İçeriğe atla

Vahşi Ovalar

17. yüzyılda Vahşi Ovalar'ın Haritası
Kuman-Kıpçak Konfederasyonu
Delineatio Generalis Camporum Desertorum vulgo Ukraina (Ukrayna'da genellikle ıssız alanların genel çizimi)

Vahşi Ovalar (Rusça: Дикое Поле, Ukraynaca: Дике Поле, Lehçe: Dzikie pola, Litvanca: Dykra, Latince: Loca deserta ya da Latince: campi deserti inhabitati, aynı zamanda El Değmemiş Topraklar), 16.ve 18. yüzyıllar arasında, Polonya-Litvanya belgelerinde,[1] Karadeniz ve Azak Denizi'nin kuzeyinde, modern Ukrayna topraklarında Karadeniz-Hazar steplerine atıfta bulunmak için kullanılan tarihi bir terimdir. Ukraynalı tarihçi Vitaliy Shcherbak'a göre bu terim 15. yüzyılda Dinyester ile Orta Volga arasındaki bölgeye Zaporojya Kazakları tarafından baskınlar başladığında ortaya çıktı.[2] Shcherbak, Michalo Lituanus [lt; ru],[3][4] Blaise de Vigenère ve Józef Wereszczyński [pl; ru][5] gibi çağdaş yazarlar bozkırların ve Dinyeper havzasının büyük doğal zenginlikleri hakkında yazdıklarını belirtmektedir.

Bölge, Algirdas'ın Litvanya Büyük Dükalığı üzerinde hak iddia etmesine yol açan Mavi Sular Savaşı'na (1362) kadar Altın Orda tarafından yönetildi. 1399'daki Vorskla Nehri Muharebesi'nin bir sonucu olarak, halefi Vytautas, bölgeyi Altın Orda'nın hanı Temur Qutlugh'a devretti. 1441'de Vahşi Ovalar'ın batı kenarında yer alan Yedisan, 16. yüzyıldan itibaren genişleyen Osmanlı İmparatorluğu tarafından kontrol edilen siyasi bir varlık olan Kırım Hanlığı'nın egemenliğine girdi. Nogay Ordası'nın genişlemesine karşı savaşmaları koşuluyla bölgeye yerleştirilen Polonyalı ilahiyatçı ve Kiev Katolik piskoposu Józef Wereszczyński'nin eserlerinde yansıtıldığı gibi Vahşi Ovalar'da kısmen Zaporpjya Kazakları da yaşıyordu.[2][5]

Vahşi Ovalar, Kırım Tatarları tarafından Moskova Büyük Dükalığı'nı istila etmek ve yağmalamak için kullanılan önemli savaş yollarından biri olan Muravsky Yolu ve Izyum Gökyüzü Yolu ile aşılırdı.[6] Kırım-Nogay Baskınları, bir yanda Kırım Tatarları ve Nogay Ordası ile diğer yanda Litvanya Büyük Dükalığıve Moskova Büyük Dükalığı arasında uzun süren baskınlar ve çatışmalar, periyodik olarak Khortytsia'daki üslerinden Dinyeper'den aşağı ilerleyen ve Karadeniz kıyılarına baskın yapan Zaporojya Kazakları'nın yükselişinden önce bölgede önemli bir yıkım ve nüfus kaybına neden oldu. Türkler sahili savunmak için Kara Kerman ve Hacıbey de dahil olmak üzere birkaç kale şehri inşa etti.

17. yüzyılda, Vahşi Ovalar'ın doğu kısmına, Kazakların çekirdeğini oluşturan kaçak köylüler ve serfler yerleştirildi.[7] Bohdan Hmelnitski Ayaklanması sırasında, bu bölgenin kuzey kısmına Dinyeper havzasından gelen Kazaklar yerleştirildi ve bölge Sloboda Ukrayna olarak bilinmeye başlandı. Büyük Katerina tarafından yapılan bir dizi Rus-Türk savaşından sonra, eskiden Osmanlılar ve Kırım Tatarları tarafından kontrol edilen bölgenin yönetimi 1780'lerde Rus İmparatorluğu'nun eline geçti. Rus İmparatorluğu, Odessa, Sivastopol, Yekaterinoslav ve Nikolayev dahil olmak üzere Vahşi Ovalar'da birçok şehir inşa etti. Kiev'in çoğu da bu dönemde inşa edildi. Bölge Rus yerleşimcilerle doldu ve "Vahşi Ovalar" adı geçerliliğini yitirdi; onun yerine bölge Yeni Rusya (Novorossia) olarak anılmaya başlandı.[8] 20. yüzyılda SSCB'nin dağılmasının ardından bölge Ukrayna, Moldova ve Rusya arasında bölündü.

Kaynakça

  1. ^ Camporum Desertorum vulgo Ukraina 1 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. by Guillaume Le Vasseur de Beauplan, Cum Privilegio S.R.M. Poloniae. Gedani 1648; Campi Deserti citra Boristhenem, abo Dzike Polie Polish–Lithuanian, by Ian Jansson, c. 1663, Amsterdam
  2. ^ a b Shcherbak, V. Wild Field (ДИКЕ ПОЛЕ) 31 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Encyclopedia of History of Ukraine. 2004
  3. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2022. 
  4. ^ "Michalo Lituanus, De moribus Tartarorum, Lituanorum et Moscorum fragmina X, multiplici historia referta, 1550". 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021. 
  5. ^ a b Sas, P. Duchy of the Zaporizhian Host, the project of Józef Wereszczyński (КНЯЗІВСТВО ВІЙСЬКО ЗАПОРОЗЬКЕ, ПРОЕКТ ЙОСИПА ВЕРЕЩИНСЬКОГО) 1 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Encyclopedia of History of Ukraine
  6. ^ The Russo-Turkish War, 1768-1774: Catherine II and the Ottoman Empire (İngilizce). Londra: Bloomsbury. 2016. ISBN 978-1472514158. 29 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021. 
  7. ^ "The European Tributary States of the Ottoman Empire in the Sixteenth and Seventeenth Centuries". BRILL. 20 Haziran 2013. 7 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2018 – Google Books vasıtasıyla. 
  8. ^ Taming the Wild Field: Colonization and Empire on the Russian Steppe. Cornell University Press. 2004. doi:10.7591/j.ctvrf8ch7. ISBN 978-1-5017-0324-9. 1 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2021. 

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Nogaylar</span> Türkî etnik grup

Nogaylar, Kuzey Kafkasya bölgesinde yaşayan bir Türk etnik grubudur. Çoğu Kuzey Dağıstan ve Stavropol Krayı'nın yanı sıra Karaçay-Çerkesya ve Astrahan Oblastı'nda bulunur; bazıları Çeçenistan'da da yaşamaktadır. Nogayca konuşurlar ve Nogay Ordası'nı oluşturan çeşitli Moğol ve Türk kabilelerinin torunlarıdır. Yedi ana Nogay boyu vardır: Ak Nogay, Karagaş, Kuban-Nogay, Kundraw-Nogai, Kara-Nogay, Utarlar, Yurt-Nogay

<span class="mw-page-title-main">Nogay Ordası</span> Türk devleti

Nogay Ordası, Altın Orda yıkıldıktan sonra 14. yüzyılın sonlarında Kafkasya ve Deşt-i Kıpçak bölgesinde Cengiz Han'ın sülalesinden olmayan Moğol Mangıt boyunun önderi Edige tarafından kurulmuş bir Türk devleti.

<span class="mw-page-title-main">Polonya-Litvanya Birliği</span> 1569-1795 Avrupada iki konfederasyonlu monarşi

Polonya-Litvanya Birliği, Birinci Polonya Cumhuriyeti, İki Ulus Cumhuriyeti, İki Ulus Birliği veya İki Halk Birliği, 17. yüzyıl Avrupası'nın en güçlü ülkelerinden biriydi.

Ukrayna tarihi, bugünkü Ukrayna topraklarının tarih öncesi dönemlerden günümüze kadar uzanan tarihini kapsar.

Bahçesaray Antlaşması ya da Çehrin Antlaşması, 1676-1681 Osmanlı-Rus Savaşı sonunda Osmanlı İmparatorluğu ile Kırım Hanlığı ve Rusya Çarlığı arasında Bahçesaray, Kırım'da 3 Ocak 1681'de imzalanmış olan bir antlaşmadır. Aynı zamanda Rus Çarlığı ile Osmanlı İmparatorluğu arasında yapılan ilk resmî antlaşmadır.

<span class="mw-page-title-main">Zaporojya Kazakları</span> Dinyeper Nehrinin çağlayanlarının ötesindeki Zaporijya bölgesinde yaşayan Kazaklar

Zaporojya Kazakları veya kısaca Zaporojyalılar, Dinyeper Nehri'nin çağlayanlarının ötesindeki Zaporijya bölgesinde yaşayan Kazaklardı. Günümüzde Orta Ukrayna'da "Büyük Çayır" olarak bilinen bu bölge, Sovyet döneminde Kakhovka Reservuarı'nın suları altinda kalmıştır. Zaporijya Siçi 15. yüzyılda Lehistan-Litvanya Birliği'nden kaçan serfler ile hızla büyümüştü. Parlamenter sistemi olan, saygın bir siyasi varlık haline gelmişti.

<span class="mw-page-title-main">Çerkası</span> Ukraynada Çerkası yönetim biriminin merkezi olan şehir

Çerkassi, Ukrayna'da Çerkası yönetim biriminin merkezi olan şehir.

<span class="mw-page-title-main">Ukrayna</span> Doğu Avrupada yer alan bir ülke

Ukrayna, Doğu Avrupa'da bir ülkedir. 603.549 km² yüzölçümüyle tamamı Avrupa'da olan en büyük ülkedir. Doğuda ve kuzeydoğuda Rusya, kuzeyde Belarus, batıda Polonya ve Slovakya güneybatıda Macaristan, Romanya ve Moldova'nın komşusudur. Ayrıca güneyde Karadeniz ve Azak Denizi'ne kıyısı bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Kazak hetmanları listesi</span> Zaporojya Kazaklarının liderler

Kazak hetmanları listesi; Zaporojya Kazakları'nın liderlerinin listesidir. Ukrayna'da Bogdan Hmelnitski tarafından çıkarılan ayaklanmada kurulan Kazak Hetmanlığı'nın resmi olarak 11 lideri vardır, 4 lider ise Kazak Konseyi tarafından tayin edilmiştir. Toplam da ise 15 tane hetman hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Kazak Cüzleri</span>

Cüz üç ana Kazak topluluklarının, Kıpçak Obası'nda kontrol ettikleri alanlara denir. Bu alanların büyük kısmı bugünkü Kazakistan sınırlarını kapsar.

<span class="mw-page-title-main">Don Kazakları</span>

Don Kazakları veya Donlar, orta ve aşağı Don boyunca yerleşmiş Slav asıllı Kazak halk. Tarihsel olarak Don Kazakları, Don Kazak Ordusu denen, kimi zaman tamamen bağımsız, kimi zamansa özerk bir şekilde 16. yüzyıl sonundan 1918'e kadar günümüz Güney Rusya'sı ve Ukrayna'nın Donets bölgesinde hüküm sürmüş demokratik cumhuriyetlerde yaşamışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Bohdan Hmelnitski</span> Kazak Hetmanlığının kurucusu (1648–1657)

Bohdan Hmelnitski Kazak Hetmanlığı'nın kurucusu. Polonya-Litvanya Birliği'ne (1648-1654) karşı ayaklanma başlatan Zaporojya Kazakları önderi. Ölümünden sonra yerine oğlu Yuri Hmelnitski Kazak hetmanı olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Mihaylo Hanenko</span>

Mihaylo Stepanoviç Hanenko, Ukraynalı Kazak askeri lideri ve 1669-1674 yılları arasında Sağ-kıyı Ukraynası'nın Petro Doroşenko ile Harabe sırasında rekabet ettiği Kazak hetmanı idi.

<span class="mw-page-title-main">Harabe (Ukrayna tarihi)</span>

Harabe Kazak tarih yazarı Samiylo Velychko (1670-1728) tarafından 17. yüzyılın ikinci yarısında Ukrayna tarihindeki siyasi durumunu tasvir eden tarihi bir terimdir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Avrupa'da Kırım-Nogay köle baskınları</span>

Üç yüzyılı aşkın bir süre boyunca, Kırım Hanlığı ordusu ve Nogay Ordası, esas olarak Rusya ve Litvanya-Polonya tarafından kontrol edilen topraklara ve diğer bölgelere köle baskınları düzenledi.

Rus-Kırım Savaşları, Volga Nehri çevresindeki bölgede 16. yüzyılda Rusya güçleri ile Kırım Hanlığı Tatarları arasında yapıldı.

Bu makale, Moğol İmparatorluğu ve ardılı devletlerin istilaları ve sonraki işgalleri sırasında Avrupa'da gerçekleşen çatışmaları listeler. Avrupa'nın Moğol tarafından istilası 13. yüzyılda gerçekleşti. Bu, Doğu Avrupa'nın çoğunun işgali ile sonuçlandı ve Geç Orta Çağ'dan erken modern döneme kadar çeşitli baskınlar, istilalar ve fetihler üç yüzyıl daha devam etti. Moğol ve Türk halklarının bir karışımına atıfta bulunan bir terim olan Türk-Moğol geleneği, tarihsel olarak genellikle Tatarlar veya Tartarlar terimleriyle biliniyordu. Başlangıçta Tatarlar, daha sonra Moğol İmparatorluğu tarafından boyun eğdirilen Tatar konfederasyonundan bir halktı.

<span class="mw-page-title-main">Yedisan</span>

Yedisan, bugünkü Güney Ukrayna'da Dinyester ile Güney Bug (Boh) arasında yer alan, 17. ve 18. yüzyıllarda Osmanlılar tarafından Nogay Ordası'nın kontrolüne verilen ve adını Nogay Ordularından birinden alan Silistre Eyaleti'ne bağlı Özi [Paşa] Sancağı'nın şartlı adıydı. Rus İmparatorluğu'nda Ochakov Oblastı olarak anılırken, Osmanlı Türkleri idari merkez olarak hizmet veren Ochakiv şehrinden sonra sadece Özü olarak adlandırdı. Kullanılan bir diğer isim de Batı Nogay idi.

<span class="mw-page-title-main">Bila Tserkva Antlaşması</span>

Bila Tserkva Antlaşması, Bila Tserkva Muharebesi'nin ardından 28 Eylül 1651 tarihinde Lehistan-Litvanya Birliği ile Zaporojya Kazakları arasında imzalanan bir barış antlaşmasıdır. Lehistan adına Mikołaj Potocki, Marcin Kalinowski, Adam Kisiel, Stanisław Lanckoroński, Zbigniew Gorajski, Mikolaj Kazimierz Kossakowski tarafından imzalandı. Litvanya Büyük Dükalığı adına imzalayanlar ise Prens Janusz Radziwiłł (1612-1655), Palatine Jerzy Karol Hlebowicz ve Wincenty Gosiewski'ydi. Zaporojya Kazakları adına imzalayan "tüm ev sahibi adına" Bohdan Hmelnitski idi.

Boğdan Kodaman Savaşları veya Boğdan Girişimleri, 16. yüzyılın sonu ve 17. yüzyılın başında Polonya-Litvanya Topluluğu'nun kodamanlarının Habsburg'ların ve Osmanlı İmparatorluğu'nun beylik üzerinde hakimiyet ve nüfuz sahibi olması üzerine çatışarak Moldavya'nın işlerine müdahale ettiği dönemi ifade eder.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.