VRML

VRML (Sanal Gerçeklik Modelleme Dili) 3 boyutlu etkileşimli vektör bilgisayar grafiklerini tanımlamak için bir standart dosya biçimidir. VRML basit bir metin dosyası içerisine 3B sahneyi oluşturmak için gerekli olan tüm bilgilerin (poligon bilgisi, renkler, materyaller, desen kaplama vb.) uygun biçimde yazılmasıyla kullanılmaktadır. Bu VRML dosyası bir HTML sayfası içerisine gömülmektedir. Daha sonra VRML görüntüleme eklentileri yardımıyla bu içerik web üzerinden görüntülenmektedir. Kullanıcı oluşturulan sahnelerle VRML'in sağladığı ses, canlandırma, ışıklandırma, klavye fare vb. şekillerde etkileşim kurabilmektedir.

Biçimin geliştirilmesi Web3D birliği tarafından gerçekleştirilmiştir. İlk sürümü Kasım 1994 yılında tanımlanmıştır. Bu sürüm SGI tarafından geliştirilmiş olan Open Inventor yazılım bileşeninin dosya biçimine ve API'sine oldukça benzemektedir. Günümüzdeki ve işlevsel olarak tamamlanmış olan sürüm VRML97 (ISO/IEC 14772-1:1997) sürümüdür.VRML yerine artık X3D Web3D birliği tarafından standart olarak geliştirilmektedir.

VRML dosyaları genellikle "dünya" ismini almakta ve .wrl dosya uzantısına (örneğin ada.wrl) sahip olmaktadır. VRML dosyaları her ne kadar metin biçimli dosyaları kullansa da genellikle gzip kullanılarak sıkıştırılabilmektedir. Böylece internet üzerinden indirilmeleri hızlanmaktadır. Günümüzde çoğu modelleme programı nesneleri ve sahneleri VRML biçiminde kaydedebilmektedir.

#VRML V2.0 utf8

# Kirmizi Koni

Shape {
  appearance Appearance {
    material Material {
      diffuseColor 1 0 0
    }
  }
  geometry Cone {
    bottomRadius 0.75
    height 1.6
  }
}

• X3D

• VRML Arşivleri
• VRML Annotated Reference
• VRML ISO/IEC 14772 standart belgesi 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• VRML (Virtual Reality Modeling Language) ve X3D 3 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Extensible 3D: XML Meets VRML 8 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Web3D Consortium 25 Ocak 2002 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

• VRML Eklentileri araştırması 23 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Cortona VRML Client 31 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Windows, Mac ve PocketPC VRML eklentisi
• Octaga Player 25 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Windows ve Linux için VRML/X3D eklenti ve görüntüleyicisi
• BS Contact 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. VRML/X3D eklentisi
• blaxxun Contact 19 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Windows için VRML eklentisi
• FreeWRL 24 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Linux ve Mac OS X VRML/X3D eklenti ve görüntüleyici, kaynak kodu mevcut
• OpenVRML VRML/X3D Windows, Linux ve Mac OS X için eklenti ve görüntüleyici, kaynak kodu mevcut
• SwirlX3D 4 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Windows için VRML/X3D eklenti ve görüntüleyici
• VCollab 26 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. VRML eklentisi (Microsoft Internet Explorer ve Office)
• Xj3D Java tabanlı VRML/X3D araç kutusu ve görüntüleyici
• Demotride Windows VRML görüntüleyici
• Orbisnap 22 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Windows, Linux, Solaris, Mac ve HP-UX VRML görüntüleyici
• Deep View 20 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 3D dosya biçim görüntüleyici, VRML açıp sahne çizgesini ağaç şeklinde görüntüleyebilirsiniz
• The xVRML Project and Carina Viewer
• VRML 5 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Mozilla plugins for Windows 29 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Linux 22 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. and other OS 29 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

• White_Dune Açık Kaynak grafiksel VRML97/X3DV düzenleyici
• Chisel 16 Temmuz 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ücretsiz VRML optimizasyon aracı, Java tabanlı
• VRMLpad 31 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. VRML düzenleyici
• VizUp 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ücretsiz VRML poligon azaltıcı
• VRML to X3D çevirici
• VRML Editor Neredeyse ücretsiz VRML düzenleyici
• WireFusion 23 Mart 2003 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Windows, Linux ve Mac için Web3D düzenleme aracı

• FreeWRL 24 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. VRML and X3D tarayıcı (Linux, Unix ve OS X)
• Xj3D Java tabanlı VRML/X3D araç kutusu ve VRML/X3D tarayıcı
• OpenVRML VRML kütüphanesi
• CyberX3D VRML için C++ ve Java kütüphaneleri
• OpenSG VRML97 destekleyen Sahne çizgesi API'si
• Coin3D VRML97 destekleyen yazılım geliştirme kutusu

• Wings 3D2 Aralık 2001 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Blender28 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• White_Dune White Dune
• HoloDraw
• Art of Illusion14 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• SharpContruct
• Antiprism 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• BRL-CAD23 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

• ABNet2 VRML ve X3D için 3B Çok kullanıcılı iş birliği ve sohbet
• VRMLWorld.net 5 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. VRML ve X3D için 3B Çok kullanıcılı iş birliği ve sohbet
• Chat3D sunucusu

• Siggraph97 SGI VRML Course
• web3d.about.com 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• comp.lang.vrml 22 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Haber grubu
• VRML Eposta Listesi 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• VRInternal 23 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. VRML/X3D örnekleri
• Grafman's VR World 12 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. CGI tabanlı VRML ve Java/EAI örnekleri
• Örnek VRML kodları
• FVRML 23 Ağustos 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İşlev tabanlı VRML genişletmesi
• LSKC VRML Team