarktika vahaları arasındadır ve tipik bir kutup çölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Roma İmparatorluğu'nun sınırları</span>

İmparatorluğun tarihi boyunca değişkenlik gösteren Roma İmparatorluğu'nun sınırları, askeri yollar ve bunlarla bağlantılı kaleler, doğal sınırlar ve imparatorluğun ötesindeki ülkeler ile topraklarını birbirinden ayıran insan yapımı tahkimatların bir birleşimi olarak oluşturuldu.