İçeriğe atla

Vaftiz

Erken Hristiyan sanatında vaftiz

Vaftiz, kişinin alnını ıslatmak veya tüm vücudunu suya batırmak şeklinde icra edilen bir dini "arınma" ve "yeniden doğma" törenidir.[1][2]

Köken bilimi

Vaftiz sözcüğü "suya batırmak, yıkamak" anlamlarına gelen Yunanca βαπτίζω (vaptizo) sözcüğünden türemiştir.[3] Farsçadan Türkçeye geçen abdest sözcüğü ile Yunancadan diğer dillere geçen vaptismos sözcüğü arasında büyük benzerlik vardır.

Vaftiz uygulamasına rastlanılan inançlar

Yunan Mitolojisi'nde vaftiz törenlerine rastlanır. Bunun en popüler örneği Aşil'in vaftizidir. Öyküye göre topuğundan tutularak suya batırılan Aşil, topuğu hariç ölümsüz hale gelmiştir. Nihayetinde de topuğundan okla vurularak ölür.

Vaftizin İbrahimi dinlerdeki kökeni Museviliğe dayanmakla beraber, yaygın bir şekilde Hristiyanlıkta uygulanır. Ayrıca Hristiyanlıktan ve Musevilikten türeme bazı küçük dinlerde ve bazı Hindu inanışlarında da vaftiz uygulaması vardır.

Hristiyanlıkta vaftiz

Birçok Hristiyan mezhebinde çocuklar küçük yaşta vaftiz edilirler ve vaftizden sonra çocuğa vaftiz ismi verilir. Bazı Hristiyan mezheplerinde ise ancak bilinçli bir şekilde Mesih İsa'ya iman eden vaftiz edilir.

Ortodoks vaftiz

Hristiyanlar Mesih İsa'nın bir buyruğuna göre vaftiz törenini uygulamaktadırlar. İncil'in Matta Bölümüne göre (Matta 28:18-20) Mesih, dirilişinden sonra ve göğe alınmadan biraz önce şöyle dedi: 'Gökte ve yeryüzünde bütün yetki bana verildi. Bu nedenle gidin, bütün ulusları öğrencilerim olarak yetiştirin; onları Baba, Oğul ve Kutsal Ruh'un adıyla vaftiz edin; size buyurduğum her şeye uymayı onlara öğretin. İşte ben, dünyanın sonuna dek her an sizinle birlikteyim.'

Hristiyan inanışına göre vaftiz edilen kişi Mesih İsa ile birleşmek istediğini ifade eder. Mesih İsa öldü ve tekrar dirildi. O'na iman eden insanın eski günahlı hayatı ölür ve yeni kutsal bir hayat başlar. Vaftiz töreninde eski hayatın gömüldüğü ve yeni hayatın dirildiği simgesel bir anlamda gösteriliyor (bkn.: İncil, Romalılar 6:3-6).

İsa, Vaftizci Yahya (Yahya Peygamber) tarafından Ürdün Nehri'nde vaftiz edilmiştir (bkn. İncil, Matta 3:13-17). Aynı Vaftizci Yahya, İsa'nın ileride sırf suyla değil Tanrı'nın Ruhu'yla vaftiz edeceğini bildirdi (İncil: Matta 3:11).

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ "Baptism". Encyclopædia Britannica. 4 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2024. 
  2. ^ "Lumen gentium". www.vatican.va. s. 28. 6 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2023. 
  3. ^ "baptize (v.)". Online Etymology Dictionary. Douglas Harper of the LNP Media Group. 24 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2023. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İncil</span> Nasıralı İsanın yaşamını, öğretilerini, ölümünü ve dirilişini anlatan biyografi metinleri

İncil, İsa'nın yaşamını, öğretilerini, ölümünü ve dirilişini anlatan her bir biyografidir. Matta, Markos, Luka ve Yuhanna tarafından kaleme alınmış olan ve yazarlarının adlarıyla anılan dört incil, Yeni Ahit'in ilk dört bölümünü teşkil eder. İncil sözcüğü Türkçe konuşan kimseler arasında sıklıkla Yeni Ahit anlamında kullanılır. Bu kullanıma –hatalı olsa dahi– Türkçe Hristiyan kaynaklarda da rastlanabilir. Bu kaynaklarda Müjde sözcüğü de Yeni Ahit anlamında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Yeni Ahit</span> Kitâb-ı Mukaddesin ikinci kısmı

Yeni Ahit veya Yeni Antlaşma, Kitab-ı Mukaddes'in Eski Ahit'in ardından gelen ve Grekçe kaleme alınmış olan ikinci kısmına Hristiyanların verdiği isimdir. İnançlı Yahudilerce "Yeni Ahit" kabul edilmez. Hristiyanlarca kutsal kabul edilen 27 kitapçıktan oluşan bir kitap bütünüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hristiyanlık</span> tek tanrılı İbrahimî bir din

Hristiyanlık, Nasıralı İsa'nın yaşamına, öğretilerine ve vaazlarına dayanan, tek Tanrılı İbrahimî bir dindir. Günümüzde Hristiyanlık, dünya nüfusunun yaklaşık %30,1'ini oluşturmaktadır ve 2,4 milyarı aşkın takipçisi ile dünyanın en kalabalık dinidir. Takipçilerine, "Mesihçi" anlamına gelen Hristiyan veya Nasıralı İsa'ya ithafen İsevi veya Nasrani denir. Kitâb-ı Mukaddes'e inanan takipçileri, Yahudi metni olan Tanah'ta kehanet edilen İsa'nın Mesih olarak gelişinin bir Yeni Ahit olduğuna inanırlar.

Misyonerlik, dar anlamıyla herhangi bir dini öğretiyi yabancı ülkelerde yaymakla yükümlü din görevlilerini tanımlamada kullanılır. Daha geniş anlamıyla ise başkalarını belirli bir öğretiye, özellikle dini bir öğretiye ikna etmeye çalışan, onları bu öğretiye çekme amacını üstlenen kişileri tanımlamada kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Teslis</span> Baba, Oğul ve Kutsal Ruh üçlüsün­den oluşan Tanrı inancını ifâde eden kavram

Teslis, Kutsal Üçleme ya da Üçlü Birlik, tek olan Tanrı'nın Kutsal Kitap'ta kendisini bildirdiği her biri eşit yücelikte, özünde tek, ezeli ve ebedi olan üç benliğini konu edinen ve Hristiyan kiliselerinin çoğunluğu tarafından inanılan ana akım Hristiyan dininin merkezindeki inanç esasıdır. Baba Tanrı, Oğul Tanrı ve Kutsal Ruh üç farklı benlik (hipostaz) olarak aynı özü paylaşmaktadırlar (Homoousia). Tek öz Tanrı'nın birliğini üç benlik ise Tanrı'nın kimliğini anlatmaktadır ve benliklerin hem birbirinden farklılıklarını hem de özde çözülmez birliklerini ifade eder. Böylece tüm yaratım ve lütuf süreci Tanrı'nın üç ilahi benliğinin ortak eylemi olarak görülür. Her benlik, Üçlü Birlik'te kendilerine özgü nitelikleri tezahür ettirir ve böylece her şeyin "Baba'dan çıkıp gelmiş" "Oğul aracılığıyla" ve "Kutsal Ruh'un gücüyle" gerçekleştiğini kanıtlar.

<span class="mw-page-title-main">Hristiyanlıkta İsa</span> Hristiyanlık inancında Mesih ve Tanrının Oğlu

Hristiyanlıkta İsa, birçok ana akım Hristiyan mezhebinde Üçlü Birlik'teki ikinci figür olan Oğul Tanrı'dır. Bununla birlikte, İsa'nın Tanrı'dan farklı bir kişilik olduğuna ve Tanrı'ya bağımlı olduğuna inanan mezhepler de vardır. Hristiyanlığın her biçiminde, İsa'nın "Eski Ahit" olarak adlandırılan Tanah'ta kehanet edilen Yahudi mesih olduğuna inanılmaktadır. Çarmıha gerilişi ve ardından dirilişi sayesinde Tanrı'nın insanlara kurtuluş ve sonsuz yaşam sunduğuna, ve İsa'nın, insanlığı Tanrı ile barışın günahını telafi etmek için öldüğüne inanılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Paskalya</span> İsanın dirilişini anmak için Hristiyanlarca kutlanan bayram

Paskalya, Hristiyanlıktaki en eski ve en önemli yortu. İsa'nın çarmıha gerildikten sonra 3. günde dirilişi kutlanır. Doğu ve Batı kiliseleri arasında farklılıklar olmakla beraber, Paskalya dönemi yaklaşık olarak mart sonundan nisan sonuna kadar olan dönemdir. Her sene sabit bir tarihte gerçekleşmeyen ve dünya kiliselerinin çoğunda pazar günü kutlanan Paskalya Günü ise, Diriliş Bayramı, Diriliş Pazarı ya da Kıyam Yortusu olarak da adlandırılır.

Mesih'te Kardeşler veya Kristadelfiyanlar, Üniteryen Hristiyanlık görüşünü benimseyen bir topluluktur. Restorasyoncu ve binyılcıdır. Hareket, İngiliz asıllı Amerikalı ilahiyatçı John Thomas'ın (1805-1871) tebliğ faaliyetleri ile 19. yüzyılda Birleşik Krallık ve Kuzey Amerika'da gelişmiştir. Amerikan İç Savaşı (1863) zamanında vicdani ve dinî inançlarına aykırı olduğunu ileri sürerek askerlik hizmetini ifa etmeyi reddeden kimse statüsünü alabilmek için bir gruba bağlılığın beyan edilmesi gerekmiştir. O dönem itibarıyla Christadelphian ismi kullanılmıştır. Bu isim John Thomas tarafından Grekçe Mesih (Kristos) ve kardeşler (adelfoi) kelimelerinin birleştirilmesiyle türetilmiş olup "Mesih inancında kardeşler" ya da "Mesih'te kardeşler" anlamına gelir.

<span class="mw-page-title-main">Tertullianus</span> Yazar, filozof ve teolog

Tertullianus, MS 160-225 yılları arasında yaşamış olan Kilise Babası.

<span class="mw-page-title-main">Kutsal Ruh</span>

Kutsal Ruh, Yahudilikte Tanrı'nın evren veya yaratıkları üzerindeki ilahi gücü, kalitesi ve etkisine atıfta bulunur. İznik Hristiyanlığı'nda Kutsal Ruh, Üçlü Birliğin üçüncü kişisidir. İslam'da Kutsal Ruh, ilahi eylemin veya iletişimin bir aracısı olarak hareket eder.

<span class="mw-page-title-main">Matta İncili</span> Yeni Ahitin ilk bölümü

Matta İncili, Kutsal Kitap'ın dizisine ait olan kanonik bir kitaptır. Yunanca Kutsal Yazıların ya da Yeni Ahdin ilk kitabıdır. Bu incilin Matta adlı bir adam tarafından yazıldığı genellikle kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Markos İncili</span> Yeni Ahitin ikinci bölümü

Markos İncili, Kutsal Kitap dizisine ait olan kanonik bir kitaptır. Yunanca Kutsal Yazıların ya da Yeni Ahdin ikinci kitabıdır. Bu incilin Markos adlı bir adam tarafından yazıldığı genellikle kabul edilir. Markos'un bölümleri ve konuları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Luka İncili</span> Yeni Ahitin üçüncü bölümü

Luka İncili, Kutsal Kitap dizisine ait olan kanonik bir kitaptır. Yunanca Kutsal Yazıların ya da Yeni Ahdin üçüncü kitabıdır. Bu incilin genellikle Luka adlı havari tarafından yazıldığı kabul edilir.

<span class="mw-page-title-main">Baptistler</span> Protestanlık mezhebi

Baptistler veya Vaftizciler, yalnızca inanan müminleri vaftiz eden ve bunu da suya daldırma inanışı ile belirleyen önemli bir Protestanlık mezhebidir. Baptist kiliseleri genellikle ruh yetkinliği, sola fide, sola scriptura ve cemaat temelli kilise inanışını benimsemişlerdir. Vaftizciler genellikle iki kural tanır: vaftiz ve cemaat.

Epifani veya Kıddes Bayramı, bir dinî bayramdır. Ortodokslukta Teofani olarak adlandırılır. İsa'nın doğumundan 12 gün sonra kutlanmasına atfen On İkinci Gün Bayramı olarak da anılır. Arap Alevileri ve Levant Hristiyanları tarafından Kıddes Bayramı olarak her yıl miladi takvime göre 19 Ocak'ta kutlanır.

<span class="mw-page-title-main">Origenes</span>

Origenes veya Origen, İskenderiye'de Hristiyan bir ailede doğmuş ve kendini hadım etmesine bile neden olacak düzeyde münzevi (sofu) bir kişiliğe sahip olmasıyla tanınan ve Patristik felsefenin en önemli temsilcilerinden sayılan bir Kilise Babası'dır.

<span class="mw-page-title-main">İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi</span> Mormonluğun en büyük mezhebi

İsa Mesih'in Son Zaman Azizler Kilisesi, yaygın bilinen adıyla Mormonluk, 6 Nisan 1830 tarihinde Joseph Smith, Jr. aracılığıyla ABD'nin New York eyaletinde kurulmuştur. Sonrasında kilise üyeleri gördükleri baskılardan dolayı Batı'ya göç etmişler ve Utah eyaletine gelmişlerdir. 24 Temmuz 1847 tarihinden itibaren ise Brigham Young öncülüğünde, günümüzde halen eyaletin başkenti konumundaki Salt Lake City kurulmaya başlanır. Günümüzde de Kilise'nin merkezi bu şehirde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">İsa'nın vaftizi</span> İsanın hizmetinin başlamasını sağlayan olay

İsa'nın vaftizi, Vaftizci Yahya tarafından peygamber İsa'nın Şeria Nehri'nde vaftiz edilmesi olayıdır. İsa'nın hayatında önemli bir nokta olduğu düşünülen ve Matta, Markos ile Luka incillerinde anlatılan bu olayların bugün Ürdün'de bulunan El-Mağtas'ta gerçekleştiği düşünülmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ayak Yıkama Töreni</span>

Ayak yıkama töreni Hristiyanlıkta çeşitli mezheplerde görülen dini bir törendir.

<span class="mw-page-title-main">Paskalya mumu</span> Paskalya döneminde Batı Kiliselerinde ayinlerde kullanılan mum

Paskalya mumu, Batı Hristiyanlığındaki kutsal ayinlerde kullanılan büyük, beyaz bir mumdur. Paskalya mumu her sene Paskalya Pazarı kutsanır ve Pentekost'a kadar olan Paskalya Devresi boyunca kullanılır. Vaftiz ve cenaze törenleri gibi özel günlerde de kullanılır.