İçeriğe atla

V. Erik (Danimarka kralı)

V. Erik
1282 tarihli minyatürde tasviri
Danimarka ve Vendlerin Kralı
Hüküm süresi1259-1286
Taç giymesi25 Aralık 1259
Önce gelenI. Christopher
Sonra gelenVI. Erik
NaipMargaret Sambiria
Doğum1249
Aalholm Kalesi, Lolland, Danimarka
Ölüm22 Kasım 1286 (36-37 yaşlarında)
Finderup, Viborg, Danimarka
DefinViborg Katedrali, Viborg, Danimarka
Eş(ler)i
Agnes of Brandenburg (e. 1273)
Çocuk(lar)ı
Tam adı
Erik Christoffersen
HanedanEstridsen
BabasıI. Christopher
AnnesiMargaret Sambiria

V. Erik (1249 - 22 Kasım 1286), 1259'dan 1286'ya kadar Danimarka Kralıdır. Babası I. Christopher öldükten sonra annesi Margaret Sambiria, yetkin bir vekil olduğunu kanıtladığı 1266 yılına kadar onun adına Danimarka'yı yönetmiştir. 1261 ile 1262 yılları arasında genç Kral Erik, askeri bir yenilginin ardından Holstein'da esir tutulmuştur. Daha sonra Brandenburg'da yaşamış ve burada başlangıçta Brandenburg Uçbeyi I. John (y. 1213–1266) tarafından esir tutulmuştur.[1]

Takma ad

Kralın takma adı "Klipping" veya "Glipping", devalüasyonu belirtmek için "kırpılmış" ("kırpılmış bir kuruş") veya kesilmiş bir Orta Çağ parasını ifade eder. Takma ad onun güvenilmezliğine kaba bir göndermedir. Halkını ve monarşiyi "kısa süreliğine değiştirmiştir".[2]

Naipliği

Finderup köyündeki anıt haç

Babası Kral Christopher I 1259'da öldüğünde Erik kendi başına hüküm süremeyecek kadar gençti. Danimarka mahkemesi, annesi Kraliçe Margaret'i naip olarak atadı. Pomeranya Dükü II. Sambor ile Mecklenburglu Matilda'nın kızıydı ve zeki bir kadındı. Oğlunu iki güçlü düşmana karşı tahtta tutmak için hemen savaşmak zorunda kaldı; Başpiskopos Jacob Erlandsen (yaklaşık 1220–1274) ve 1260'tan 1272'deki ölümüne kadar Schleswig Dükü olan Erik Abelsøn . Başpiskopos Jacob, genç Erik'i kral olarak atayan piskoposu aforoz etmişti. Dük Erik, Kral Christopher'ın yeğeniydi ve kralla sık sık çatışıyordu.[3][4]

Bu durumdan yararlanan Rügen Şefi II. Jaromar (y. 1218-1260) bir Vend ordusu topladı ve Sjælland'ı işgal etti. Kraliçe Margaret bir ordu kurdu, ancak 1259'da Ringsted yakınlarında büyük bir yenilgiye uğradı. Jarimar aynı yılın sonlarında Kopenhag'a saldırıp yağmalamaya devam etti. Seferine devam etmek için ordusunu Skåne'ye gönderdi. Ne yazık ki kendisini öldüren bir çiftçinin karısının gazabıyla karşılaştı. Wend'ler Rűgen'e geri kaçtı.[5]

Wendish saldırısının kraliçenin zayıf olduğunu gösterdiğine inanan Dük Erik isyan etti. Kraliçe başka bir ordu toplayıp Dük'ü yerine koymak için Yutland'a yürümek zorunda kaldı. Dükü yendi ve Dük onunla ateşkes müzakere ederken, saldırmasına yardım etmek için kuzey Almanya'da müttefikler topladı. Birleşik kuvvetler, 1261'de Schleswig-Holstein'daki Danevirke'nin güneyindeki Lohede Muharebesi'nde Kraliçe Margaret'i yendi. O ve oğlu yakalandı ve serbest bırakılmalarını sağlamak için güney Yutland'daki kraliyet mülklerini bırakmaya zorlandılar.[6]

1260 yılında Kraliçe Margaret, minnettar olacağını düşünerek Başpiskopos Jacob'u hapishaneden serbest bırakmıştı, ancak daha sonra onu ve Erik'i tahttan indirmeye çalışan tüm Danimarka'ya bir yasaklama yayınladı. 1263 yılında Danimarka'nın naibi olarak hareket eden kraliçe, Papa IV. Urbanus'a bir mektup yazarak ondan Başpiskopos Jacob'a müdahale etmesini istedi. Birkaç yıl süren tartışmaların ardından papa, kraliçenin istediği bazı maddeleri kabul etti. Kadınların Danimarka tahtını miras almasına izin verecek şekilde Danimarka veraset şartlarını değiştirmek için bir muafiyet yayınladı. Bu, Kral Erik'in kız kardeşlerinden birinin ölümü durumunda kraliçe olmasını mümkün kılacaktı çünkü onun çocuğu yoktu. Papa Urban IV rızasını vermesine rağmen bu hiçbir zaman sorun olmadı. Kral Erik'in oğlu Erik Menved sonunda Danimarka tahtına çıktı.

Hükümdarlığı

Yetişkin bir hükümdar olarak Kral V. Erik, gücünü kilise ve soylular üzerinde güçlendirmeye çalıştı. 1270'lerde Kral Småland'a saldırdı. Kiliseyle olan anlaşmazlığı Papa'nın yardımıyla tatmin edici bir sonuca ulaştı. 1282'ye gelindiğinde, Danimarka'daki soyluları o kadar kızdırmıştı ki, yetkisini sınırlayan ve soyluların gücünü koruyan eski hak ve gelenekleri garanti altına alan bir tüzüğü (Danca: handfæstning - bir tür Danimarka Magna Carta'sı) kabul etmek zorunda kaldı.[7] Kral, Danimarka'nın var olan ilk anayasası olarak kabul edilen Nyborg Kalesi'nde tüzüğü imzaladı. Ancak Kral Erik'in ölümü sırasında, bir sonraki kral aynı anlaşmaya bağlı olmayacağı için 1282 tüzüğündeki haklar ve garantiler geçerliliğini kaybedecekti.[8][9]

Gizemli ölümü

"Komplocular Erik Klipping'in St. Cecilia Gecesi 1286'da öldürülmesinin ardından Finderup'tan yola çıkıyor". Otto Bache'nin tablosu, 1882.

Efsaneye göre birkaç soylu, kişisel hakaretlerin veya kralın uyguladığı ve beğenmedikleri politikaların intikamını almak için Erik'i öldüreceklerine dair yemin etti. Komplocular arasında şef, mareşal (Danca: marsk) Stig Andersen Hvide ve Halland Kontu Jacob Nielsen'di. Yeminlerini yerine getirmeleri için kralın arkadaşlarından Rane Jonsen'e (1254-1294) kralın faaliyetleri hakkında bilgi vermeleri için para ödediler.[10][11][12]

Kasım 1286, kralı Yutland'ın merkezindeki Viborg'da buldu. Rane Jonsen liderliğinde kırsalda geçen uzun bir av gününün ardından kral ve birkaç görevli, kralın Viborg'daki çiftliğine dönüş yolunu bulamadılar. Rane, 22 Kasım 1286 gecesi Finderup (Finderup Lade) köyündeki kilise ahırına sığınmalarını önerdi. Fransisken rahipleri gibi giyinen suikastçılar, kralın nerede olduğu konusunda bilgilendirildi ve gece boyunca herkesin yerleşmesini beklediler. Kral uykuya dalınca saklandıkları yerden fırladılar ve kralı bıçaklayıp öldürdüler.[13]

Geleneğe göre 56 bıçak yarası almış. Bu olay etrafında gelişen halk masalında, Stig Andersen, Kral Erik'in Stig'in karısını baştan çıkarmasının intikamını almak için ilk darbeyi bizzat vururken, Stig de kralın ordusunda hizmet etmeye gitmişti. Erik'in kanlı cesedi ertesi sabah bulundu.[14]

Saray derhal ülkenin en güçlü soyluları Stig Andersen Hvide ile Hallandlı Kont Jacob'u suçladı ve onları ve diğer yedi kişiyi daha yasa dışı ilan etti. Sadece biri kralı öldürmekle suçlandı, diğerleri olaya karışmakla suçlandı. Cinayetle gerçekten bir ilgileri olup olmadığı bir sır olarak kalıyor. Stig Hvide korsanlıkla uğraşmak için ülkeden kaçtı. Elbette Kral Erik'in elenmesini istemesinin nedeni olan tek kişi Stig Hvide değildi. Kral Erik'in 1283'te Schleswig Dükü olarak kabul etmek zorunda kaldığı IV. Valdemar ve Başpiskopos Jakob Erlandsen'in piskoposluklara yaptığı atamaların çoğu, ölümüne kadar kralın amansız düşmanları olarak kaldı.[15] Sürgün edilen bu soylular, Norveç Kralı V. Haakon'un desteğiyle 20 yıl boyunca Danimarka kırsalına da baskınlar düzenlemişti.[16]

Çocukları

Kral V. Erik, 11 Kasım 1273'te Schleswig'de Brandenburg'lu Agnes (y. 1257 - 1304) ile evlenmiştir. Brandenburg Uçbeyi I. John (ö. 1266) ile Saksonyalı Brigitte'nin kızıydı. Evlilik muhtemelen Kral Erik'in Brandenburg'da Agnes'in babası tarafından 1262'den 1264'e kadar esaret altında kaldığı sırada kararlaştırılmıştır. Gelenek, Kral'ın Agnes'le çeyizsiz evlenme sözü vermesi üzerine esaretten serbest bırakıldığını iddia eder.[17][18]

Aşağıdaki çocukları yaşadılar:

  • Richeza (c. 1272 - 27 Ekim 1308), Werle'li Lord Nicholas II ile evlendi.
  • VI. Erik (1274 - 1319)
  • II. Christopher (1276 - 1332)
  • Martha (1278 - 1341), İsveç Kralı Birger ile evlendi
  • Katharine (y. 1281 - 1283), genç yaşta öldü
  • Valdemar
  • Elizabeth

Kaynakça

  1. ^ "Artikel: Erik 5 Klipping 1249-1286 (Om danmarkshistorien.dk)". 12 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024. 
  2. ^ "klipping". Danish-English Dictionary online. 13 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 
  3. ^ "Erlandsen, Jacob, –1274, Ærkebisp". Dansk biografisk Lexikon. 2 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 
  4. ^ "Erik (I), Hertug af Sønderjylland, –1272". Dansk biografisk Lexikon. 18 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 
  5. ^ "Jaromar II., Fürst von Rügen". Jaromar II. Allgemeine Deutsche Biographie. Allgemeine Deutsche Biographie. 1881. s. 724. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 
  6. ^ "Lohede, Slaget ved". Historisk Samfund for Sønderjylland. 26 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 
  7. ^ Bagge, Sverre (2014). Cross and Scepter: The Rise of the Scandinavian Kingdoms from the Vikings to the Reformation (İngilizce). Princeton University Press. s. 149. ISBN 978-1-4008-5010-5. 23 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024. 
  8. ^ "Kilde: Mordet på Erik Klipping 22. november 1286 (Om danmarkshistorien.dk)". 12 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024. 
  9. ^ Porter, Darwin; Prince, Danforth; Norum, Roger (15 Haziran 2011). Frommer's Scandinavia. John Wiley & Sons. s. 137. ISBN 978-1-118-09023-7. 
  10. ^ "Stig Andersen Hvide". Dansk Biografisk Leksikon. 25 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 
  11. ^ "Grev Jakob af Hallands". Gyldendals og Politikens Danmarkshistorie. 19 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 
  12. ^ "Rane Jonsen". roskildehistorie. 15 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 
  13. ^ "Mordet i Finderup Lade - Erik Klipping". gedevasen. 12 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 
  14. ^ Huitfeldt, Arild. Danmarks Riges Krønike
  15. ^ "Valdemar 4. Eriksen, d. 1312, hertug af Sønderjylland". Dansk Biografisk Leksikon. 23 Ağustos 2011. 26 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 
  16. ^ Derry, T. K.; Kingston Derry, Thomas (2000). History of Scandinavia: Norway, Sweden, Denmark, Finland, and Iceland (İngilizce). U of Minnesota Press. s. 60. ISBN 978-0-8166-3799-7. 19 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2024. 
  17. ^ Alf Henrikson: Dansk historia (Danish history) (1989) (İsveçce)
  18. ^ "Agnes, 1258-1304, Dronning". Dansk biografisk Lexikon. 19 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2018. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Eric V of Denmark ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">I. Valdemar</span> Danimarka kralı

I. Valdemar Knudsen, Büyük Valdemar olarak da bilinir. 1154'ten 1182'deki ölümüne kadar Danimarka Kralıdır. Kral I. Valdemar'ın hükümdarlığı, oğlu Kral II. Valdemar'ın yönetimi altında Orta Çağ zirvesine ulaşan Danimarka'nın yükselişine tanık olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">VI. Knud</span> Danimarka kralı

VI. Knud 1182 ile 1202 yılları arasında Danimarka Kralıdır. Dönemin kaynaklar Knud'u ciddi, son derece dindar bir adam olarak tanımlarlar.

<span class="mw-page-title-main">Erik (Kalmar Birliği kralı)</span> Danimarka ve İsveç kralı (hd. 1396-1439); Norveç kralı (hd. 1389-1442)

Pomeranyalı Erik olarak bilinen Erik, 1396'dan 1439'a kadar Kalmar Birliği'ni yönetti. Başlangıçta büyük teyzesi I. Margaret'in 1412'deki ölümüne kadar eş yöneticiydi. Erik, Norveç kralı (1389-1442) olarak III. Erik, Danimarka kralı (1396-1439) olarak VII. Erik ve İsveç kralı olarak XIII. Erik olarak bilinir. Erik sonuçta birliğin üç krallığından da tahttan indirildi, ancak 1449'da Pomeranya Dükalığı'nın bölümlerinden birini miras aldı ve 1459'daki ölümüne kadar onu dük olarak yönetti. Pomeranyalı Erik, İskandinavya'ya ait olmadığını belirtmeyi amaçlayan aşağılama ifadeydi.

<span class="mw-page-title-main">I. Olaf (Danimarka kralı)</span> Danimarka kralı

I. Olaf Açlık getiren Olaf lakaplı, kardeşi Kutsal IV. Knud'un ölümünün ardından 1086'dan 1095'e kadar Danimarka kralıdır. Kral II. Svend'in oğludur ve Svend'in hüküm süren üçüncü oğludur. III. Harald'ın kızı Ingegard ile evlenmiş ancak hiç oğlu olmamıştır. Yerine kardeşi İyi Erik geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Knud Lavard</span>

Knud Lavard Danimarkalı bir prenstir. Daha sonra, hem Danimarka hem de Alman vasalı olan ilk Schleswig Dükü ve ilk sınır prensi olmuş; bu, Güney Yutland'ın tarihsel ikili konumuna yol açan bir konumdu. Onu Danimarka tahtının rakibi olarak gören kuzeni Magnus tarafından öldürüldü. Knud Lavard, 1170 yılında aziz ilan edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Erik (Danimarka kralı)</span> Danimarka hükümdarı

Unutulmaz II. Erik 1134 ile 1137 yılları arasında Danimarka kralıdır Erik, Danimarka'yı 1095'ten 1103'e kadar yöneten Danimarka Kralı I. Erik'in gayri meşru oğludur. Unutulmaz Erik, amcası Niels'e isyan etmiş ve 1134'te kral ilan edilmiştir. Rakiplerini sert bir şekilde cezalandırmış ve destekçilerini cömertçe ödüllendirmiştir. 1137'de bir tebaası tarafından öldürülmüş ve yerine hemen yeğeni Danimarka Kralı III. Erik geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">III. Erik (Danimarka kralı)</span> Danimarka kralı

Kuzu III. Erik, 1137'den 1146'ya kadar Danimarka kralıdır. Arkalarından kral olduğu I. Erik'in torunu ve II. Erik'in yeğenidir. 1146'da tahttan feragat etmiş ve 878 yıl sonra 2024'te II. Margrethe'e kadar bunu gönüllü olarak yapan tek Danimarka hükümdarı olmuştur. Halefi olmak için III. Svend, V. Knud, I. Valdemar arasında bir iç savaş başlamıştır.

<span class="mw-page-title-main">III. Svend</span> Danimarka kralı

III. Svend Grathe, 1146 ile 1157 yılları arasında V. Knud ve kuzeni Valdemar I ile değişen ittifaklar içinde Danimarka kralıdır. 1157'de üçü Danimarka'nın üçe bölünmesi konusunda anlaştılar. Svend, barış ziyafetinde rakiplerini öldürmeye çalıştı ve ardından Grathe Heath Muharebesi'nde I. Valdemar tarafından mağlup edildi ve öldürüldü.

<span class="mw-page-title-main">V. Knud</span> Danimarka kralı (1129-1157)

V. Knud Magnussen, 1146'dan 1157'ye kadar III. Svend ve I. Valdemar ile değişen ittifaklarda ortak ortak hükümdar olarak Danimarka Kralıdır. Knud, 1157'de Roskilde Kan Bayramı sırasında öldürülmüştür. Kişiliği ve karakteri hakkında kesin bir şey bilinmemektedir.

<span class="mw-page-title-main">II. Valdemar</span> Danimarka kralı

II. Valdemar Valdemarsen, daha sonra Muzaffer Valdemar olarak anılacaktır. 1202'den 1241'deki ölümüne kadar Danimarka Kralıdır.

<span class="mw-page-title-main">IV. Valdemar</span> Danimarka kralı

IV. Valdemar Atterdag veya Waldemar, 1340'tan 1375'e kadar Danimarka Kralıdır. Çoğunlukla, önceki hükümdarların yönetimindeki savaşları finanse etmek için ülkenin iflası ve ipotek edilmesinin ardından Danimarka'yı yeniden birleştirmesiyle tanınır.

<span class="mw-page-title-main">II. Christopher</span> Danimarka kralı

II. Christopher, 1320'den 1326'ya ve 1329'dan ölümüne kadar Danimarka Kralıdır. V. Erik'in küçük oğludur. Onun yönetimi Danimarka devletinin neredeyse tamamen dağılmasıyla sonuçlandığı için adı ulusal felaketle bağlantılıdır.

<span class="mw-page-title-main">Erik Christoffersen</span>

Erik Kristoffersen 1321'den ölümüne kadar babası Kral II. Christopher ile birlikte Danimarka kralıyır. Estridsen Hanedanı'nın bir üyesidir. Dancada ona bazen "Erik, seçilmiş kral" denir.

<span class="mw-page-title-main">III. Valdemar</span> Danimarka Kralı ve Schleswig Dükü

III. Valdemar (1314–1364), 1326'dan 1329'a kadar reşit olmadığı sırada Danimarka Kralıdır ; o aynı zamanda 1325-1326'da ve 1330'dan 1364'e kadar V. Valdemar olarak Schleswig Düküdür. Başarısız olan II. Christopher'a karşı kurulmuş rakip bir kraldı ve tebaası geniş çapta karşı çıktı. Tahttan çekilmesiyle görev süresi sona erdi. Bazen daha önceki Kral Genç Valdemar aynı zamanda III. Valdemar olarak da anılır.

<span class="mw-page-title-main">Abel (Danimarka kralı)</span> Danimarka kralı

Abel Valdemarsen, 1232'den 1252'ye kadar Schleswig Dükü ve 1250'den 1252'deki ölümüne kadar Danimarka kralıdır. İkinci eşi Portekizli Berengaria'dan II. Valdemar'ın oğlu ve krallar IV. Erik ve I. Christopher'ın kardeşidir.

<span class="mw-page-title-main">IV. Erik (Danimarka kralı)</span> Danimarka kralı

IV. Erik, Erik Ploughpenny veya Erik Ploughpenny olarak da bilinir. 1241'den 1250'deki ölümüne kadar Danimarka Kralıdır. Onun saltanatı kardeşlerine karşı çatışmalar ve iç savaşlarla damgasını vurmuştur.

<span class="mw-page-title-main">I. Christopher</span> Danimarka kralı

I. Christopher,, 1252 ile 1259 yılları arasında Danimarka Kralıdır. Danimarka Kralı II. Valdemar'ın ikinci eşi Portekizli Berengaria'dan oğludur. Kardeşleri IV. Erik ve Abel'in yerine tahta çıkmıştır. Christopher, ağabeyi Abel'in 1252 yazında ölümü üzerine kral seçilmiştir. 1252 Noel'inde Lund Katedrali'nde taç giymiştir.

<span class="mw-page-title-main">II. Erik (Norveç kralı)</span> Norveç kralı

Erik Magnusson 1280'den 1299'a kadar Norveç Kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">VI. Erik (Danimarka kralı)</span> Danimarka kralı

VI. Erik Menved, 1286 ile 1319 yılları arasında Danimarka Kralıdır. V. Erik ve Brandenburg'lu Agnes'in oğludur, 1286'da 12 yaşındayken babasının 22 Kasım'da kimliği belirsiz saldırganlar tarafından öldürülmesi üzerine kral olmuştur. Yaşı nedeniyle 1294 yılına kadar annesi onun adına hüküm sürmüştür.

<span class="mw-page-title-main">Christopher (Kalmar Birliği kralı)</span> Danimarka, Norveç ve İsveç kralı (hd. 1442-1448)

Christopher, Bavyeralı Christopher olarak bilinir, Kalmar Birliği döneminde Danimarka, İsveç (1441–48) ve Norveç (1442–48) kralıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.