Uçak veya tayyare; hava akımının başta kanatlar olmak üzere kanat profilli parçaların alt ve üst yüzeyleri arasında basınç farkı oluşturması sayesinde havada tutunarak yükselebilen, uçma özellikli motorlu bir hava gemisi ve hava taşıtıdır. Pistonlu ya da jet motorlu, sabit kanatlı ve havadan ağır pek çok hava taşıtı uçak kategorisine dahildir. Günümüzde en temel uçak tipleri, yolcu uçağı, savaş uçağı, kargo uçağı olarak bilinirken, farklı coğrafi şartlara göre özelleştirmiş uçaklar da mevcuttur.
C-47 Skytrain Amerikan Douglas şirketi tarafından DC-3 uçağından geliştirilerek üretilen bir askerî nakliye uçağıdır. Aynı zamanda Dakota adıyla da bilinir, II. Dünya Savaşı sırasında C-47'ler Müttefiklere savaşı kazandıran en önemli uçaklardan biridir. Müttefikler tarafından yaygın olarak kullanılmıştır ve savaş sırasında C-47, asker taşımacılığı, kargo, paraşütçü, planör çekme ve askerî kargo paraşütü atışı için kullanılmıştır. C-47'ler kolay üretilmesi aynı zamanda birçok görevde rahatlıkla kullanılabilmesi sayesinde yıllardır birçok ordunun bünyesinde kullanılmaktadır. ABD Ordusu için benzer bir rolü üstlenen daha büyük, çok daha ağır yük taşıma kapasitesine sahip Curtiss C-46 Commando'nun yaklaşık üç katı sayıda üretilmiştir.
Helikopter, dikey kalkış ve iniş yapabilen döner kanatlı bir hava taşıtıdır. İsmin kökü Yunancada heliko pteron yani hareketli kanatlar anlamından gelir. Fransız Gustave Ponton d'Amécourt tarafından 1861'de ortaya atılmıştır. 1907 yılında Fransız Paul Cornu ilk motorlu helikopteri uçurmuştur.
Askerî uçak ve helikopterler, savaşlarda kara ve su üstündeki hedefleri bombalamak, diğer uçakları tahrip etmek, keşif yapmak, personel ve mühimmat taşımak gibi amaçlarla silahlı kuvvetler tarafından kullanılan hava taşıtları. Özellikle av ve bombardıman görevlerinde kullanılanlar savaş uçağı ve saldırı helikopteri olarak adlandırılırlar. Askerî uçaklar av, bombardıman, av-bombardıman ve nakliye gibi kategorilere ayrılırlar.
MiG-21, Sovyetler Birliği'nde Mikoyan Gurevich Tasarım Bürosu tarafından tasarlanan ve üretilen süpersonik jet avcı/önleyici uçağıdır.
Uçağın görünüşünün bu ünlü Rus telli müzik aletine benzerliği sebebiyle "balalayka" takma ismini almıştır. Polonyalı (Leh) pilotlar tarafından da gövde şeklinden dolayı ołówek (kalem) olarak isimlendirilmiştir. İlk versiyonları ikinci nesil jet avcı uçağı olarak nitelense de sonraki versiyonları üçüncü nesil jet avcı uçağı olarak kabul edilir. MiG-21, dört kıtada ellinin üzerinde ülke tarafından uçurulmuştur ve ilk uçuşunun üzerinden yarım yüzyıldan fazla süre geçmesine rağmen hala bazı ülkelerde hizmet vermektedir. Bu savaş uçağı, havacılık tarihinin en çok üretilen süpersonik jet uçağı, Kore Savaşı'ndan bu yana en çok üretilen savaş uçağı ve bütün versiyonlarda 1959'dan 1985'e kadar en uzun üretim süresine sahip savaş uçağı olmak üzere bir dizi modern havacılık rekorunu elinde bulundurmaktadır. Her tipten 11,496 adet MiG-21 üretilmiştir.
Uçuş denetimleri ya da kumanda yüzeyleri; pilota uçağın uçuş yönü ve yeryüzüne göre durumunu (attitude) kumanda etme yetisi sağlayan uçak parçalarının genel adıdır.
Sapma, genel olarak yön değiştirme anlamına gelmektedir. Herhangi bir referans noktasına göre belli bir açıyla seyreden bir cismin seyir açısı değiştiğinde, o cisim sapmış olur.
İrtifa dümeni, uçaklarda yunuslama hareketini gerçekleştiren kontrol yüzeyidir. Geleneksel uçaklarda yatay stabilize üzerinde bulunur.
Yatay stabilizatör, uçakların uçuş ekseninin paralel olduğu yatay (ufkî) düzlemde dengeli bir uçuş gerçekleştirmesini sağlayan yüzeylerdir. Geleneksel uçaklarda, yatay stabilizatör kuyrukta bulunur ve küçük bir çift kanada benzer. İrtifa dümeni ve irtifa fletneri yatay stabilizatör ucunda bulunur. Yatay stabilizatörün irtifa dümeni ve fletneri haricindeki kısmı genellikle hareketsizdir.
Pratt & Whitney bir Amerikan havacılık ve uzay şirketidir, merkezi Hartford, Connecticut'tadır. United Technologies Corporation (UTC)'ye bağlı bir kuruluştur. Pratt & Whitney'in uçak motorları hem sivil havacılıkta hem de askeri havacılıkta yaygın olarak kullanılır.
Boeing 707 1950'li yıllarda üretime başlanan dört jet motorlu dar gövdeli sivil yolcu uçağı modelidir. Ünlü "Seven oh Seven" diye bahsedilen efsanevi yolcu uçağı olarak bilinir. Boeing tarafından 1010 adet üretildi, 1960 ve 1970 yılları arasında uluslararası uzun uçuşlarda yolcu taşımacılığında kullanıldı. İlk jet motorlu yolcu uçağı olan de Havilland Comet'ın başarısız ve sonu ölümle biten kazalarından sonra havacılık tarihinde başarılı olmuş ve yeni tasarımlara ilham vererek yolcu taşımacılığında jet uçağı çağını başlatmıştır.
Trim veya ayar fletneri; irtifâ dümeni, kanatçık ya da istikamet dümeni gibi daha büyük kontrol yüzeylerine monte edilen ve pilot tarafından kontrol edilen tali (ikincil) kumanda yüzeyleridir. Trim yüzeyleri pilot tarafından bağlı olduğu yüzeyle açı yapacak şekilde ayarlanır ve uçağın istenen konumda fazla güç sarf edilmeden uçmasına yardımcı olur. Türkçe havacılıkta trim, servo ve denge (balance) tab gibi tali kumanda yüzeylerinin hepsine birden fletner denir.
Dümen, deniz ve hava taşıtlarının sapma hareketini gerçekleştirmesine yarayan, dikey stabilize üzerindeki kumanda yüzeyi. Hidrolik ve joystick olmak üzere iki tür dümen vardır.
Lövye, hava taşıtlarını kontrol etmeye yarayan kumanda kolu. Lövye; kanatçık ve irtifa dümeni gibi kumanda yüzeylerinin hareket ettirilmesinde kullanılır. Kanatçık başlıca olarak uçağın yuvarlanma ekseninde yatış yapmasını; irtifa dümeni ise yunuslama hareketlerini sağlar.
Stabilator veya hareket eden kuyruk veya tüm uçan kuyruk, tamamen hareket edebilen bir uçak kontrol yüzeyidir. Geleneksel tasarımlarda yatay stabilize ve irtifa dümeni ayrı parçalardır, stabilitör ise tamamen hareketli tek bir parçadan oluşur. Stabilitörler yunuslama kontrolünü yüksek Mach sayılarında daha yüksek bir verimle sağlamanın yanı sıra, uçak dengesini değiştirmek ve levye kuvvetlerini sınırlamak olmak için kullanışlı bir cihazdır.
Uçak kuyruğu veya empenaj, aynı zamanda kuyruk veya kuyruk takımı olarak da bilinen, uçuş sırasında stabilite sağlayan, uçağın arka kısmındaki bir ok üzerindeki tüylere benzer yapıdır. Terim, "bir oku yumuşatmak" anlamına gelen Fransızca kelime empenner kelimesinden türemiştir. Çoğu uçak, yalpalama ve hatve uçuş dinamiklerini ve ayrıca muhafaza kontrol yüzeylerini stabilize eden dikey ve yatay stabilize yüzeylerini içeren bir kuyruğa sahiptir.
Lockheed Martin X-44 MANTA, Lockheed Martin tarafından tasarlanan, NASA ve ABD Hava Kuvvetleri tarafından incelenen konsept uçak tasarımıydı. Projede yatay ve dikey kuyruk düzlemleri olmadan tam yalpalama, yunuslama ve yuvarlanma otoritesinin fizibilitesini test etmek amaçlanmıştır. Aracın uçuş kontrolü tamamen 3D itiş vektörlemesine dayanır. Uçak tasarımı F-22 Raptor'dan türetildi ve kuyruk yüzeyleri olmayan uzatılmış bir delta kanadı içeriyordu.
Frederick Brant Rentschler, Pratt & Whitney Aircraft'ın kurucusu, bir uçak motoru tasarımcısı, havacılık mühendisi, sanayici bir Amerikalı idi. Rentschler, Charles Lindbergh, Amelia Earhart ve James Doolittle uçaklarında kullanılanlar da dahil olmak üzere birçok devrim niteliğindeki uçak motorunu tasarladı ve üretti. Aynı zamanda, United Technologies Corporation'ın selefi olan United Aircraft and Transport Corporation'ın kurucu ortağıydı.
Pratt & Whitney R-4360 Wasp Major, İkinci Dünya Savaşı sırasında tasarlanan ve üretilen bir Amerikan 28 silindirli dört sıralı radyal pistonlu uçak motoru ve Amerika Birleşik Devletleri'nde seri üretilen en büyük motor hacmine sahip havacılık amaçlı pistonlu motordur. Bu motor Pratt & Whitney Wasp ailesinin sonuncusuydu ve üreticisinin pistonlu motor teknolojisinin doruk noktasıydı; ancak savaş, uçakları savaşa sokmadan önce bitmişti. Bununla birlikte, turbojetlerden önce son nesil büyük piston motorlu uçakların çoğuna güç sağladı ve yerini eşdeğer beygir güçlü turbo-proplar aldı. Ana rakibi Wright R-3350 Duplex-Cyclone'du.
George Jackson Mead Amerikalı bir uçak mühendisiydi. En çok Pratt & Whitney Aircraft'tan Frederick Rentschler ile birlikte baş kurucu ekip üyelerinden biri olarak tanınır. Mead ve Rentschler, kendi havacılık ile ilgili işlerini başlatma planıyla Wright Aeronautical'dan ayrıldı; Temmuz 1925'te Pratt & Whitney Aircraft'ı kurdular. İlk projeleri, Mead'in tasarımına sahip yeni, büyük, hava soğutmalı, radyal bir uçak motoru inşa etmekti, bu model kısa süre sonra Wasp adını aldı. İlk Wasp modeli R-1340 idi ve bunu büyük bir Wasp modeli ve Hornet modeli serisi takip etti. Mead, Mühendislikten Sorumlu Başkan Yardımcısı olarak, 1925'ten 1935'e kadar Pratt & Whitney'in mühendislik başkanıydı. Daha sonra Pratt & Whitney ve onun ana şirketi United Aircraft'tan ayrıldı. ABD Ulusal Havacılık Danışma Komitesi'nin (NACA) başkanı olarak görev yaptı ve II. Dünya Savaşı sırasında Ulusal Savunma Danışma Komisyonu'nun havacılık bölümü başkanı olarak ABD hükûmetinin savaş malzemesi üretim çalışmalarında bir yönetici olarak görev yaptı.
