İçeriğe atla

VECİHİ K-VI

VECİHİ K-VI
Ocak 1925'te VECİHİ K-VI
Türü Eğitim ve keşif
Ulusal kökenTürkiye
Tasarımcı Vecihi Hürkuş
İlk uçuş 28 Ocak 1925
Durumu İmha edildi
Üretim sayısı1

VECİHİ K-VI (tam adı: Vecihi K-VI Eğitim ve Keşif Uçağı)[1], eğitim ve keşif uçağı olup, inşa edilen ilk Türk uçağıdır. Kurtuluş Savaşı sırasında Türk Hava Kuvvetleri'nde uçak eksikliğinden dolayı havacı Vecihi Hürkuş tarafından 1923'te tasarlanmış ve arkadaşlarının yardımıyla ancak 1924 sonunda tamamlanmıştır. Uçağı sertifikalandıracak komitede yetkili personel eksikliğinden dolayı uçuş izni almamasına rağmen Hürkuş, K-VI'yı ilk kez Ocak 1925'te uçurdu ve bu yüzden hapis cezası aldı. Daha sonra affedildi, ancak kararı takiben hava kuvvetlerinden ayrıldı. Uçağı geri almak için başarısız girişimlerde bulundu ve Vecihi K-VI sonunda bilinmeyen nedenlerle imha edildi.

Geliştirme ve üretim

Üretimi sırasında Vecihi K-VI, y. 1924

1919-1923 Türk Kurtuluş Savaşı sırasında, Türk Hava Kuvvetleri uçaktan yoksundu. Savaşa katılan bir havacı olan Vecihi Hürkuş, ülkesinin kendi uçağına sahip olmasını istedi.[1] 1925'te Resimli Ay dergisine verdiği röportajda, ilk başta uçak yapma konusunda tereddüt ettiğini, ancak arkadaşlarının kendisini ikna ettiğini belirtti. Kullanımdaki uçaklara benzer ve basit bir tasarım yapmaya çalıştı.[2] 14 Haziran 1923'te eğitim ve keşif amaçlı kullanılacak uçağın teknik çizimlerini tamamladı.[1] Projeyi 17 Haziran'da hava kuvvetleri müfettişi Korgeneral Muzaffer Ergüder'e projeyi gösterdi. İncelemenin ardından Hürkuş'u tebrik eden Ergüder, uçağa "Vecihi" adının verilmesini önerdi.[3] Hava kuvvetleri, uçağın kolay monte edilebilir olması, 200 kilometre/saat (110 kn) hız yapabilmesi ve pilotun geniş bir görüş alanına sahip olmasını sağlayacak üç şart belirledi.[1]

Uçağın hava kuvvetleri tarafından onaylanmasının ardından Hürkuş ve dört arkadaşı, 24 Haziran'da Halkapınar Uçak Tamir Atölyesi'nde çalışmalara başladı.[4] Kısıtlı bir bütçeye sahip olan Vecihi K-VI'nın motoru, Yunan Hava Kuvvetleri'ne ait ele geçirilen bir uçaktan alındı.[1] Uçağın geri kalanı için Hürkuş, Türkiye'den temin edilen ahşap, çelik çubuklar ve kumaş kullandı. Kumaşı güçlendirmek için özel kaplama ilacı kullanıldı.[5] Hürkuş, projeyi bitirmek için günde en az 16 saat uçağın üzerinde çalıştı, bazen iki saatten az uyudu.[6] Avrupa havacılığını incelemek üzere kısa bir süreliğine gönderildi ve Aralık 1923'ten Nisan 1924'e kadar orada kaldı.[7] Döndüğünde, ahşap çerçeve bitmişti ve sadece kumaşla kaplanması gerekiyordu.[8] Vecihi K-VI toplam 14 ayda inşa edildi ve 1924 sonlarında tamamlandı.[9]

Operasyonel geçmiş

İlk uçuş

Uçak, tamamlandıktan sonra motor ve taksi testlerinin yapıldığı Seydiköy Havaalanı'na taşındı.[5] Hürkuş uçuş izni istedi ve uçağı sertifikalandırmak için bir teknik komite kuruldu. Ancak bu komite, uçağı uçuracak kalifiye personelden yoksundu.[10] Hürkuş, uçağı inceleyecek bir ekip için neredeyse bir ay bekledi.[11] Bir üye daha sonra Hürkuş'a lisans veremeyeceklerini ve "uçağına güveniyorsa atlayıp uçması gerektiğini" söyledi.[a] 28 Ocak 1925'te Hürkuş tamamen boş olan havaalanına geldi.[12] Saat 15:00'te Hürkuş, kısa bir kalkıştan sonra Vecihi K-VI ile 15 dakikalık bir uçuş yaptı.[5] İkinci bir pilotun ağırlığını simüle etmek için arka koltukta 60 kilogram (130 lb) ağırlığında bir kum torbası vardı. Bu, Türk yapımı bir uçağın ilk uçuşuydu.[13] Geri döndüğünde, hava alanı onun için tezahürat yapan bir kalabalıkla doluydu.[14] İndikten sonra Hürkuş, kutlama yapan arkadaşları tarafından karşılandı.[5]

Sonraki tarih

Uçak hangara çekildikten sonra Hürkuş, uçuş hakkında arkadaşlarıyla konuşurken, izinsiz uçtuğu için müfettişliğin emirlerini ihmal ettiği gerekçesiyle kısa bir hapis cezası[b] aldığı bildirildi.[2][15] Karar daha sonra bozulmasına rağmen, hava kuvvetlerinden ayrıldı ve uçak kullanılmadı.[13] Uçak, İzmir'de açıkta saklandığı için korozyona uğradı.[2] Hürkuş, K-VI'yı geri almaya çalışsa da, sadece "oyalanmalarla" karşılaşıyordu.[c] Uçağı kapalı bir alanda saklama talepleri de hava kuvvetleri tarafından reddedildi.[2] Türk Tayyare Cemiyeti (TTaC), uçağı bağış toplama amaçlı uçuşlarda kullanmak için resmî olarak talep etti, ancak uçak onlara hiç verilmedi.[13] TTaC'deki bazı yönetim değişikliklerinin ardından Eylül 1925'te Hürkuş, uçağını geri almanın imkânsız olduğunu öğrendi.[17] Vecihi K-VI daha sonra bilinmeyen koşullar altında imha edildi.[18]

Hürkuş, 16 Eylül 1930'da ilk uçuşunu tamamlayan ikinci uçağı Vecihi K-XIV ile

1930 yılında Hürkuş, Vecihi K-XIV adlı ikinci bir uçak yaptı ve bu uçağı ilk kez 16 Eylül 1930 tarihinde uçurdu.[19] The K-XIV, sertifika almak için Şubat 1931'de trenle Çekoslovakya'nın Prag şehrine gönderildi.[20] Süreç 23 Nisan'da tamamlandı ve sertifikalı uçak 5 Mayıs'ta Türkiye'ye geri uçtu.[21]

Özellikleri

Veri kaynağı Yavuz 2012, s. 26.[22]

Genel özellikler

  • Kapasite: 2
  • Uzunluk: 7,61 m (25 ft 0 in)
  • Kanat açıklığı: 11,7 m (38 ft 5 in)
  • Yükseklik: 3 m (9 ft 10 in)
  • Kanat alanı: 31,8 m2 (342 ft2)
  • Boş ağırlık: 830 kg (1.830 lb)
  • Brüt ağırlık: 1.270 kg (2.800 lb)
  • Yakıt kapasitesi: 200 kg
  • Güç kaynağı: 1 × Benz 6 silindirli su soğutmalı pistonlu motor, 150 kW (200 hp)
  • Pervaneler: 2,85 m (9 ft 4 in) çaplı

Performans

  • Maksimum sürat: 207 km/sa (129 mph, 112 kn)
  • Seyir sürati: 188 km/sa (117 mph, 102 kn)
  • Perdövites sürati: 83 km/sa (52 mph, 45 kn)

Notlar

  1. ^ "Vecihi biz sana bu lisansı veremeyiz, uçağına güveniyorsan atla, uç, bizi de kurtar".[10]
  2. ^ Ceza süresi kaynağa bağlı olarak farklılık göstermektedir. Anadolu Ajansı, Hürkuş'un 1925'te Resimli Ay ile yaptığı röportaja dayanarak 10 gün olduğunu iddia ederken,[2] Hürkuş kendi kitabında 15 gün yazmaktadır.[15]
  3. ^ "Ama tayyaremi almak için yaptığım bütün müracaatlarım oyalanmak ile karşılanıyordu".[16]

Kaynakça

Alıntılar

  1. ^ a b c d e Yavuz 2012, s. 24.
  2. ^ a b c d e Gönel 2020.
  3. ^ Hürkuş 2000, s. 136.
  4. ^ Hürkuş 2000, s. 163.
  5. ^ a b c d Yavuz 2012, s. 25.
  6. ^ Hürkuş 2000, s. 139.
  7. ^ Hürkuş 2000, ss. 144, 154.
  8. ^ Hürkuş 2000, s. 159.
  9. ^ Hürkuş 2000, s. 164.
  10. ^ a b Avşaroğlu 2007, s. 41.
  11. ^ Hürkuş 2000, s. 165.
  12. ^ Hürkuş 2000, s. 167.
  13. ^ a b c Yavuz 2012, s. 27.
  14. ^ Hürkuş 2000, s. 168.
  15. ^ a b Hürkuş 2000, s. 173.
  16. ^ Hürkuş 2000, s. 178.
  17. ^ Hürkuş 2000, s. 208.
  18. ^ Hürkuş 2000, s. 302.
  19. ^ Avşaroğlu 2007, s. 42.
  20. ^ Yılmazer 2021, s. 2.
  21. ^ Avşaroğlu 2007, s. 43.
  22. ^ Yavuz 2012, s. 26.

Genel

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Vecihi Hürkuş</span> Türkiyenin ilk yerli uçağını üreten pilot, mühendis ve girişimci

Vecihi Hürkuş, Türk savaş pilotu, havacılık mühendisi ve havacılık öncüsüdür. Türkiye'nin ilk uçağı VECİHİ K-VI'yı inşa etmiş ve ülkenin ilk sivil uçuş okulunu kurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">North American F-100 Super Sabre</span> Amerikan yapımı savaş uçağı

F-100 Super Sabre ; ilk prototip uçuşu 25 Mayıs 1953'te gerçekleştirilen, North American firması tarafından geliştirilen ve tasarımı F-86 Sabre'a dayandırılan bir av-bombardıman uçağıdır. Rus muadili Mikoyan-Gurevich MiG-19'dur.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed Martin F-22 Raptor</span> ABD yapımı beşinci kuşak savaş uçağı

Lockheed Martin F-22 Raptor, Lockheed Martin kuruluşu tarafından, hava üstünlüğü odaklı, düşük radar izi ile yüksek görünmezlik sağlamaya yönelik üretilen, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri (USAF) için geliştirilmiş tek koltuklu, çift motorlu, her türlü hava koşuluna uygun taktik savaş uçağıdır. USAF'ın Gelişmiş Taktik Avcı programının bir sonucu olarak, uçak bir hava üstünlüğü savaşçısı olarak tasarlanmış, ancak aynı zamanda kara saldırısı, elektronik harp ve sinyal istihbarat yeteneklerine de sahiptir. Ana yüklenici Lockheed Martin, F-22'nin gövde ve silah sistemlerinin çoğunu üretip son montajı gerçekleştirirken, Boeing kanatları, arka gövdeyi, aviyonik entegrasyonunu ve eğitim sistemlerini sağlamıştır. Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri'ne (USAF) bağlı F-22 uçakları, Birleşik Devletler Küresel Saldırı Görev Gücü'nün (US-GSTF) önemli bileşenlerindendir.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan MiG-31</span> Sovyet yapımı savaş uçağı

MiG-31, Mikoyan Gurevich tarafından 1975'te geliştirilen iki kişilik, iki motorlu yüksek irtifa önleme uçağı olan MiG-25'in geliştirilmiş türevidir. Asıl görevi nükleer füzeler, casus uçaklar ve bombardıman uçaklarını önlemek ya da imha etmektir.

<span class="mw-page-title-main">Boeing B-52 Stratofortress</span>

B-52 Stratofortress, Amerikalı Boeing şirketi tarafından üretilmiş uzun menzilli stratejik bombardıman uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Tupolev Tu-144</span> dünyanın ilk sesüstü hızında yolcu taşıma uçağı

Tupolev Tu-144, SSCB'de Tupolev tasarım ofisinde, Alexei Tupolev yönetiminde tasarlanmış, dünyanın ilk süpersonik taşıma uçağı (SST).

<span class="mw-page-title-main">Boeing B-29 Superfortress</span> II. Dünya Savaşında ABD Hava Kuvvetlerince kullanılmış, dört motorlu ağır bombardıman uçağı

B-29 Superfortress II. Dünya Savaşı'nda Amerikan Hava Kuvvetlerince kullanılmış olan, dört motorlu ağır bombardıman uçağıdır. II. Dünya Savaşı sonrası özellikle Kore Savaşı olmak üzere bazı operasyonlarda da görev almıştır.

<span class="mw-page-title-main">CASA CN 235</span> hafif nakliye uçağı

CASA CN-235, İspanyol CASA ve Endonezyalı IPTN firmalarının ürettiği bir hafif nakliye uçağı. Türkiye'de lisansları alınarak TUSAŞ tarafından üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-30</span> Rusya yapımı çift motorlu askeri hava aracı

Suhoy Su-30, Rusya merkezli Suhoy tarafından geliştirilen çift motorlu, iki koltuklu süper manevra kabiliyetine sahip bir savaş uçağıdır. Her türlü hava koşulunda, havadan havaya ve havadan yüzeye, derin hava üstünlüğü görevleri için üretilmiş çok amaçlı bir süpersonik savaş uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan-Gureviç MiG-1</span> Mikoyan Gurevich tarafından 1940 yılında üretilen savaş uçağı modeli

MiG-1 Rusça: (Микоян-Гуревич МиГ-1) II. Dünya Savaşı'nda Sovyetler Birliği'nin kullandığı bir avcı uçağı idi. Kullanımı oldukça zor olmasına rağmen MİG-3 için başarılı bir altyapı uçağı oldu. Yüksek irtifadaki başarılı uçuşları ile ün kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan-Gureviç MiG-3</span>

MiG-3 Rusça: (Микоян и Гуревич МиГ-3) II. Dünya savaşında Sovyetler Birliğinin kullandığı bir avcı uçağı idi. MİG-1'den türeyen başarılı bir avcı uçağı oldu. Yüksek irtifadaki başarılı uçuşları ile ün kazandı.

<span class="mw-page-title-main">Douglas C-124 Globemaster II</span>

Douglas C-124 Globemaster II veya diğer ismi ile Old Shakey, ağır askeri nakliye uçağı. Douglas Havacılık Şirketi tarafından Long Beach, Kaliforniya'da üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Piper J-3 Cub</span> hafif uçak ailesi

Piper J-3 Cub eğitim maksatlı olarak 1937-1947 yılları arasında Piper Aircraft Company tarafından üretilen küçük bir uçaktır. Zamanının en popüler eğitim uçaklarından biridir. Tek motorlu ve iki kişiliktir. Amerika Birleşik Devletleri'nde 19.888 ve Kanada'da 150 adet üretilmiştir. Uçak dizaynı Walter Jamouneau tarafından yapılmış, Taylor E-2 Cub uçağına rakip olarak üretilmiştir. Uzun süre hizmette kalmış bir uçaktır. Geçmişte hava ambulansı, hava postası, ordu eğitim uçağı olarak kullanılan bu küçük uçak günümüzde; kişisel uçak, hava taksi ve akrobasi uçağı olarak kullanılmaktadır. Uluslararası gösterilerde hareket eden bir otobüs üzerine iniş yapabilmesiyle ün kazanmış uçak, piste ihtiyaç duymaksızın kısa mesafeden rahatlıkla havalanabilir. II. Dünya Savaşı'nda da görev yapmıştır. Uçak bir adet Continental A-65-8 65 beygirlik motor kullanır. Küçük bir uçak olmasına rağmen 354 km. uçuş menziline sahiptir ve yakıt tüketimi açısından oldukça ekonomiktir. Yeni bir uçağın maliyeti ortalama olarak 995-2500$ arasındadır. Ekonomik olması, bakım avantajları ve performansı sebebiyle halen Teksas eyaletinde American Legend Aircraft tarafından üretilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Arado Ar 96</span>

Arado Ar 96, Alman yapımı tek motorlu, alçak tek kanatlı ve tamamı metal ile kaplı uçaktır. Arado Flugzeugwerke tarafından üretilmiştir. II. Dünya Savaşı süresince Luftwaffe'ler için standart bir eğitim uçağıydı.

Hürkuş Hava Yolları, Bursa, Türkiye merkezli İlk Türk sivil hava yolu şirketidir. Hürkuş Hava Yolları, Türkiye'de tarifesiz uçuşlar düzenlemiştir. İstanbul-Bursa, İzmir-Aydın ve İzmir-Milas, İstanbul-Zonguldak-Ankara, İzmir-Muğla ve İstanbul-Ankara, İstanbul-Bursa-İzmir ve İstanbul-Eskişehir-Afyon seferleri yapmıştır. Sloganı "Hür Türkiye’nin semalarında Hürkuş’lar da uçuyor"dur.

<span class="mw-page-title-main">Antonov An-124 Ruslan</span>

Antonov AN-124 dünyanın en büyük ikinci kargo uçağıdır. AN-225'in küçük kardeşidir. Taşıma kapasitesi büyük, üstten kanatlı dört motorlu kargo uçağıdır.1986'da SSCB de üretime girmiş olup günümüzde Ukrayna Antonov tarafından işletilmektedir. 150 ton taşıma kapasitesine sahiptir. Uzunluğu 69 metre, kanat açıklığı 73 metredir.

<span class="mw-page-title-main">Ekolot JK 01A Elf</span> Polonya yapımı tek kanatlı, tek kişilik motorlu planör

Ekolot JK 01A Elf, Jerzy Krawczyk tarafından tasarlanan ve Ekolot tarafından üretilen bir Polonyalı tek kanatlı, tek kişilik motorlu planördür.

<span class="mw-page-title-main">Heinkel He 70</span>

Heinkel He 70, Alman havacılık firması Heinkel Havacılık tarafından tasarlanan ve aynı zamanda yardımcı bombardıman uçağı ve hava keşif rollerinde kullanılan 1930'ların bir posta uçağı ve hızlı yolcu uçağıydı. Daha fazla yolcu taşıyabilecek tiplerle değiştirilmeden önce nispeten kısa bir ticari kariyeri vardı.

<span class="mw-page-title-main">Lockheed P-80 Shooting Star</span>

Lockheed P-80 Shooting Star, Amerika Birleşik Devletleri Hava Kuvvetleri (USAAF) tarafından operasyonel olarak kullanılan ilk jet avcı uçağıydı. 1943 yılında Lockheed tarafından dizayn edilip üretilen P-80, dizayn sürecinden sadece 143 gün sonra göklerle buluşmuştur. 2. Dünya Savaşının bitimine yakın bir süreçte, 2 adet ön üretim modeli İtalya'da görev almıştır. Düz kanatlarla dizayn edilen F-80 tipi uçak, Amerikan Hava Kuvvetleri altında Kore'de geniş çaplı muharebelerde görev almıştır.

<span class="mw-page-title-main">Yokosuka R2Y</span>

Yokosuka R2Y Keiun, II. Dünya Savaşı'nın sonlarında Japonya'da üretilmiş bir prototip keşif uçağıydı.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.