İçeriğe atla

VI. Henry, Bölüm 1

VI. Henry, Bölüm 1
The First Part of Henry the Sixth
The First Part of Henry the Sixth
1623 "birinci folyo" baskısında "The First Part of Henry the Sixth" oyunu baş sayfası
1623 "birinci folyo" baskısında "The First Part of Henry the Sixth" oyunu baş sayfası
YazarWilliam Shakespeare
İlk gösterim1592
Ülkeİngiltere
Orijinal dilİngilizce
TürTarihsel oyun

VI. Henry Bölüm 1 (İngilizce özgün adı: The First Part of Henry the Sixth), İngiliz oyun yazarı William Shakespeare tarafından yaklaşık olarak 1588-1590’da yazılmış olduğu kabul edilen tarihsel bir oyundur. Bu oyun üç bölüm olan VI. Henry oyunları (VI. Henry, Bölüm 1, VI. Henry, Bölüm 2 ve VI. Henry, Bölüm 3) ile birlikte III. Richard oyunlarından oluşan Shakespeare'in tarihi oyunlar dörtlemesinin birincisidir.

Kaynaklar ve yapımlanması

Shakespeare'in tarihsel oyunlarının hemen hepsinde olduğu gibi bu oyunun birinci kaynağı 1587de basılan "Raphael Holinshed"'in Tarih kitabının ikinci edisyonudur. Bu eserde ele alınan tarihî gerçekler için kaynak ise Edward Hall'un "The Union of the Two Illustrious Families of Lancaster and York" adlı eseridir. Shakespeare'in Samuel Daniel'in İngiliz "Güller Savaşı" adı verilen sivil harp hakkındaki şiirler kitabını da bilip kullandığı iddia edilmektedir.

VI Henry Bölüm 1 Shakespeare'in yazarlık kariyerinin en başında yazdığı oyunlardan biri olduğu genel olarak kabul edilmekle beraber ne zaman hazırladığı tartışma konusudur. Tipik olarak bu tarih 1588-1590 olarak tespit edilmiştir. Bu eserin üç kısımlık bir VI. Henry serisinin ilk hazırlanan eseri mi yoksa daha önce hazırlanmış olan bir ikili esere sonradan daha önce ortaya çıkmış olayları açıklayan bir ek olarak mı hazırladığı da tartışma konusu olup son zamanlarda sonradan daha önce yazılan iki esere ek olma alternatifi tercih edilir olmuştur.

Bazı yazarlar bu eserin yazış stili bakımından Shakespeare'in tek başına yazmadığını ve başka üç veya daha fazla sayıda oyun yazarın da eldeki esere katkı yaptığını iddia ederler. Bunun aksini düşünenler, bu eserini çok yazarlı olup değersizliği fikrinin 18. ve 19. yüzyıllarda Fransız halk kahramanı olan Jeanne d'Arc'ı beğenmeyen İngiliz kritikler tarafından ortaya atıldığını iddia etmektedirler.

Karakterler

Castıllion Muharebesi Ressam:Charles-Philippe Larıvıère
Temple Bahçesinde "Kırmızı Gül" ve "Beyaz Gül" seçimi Ressam:Henry Albert Payne
Auvergne Kontesi ve Talbot Ressam:William Quiller Orchardson
Jeanne d'Arc, Orleans KiziRessam:Henrietta Ward
Jeanne d'Arc Erinyeler'den tavsiyelr almakta Ressam:William Hamilton
  • VI. Henry. İngiltere kralı
  • Gloucester Dükü, Kralın amcası ve Taht Naibi(Humphrey, Gloucester Dükü)
  • Bedford Dükü, Kralın amcası ve Fransa veliahti (John, Bedford Dükü)
  • Exeter Dükü, Kralın buyuk-amcası (Thomas Beaufort, Exeter Dükü)
  • Winchester Başpiskoposu, Kralın büyük-amcası (Henry Kardinal Beaufort)
  • Somerset Dükü, Kralın büyük-amcası (Edmund Beaufort, 2. Somerset Dükü)
  • Richard Plantagenet, Kralın kuzeni; sonradan York Dükü(Richard Plantagenet, York Dükü)
  • Warwick Kontu (Richard de Beauchamp, 13. Warwick Kontu ile Richard Neville, 16inci Warwick Kontu bileşimi)
  • Salisbury Kontu (Thomas Montagu, 4. Salisbury Kontu)
  • Suffolk Kontu (William de la Pole, 4. Suffolk Kontu, sonra 1. Suffolk Dükü)
  • Lord Talbot, sonra Shrewsbury Kontu(John Talbot, 1. Earl of Shrewsbury Kontu)
  • John Talbot, oğlu (John Talbot, 1. Lisle Vikontu)
  • Edmund Mortimer, March (Sınır) Kontu (Edmund Mortimer, 5. March Kontu)
  • Sir John Fastolfe
  • Sir William Lucy
  • Sir William Glansdale
  • Sir Thomas Gargrave
  • Londra Şehri Belediye Başkanı
  • Woodville, Londra Kulesi komutanı
  • Vernon, Beyaz Gül veya York kliği üyesi
  • Basset, Kırmızı Gül veya Lancaster kliği üyesi
  • Hukukçu
  • Mortimer'in vardiyanı
  • Charles, Fransa Veliahtı ve sonra Fransa Kralı (VII. Charles)
  • Reignier, Anju Dükü ve kitaben Napoli Kralı (Napoli'li I. René)
  • Burgundi Dükü (III. Philip, Burgundi Dükü)
  • Alencon Duku(Alencon'lu II. John)
  • Orleans'in Gayrimeşru oğlu (Jean de Dunois)
  • Paris Valisi
  • Orleans'ın Baş Topçusu ve oğlu
  • Bordeaux'daki Fransız Güçleri Generali
  • Fransız Çavuş
  • Hamal
  • Çoban, Joan de Pucelle'in babası
  • Margaret, Reignier'in kızı, sonra King Henry ile evlenir (Anju'lu Margaret)
  • Auvergne Kontesi
  • Joan la Pucelle (Jandark)
  • Jandark'a görünen şeytanlar
  • Lordlar, hizmetkarlar, korumalar, teşrifatcılar, vb.

Konusu

Oyun İngiltere Kralı V. Henry'nin ölümünden sonra başlar. (Fakat Shakespeare bu oyunu V. Henry oyunundan daha önce yazmıştır.) Fransa'da bulunan İngiliz ordusunun başarısızlıkları hakkındaki haberler İngiltere'ye yetişmektedir.

Sonra oyun Manş Denizi'ni geçip Fransa'da Orleans'ta yer almaya başlar. "La Pucelle" (Jeanne d'Arc) Fransız Veliahtını İngiliz ordularına karşı durmaya teşvik etmektedir. Jeanne d'Arc idaresindeki Fransız ordusu "Birinci Shrewsbury Kontu, Sır John Talbot" komutasındaki bir İngiliz ordusunu yenilgiye uğratır. Talbot ve yanındaki İngiliz komutanları Auvergne Kontesi tarafından kontesin şatosunda tuzağa alınırlar. Fakat Talbot bu ihanete karşı hazırlıklıdır ve bu tuzaktan kurtulmayı başarır.

İngiltere'de "York Dükü Richard" ile "Birinci Somerset Dükü John Beaufort" arasında ufak ve önemsiz bir hukuki nokta hakkında bir kavga çıkar. İngiliz asilzade lordları bu iki taraftan hangisinin doğru olduğunu düşündüklerini başkalarına açıklamak için ya bir "beyaz gül" veya bir "kırmızı gül" elbiselerine takıp hangi klikten olduklarını ortaya koymaya başlarlar. Vİ. Henry bundan pek habersiz olarak "kırmızı gül" takmayı tercih eder ve böylece Somerser Kontu taraftarı olduğunu açıklamış olur. Bu anlaşmazlık İngiltere'de kırmızı gülle temsil edilen York Hanedanı ile beyaz gülle temsil edilen Lancaster Hanedanı arasında, "Güller Savaşı" adlı verilen iç savaşın çıkmasına yol açar.

İngiltere Krallık tahtına meşru hakkı olanlar başında Edmund Mortimer gelmektedir. O bu sırada Londra'daki "Londra Kulesi"'ne hapistir ve York Dükü Richard'ı kendine varış olduğunu ilan eder. Genç IV. Henry her iki klik başında olan York Dükü Richard ve Shrewsbury Kontu Talbot'u şereflendirir. Fakat bu iki klik başkanı arasındaki anlaşmazlık daha da çetrefil olmaya başlamıştır. Bu derin anlaşmazlık sonunda Fransa'ya karşı savaşta Talbot ve oğlunun hayatlarını kaybetmelerine bir neden olacaktır.

İngiltere içinde bu karmaşıklık yanında V. Henry'nin kardeşi (VI. Henry'nin amcası) olan "Glouster Dükü Humphrey" ile çok siyasi güçlü Winchester Başpiskoposu (sonradan Kardinalı) "Henry Beaufort" arasında uzun bir dönemdir devam eden bir çekişme bulunmaktadır.

Sanki bu sorunlara yeterli değilmiş gibi VI. Henry diğer Avrupa hükümdarlarai ve Papa tarafından Fransa ile İngiltere arasında devam eden savaşı çabucak sona erdirmek için baskı altındadır. Bunu gerçekleştirmek için VI. Henry Armagnac Kontu'nun kızı ile evlilik yapmaya razı olur.

Fransa'da York Dükü komutasındaki bir İngiliz ordusu "Angiers Muharebesi"'nde Fransızlara karşı bir galibiyet kazanır. Bu muharebede Jeanne d'Arc İngilzler eline geçer; İngilizler Jeanne d'Arc'ı bir meydan ateşi içinde bir direğe bağlı yaktırarak idam ederler. Somerset Dükü Fransa'ya gelir, Fransızlarla müzakerelere başlar. Bu müzakereler sonunda ortaya çıkarılan barış anlaşma şartlarından her iki taraf da hoşnutsuz kalırlar. York Dükü kendisinin Fransa'ya karşı tüm olarak bir galibiyet sağlamaktayken bu fırsatın bu barışla kaçırıldığı nedeniyle hoşnutsuzdur. Frans Kralı ise bu barışın şartlarından olan Henry'nin üst idaresi altında Fransız Krallık Taht Naibi statüsü almasından şikayetçidir.

1. Suffolk Dükü ve Suffolk Kontu olan Wiliam de la Pole bir genç Fransız Prensesi olan "Anju'lu Margaret"'i esir almıştır ve ona aşık olmuştur. Fakat onun vasıtasıyla Kral Henry'inin siyasetini kendi eline almak niyetiyle "Anju'lu Margaret"'in Kral VI. Henry ile evlenmesini sağlar.

Shakespeare'in bu oyunu burada sona erer. Bu oyun, sorunların oyunda geliştirilip ama sonunda çözülmemiş düğümler halinde ortada bırakılmasından dolayı tenkide uğramıştır. Genel olarak Shakespeare oyunlarında sorunlar belirli bir şekilde çözümlenerek oyunun kapatılması elde edilmektedir; halbuki bu oyunda oyun kapatılması gerçekleşmez. Oyunda bu "gevşeklik" karakteri çeşitli şekillerle açıklanmaktadır. Bazı kritikler bu gevşekliğin oyunun yazarını tek Shakespeare olmayıp diğer yazarlarla birlikte bu oyunu yazdığına bir nişane olarak görürler; ama bu yardımcı yazarların kim olabileceği gayet tartışmalıdır. Diğerleri oyunun sahnelenmesinin önce Vİ. Henry Bölüm 1 ve sonra olayların devamını içeren Vİ. Henry Bölüm 2 olarak arka arkaya yapılması dolayısıyla bu "gevşeklik" durumu ortaya çıktığını açıklarlar. Gevşekliğin diğer bir açıklama şekli ise bu oyunun zaman içinde daha sonra dönemlerde geçen olayları ele alan üç diğer eserin (VI. Henry, Bölüm 2, VI. Henry, Bölüm 3 ve III. Richard) daha önceden hazırlanması ve bu IV. Henry Bölüm I. oyununun bu önce yazılmış 3 oyuna arka plan sağlamak dolayısıyla yazılmasıdır.

Türkçeye çeviriler

  • VI. Henry: I., II. ve III. Bölüm. Çev. Hamit Çalışkan. Ankara: İmge Yayınları, 1994.

Ayrıca bakınız

Kaynakça

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta VI. Henry, Bölüm 1 ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<i>III. Richard</i> (oyun)

Kral III. Richard'ın Trajedisi William Shakespeare'in Kral III. Richard'ın kısa hayatını anlattığı oyunudur. Yazarın ilk oyunlarından biri olduğu düşünülmektedir. 1592-3 yılları arasında yazıldığı varsayılmaktadır. III. Richard Shakespeare'in bir tarihi oyunlar dörtlüsünün sonuncusudur. Pek çok edebiyat ve tiyatro otoritesi tarafından Shakespeare'in en önemli oyunlarından biri olduğu kabul edilmektedir.

<i>V. Henry</i> (oyun) Shakespearein bir oyunu

V. Henry, William Shakespeare'in İngiltere kralı V. Henry'nin hayatına dayanarak yazdığı tarihsel bir oyundur. Agincourt Savaşı öncesi ve sonrası olayları konu alır. 1599 yılının ilk aylarında yazıldığı düşünülmektedir. Kendi başına ayrı bir oyun olmayıp bir dörtlü oyun grubunun birinci oyunu olduğu iddia edilmektedir. Bu Henriad oyun grubunun diğerleri esere konu olan kralın hükümdarlığa geçiş tarihi itibarıyla şöyle sıralanabilir: IV. Henry, Bölüm 1, IV. Henry, Bölüm 2 ve V. Henry.

<i>II. Richard</i> (oyun)

Kral II. Richard ünlü İngiliz yazar William Shakespeare'in tarihsel trajedilerinden biridir. 1595'te yazıldığı varsayılmaktadır. 1377-1399 döneminde saltanat süren İngiltere Kralı II. Richard'ın hayatını anlatır. Kendi başına ayrı bir oyun olmayıp bir dörtlü oyun grubunun birinci oyunu olduğu iddia edilmektedir. Bu Henriad oyun grubunun diğer ucu esere konu olan kralın hükümdarlığa geçiş tarihi itibarıyla şöyle sıralanabilir: IV. Henry, Bölüm 1, IV. Henry, Bölüm 2 ve V. Henry.

<span class="mw-page-title-main">Elizabeth (York)</span> İngiltere Kraliçesi

Yorklu Elizabeth 1486'da İngiltere kralı olan VII. Henry ile evlendi ve İngiltere kraliçesi oldu. VII. Henry'nin karısı, VIII. Henry'nin annesi, IV. Edward'ın kızı, III. Richard'ın yeğeni ve V. Edward'ın kızkardeşidir. Ayrıca IV. Edward'ın kızı ve V. Edward'ın kızkardeşi olması dolasıyla da İngiltere Prensesidir. İngiltere Krallarının kardeşi, kızı, yeğeni, karısı ve annesidir.

<span class="mw-page-title-main">VII. Henry</span> Eski İngiltere kralı

VII. Henry, İngiltere kralı. Kral III. Richard'ı öldürüp İngiltere Kralı olmuştur. Tudor Hanedanı'ndan ülkeyi yöneten ilk kişiydi.

<span class="mw-page-title-main">Güller Savaşı</span> İngiliz tarihinde 1455-1487 yılları arasında gerçekleşen iç savaş

Güller Savaşı ya da Çift Gül Savaşı, İngiliz tarihinde 1455-1485 yılları arasında gerçekleşen iç savaştır. Savaşa bu adın verilmesinin nedeni, savaşa neden olan York Hanedanı'nın armasının beyaz gül, Lancaster Hanedanı'nın armasının ise kırmızı gül olmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">York Hanedanı</span> Plantagenet Hanedanının yan kolu olan İngiliz kraliyet ailesi

York Hanedanı, Kral III. Edward'ın oğullarından olan I. York Dükü Edmund of Langley'in (1341-1402) soyundan gelen hanedandır.

<i>Kral John</i>

Kral John ünlü İngiliz oyun yazarı ve ozanı William Shakespeare tarafından yazılmış olan 5 perdelik bir oyundur. Bu oyunun janrı tarih oyunu olarak verilmektedir; çünkü İngiliz Kralı II. Henry ve kraliçe Akitanya Düşesi Eleanor'un oğlu ve İngiliz Kralı III. Henry'nin babası olan 1199 – 1216 döneminde İngiliz Kralı olan Kral John'un hayat hikâyesini dramatik bir şekilde temsil etmektedir. Bu oyun 1590'li yılların ortalarında yazılıp temsil edilmiş olduğu sanılmaktadır; fakat ilk basılı şekli 1623 tarihli birinci folyo edisyonunda bulunmaktadır.

<i>VIII. Henry</i> (oyun) Shakespeare oyunu

VIII. Henry, ünlü İngiliz oyun yazarı ve ozanı William Shakespeare tarafından (kısmen) yazılmış ve İngiltere Kralı VIII. Henry'nin yaşam hikâyesini dramatik olarak temsil eden bir tarihsel janr tiyatro oyunudur. Zamanının belgelerinde bu oyunun ismi Her şey Gerçek olarak geçmektedir. Bu eserin ilk basılışı 1623'te yayımlanan Birinci Folyo edisyonundadır ve burada ilk defa oyunun ismi Henry VIII olarak verilmektedir. Oyunun bünyesi Shakespeare'in yazım hayatının sonlarına hazırladığı diğer romans janrlı eserlere çok benzemektedir. Fakat oyunun dilinin stilini inceleyen araştırmacılar bu eserin Shakespeare'in takipçisi olan oyun yazarı John Fletcher ile birlikte yazıldığına dair çok inandırıcı deliller bulunduğunu bildirmektedirler.

<i>IV. Henry, Bölüm 2</i> Shakespare oyunu

IV. Henry, Bölüm 2, William Shakespeare tarafından 1596–1599 yılları arasında yazıldığı düşünülen tarihsel oyundur. Yapıt; II. Richard, IV. Henry, Bölüm 1 ve V. Henry'nin oluşturduğu Henriad adı da verilen dörtlemenin üçüncü oyunudur.

<i>IV. Henry, Bölüm 1</i>

IV. Henry, Bölüm 1 William Shakespeare tarafından en geç 1597 yılında yazıldığı düşünülen tarihsel oyundur.

<i>VI. Henry, Bölüm 2</i>

VI. Henry Bölüm 2, İngiliz oyun yazarı William Shakespeare tarafından yaklaşık olarak 1588-1592 yılları arasında yazıldığı kabul edilen bir tarihsel oyundur. Bu oyun üç bölüm olan VI. Henry oyunları ile birlikte III. Richard oyunlarından oluşan Shakespeare'in bir tarih oyunlar dörtlemesinin ikincisidir.

<i>VI. Henry, Bölüm 3</i>

VI. Henry Bölüm 3 1591'de yazıldığı kabul edilen ve konusunun zamanının İngiltere Kralı VI. Henry'nin hayat dönemini olan bir Shakespeare tarihsel oyunudur. Bu oyun üç bölüm olan VI. Henry oyunları ile birlikte III. Richard oyunlarından oluşan Shakespeare'in bir tarih oyunlar dörtlemesinin üçüncüsüdür.

<span class="mw-page-title-main">V. Henry</span> İngiltere ve İrlanda kralı

V. Henry, döneminde İngiltere ve İrlanda kralı. Plantagenet Hanedanı'nın 10. kralı ve bu hanedanın Lancaster Hanedanı koluna mensup 2. hükümdarıdır. Büyükbabası olan III. Edward gibi meşru Fransa Kralı olma iddiasında da devam etmiştir. Fransa'ya bir ordu ile geçerek Fransa'ya karşı Agincourt Muharebesi'ni kazanmış ve 21 Mayıs 1420'de imzalanan Troyes Antlaşması ile nerede ise Fransa Krallığını eline geçirmiştir ama 8 Ağustos 1422 günü beklenmedik şekilde Fransa'da Vincennes Şatosu'nda ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">VI. Henry</span> 15. yüzyıl İngiltere kralı

VI. Henry, 1422-1461 döneminde birinci kez ve 1470-1471 döneminde ikinci kez olmak üzere İngiltere kralı.

<span class="mw-page-title-main">IV. Edward</span> İngiltere kralı

IV. Edward 1461–1470 döneminde birinci kez ve 1471–1483 döneminde ikinci kez olmak üzere İngiltere kralı.

<span class="mw-page-title-main">III. Richard</span>

III. Richard, 1483 – 1485 döneminde Plantagenet Hanedanı'nin bir altkolu olan York Hanedanı'ndan son olarak krallık yapan İngiltere kralı.

Beyaz Kraliçe, İngiliz tarihî televizyon dizisidir. Philippa Gregory'nin aynı adlı tarihi roman serisine dayanmaktadır. The Cousins' War adındaki seri üç kitaptan oluşmaktadır: The White Queen, The Red Queen ve The Kingmaker's Daughter. İlk bölümü BBC One'da 16 Haziran 2013'te Birleşik Krallık'ta yayınlanmıştır. Amerika'daki ilk yayını ise 9 Ağustos 2013 tarihinde gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">George Plantagenet (1. Clarence dükü)</span>

George Plantagenet, Clarence Dükü, Richard Plantagenet, 3. York Dükü ve Cecily Neville'in oğlu ve İngiliz kralları IV. Edward ve III. Richard'ın kardeşiydi. Günümüzde Güllerin Savaşı olarak bilinen Plantagenet Ailesi'nin rakip grupları arasındaki hanedan mücadelesinde önemli bir rol oynadı.

<span class="mw-page-title-main">Richard (3. York dükü)</span> 3.York Dükü

Yorklu Richard, Richard Plantaget olarak da bilinir. Güller Savaşı sırasında İngiliz tahtında hak iddia eden bir soyluydu. 3. Cambridge kontu Richard ve Anne de Mortimer'in oğluydu. Babasının ölümü üzerine Cambridge kontu, 2 ay sonrada amcası Edward'ın Agincourt Muharebesi'nde ölümüyle birlikte York dükü oldu. Northampton Muharebesi'nde kraliyet ordusunu yendi ve VI. Henry'yi esir aldı. Daha sonrasında Anlaşma Yasası'nı oluşturdu. Yasa Henry'nin oğlu Edward'ı taht sırasından çıkarıyor ve yerine Richard ile oğullarını geçiriyordu. Bu yasaya muhalif olanlara yapılan Wakefield Muharebesi'nde öldürüldü. IV. Edward ve III. Richard'ın babasıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.