İçeriğe atla

V. Levan Dadiani

V. Levan Dadiani, Megrelya Prensi

V. Levan Dadiani (Gürcüce: ლევან V დადიანი; 1793 - 30 Temmuz 1846), 1804'ten 1846'daki ölümüne Megrelya'nın prensliğini yapmıştır. Dadiani hanedanından gelen Levan, Grigol Dadiani'nin oğludur. Babası Grigol Dadiani'nin ölümünden sonra tahta geçmiştir. 1804-1811 yılları arasında yaşı küçük olduğu için annesi Nino Megrelya'yı yönetmiştir. Levan Dadiani hükûmet işlerine pek ilgi göstermemiş ve 1840 yılında oğlu David Dadiani'nin tahta geçmesi için istifa etmiştir. Bununla beraber ölümüne kadar Megrelya Prensi unvanına sahip olmuştur.

İlk yılları ve hükümdarlığı

Levan Dadiani, Megrelya Prensi Grigol Dadiani'nin en büyük oğludur. Grigol'un eşi ise Kartli-Kaheti Krallığı'nın son kralı olan XII. Giorgi'nin kızı Nino'dur. Grigol, Megrelya Prensliği'ni Rus İmparatorluğu'na bağladıktan birkaç ay sonra, Ekim 1804'te öldü. Rus hükûmeti, Levan Dadiani'nin Grigol Dadiani'nin halefisi olduğunu doğruladı. Grigol, 1802'de Megrelya'daki güç mücadelesinde Abhazların verdiği desteğe karşılık oğlunu fahri rehin olarak Abhazya'da ikamet eden Keleş Ahmed-Bey Çaçba'ya teslim etmişti.[1] Rus ordusu, Rus monarşisine bağımlılık yemini eden Levan'ı serbest bıraktı ve Abhazya'dan Megrelya'ya geri getirdi. Levan bu vesileyle tümgeneralliğe terfi etti ve 1. Sınıf Saint Anna Nişanı'nın sahibi oldu. Levan'ın tahta çıkışına amcası Manuçar Dadiani tarafından karşı çıktı, ancak güç mücadelesini Levan'ın annesi Nino ve Chqondidi başpiskoposu tarafından desteklenen Levan Dadiani kazandı.[2]

Askerliği

Levan o dönemde reşit olmadığından, annesinin başkanlığında ettiği naiplik konseyi kuruldu. Konseyde ortaya çıkan gerilimlerden sonra Prenses Nino hükûmetten ayrıldı ve Levan 1811'de tam iktidar yetkilerini devraldı. Levan Megrelya'daki Rus çıkarlarını savundu ve Rusların düzenlediği seferlerinde Megrel kuvvetlerinin başında yer aldı. [2] 1809 yılında Osmanlı İmparatorluğu'na karşı yapılan savaşta Poti'nin başarılı bir şekilde kuşatılmasını sağladı. Sonraki yıllarda, Megrelya'nın üzerinde yüzyıllardır hak iddia eden İmereti Krallığı ve Osmanlı'nın elindeki Çıldır Eyaleti'nin fethinde Ruslara yardım etti. Savaşlardaki başarılarına istinaden 2. Sınıf Aziz Vladimir Nişanı kazandı.[3]

Levan ayrıca Rus nüfusunun Abhazya'ya yayılmasında etkili oldu ve Prens Sefer Ali-Bey Şervaşidze'yi destekledi. 1813'te Megrelya ve Abhazya arasındaki bir sınır bölgesi olan Samurzakano'nun kontrolünü ele geçirdi. 1818 ve 1824'te Abhazya'nın iç kısımlarına sefer düzenledi. 1819 ve 1820'de Dadiani, Imereti ve Guria'daki isyancılarla savaşan Rus kuvvetlerine katıldı. Levan'ın Rus ordusunda subay olan küçük kardeşi Giorgi, isyancılarla işbirliği yaptı. Bunun üzerine Levan, kardeşini Rus yetkililere teslim etti. [1] Ağustos 1829'daki Rus-Türk Savaşı sırasında, Tümgeneral Karl Hesse yönetiminde görev yapan Dadiani ve Megreller, Türklerin mağlup olmasında etkin rol oynadılar. Levan Dadiani, 1820'de korgeneral rütbesine terfi etti ve 1830'da Saint Alexander Nevsky Nişanı'nın sahibi oldu.[3]

Megrelya

Levan Dadiani'nin otokratik bir liderdi. Hayatını avcılığa adamış olan Levan, devlet işlerine çok az ilgi duyuyordu. Onun döneminde, devlet işleriyle 1834'teki ölümüne kadar Didi-Niko Dadiani ilgilenmiştir.[3] Bununla beraber, 1830'da Martvili Manastırı'nda bir okulun kurulmasına yardımcı olmuştur.

Levan, Mısır'a kereste satarak zenginleşmeyi, zenginleştikten sonra da Megrelya'nın başkenti Zugdidi'yi "Grigoriopolis" adlı modern bir şehre dönüştürmeyi hayal ediyordu.[1] Levan, 1837'de Çar I. Nikolay'a bu isteğini bir dilekçeyle bildirdi. Eylül 1837'de I. Nikolay Zugdidi'nin adının Grigoriopolis olabileceğini, ama bölgeye şehir statüsü vermeyi kabul etmediğini açıkladı.[4]

Niko Dadiani'nin 1834'teki ölümüyle beraber Levan, devlet işleriyle ilgilenmesi için Tiflis'te eğitim gören en büyük oğlu Davit'i Megrelya'ya çağırdı. Bununla beraber, Davit'in reform çabaları yerel halk ve hatta babası tarafından hoş karşılanmadı.[5] Hayal kırıklığına uğrayan Davit Tiflis'e döndü. Levan Dadiani, ülkenin siyasi gidişatı ve kötüleşen sağlık problemleri nedeniyle 11 Mayıs 1840'ta oğlu Davit'in tahta geçmesi için istifa etti. Altı yıl sonra Zugdidi'de öldü ve Martvili Manastırı'na gömüldü.[3]

Notlar

  1. ^ a b c Rayfield 2012.
  2. ^ a b Gvosdev 2000.
  3. ^ a b c d Grebelsky, Dumin & Lapin 1993.
  4. ^ Berzhe 1884.
  5. ^ "David Dadiani". Dadiani Dynasty. Smithsonian Institution in association with National Parliamentary Library of Georgia. 26 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2017. 

Kaynakça

Resmî unvanlar
Önce gelen
Grigol Dadiani		Megrelya prensi
1804–1846 		Sonra gelen
Davit Dadiani

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Megrelya</span>

Megrelya, Gürcistan'ın batısında, tarihsel bölgelerden biridir. Eskiden Odişi olarak adlandırılıyordu. Bölgenin yerli halkı Megreller, Güney Kafkasya halklarından biridir ve Megrelce konuşurlar; ama yazı dili Gürcüce'dir. Yönetim bölgesi olarak Megrelya, kuzeyindeki Svaneti bölgesiyle birlikte Samegrelo-Zemo Svaneti bölgesini oluşturur ve bu bölgenin yönetsel merkezi Zugdidi kentidir.

<span class="mw-page-title-main">Megreller</span> etnik grup

Megreller, Gürcistan'da Karadeniz'e kıyısı olan Megrelya'nın yerli halkı. Önemli bir Megrel nüfusu da başkent Tiflis’te ve Abhazya’da yerleşiktir. 1990’ların başında, Gürcü-Abhaz savaşı sırasında, ayrılıkçı yönetim tarafından Abhazya’dan göç ettirilen halkın yaklaşık 180.000-200.000 kadarı Megrel'di. Göç edenlerden önemli bir kısmı geri dönebilmiştir. En yakın akrabaları Lazlar olup birlikte Zanlar adıyla ele alınır ve Zan dilinin birbirine yakın iki kolunu konuşurlar.

<span class="mw-page-title-main">Megrelya Prensliği</span> Eski bir devlet

Megrelya Prensliği ya da Samegrelo Prensliği, Dadiani hanedanı tarafından Gürcistan'ın Megrelya bölgesinde kurulmuş eski bir devlettir. Bazı kaynaklarda adı Odişi Prensliği olarak da geçer.

<span class="mw-page-title-main">Meryem Ana Blakernai İkonası Katedrali</span>

Meryem Ana Blakernai İkonası Katedrali, Gürcistan'ın Zugdidi şehrinde bulunan, Zugdidi ve Tsalenciha Piskoposluğuna bağlı bir Gürcü Ortodoks manastırıdır.

<span class="mw-page-title-main">Dadiani hanedanı</span>

Dadiani hanedanı Batı Gürcistan'daki Megrelya Prensliğini yöneten, soylu, dük ve prenslerden oluşan Gürcü hanedanıdır.

<span class="mw-page-title-main">I. Niko Dadiani</span>

Nikoloz "Niko" Dadiani veya Nikolay Davidoviç Dadian-Mingrelsky, Megrelya'nın son Prensidir. 1853'ten 1867'ye Megrelya Prensliği yapmıştır. Gürcistan'ın soylu Dadiani Hanedanı'ndan olan babası Davit Dadiani'nin ölümüyle tahta geçmiş ama asla devlet işlerinde kendi başına karar vermemiştir. Saltanatı sırasında ülkeyi fiilen annesi Prenses Ekaterina yönetmiştir. 1857'de Megrelya geçici bir Rus yönetimi altına girmiştir. 1867'de Dadiani resmi olarak tahttan feragat etmiş ve Megrelya doğrudan Rus İmparatorluğu'na dahil olmuştur. Dadiani, daha çok Saint Petersburg'ta yaşamıştır. İmparatorluk Rus Ordusu'nda bir subay olan Dadiani, 93 Harbi'nde büyük general seçilmiş ve bu rütbeyle emekli olmuştur.

I. Mamia Gurieli 1512'den öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Babası I. Giorgi'nin ölümüyle tahta geçen Mamia, Doğu Gürcistan'daki Kartli ve Kaheti krallıklarının çatışmalarında yer almıştır; silah zoruyla, Kartlili X. Davit'i damadı Kahetili Levan ile barıştırmıştır. 1533'te Megrelya prensi olan adaşıyla beraber Çerkes korsanlarının ana üssüne karşı düzenlediği sefer fiyaskoyla sonuçlanmıştır. Rehin alınan Mamia Gurieli, fidye karşılığında serbest bırakılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Davit Dadiani</span>

Davit Dadiani, 1846'dan 1853'teki ölümüne Megrelya'nın prensliğini yapmıştır. Dadiani hanedanından gelen Davit, V. Levan Dadiani'nin oğludur. 1840'ta babasının emekli olmasıyla Megrelya'nın fiilen hükümdarı olmuştur. Babası gibi Davit de Rus İmparatorluğu'na bağlı olarak hüküm sürmüş, Rus ordusunda tümgeneral olarak görev yapmıştır. Davit, Megrelya'nın hükûmetini, ekonomisini ve eğitimini modernleştirmek için yoğun çaba sarf etmiştir. Megrelya halkının Dadiani'nin sert yeniliklerine olan hoşnutsuzluğundan bahseden Rus yetkililer, Dadiani'nin istifa etmesi için rüşvet teklif etmiş ama Dadiani istifa etmemiştir. Davit 40 yaşında sıtmadan ölmüştür.

<span class="mw-page-title-main">I. Levan Dadiani</span>

I. Levan Dadiani, Batı Gürcistan'daki Megrelya'nın ilk prensidir. 1533'te, Megrelya eristaviliği ("Dük") ve İmereti Krallığı'nın mandaturt-ukhutsesi nı yapan babası III. Mamia Dadiani'nin yerine geçmiştir. Düklüğü süresince İmereti kralı ile arası bozuk olan Dadiani'nin 1546'da düklüğü düşürülmüş ve hapis cezası almıştır. Hapisten kaçmayı başaran Levan, Osmanlı'nın desteğiyle Megralya'nın İmereti'den ayrılıp bağımsızlığını ilan etmesini sağlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ekaterine Dadiani</span>

Ekateriné Dadiani, Gürcü aristokrat ve Megrelya Prensliği'ne fiili olarak hükmetmiş son prenses. Megrelya'nın Osmanlı etkisine direnmesinde önemli rol oynamış, hem yurt içi hem de yurt dışında Gürcü sosyetesinin merkezinde olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Grigol Dadiani (Kolhideli)</span>

Grigol Dadiani Megrelya'da prenslik yapmış Dadiani hanedanının bir üyesiydi. Megrelya Prensi V. Levan Dadiani'nin oğlu olan Grigol, yeğeni I. Niko Dadiani'nin küçüklüğünde Megrelya'nın naip konseyi üyesiydi. Rus İmparatorluğu'nda subay olarak görev yapan Grigol, Rus-Türk, Kırım ve Kafkasya savaşlarında yer almış ve tümgeneral rütbesi ile emekli olmuştur. Aynı zamanda bir edebiyat tutkunu olan Dadiani, Kolhideli mahlasıyla Romantizm akımından şiirler yazmıştır.

Otia Dadiani, 1728'den ölümüne kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Selefleri gibi Otia'nın saltanatı da Batı Gürcistan'daki iç savaşlarla geçmiştir. İmereti Kralı V. Alexander ile yıllarca savaşan Otia, egemenliğinin son yıllarında İmereti monarşisi ile uzlaşmış ve İmereti'yi desteklemiştir.

III. Giorgi Dadiani 1572'den 1573'e ve 1578'den ölümüne kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Giorgi, I. Levan'ın oğlu ve vârisiydi.

III. Mamia Dadiani 1512'den öldüğü tarihe kadar Megrelya'nın eristaviliğini ("dük") yapan Dadiani hanedanı üyesidir. Mamia, Gürcistan Krallığı'nın dağılma sürecinde yarı bağımsız hükümdarlık yapan II. Liparit'in oğlu ve halefisiydi. Mamia, Abhazya'da kültürel olarak aktifti ve selefleri gibi Kuzey Kafkas dağlarındaki Zygi kabilelerine karşı ülkesinin sınırlarını korumaya çalışmıştır. Mamia'nın Zygilere karşı düzenlendiği deniz seferi hüsranla sonuçlanmış ve çatışmada öldürülmüştür.

IV. Mamia Dadiani 1573'ten 1578'e ve 1582'den ölümüne kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Mamia, I. Levan'ın küçük oğluydu.

Grigol Dadiani, 1788'den 1791'e, 1794'ten 1802'e ve birkaç aylık aradan sonra 1802'den 1804'e kadar Megrelya'nın prensliğini yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. Hükümdarlığı boyunca yüzyıllardır devam eden İmeretililer ve Megreller arasındaki çatışma devam etmiştir. Batı Gürcistan'daki bu çatışmalarda İmereti Megrelya'yı kontrol altına almak, Megrelya ise tamamen bağımsız olmak istiyordu. Grigol'un genişleyen Rus İmparatorluğu ile yakınlaşması, Megrelya'nın 1804'te Dadiani hanedanlığı altında özerk olarak Rusya'ya bağlanmasına neden oldu.

IV. Levan Dadiani 1681'den görevden alındığı 1691'e kadar Megrelya prensliği yapmış Dadiani hanedanı üyesidir. İstanbul'a gitmek zorunda kalan Levan, hayatının son yılları orada geçirmiştir. Selefisi III. Levan'ın doğal oğlu olan IV. Levan, Megrelya'yı yöneten ilk aile hattının son üyesidir. Sonraki hanedan, Dadiani soyadını alan ve 1867'ye kadar Megrelya'yı yöneten Çikovani'lerdir.

II. Giorgi Gurieli, 1564-1583 ve 1587-1600 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Babası Rostom Gurieli'nin ölümüyle tahta geçen Giorgi'nin saltanatı, komşu ülke Megrelya'daki Dadianiler ve bölge üzerindeki hak iddialarını arttıran Osmanlılar ile çatışma içinde geçti. Saltanatı 1583-1587 yılları arasında Megrellerin bölgeyi istilası ile kesintiye uğradı, ancak Osmanlı'nın desteğiyle yeniden tahta çıktı.

III. Giorgi — Prens Konstantine'nin oğlu, 1604'ten 1639'a kadar İmereti kralıdır.

Sefer Ali Bey Şervaşidze-Çaçba 1810-1821 yıllarında Abhazya prensidir. Keleş Bey Çaçba'nın en genç oğludur.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.