İçeriğe atla

V. Giorgi Gurieli

V. Giorgi Gurieli (Gürcüce: გიორგი V გურიელი; fl. 1726–1788) 1756-1758, 1765-1771 ve 1776-1788 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir.

Hayatı

Giorgi, IV. Giorgi Gurieli'nin oğlu ve IV. Mamia Gurieli'nin küçük kardeşiydi. 1756'da İmereti Kralı I. Solomon tarafından, dört yıl önce Solomon'a karşı isyan girişiminde bulunan abisi Mamia'nın yerine Guria prensi olarak atandı. Mamia, Kaheti kralı II. Erekle ve Osmanlı Çıldır Eyaleti paşasının desteğiyle Giorgi'yi tahttan indirip yeniden Guria prensi oldu. Mamia'nın Solomon'un Osmanlı karşıtı eylemlerine dahil olmasıyla beraber, 1765'te Ahıskalı Hasan Paşa, Giorgi'yi yeniden Guria prensi olarak atadı. Giorgi daha sonra İmereti tahtında hak iddia eden Prens Teimuraz ve Raça düküyle beraber Osmanlı destekli Solomon karşıtı bir isyana katıldı. İttifak 1768'de Chkhari'de Solomon'a karşı mağlup oldu.[1]

1770'te Solomon, 1768-1774 Rus-Türk Savaşı'nı fırsat bilerek Batum'dan İmereti'ye hareket eden Osmanlı birliklerini mağlup ederek Guria'ya geçti ve 1771'de Mamia'nın lehine Giorgi'yi görevden aldı. Solomon ile Mamia arasındaki giderek kötüleşen ilişkileri istismar eden Giorgi, kardeşine karşı bir darbe düzenledi ve Guria'da bir kez daha iktidarı ele geçirdi. Daha sonra Solomon ile barıştı ve 1784'te Solomon'un Osmanlı'ya karşı düzenlediği Aşağı Guria ve Acara seferine katıldı. Sefer Mart 1784'te Gürcüler için felaketle sonuçlandı ve Guria'nın Kobuleti bölgesi Osmanlı İmparatorluğu'na kalıcı olarak kaybedildi. Aynı yıl Solomon'un ölmesinden sonra, Giorgi II. Davit'in İmereti kralı olmasını destekledi ve Osmanlı destekli Prens Kaihosro Abaşidze ile savaştı. Giorgi, 1788'e kadar Guria'yı yönetti. 1788'de Guria'daki siyasi istikrarsızlıktan bıktı ve en büyük oğlu II. Simon'un lehine tahttan çekildi.[1]

Ailesi

Giorgi Gurieli, muhtemelen İmeretili V. Alexander'ın kızı Prenses Mariam (ö. y. 1779) ile evlendi. Altı çocuğu vardı:[2]

  • Guria Prensi II. Simon Gurieli (ö. 1792);
  • Prens II. Vahtang Gurieli (ö. 1814 veya 1825), Guria Prensi;
  • Prens IV. Kaihosro Gurieli (ö. 1829), prens naibi (1792-1809);
  • Prens Levan, Prenses Elisabed Ançabadze ile evlendi;
  • Prenses Agata (fl. 1837), sırasıyla Prens Aleksandre Maçutadze ve Prens Davit Mikeladze ile evlendi;
  • Prens Davit (ö. ~ 1833), Megrelyalı Grigol Dadiani'nin kızı Prenses Elene ile evlendi. 1820'lerde Guria üzerindeki Rus hegemonyasına karşı çıktı ve sürgün edildiği Osmanlı İmparatorluğu'nda öldü. David'in iki oğlu Grigol (1819-1892) ve Levan (1824-1888) Rus ordusunda generallerdi. Gurieli hanedanı sadece bu soy hattından devam etmiştir.[2]

Kaynakça

  1. ^ a b "გიორგი V გურიელი" [Giorgi V Gurieli]]. Gürcistan Sovyet Ansiklopedisi (Gürcüce). 3. Tiflis: Metsniereba. 1978. s. 163. 
  2. ^ a b Noble families of the Russian Empire. Vol. 4: Princes of the Kingdom of Georgia (Rusça). Vesti. 1993. ss. 39-40. 
V. Giorgi Gurieli
Gurieli Hanedanı
Resmî unvanlar
Önce gelen
IV. Mamia Gurieli		Guria Prensi
1756-1758 		Sonra gelen
IV. Mamia Gurieli
Resmî unvanlar
Önce gelen
IV. Mamia Gurieli		Guria Prensi
1765-1771 		Sonra gelen
IV. Mamia Gurieli
Resmî unvanlar
Önce gelen
IV. Mamia Gurieli		Guria Prensi
1776–1788 		Sonra gelen
II. Simon Gurieli

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Guria Prensliği</span> Devlet

Guria Prensliği, Gürcistan'da tarihi bir devlettir. Guria kelimesi Megrelce ve Lazca kökenli bir kelime olup kalp ya da merkez anlamına gelmektedir. Gürcistan'ın güneybatı bölgesi Guria'da - Karadeniz ve Küçük Kafkas sıradağları arasında - yer alır. 1463 yılından 1829 yılına kadar Gurieli hanedanı'nın 22 prensi tarafından yönetilmiştir. Gürcistan Krallığı'nın dağılmasından sonra ortaya çıkmış, sınırları Osmanlı İmparatorluğu ile çıkan sürekli çatışmalar sebebiyle değişken olmuş, 1829 yılında Çarlık Rusyası tarafından ilhak edilene kadar farklı derecelerle özerk olarak hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Gurieli hanedanı</span>

Gurieli hanedanı güneybatı Gürcistan'daki Guria özerk bölgesini yöneten hanedandır.

I. Mamia Gurieli 1512'den öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Babası I. Giorgi'nin ölümüyle tahta geçen Mamia, Doğu Gürcistan'daki Kartli ve Kaheti krallıklarının çatışmalarında yer almıştır; silah zoruyla, Kartlili X. Davit'i damadı Kahetili Levan ile barıştırmıştır. 1533'te Megrelya prensi olan adaşıyla beraber Çerkes korsanlarının ana üssüne karşı düzenlediği sefer fiyaskoyla sonuçlanmıştır. Rehin alınan Mamia Gurieli, fidye karşılığında serbest bırakılmıştır.

Rostom Gurieli, 1534'ten ölümüne kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Saltanatı boyunca İmereti Kralı III. Bagrat'a sadık olan Rostom, genişleyen Osmanlı İmparatorluğu'na karşı savaşmış ve topraklarının bir kısmını kaybetmiştir. Rostom'un Bagrat ile olan ilişkisi, Rostom'un Megrelya Prensi ve Bagrat'ın rakibi I. Levan Dadiani'ye destek vermesiyle kötüleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">III. Mamia Gurieli</span>

III. Mamia Gurieli veya yaygın olarak bilinen adlarıyla Büyük Mamia Gurieli veya Kara Gurieli (შავი გურიელი, Şavi Gurieli) 1689'dan öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Batı Gürcistan'daki savaşlarda çatışan Gurieli, 1701, 1711-1712 ve 1713-1714 tarihlerinde üç kez İmereti kralı olmuştur. Krallık yaptığı ilk dönemde, kayınpederi Giorgi Abaşidze'nin baskısıyla tahttan çekilmiştir. İmereti kralı olduğu sonraki dönemlerde, Imeretili VII. Giorgi ile kan davası içinde olmuştur. Gurieli öldüğünde yerine taht için rekabet ettiği VII. Giorgi geçmiştir.

III. Giorgi Gurieli 1669'dan 1684'e kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Ayrıca 1681-1683 yılları arasında İmereti'nin krallığını yapmıştır. Etkisi altına almaya çalıştığı Batı Gürcistan'daki iç savaşlara dahil olmuştur. Kaybettiği İmereti tahtını geri almaya çalıştığı savaşta öldürülmüştür.

IV. Mamia Gurieli, 1726-1756, 1758-1765 ve 1771-1776 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Saltanatı döneminde küçük kardeşi V. Giorgi Gurieli ile rekabet halinde olan Mamia, bölgedeki Osmanlı saldırıları ve İmereti krallarının Batı Gürcistan'ın tamamını kendilerine bağlama çabalarından dolayı aralıklı saltanat sürmüştür.

Demetre Gurieli, 1658-1668 yılları arasında Guria'nın, 1663-1664 yılları arasında İmereti'nin yöneticiliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Batı Gürcistan'daki kaotik iç savaşın sebep olduğu darbelerle Guria tahtına oturmuştur. Demetre'nin İmereti'deki saltanatı, tahttan indirilmesi ve körleştirilmesiyle son bulmuştur.

IV. Giorgi Gurieli, 1714'ten 1726'ya kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. 1714'te babası III. Mamia Gurieli, Giorgi'yi prens naibi olarak atamıştır. 1716'da kısa süreliğine İmereti kralı olmuş, ancak aynı yıl tahttan çekilmek zorunda kalmıştır. İmereti'den Guria'ya döndüğünde, annesi Elene ve kardeşi III. Kaihosro'nun de dahil olduğu yerel bir soylu grup Giorgi'ye darbe düzenlemiştir. Giorgi, Megrelya Prensi Bejan Dadiani ile barıştıktan sonra konumunu korumayı başarmıştır.

II. Simon Gurieli, 1788/89'dan öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir.

I. Kaihosro Gurieli, 1626'dan 1658'e kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Görevden alınan selefisi I. Simon Gurieli'nin yerine Megrelya Prensi II. Levan II Dadiani tarafından prens ilan edildi. Kaihosro, İmereti Kralı III. Alexander tarafından devrildi ve sınır dışı edildi. Osmanlı desteğiyle Guria'ya dönüşü, Gurialı bir soylu tarafından öldürülmesiyle son buldu.

I. Vahtang Gurieli, 1583'ten öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Selefisi II. Giorgi Gurieli'yi görevden alan Megrelya prensi IV. Mamia Dadiani'nin vasalıydı. Vahtang, Guria'nın ana katedrali Şemokmedi Manastırı'na bir kilise inşa ettirdi.

Malakia Gurieli, 1684-1685 yılları arasında ve 1689'da Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. I. Kaihosro Gurieli'nin küçük oğlu olan Malakia, 1684'te kardeşi III. Giorgi Gurieli'nin ölümüyle tahta geçti; ancak yeğeni II. Kaihosro Gurieli tarafından devrildi ve kör edildi. 1689'daki Osmanlı müdahalesiyle kısa süreli olarak yeniden tahta çıktı; ancak yetersizliği nedeniyle Guria'nın soyluları tarafından tahttan indirildi. Daha sonra rahip olan Malakia, Şemokmedi'nin Piskoposluğunu yaptı.

II. Vahtang Gurieli, 1792'den 1797'ye Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Abisi II. Simon'un ölümüyle tahta geçen II. Vahtang, küçük kardeşi Kaihosro tarafından tahttan indirildi. Vakhtang'ın iktidarı yeniden kazanma çabaları sonuç vermedi.

II. Kaihosro Gurieli, 1685'ten öldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Guria hükümdarı olmak için kör ettiği amcası Malakia Gurieli ile rekabet etti. Güneybatı Kafkasya'nın bölgesel kontrolünü ele geçirmek isteyen Çıldır Eyaleti Osmanlı paşasının ajanları tarafından öldürüldü.

V. Mamia Gurieli, 1797-1826 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. 1797'den 1809'a kadar amcası Prens Kaihosro'nun naipliği altındaydı. Mamia, Guria'nın idaresinde ve eğitim sistemindeki reform çabalarına öncülük eden Avrupalılaşan bir hükümdardı. Osmanlı'ya bağlılığı reddederek, 1810'da Guria'yı Rus İmparatorluğu'na bağlı özerk bir prenslik haline getirdi. Amcası Kaihosro ve Guria'nın önde gelen soyluları 1820'de Rus hegemonyasına karşı silahlanmaya başladıklarında bile yeni düzene bağlılığını sürdürdü. Mamia'nın imparatorluğa olan sadakati, Guria'daki ayaklanmaları durdurma konusunda kararsız bir tutum sergilemesine rağmen, Rus hükûmeti tarafından takdir edildi. Mamia'nın kendisi ayaklanmadan sonra giderek daha fazla depresyona girdi ve 1826'da öldü yerine oğlu Davit'i Guria'nın son prensi olarak bıraktı.

II. Mamia Gurieli, 1600 yılından oğlu tarafından öldürüldüğü tarihe kadar Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Mamia'nın saltanatı Osmanlı saldırılarına karşı savunma yapmakla geçti. 1614'te toprak kaybını ve Guria'nın Osmanlı'ya düzenli haraç ödemesini kabul etmek zorunda kaldı.

IV. Kaihosro Gurieli 1797'den 1809'a kadar reşit olmayan yeğeni V. Mamia Gurieli'nin naibi olarak Guria Prensliği'ni fiilen yönetmiş Gurieli hanedanı üyesidir. Saltanatı döneminde, Guria'ya düzen ve istikrar getiren bir dizi önlem aldı. Kaihosro, 1809'da iktidar yetkilerini yeğeni V. Mamia'ya verdikten sonra bile Guria siyasetindeki etkisini sürdürdü. Rus İmparatorluğu Guria ile sıcak ilişkiler kursa da, Kaihosro Rusların iyi niyetlerinden şüpheleniyordu. Mamia Rusya'ya sadık kalırken, Kaihosro 1820'de Batı Gürcistan'da patlak veren Rus hegemonyasına karşıtı ayaklanmaya katıldı. İsyancıların yenilgisinden sonra Kaihosro, 1829'da öldüğü Osmanlı topraklarına kaçmak zorunda kaldı.

II. Giorgi Gurieli, 1564-1583 ve 1587-1600 yılları arasında Guria'nın prensliğini yapmış Gurieli hanedanı üyesidir. Babası Rostom Gurieli'nin ölümüyle tahta geçen Giorgi'nin saltanatı, komşu ülke Megrelya'daki Dadianiler ve bölge üzerindeki hak iddialarını arttıran Osmanlılar ile çatışma içinde geçti. Saltanatı 1583-1587 yılları arasında Megrellerin bölgeyi istilası ile kesintiye uğradı, ancak Osmanlı'nın desteğiyle yeniden tahta çıktı.

II. Davit, Bagrationi Hanedanı'ndan, 1784'ten 1789'a ve 1790'dan 1791'e kadar İmereti kralıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.