İçeriğe atla

V. Muhammed

Kontrol Edilmiş
V. Muhammed (ABD, 1957)

Muhammed V, asıl adı Sidi Muhammad Ben Yusuf (10 Ağustos 1909-26 Şubat 1961), 1927-1957 arasında Fas sultanı. Fas'ın Fransa'dan bağımsızlığını ilan etmiş ve 1957'den ölümüne değin ülkesini kral unvanıyla yönetmiştir.

Sultan Mevlay Yusuf'un üçüncü oğluydu.Babasının 1927'de ölmesinin ardından, ağabeylerinden daha uysal bir hükümdar olacağını uman Fransızlar tarafından tahta çıkarıldı. 1934'te Fransızlardan, Fas'ta yaşayan Berberi ve Arap etnik grupları için iki ayrı hukuk sistemi getiren 1930 tarihli yasayı yürürlükten kaldırmalarını isteyerek, milliyetçi eğilimlerini belli etti. Ülkede milliyetçi duyguların güçlenmesine katkıda bulundu.

II. Dünya Savaşı'nda Müttefikleri destekleyen Muhammed, 1943'te ABD başkanı Franklin D. Roosevelt'le özel bir görüşme yaptı. Roosevelt görüşmede Muhammed'in bağımsızlık yönündeki çabalarını desteklediğini bildirdi. Fransızların Ocak 1944'te bazı milliyetçileri tutuklaması Muhammed'in bağımsızlığın ilanı konusundaki kararlılığını daha da artırdı. Bir süre sonra Fransız genel valinin yayımladığı kararnameleri imzalamayı reddetmeye başladı. Böylece kararnamelerin yasal açıdan bağlayıcı olmalarını engelleyerek sömürge yönetimine karşı etkili bir direniş yolu buldu.

Muhammed, 1951'de bir Berberi kabilesini kışkırtarak yönetimine karşı ayaklandıran Fransızların baskısıyla, milliyetçi hareketle ilişkisini koparmayı kabul etti. Ağustos 1953'te Fransızlar tarafından önce Korsika'ya, ardından da Madagaskar'a sürüldü. Ama yokluğunda bağımsızlık yanlılarının şiddet eylemleri bütün ülkeyi sardı ve Cezayir'deki ayaklanma nedeniyle güç durumda olan Fransız hükûmeti, Kasım 1955'te Muhammed'in ülkesine dönmesine izin verdi. Muhammed'in Mart 1956'da Fransa'yla yaptığı antlaşmayla Fas bağımsızlığını kazandı. 1957'de kral unvanını alan Muhammed, Mayıs 1960'ta Oğlu Hasan'ı (sonradan Fas kralı II. Hasan) başbakan yardımcılığına getirerek ülke yönetiminden fiilen çekildi.

Resmî unvanlar
Önce gelen:
Yusef
Fas Sultanı
1927-1953
Sonra gelen:
Muhammed Ben Aarafa
Önce gelen:
Mohammed Ben Aarafa
Fas Sultanı
1955-1957
Sonra gelen:
Kendisi
Kral olarak
Önce gelen:
Kendisi
Sultan olarak

Fas kralı

1957-1961
Sonra gelen:
II. Hasan

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Cezayir</span> Kuzey Afrikada bulunan bir ülke

Cezayir, resmî adıyla Cezayir Demokratik Halk Cumhuriyeti, Kuzey Afrika'da bir ülkedir. 2,381,741 kilometre karelik yüzölçümü ile Afrika'nın yüzölçümü olarak en büyük ülkesi olan Cezayir, dünyanın onuncu, Arap Dünyası ve Afrika Birliği içerisinde ise en büyük ülkedir. Aynı zamanda, 44 milyonluk nüfusuyla da Afrika'nın en kalabalık sekizinci ülkesidir.

<span class="mw-page-title-main">Berberiler</span>

Berberiler, bugünkü Mısır, Libya, Tunus, Cezayir ve Fas'ı içine alan Kuzey Afrika'nın bilinen en eski yerli halkıdır. Bazı mağara resimlerinin bulunmuş olması, Berberiler'in bu paleolitik toplulukların soyundan gelmiş olabileceği tezini güçlendirmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Karahanlılar</span>

Doğu Karahanlı Devleti ya da kısaca Doğu Karahanlılar, Karahanlı Devleti ikiye ayrılınca; Büyük Kağan unvanıyla, Şerefüddevle lâkaplı Ebû Şüca Süleyman bin Yusuf, merkezi Balasagun ve Kaşgar'ı kendine bırakıp, kardeşlerinden Buğra Han Muhammed'e, Taraz ile İsficab'ı, Mahmud'a ise Arslan Tigin unvanıyla ülkenin doğusunu verdi.

<span class="mw-page-title-main">Hâşimoğulları (Hicaz)</span> Arap kraliyet ailesi

Hâşimoğulları veya Hâşimîler, Hüseyin bin Ali tarafından kurulan Arap ailesi. İslam peygamberi Muhammed'in mensup olduğu Benî Haşim ailesine bağlı bir Kureyş boyu olduğunu iddia etmektedirler. Ayrıca kan bağı ve kabile birlikteliği yoluyla Kızıl Deniz boyunca kurulan hanedanların sahibi olan boy. Sülale ismini İslam peygamberi Muhammed'in büyük-büyükbabası Haşim bin Abdimenaf'dan alır. I. Dünya Savaşı esnasında İngiliz desteğiyle Osmanlı Devleti'ne isyan etmiş, Arap Yarımadası'nın kontrolünü eline geçirmiş, fakat birkaç yıl sonra Suudi Hanedanlığı'na yine bir isyanla kaybetmişlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Mısırı</span> Britanya egemenliği altındaki Mısır

1882-1922 yılları arasında Britanyalı işgali altındaki Mısır'ın fiilen Osmanlılardan kopması ve öteden beri süren Britanyalı-Fransız rekabetinin Britanyalılar lehine noktalanması gibi iki önemli sonuç doğurdu. Britanyalılar, Osmanlıların ve Avrupa devletlerinin gösterdiği tepkiyi göz önüne alarak resmi bir siyasi denetim kurmaktan kaçınmakla birlikte, stratejik çıkarlarını güvence altına almadan Mısır'dan çekilmeye niyetleri olmadıklarını da ortaya koydular.

<span class="mw-page-title-main">Habib Burgiba</span> Tunusun ilk devlet başkanı

Habib bin Ali Burgiba, Tunus Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk devlet başkanıdır (1957-1987). Arap dünyasında ılımlılık ve aşamalı ilerlemenin önde gelen savunucularından olmuştur. İdeolojisi Burgibaizm olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">I. Fuad</span>

I. Fuad, asıl adı Ahmed Fuad Paşa, İngiltere'den bağımsızlığını elde eden Mısır'ın ilk kralı (1922-1936). İngiltere'yle daha uygun koşullarda bir bağımsızlık antlaşması yapmaya ve aşırı milliyetçi Vafd Partisi'nin etkisini kırmaya çalışmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mısır Krallığı</span> eski bir krallık

Mısır Krallığı 1922'den 1953'e kadar var olmuş krallık.

<span class="mw-page-title-main">Abdülkerim Hattabi</span>

Abdülkerim Hattabi, tam adı Muhammed bin Abdülkerim el-Hattabi (d. 1882, Ajdir, Fas - ö. 6 Şubat 1963, Kahire, Mısır) Kuzey Afrika'daki İspanyol ve Fransız egemenliğine karşı direniş hareketinin önderi ve kısa ömürlü Rif Cumhuriyeti'nin (1921-26) kurucusu. Usta bir taktikçi ve yetenekli bir örgütçü olan Abdülkerim kendini Magrip kahramanı yapan bir bağımsızlık hareketini yönetti. Ho Chi Minh'in silahlı bağımsızlık mücadelesinin ve modern gerilla tekniklerinin öncüsü olarak adlandırdığı Abdülkerim ancak sömürgeci güçlerin askeri ve teknolojik üstünlüğü ile yenilebildi.

<span class="mw-page-title-main">Yahudi Berbericesi</span>

Yahudi Berbericesi zamanında orta ve güney Fas'ta Yahudi cemaatlerinin konuştukları Berber diline verilen addır. Bölgede konuşulan Tamazight diline çok yakındır ve bu dili bilen biri tarafından kolayca anlaşılabilir. Fas'ta konuşulan Yahudi Arapçası gibi bu dile de İbraniceden birçok kelime girmiştir ve "ş" sesi "s" olarak telaffuz edilir.

<span class="mw-page-title-main">Hüseyni Hanedanı</span> Tunusu yöneten kraliyet hanedanı (1705-1957)

Hüseyni Hanedanı, Aslen Girit'ten gelen Türk-sipahi kökenli olan Tunus Beyliği'nin yönetici hanedanıydı. Murâdî Hanedanı'nın ardından 1705'te Hüseyin bin Ali altında iktidara geldi. Hüseyniler iktidara geldikten sonra beyler olarak hüküm sürdüler ve 1957'ye kadar Tunus'u yönettiler.

Fas tarihi, günümüzde Fas Krallığı olarak bilinen ülke topraklarının ve halklarının tarihidir.

<span class="mw-page-title-main">Sudan cumhurbaşkanları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Bu madde, Sudan'ın 1956'daki bağımsızlığından bu yana devlet başkanlarını listeler.

<span class="mw-page-title-main">Fas kralları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Fas kralı, Afrika ülkesi Fas'ın en üst makamında bulunan kişiye verilen unvandır. Fas kralı milattan önceki döneme dayalı dönemde de günümüzde Fas'ın kurulu olduğu bölgelerde hakimiyet sağlamıştır. Aşağıda belirtilen listede 1664 yılından bu yana ülkeyi yöneten Alevî Hanedanı'nın hükümdarlarını içermektedir. Ülkenin en üst makamında yer alan kişi 1957 yılına kadar Sultan unvanı ile ülkeyi yönetmiş, bu yıldan itibaren de kral unvanını almıştır. Ülkede 1640 yılında bu yana bu görevde bulunan kişilerin listesi şu şekildedir:

<span class="mw-page-title-main">Fas Fransız Protektorası</span>

Fas Fransız Protektorası, 1912 Fes Antlaşması ile kurulan ve 2 Mart 1956 tarihinde Fas'ın bağımsızlığını ilan etmesine kadar süren Fransa'nın bir himaye yönetimidir. Himaye bugünkü Fas topraklarının büyük çoğunluğu olan Taza Koridoru ile Draa Nehri arasındaki kısmından oluşmaktaydı.

<span class="mw-page-title-main">Lâlle Selma</span>

Lâlle Selma, Fas Kralı VI. Muhammed'in eşi.

<span class="mw-page-title-main">Tunus Krallığı</span>

Tunus Krallığı, Tunus'un bağımsızlığından sonra 20 Mart 1956'da kurulan ve 25 Temmuz 1957'de cumhuriyetin ilanına kadar süren kısa ömürlü bir krallıktı.

<span class="mw-page-title-main">Suriye Arap Krallığı</span> 1919-1920 Batı Asyada fiili devlet

Suriye Arap Krallığı ; varlığı dört aydan biraz fazla sürmüş, Hicaz Krallığı'ndan sonra kurulmuş ikinci modern Arap devleti. Kısa süreli bu devletin yöneticisi, Mekke emiri Hüseyin'in oğlu I. Faysal'dı. Tüm Büyük Suriye'de hak iddia etmesine rağmen, Faysal hükûmeti ancak sınırlı bir bölgeyi kontrol ediyordu ve varlığı da Birleşik Krallık'ın desteğine bağlıydı. İngiltere ise, Fransa ile birlikte genel olarak, Büyük Suriye fikrine karşıydı ve Faysal'ı kral olarak tanımayı reddediyordu. Nihayetinde, Faysal'a bağlı birlikler, 25 Temmuz 1920'de, Fransız kuvvetlerine teslim oldular.

<span class="mw-page-title-main">Taceddin el-Hasani</span> Suriyeli siyasetçi (1885-1943)

Taceddin el-Hasani, Fransızlar tarafından atanan bir Suriye lideri ve politikacı. Şam'da Müslüman alimlerden oluşan bir ailede doğup büyüdü. Babası, 19. yüzyılın sonlarında en saygın İslam alimlerinden biri olan Bedreddin el-Hasani idi.

<span class="mw-page-title-main">Büyük Suriye İsyanı</span> Suriye ve Lübnan Mandasındaki Fransız yönetimine karşı 1925-27 ayaklanması

Büyük Suriye İsyanı, 1925 İsyanı veya Büyük Suriye Devrimi, 1925 ile 1927 yılları arasında Suriye Devleti ve Büyük Lübnan genelinde yaşanan genel bir ayaklanmadır. Önde gelen isyancı güçler, Sünni, Dürzi, Alevi ve Hristiyan grupların katıldığı güney Suriye'deki Cebel el-Dürzi Devleti savaşçılarından oluşuyordu. Ortak amaç, I. Dünya Savaşı'nın ardından Türk yönetiminden Fransız yönetimine geçen yeni manda bölgelerindeki Fransız egemenliğine son vermekti.