İçeriğe atla

V. Giorgi

V. Giorgi
Gürcüce: გიორგი V ბრწყინვალე
Gürcü Kralı
Hüküm süresi1299-1302
Önce gelenVIII. Davit
Sonra gelenIII. Vahtang
Hüküm süresi1314-1346
Önce gelenVI. Giorgi
Sonra gelenIX. Davit
Doğum1286
Ölüm1346
DefinGelati Manastırı
Çocuk(lar)ıIX. Davit
HanedanBagrationi Hanedanı
BabasıII. Demetre
AnnesiNatela Cakeli
DiniGürcü Ortodoks Kilisesi
İmza

V. Giorgi (Gürcüce: გიორგი V ბრწყინვალე, Giorgi V Brtskinvale) (1286 / 1289 - 1346) 1299 – 1302 ve yeniden 1314 – 1346 yılları arasında hüküm sürmüş olan Bagrationi Hanedanına mensup Gürcü Krallığı hükümdarı. Esnek ve uzak görüşlü bir hükümdar olarak ülkesinde neredeyse yüzyıl süren Moğol İmparatorluğu egemenliğine son verecek ve krallığının yeniden eski gücüne kavuşmasını sağlayacaktır.

Gençliği

Kral II. Demetre ve eşi Natela’nın[1] çocuğu olarak dünyaya gelir. Babası kral II. Demetre Moğollar tarafından 1289 yılında idam edilince çocuk yaştaki prens Giorgi, Samtshe’deki annesinin babası Beka’nın yanına gönderilir.

Tahta çıkışı

V. Giorgi döneminde birleşik Gürcistan Krallığı'nın sınırları.

1299 yılında Gürcü topraklarını denetimi altında bulunan İlhanlı hükümdarı Mahmud Gazan tarafından Moğol boyunduruğuna karşı isyan eden ağabeyi VIII. Davit’e karşı tahta geçirilir. Ne var ki tahta çıktığı zamanki otoritesi Moğollar tarafından korunan başkent Tiflis’in dışında geçersizdir.[2] 1302 yılında tahta ağabeyi III. Vakhtang geçer. Ağabeyleri VIII. Davit ve III. Vakhtang öldükten sonra Davit’in oğlu VI. Giorgi’nin naibi olur. VI. Giorgi’nin genç yaşta ölmesiyle beraber 1314 yılında yeniden tahta çıkar. Tahta çıkar çıkmaz İlhanlı hükümdarı Olcaytu’ya bağlı olduğunu bildirse de Gürcü topraklarını tek merkezde toplamaya başlar. 1315 yılında Anadolu’daki Moğol egemenliğine karşı çıkan bir ayaklanmayı bastırmak için gönderilen Gürcü kuvvetlerine komutanlık edecektir. Bu askeri sefer, Gürcü kuvvetlerin Moğollar için katıldığı son sefer olacaktır. 1320 yılında Gori’yi işgal eden Alanları yenerek Gürcü topraklarından atacaktır.

Moğollarla ilişkiler ve bağımsızlık

Ana madde: Gürcistan ve Kafkasların Moğollar tarafından istilası

Kral V. Giorgi Moğollar arasında etkili olan ve 1327 yılında İlhanlı hükümdarı Ebu Said Bahadır tarafından idam edilen Prens Choban ile iyi ilişkilere sahipti. Prensin öldürülmesini artık oldukça zayıflayan İlhanlı boyunduruğuna karşı ayaklanmak için fırsat olarak değerlendirecektir. Vergi vermeyi durduracak ve Moğolları ülke topraklarından atacaktır. 1328 yılında Moğol boyunduruğundan kurtulmasının yıldönümünü kutlamak amacıyla törenler düzenleyecek ve bu törenler sırasında kendisine muhalif prensleri öldürtecektir. 1329 yılında Batıdaki Kutaisi’ye saldırarak bu bölgede hüküm süren I. Bagrat’ı sadece yerel bir derebeyi seviyesine indirecektir. Beş yıl sonra 1334'te özerk konumdaki Samtskhe’yi de krallığa dahil eder. Gürcü Krallığının birliğini sağladıktan sonra kültürel, sosyal ve ekonomik alanlara eğilir. İlhanlı egemenliğinde kullanılan madeni paraları değiştirerek Gürcü parası olan tetri’yi yürürlüğe sokar. 1325 ve 1338 yılları arasında yürürlüğe koyduğu iki yasayla hem saray çevresinin hem de dağlık bölgelerdeki düzen ve işleyişi kural altına alır.

Dış ilişkiler

V. Giorgi döneminde Gürcü Krallığı özellikle Bizans olmak üzere Cenova ve Venedik ile ticari ilişkileri güçlendirir. Mısır’daki Memlûklerle diplomatik ilişkileri geliştiren kral bu sayede Filistin’deki çok sayıda Gürcü Ortodoks manastırının ve kilisesinin onarılmasını sağlar. Ayrıca onun döneminde Gürcistan’ın simgesi haline gelecek olan haçlı bayrağının kabul edildiği öne sürülür.[3]

Osmanlı ve Anadolu ile temas

1330’lu yıllarda o dönemde yeni yeni yayılmaya başlayan Osmanlı hükümdarı Orhan Gazi’nin ilerleyişine karşı Klarjeti bölgesini ele geçirerek önlem alacaktır. 1341 yılında Trabzon İmparatorluğunda ortaya çıkan taht kavgasında Anna Anakutlu Komnini’yi destekleyecek ve imparatoriçe olarak tahta çıkmasını sağlasa da imparatoriçe bir yıl sonra devrilecektir.

Ölümü

1346 yılında öldüğünde tahta oğlu IX. Davit geçti. Gürcistan’ın batısındaki Kutaisi dolaylarındaki Gelati Manastırında toprağa verildi.

Kaynakça

  1. ^ Samtskhe beyi ve prens Beka Jakeli’nin kızıdır.
  2. ^ Bu yüzden ona bu dönemde Tiflis’in gölge kralı denmiştir.
  3. ^ Gürcü tarihçi Giorgi Gabeskiria’ya göre.

Konuyla ilgili yazılan eserler

  • Ronald Grigor Suny, The Making of the Georgian Nation: 2nd edition (December 1994), Indiana University Press, ISBN 0-253-20915-3, s.44
  • Lang, D. M. (1955). "Georgia in the Reign of Giorgi the Brilliant (1314-1346)". Bulletin of the School of Oriental and African Studies 17 (1): 74–91. [1] 29 Aralık 2009 tarihinde erişilmiştir.
Resmî unvanlar
Önce gelen:
VI. Giorgi		Gürcü Kralı
1314-1346 		Sonra gelen:
IX. David
Önce gelen:
VIII. Davit		Gürcü Kralı
1299-1302 		Sonra gelen:
III. Vakhtang


İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan Krallığı</span> Orta Çağda kurulmuş Gürcü krallığı

Gürcistan Krallığı ya da Gürcü İmparatorluğu, Orta Çağ'da kurulmuş olan Gürcü devleti. Gürcistan pek çok alanda, Altın Çağ olarak adlandırılan dönemi bu krallık zamanında yaşamıştır.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan'ın Moğollar tarafından istilası</span>

Gürcistan ve Kafkasların Moğollar tarafından istilası, Orta Çağ'da Gürcistan Krallığı ve Kafkaslardaki ona bağlı vasal devletlerin 13. yüzyılda Moğol İmparatorluğu orduları tarafından istila edilmesidir. İlk muharebeler 1220 yılında Moğol öncü birlikleriyle yaşanır. 1236 yılında ise Moğol Ordusu bütün kuvvetiyle bölgeyi istila eder ve 1243 yılında Gürcistan Moğol egemenliğine boyun eğer. Devlet her yıl çok ağır bir vergi vermek zorunda kalacak ve bitip tükenmeyen Moğol seferleri için asker sağlamak durumunda kalacaktır. İlk dönemlerde güçsüz olan Gürcü direnişi gelişerek açık isyanlara dönüşecektir. Gürcistan devletinde Moğol yanlısı ve Moğol karşıtı grupların çekişmeleri ülkeyi bölecektir. 1320'li yıllarda tahta çıkan kral V. Giorgi diplomatik ve askeri alandaki başarılarıyla krallık topraklarında yeniden Moğolları yenerek egemen olacak ve devleti eski gücüne çıkaracaktır.

Kraliçe Rusudan, Bagrationi hanedanına mensuptur, Gürcü Krallığını 1223-1245 yılları arasında yönetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">VI. Davit</span>

VI. Davit Narin, Bagrationi hanedanına mensup Gürcü kralı. Gürcü Krallığını 1245-1259 yılları arasında yönetmiş, Moğol İmparatorluğu işgali altındaki dönemde 1259 yılından ölümüne dek İmereti Krallığının hükümdarı olmuştur.

VII. Davit Ulu, Bagrationi hanedanına mensup 1247-1270 yılları arasında hüküm sürmüş Gürcü Kralı. Gürcü Krallığının ikiye bölünmesinden sonra Tiflis başkentli doğu kısmında Moğol İmparatorluğu boyunduruğunda hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">IV. Giorgi</span>

IV. Giorgi Laşa (1191-1223) Bagratlı Hanedanı mensubu Gürcü kralı. 1213 – 1223 yılları arasında Gürcü Krallığına hükmetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Demetre</span> Bagratlı Hanedanı mensubu Gürcü kralı (1259-1289)

II. Demetre Bagratlı Hanedanına mensup Gürcü kralı. 1270 – 1289 yılları arasında Gürcistan Krallığı'na hükmetmiştir.

II. Vahtang, Bagrationi Hanedanına mensup Gürcü kralı. Moğol İmparatorluğu boyunduruğunda 1289 – 1292 yılları arasında hüküm sürmüştür.

VIII. Davit, Bagrationi Hanedanına mensup Gürcü Kralı. Moğol İmparatorluğu işgalinde 1293 – 1311 yılları arasında tahta çıkmıştır

VI. Giorgi (1308-1313) Bagratlı Hanedanına mensup Gürcü Kralı. Moğol İmparatorluğu işgali sırasında 1311 – 1313 yılları arasında tahta çıkmıştır.

<span class="mw-page-title-main">III. Vahtang</span>

III. Vahtang, Bagratlı Hanedanına mensup Gürcü Kralı. Moğol İmparatorluğu işgalinde 1302 – 1308 yılları arasında hüküm sürmüştür.

I. Konstantine, Bagrationi hanedanı mensubu, Gürcü Krallığı Moğol İmparatorluğu boyunduruğu altındayken bağımsız kalabilen batıdaki Gürcü topraklarında kurulan İmereti Krallığını 1293 – 1327 yılları arasında yönetmiştir.

Mikeli, Bagrationi hanedanı mensubu, Gürcü Krallığı Moğol İmparatorluğu boyunduruğu altındayken bağımsız kalabilen batıdaki Gürcü topraklarında kurulan İmereti Krallığını 1327 – 1329 yılları arasında yönetmiştir.

I. Bagrat, Bagrationi hanedanı mensubu, Gürcü Krallığı Moğol İmparatorluğu boyunduruğu altındayken bağımsız kalabilen batıdaki Gürcü topraklarında kurulan İmereti Krallığının son kralıdır. 1329 – 1330 yılları arasında iktidarda kalmıştır. Krallık V. Giorgi tarafından Gürcü Krallığına yeniden katılmış ve ülkedeki İlhanlılar kovulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">İmereti Krallığı</span>

İmereti Krallığı 1258-1330 ve 1446-1810 yılları arasında Gürcistan Krallığı dağıldığında ortaya çıkan krallıktır. Gürcistan ve Kafkasların Moğollar tarafından istilası döneminde Moğol boyunduruğuna başkaldıran VI. Davit Narin’in batıya çekilerek burada İlhanlı egemenliğinden bağımsız şekilde ilan ettiği krallık olarak 1258-1330 yılları arasında varolmuştur. İmereti Krallığının başkenti Kutaisi olmuştur. Bu dönemde başkent Tiflis Moğol işgali altında olmuş ve Gürcü kralları Moğollar tarafından onaylanarak atanmıştır. Moğollara karşı Gürcü halkının isyanlarına bölgeden destek verilmiştir. Krallık, V. Giorgi döneminde Moğolların ülkeden atılmasıyla yeniden Gürcü Krallığıyla birleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kartli Krallığı</span>

Kartli Krallığı Batı Gürcistan'ın Kartli bölgesinde başkenti Tiflis olan Geç Orta Çağ / Yakın Çağ Gürcü monarşisidir. 1478 yılında Gürcistan Krallığı'nın dağılma süreciyle ortaya çıkmış ve Bagrationi Hanedanı'nın Kahetili kolunun başarısı sayesinde 1762 yılında komşusu Kaheti Krallığı ile birleşene dek varlığını sürdürmüştür. Bu dönemin çoğunda krallık Safevi hanedanlıklarının vasalıydı ancak belirli aralıklarla özellikle 1747 yılından sonra bağımsızlığını sürdürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Gürcistan'ın Altın Çağı</span>

Altın Çağ ya da Gürcistan'ın Altın Çağı, Geç Orta Çağ döneminde, Gürcistan Krallığı'nın 11. yüzyılın sonundan 13. yüzyıla değin dönemine verilen addır. Bu dönemde Gürcistan'ın gücü ve gelişmesi zirveye ulaşmıştır. Bunun dışında askeri başarılarla ülke sınırlarının genişlemesi, Gürcü mimarisinin, resim sanatının ve edebiyatının gelişmesine olanak sağlamıştır. Bu dönemdeki kilise sanatı ve din dışı edebiyat eserlerinin pek çoğu günümüze ulaşmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Samtshe Atabeyliği</span>

Samtshe Atabeyliği ya da Samtshe-Saatabago, Samtshe Prensliği olarak da bilinir, Gürcistan'ın Zemo Kartli bölgesinde hüküm sürmüş Orta Çağ Gürcü prensliğidir. 1268'de kurulan prenslik 1334 yılından itibaren "atabagi" unvanı taşıyan Gürcü hükümdarlar tarafından yönetilmiştir. En geniş sınırlara sahip olduğu dönemde sınırları Taşiskari’den Erzurum’a kadar uzanan Samtshe-Saatabago, Cavaheti’nin bir kısmı ile Eruşeti, Kola, Artaani, Acara, Tao, Klarceti ve Şavşeti bölgelerinden oluşuyordu. Osmanlıların eline geçtikten sonra Çıldır Eyaleti’ne dönüştürülen bölge, 1574 ve 1595 tarihli Osmanlı kayıtlarında Gürcistan Vilayeti olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Beka Cakeli</span>

I. Beka Cakeli, 1285'ten öldüğü tarihe kadar Samtshe Atabeyliği'nin prensliğini yapmış Cakeli hanedanı üyesidir. Saltanatı döneminde Acara, Şavşeti, Klarceti, Lazeti, Tao, Kola, Artaani ve Cavaheti'nin çoğu Samtshe Atabeyliği'nin parçasıydı. Beka'nın saltanatı sırasında Samtshe Atabeyliği, Gürcistan Krallığı'ndan siyasi olarak bağımsız bir devlet olarak var oldu. İlhanlıların vasalı olan Beka, İlhanlılara düzenli haraç ödüyor ve seferlerine katılıyordu. Samtshe Atabeyliği bağımsız olmasına rağmen, Gürcistan ile ilişkilerini sürdürmüş ve Beka'ya Gürcü kralı tarafından Mandaturuhutsesi unvanı verilmiştir. Türkler, Beka'nın yönetimi sırasında Anadolu Selçuklu Devleti'nin güneybatı sınırlarında daha aktif olmuştur. Beka Selçukluların saldırılarını savuşturmayı başarmıştır. Gürcistan'ın Trabzon İmparatorluğu üzerindeki siyasi etkisini sürdürmesini destekliyen Beka, kızı Ciacak'ı Trabzon İmparatoru II. Aleksios evlendirdi. Beka'nın diğer kızı Natela, Gürcistan Kralı II. Demetre ile evlendi ve V. Giorgi'yi doğurdu. Sonraki Gürcistan kralı olan Giorgi, babası Demetre'nin Moğollar tarafından idam edilmesiyle birlikte dedesi Beka'nın sarayında büyüdü.

I. Sargis Cakeli Gürcü Cakeli Hanedanı'na mensup 1268'de Samtshe'nin ilk egemen prensi (mtavari) idi.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.