İçeriğe atla

VASI

2 barlı VASI
Standart (iki barlı) bir VASI sistemi

VASI, iniş için yaklaşma esnasında pilotlara emniyetli süzülüş hattını muhafaza etmelerinde yardımcı olan ışıklı, görsel bir sistem. İngilizce Visual Approach Slope Indicator (Görerek Yaklaşma Eğim Göstergesi) kavramının akronimidir. Genellikle kırmızı ve beyaz renkli lambalardan meydana gelir. Bazı türlerinde beyaz, yeşil ve kırmızı olmak üzere 3 bar (set) ışık bulunur. Pist orta hattının 10° sağında ve 10° solunda olmak üzere 20° koni aralığında pist başından yaklaşık 4 deniz mili mesafeye kadar manialardan emniyetli ayrım sağlayacak şekilde süzülüş bilgisi verir. Hem gece hem de gündüz kullanılan VASI gündüzleri yaklaşık 3-5 nm'den, geceleri yaklaşık 20 nm'den seçilebilir.[1]

Çalışma prensibi

Her bir sette kırmızı ve beyaz renkli lambalar bulunur. Pilot süzülüş hattından yükseldikçe beyaz lambaları daha fazla, alçaldıkça kırmızı lambaları daha fazla görmeye başlar. Tüm ışıklar kırmızıya döndüğünde çok alçak, beyaza döndüğünde çok yüksek yaklaşmaktadır. Beyaz ve kırmızı arasındaki geçiş esnasında kırmızının çeşitli açık tonları görülür.

Her bir setteki lamba sayısı 1, 2 veya 3 adettir. VASI ışıkları bazı pistlerde tek (sol) tarafta, bazı pistlerde pistin her iki yanında bulunur. Genellikle 3°lik bir süzülüş açısı verecek şekilde ayarlanırlar. Ancak bazı meydanlarda manialardan emniyetli ayrım sağlamak için daha yüksek açılı şekilde kullanılır. Özellikle 3,5°den fazla açılı meydanlarda yüksek performanslı uçakların iniş mesafesi artacağı için, pilotların daha dikkatli olmaları gerekir.[1]

3 barlı VASI

Kokpit ile iniş takımı arasındaki mesafe büyük olan Boeing 747 gibi bazı uçaklar için kimi meydanlarda ikişer yerine üçer barlı (setli) VASI ışıkları kullanılır. Üçlü VASI'leri kullanan normal ve küçük uçakların alt iki barı, büyük uçakların üst iki barı kullanması (referans alması) gerekir.[2]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ a b "VASI - Visual Approach Slope Indicator". 5 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2012. 
  2. ^ R.D. Campbell. Flight Instructors Manual. sf 20-32. 1994. The Campbell Partnership. England.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Atatürk Havalimanı</span> Türkiyenin İstanbul ilindeki uluslararası bir havalimanı

Atatürk Havalimanı veya eski adıyla Yeşilköy Havaalanı, İstanbul'un Avrupa Yakası'nda bulunan uluslararası havalimanıydı. 1900'lerin başında Türkiye'de ilk hava ulaşımının başlatıldığı yer olan Yeşilköy Havalimanı, 1953 yılında uluslararası hava trafiğine açılmıştır. 29 Temmuz 1985 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün soyadı dönemin Cumhurbaşkanı Kenan Evren tarafından havalimanına verilmiştir.

Ultraviyole (UV) veya morötesi; dalga boyu görünür ışıktan kısa, ancak X-ışınlarından uzun olan bir elektromanyetik radyasyon şeklidir. Güneş ışığında bulunur ve Güneş'ten çıkan toplam elektromanyetik radyasyonun yaklaşık %10'unu oluşturur. Ayrıca elektrik arkları, Çerenkov radyasyonu, cıva buharlı lambalar, bronzlaşma lambaları ve siyah ışık gibi kaynaklar tarafından üretilir. Uzun dalga boylu UV fotonları atomları iyonize edecek enerjiye sahip olmadığı için iyonlaştırıcı bir radyasyon olarak kabul edilmese de, kimyasal reaksiyonlara neden olabilir ve birçok maddenin parlamasına neden olabilir. Kimyasal ve biyolojik etkiler de dahil olmak üzere pek çok pratik uygulama, UV radyasyonunun organik moleküllerle etkileşime girmesinden türer. Bu etkileşimler emilimi veya ısıtma dahil moleküllerdeki enerji durumlarının ayarlanmasını içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Aletli iniş sistemi</span>

Aletli İniş Sistemi, pist başına yerleştirilmiş vericiler vasıtasıyla uçakların inişine yardımcı olan bir hassas yaklaşma sistemi. ILS, uçağın pist başına kadar hassas yaklaşmasını sağlayan bir seyrüsefer yardımcı sistemidir. Bulut tavanının alçak, görüş faktörlerinin kötü olduğu hava koşullarında, uçağın alçak bir biçimde piste yaklaşmasını ve piste elektronik cihazlarla emniyetli iniş yapmasını sağlar. Pilota istikamet ve süzülüş hattı bilgisi verir.

<span class="mw-page-title-main">Boeing 737</span> Yolcu Uçağı

Boeing 737 kısa ve orta mesafe menzilli, tek koridorlu, dar gövdeli ve düşük fiyatlı, jet motorlu havayolu uçağıdır. Boeing'in diğer modelleri 707 ve 727'den türetilerek tasarlanmış olan Boeing 737'nin toplam dokuz versiyonu üretilmiştir. Boeing 737 Max üretiminin başlamasından sonra Boeing 737NG olarak adlandırılan -600,700,800 ve 900 versiyonunun üretimi 18 Aralık 2019 tarihinde son 737NG'nin KLM Havayollarına teslim edilmesiyle sonlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">VOR</span>

VOR ; alet uçuşunda yaygın olarak kullanılan bir radyo seyrüsefer yardımcısı. Bir yer istasyonu ile hava aracındaki alıcıdan oluşur. En basit tanımı ile, hava aracının yer istasyonuna göre hangi manyetik radyal üzerinde olduğunu gösterir. Tek başına VOR sistemi baş ve mesafe bilgisi vermez.

<span class="mw-page-title-main">İrtifa</span> Belirli bir referans noktasına göre yükseklik

İrtifa, havacılık ve astronomide bir cisim ile referans alınan nokta arasındaki dikey mesafeyi ifade eden bir yükseklik kavramı. Coğrafi şekillerin ortalama deniz seviyesinden yüksekliğini belirten rakım kavramından farklı olarak, hava taşıtlarının ortalama deniz seviyesinden yüksekliği ile astronomide gök cisimlerinin ufuk hattından açısal yüksekliğini ifade etmede kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">EGPWS</span>

Yer yaklaşım ikaz sistemi uçak yere yakın veya bir arazi engeline doğru ani tehlike içine girmiş ise pilotu uyarmak için tasarlanmış ikaz sistemidir. Arazi Bilinirlik ve İkaz Sistemi ve yere çarpma ikaz sistemi benzer işelevlere sahip uyarı ve önleme sistemleridir.

<span class="mw-page-title-main">Fokker F28</span>

Fokker F28 Hollandalı uçak üreticisi Fokker tarafından tasarlanmış ve üretilmiş kısa menzilli bir jet uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Radyo seyrüseferi</span>

Radyo seyrüseferi veya radyo navigasyonu, Dünya üzerindeki bir noktadan başka bir noktaya giderken, seyrüsefer yardımcısı olarak radyo frekansları ile çalışan araçların kullanımı. Radyo seyrüsefer yardımcıları genellikle; vericinin gönderdigi radyo elektromanyetik dalgalarının alıcı tarafından alınması ve ses, görüntü veya yazıya dönüştürülmesi prensibiyle çalışırlar.

<span class="mw-page-title-main">Otomatik pilot</span>

Otomatik pilot, bir hava aracı, deniz aracı veya uzay aracının yolunu bir insan operatör tarafından sürekli manuel kontrol gerektirmeden kontrol etmek için kullanılan bir sistemdir. Otomatik pilotlar operatörlerin yerini almaz. Bunun yerine, otomatik pilot operatörün aracı kontrol etmesine yardımcı olarak operatörün operasyonların daha geniş yönlerine odaklanmasına imkan sağlar.

<span class="mw-page-title-main">Alet uçuşu</span> (IFR) Insturment Flight Rules

Alet uçuşu, aletli uçuş veya IFR uçuş; uçak dışındaki (haricî) görsel referanslarla uçuşun tehlikeli olduğu durumlarda; uçak içindeki cihazları, göstergeleri ve seyrüsefer yardımcılarını kullanarak gerçekleştirilen uçuş. IFR, İngilizce instrument flight rules kavramının akronimidir. Alet uçuşu, havacılıkta kullanılan iki uçuş kategorisinden biridir. Bir pilotun alet uçuşu yapabilmesi için uygun lisans ve derecelere (rating) sahip olması gerekir.

<span class="mw-page-title-main">Gece uçuşu</span> Havacılık tanımı

Gece uçuşu, hava taşıtlarının belirli kurallara uyarak, havacılıkta "gece" olarak tanımlanan zaman aralığında gerçekleştirdiği uçuş. Havacılıkta gecenin tanımı ülkeden ülkeye değişebilir. Gece uçuşları esnasında gerçekleşen gürültünün insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkileri nedeniyle pek çok ülkede gece uçuşları ile ilgili kısıtlamalar mevcuttur.

<span class="mw-page-title-main">Pist (havacılık)</span> hava araçların iniş ve kalkış yaptığı alan

Pist, hava araçlarının iniş ve kalkış yapması için kullanılan dikdörtgen şeklindeki alan. Türkçeye Fransızca piste sözcüğünden geçmiştir. Asfalt, toprak veya çim gibi farklı yüzeylere sahip olabilir. Piste geliş-gidişlerde ve meydanın diğer kısımlarında hava taşıtlarının kendi motor gücü ile yerdeki hareketlerine (rule) tahsis edilmiş yollara taksi veya rule yolları denir. Pistler ve rule yolları, bir meydandaki manevra sahasını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Meydan turu</span>

Meydan turu, herhangi bir hava meydanında görerek iniş-kalkış yapan hava araçlarının izledikleri dikdörtgen güzergâh. Uçakların inişe yönelik olarak, pist etrafında yerden belirli bir yükseklikte izledikleri trafik desenidir. VFR iniş-kalkış eğitimi yapan uçaklar aynı deseni art arda yinelerler. Meydan turunun her bir aşamasına "bacak" denir.

<span class="mw-page-title-main">Meydan trafik bölgesi</span>

Meydan trafik bölgesi (ATZ) çeşitli sivil ve askerî hava meydanları çevresinde oluşturulan denetimli bir hava sahası. ATZ, İngilizce aerodrome traffic zone kavramının kısaltmasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Havacılıkta iletişim</span>

iletişim veya haberleşme konusu, yer istasyonları ile hava istasyonları arasındaki radyo/telsiz (radyotelefon) iletişimi ile görsel iletişim usullerini kapsar. Havacılıkta uluslararası olarak standart İngilizce ICAO freyzolojisi kullanılır. Bu nedenle hem uçuş personelinin hem de hava trafik hizmeti birimlerinin, gerek standart ICAO freyzolojisini kullanabilecek, gerekse standart dışı durumlarda düz İngilizce ile iletişim kurabilecek kadar İngilizceye hakim olmaları gerekir.

<span class="mw-page-title-main">PAPI</span>

PAPI, pilotlara iniş esnasında yardımcı olan, pist yanıbaşında konuşlanmış, ışıklı bir sistem. İnişin son yaklaşma (final) safhasında uçağın doğru süzülüş hattı üzerinde olduğu renk farklarına bakılarak tespit edilir. PAPI lambaları, pist eşiğinin (threshold) yaklaşık 300 metre ilerisine, piste dik şekilde yerleştirilir.

<span class="mw-page-title-main">Türk Hava Yolları'nın 6491 sefer sayılı uçuşu</span> 2017de Kırgızistanda gerçekleşen kargo uçağı kazası

Türk Hava Yolları'nın 6491 sefer sayılı uçuşu, Türk Hava Yolları adına ACT Airlines tarafından işletilen ve 16 Ocak 2017 günü Hong Kong'dan İstanbul'a gitmesi planlanan bir kargo uçağının Kırgızistan'daki duraklama noktasına inmeye çalışırken yerleşim bölgesine düşmesiyle sonuçlanan uluslararası bir kargo uçuşudur. Uçağın 4 kişilik mürettebatı ve havalimanının yaklaşık 2 kilometre (1,2 mi) batısındaki Daça-Su yerleşim yerinde bulunan 17'si çocuk 35 yerel sakin olmak üzere toplam 39 kişi kaza sonucunda öldü, 36 yerel sakin de çeşitli şiddetli yaralanmalar geçirdi. Resmî açıklamalara göre uçağın kargo bölmesinde 85.618 kilogram tüketim malı vardı.

<span class="mw-page-title-main">FedEx Express'in 1478 sefer sayılı uçuşu</span>

FedEx Express 1478 sefer sayılı uçuş, Memphis Uluslararası Havaalanı'ndan Tallahassee Uluslararası Havaalanı'na tarifeli bir yurt içi kargo uçuşuydu. 26 Temmuz 2002'de, bu rotada uçan Boeing 727-232F uçağı, Tallahassee'ye iniş sırasında düştü. Üç uçuş ekibi üyesi de kazadan ciddi yaralarla kurtuldu ancak uçak tahrip oldu.

<span class="mw-page-title-main">American Airlines 331 sefer sayılı uçuşu</span>

22 Aralık 2009'da, American Airlines 331 sefer sayılı uçuşu işleten ve 148 yolcu ve altı mürettebat taşıyan bir American Airlines Boeing 737-800, kötü hava koşullarında Kingston'a inerken 12. pisti aştı. Uçak, havaalanı çevresi dışında yerde devam etti ve sahilde parçalanarak yaralanmalara neden oldu.