Uçak veya tayyare; hava akımının başta kanatlar olmak üzere kanat profilli parçaların alt ve üst yüzeyleri arasında basınç farkı oluşturması sayesinde havada tutunarak yükselebilen, uçma özellikli motorlu bir hava gemisi ve hava taşıtıdır. Pistonlu ya da jet motorlu, sabit kanatlı ve havadan ağır pek çok hava taşıtı uçak kategorisine dahildir. Günümüzde en temel uçak tipleri, yolcu uçağı, savaş uçağı, kargo uçağı olarak bilinirken, farklı coğrafi şartlara göre özelleştirmiş uçaklar da mevcuttur.
Short Take-off Vertical Landing ya da STOVL, İngilizcedeki "Kısa kalkış dikey iniş" kelimelerinin baş harflerinden oluşan kısaltmadır. Genelde VTOL olarak adlandırılan sisteminin F-35 uçağının bazı modellerinde kullanılacak özelliğinin diğer ismidir.
Rule veya taksi; bir hava taşıtının kendi gücünü kullanarak yerdeki yolculuğu. Bu hareket genellikle tekerlekleri üzerinde olabileceği gibi bazı hava taşıtları için kızakları ya da dubaları üzerinde olabilir.
Aletli İniş Sistemi, pist başına yerleştirilmiş vericiler vasıtasıyla uçakların inişine yardımcı olan bir hassas yaklaşma sistemi. ILS, uçağın pist başına kadar hassas yaklaşmasını sağlayan bir seyrüsefer yardımcı sistemidir. Bulut tavanının alçak, görüş faktörlerinin kötü olduğu hava koşullarında, uçağın alçak bir biçimde piste yaklaşmasını ve piste elektronik cihazlarla emniyetli iniş yapmasını sağlar. Pilota istikamet ve süzülüş hattı bilgisi verir.
Cypher, Amerikalı Sikorsky Aircraft Corporation tarafından üretilen İnsansız Hava Aracıdır (İHA).
V-22 Osprey, müşterek kullanımlı, çok görevli askerî tiltrotordur. Helikopter ile uçak arasında bir geçiş formuna sahiptir. Dikey (VTOL) ve kısa (STOL) kalkış yeteneği vardır. Geleneksel helikopterlere uygun görevleri turboprop uçaklardaki gibi daha uzun menzil ve yüksek hızlı seyirle gerçekleştirmek için tasarlanmıştır. Bell Helicopter Textron tarafından, Boeing Helicopters partnerliğinde geliştirilmiştir. En büyük kullanıcıları ABD Deniz Piyadeleri ve Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'dir.
V/STOL dikine veya kısa mesafede iniş veya kalkış demektir. Bu özellikteki uçak kısa bir pist kullanır ya da küçük bir alana, örneğin ormanlık bir alandaki küçük bir açıklığa dikine iniş ve kalkış yapar. Bu özellik yakıttan tasarruf sağlar.
Kalkış; uçabilen canlılar ve hava taşıtlarının yer, su ve diğer yüzeylerle temasının kesilerek uçmaya başlaması. Uzay araçları ve roketlerin yeryüzü ile büyük bir açı yapacak şekilde rampadan yaptığı kalkışa genellikle fırlatma denir.
Otomatik pilot, bir hava aracı, deniz aracı veya uzay aracının yolunu bir insan operatör tarafından sürekli manuel kontrol gerektirmeden kontrol etmek için kullanılan bir sistemdir. Otomatik pilotlar operatörlerin yerini almaz. Bunun yerine, otomatik pilot operatörün aracı kontrol etmesine yardımcı olarak operatörün operasyonların daha geniş yönlerine odaklanmasına imkan sağlar.
Cayrokopter veya otojir, döner kanatlı ve pervaneli bir hava taşıtı. İleri hareket için bir pervanesi ve dikey hareket (taşıma) için motorsuz ve serbest dönen bir rotoru bulunur. Helikopterin atalarından olan cayrokopterler II. Dünya Savaşı'ndan sonra yerini ağırlıklı olarak daha verimli olan helikopterlere bırakmış olsa da hâlen eğlence, keşif ve helikopter eğitimi gibi amaçlarla yaygın olarak kullanılır. Cayroplanör ise motoru olmayan bir cayrokopterdir ve süzülmeden önce başka bir hava aracı ile çekilmesi gerekir.
Pist, hava araçlarının iniş ve kalkış yapması için kullanılan dikdörtgen şeklindeki alan. Türkçeye Fransızca piste sözcüğünden geçmiştir. Asfalt, toprak veya çim gibi farklı yüzeylere sahip olabilir. Piste geliş-gidişlerde ve meydanın diğer kısımlarında hava taşıtlarının kendi motor gücü ile yerdeki hareketlerine (rule) tahsis edilmiş yollara taksi veya rule yolları denir. Pistler ve rule yolları, bir meydandaki manevra sahasını oluşturur.
British Aerospace Sea Harrier, bir STOVL/VTOL jet uçağı. İlk olarak Nisan 1980'de Kraliyet Donanması ile hizmete girdi. Sea Harrier Falkland Savaşı'nda, iki Körfez Savaşı'nda ve NATO'nun Bosna-Hersek'e müdahalesinde hizmet verdi.
Yeniden kullanılabilir fırlatma sistemleri sayesinde uzaya birden fazla kez yük taşıması yapılabilir. Bu sistem genişletilebilir fırlatma sistemlerininin çalışma prensibinin tam zıttında yürüyordu. Genişletilebilir fırlatma sistemlerinde araç bir kere kullanıldıktan sonra kullanılmıyordu.
CTOL, Geleneksel Kalkış ve İniş kelimelerin kısaltmasıdır. Yolcu uçakları gibi normal hava araçların uçak pisti kullanarak kalkış ve iniş işlemidir.
İtiş vektörlemesi, aynı zamanda itme vektörü kontrolü veya TVC, bir uçağın, roketin ya da farklı bir aracın yönelimini ve aracın açısal hızını kontrol etmek amacıyla motordan gelen itişin yönünü manipüle edebilme kabiliyetidir.
Bayraktar DİHA, Baykar Savunma tarafından geliştirilen ve ilk kez 2019 yılında duyurulan dikey iniş kalkışlı insansız hava aracı sistemidir. 2023 yılında hizmete girmesi planlanan TCG Anadolu isimli amfibi hücum gemisinde de kullanılması beklenen Bayraktar DİHA, tam otonom uçuş özellerine de sahiptir.
STOBAR,, "kısa kalkış ve dikey iniş" (STOVL) unsurlarını "mancınık destekli kalkış ancak yakalamalı iniş" (CATOBAR) ile birleştiren, uçak gemisi güvertesinden uçağın fırlatılması ve gemi pistine indirilmesi için kullanılan bir sistemdir.
STOL, İngilizce "Short Take-off and Landing"'in kısaltmasıdır. Havacılıkta çok kısa pistlerde kalkış ve iniş yapabilen uçakları belirtmek için kullanılır. Birçok STOL uçağı, çeşitli koşullarda bulunan pistlere iniş yapabilmek için kızaklar gibi farklı ekipmanlar bulundurabilir.
4 Ocak 2022'de, Seul'ün güneyindeki Seosan Hava Üssü'nde yerel saat ile saat 12: 51'de, Güney Kore Hava Kuvvetleri'ne ait bir F-35A Lightning, uçuş kontrol sisteminin ve motorun normal çalışmasına rağmen, uçaktaki diğer elektronik sistemler çökmesi sonucu iniş takımı açılmadı, ardından acil bir gövde üstü iniş yapan pilot kazadan yara almadan kurtuldu.
Uçuş güvertesi, denizde minyatür bir hava meydanı görevi gören uçak gemilerinde, uçakların kalkış ve iniş yaptıkları yüzeydir. Birincil görevi havacılık olmayan daha küçük donanma gemilerinde, helikopterler ve diğer VTOL uçakları için iniş alanı da uçuş güvertesi olarak adlandırılır. Bu gemiler için ABD Donanmasında "hava yeteneğine sahip gemiler" terimi kullanılmaktadır.
