V. İoannis (Antakya patriği)

IV. (V.) İoannis yaklaşık 1089 yılından Antakya Prensi I. Boemondo tarafından sürgüne gönderildiği 1100 yılına kadar Antakya Rum patriğidir.^[1] Bizans İmparatorluğu'na sığınmış ve patrikliğinin Bizans hükümdarlığı altında kalan kısımlarını yönetmeye devam etmiştir. Dini metinlerin önde gelen bir yazarı, dini ve hayır kurumlarının reformcusu oldu.^[2]

Patrik olmadan önce, İoannis keşiş idi. 1085 ya da 1092'de, imparatorun belirli bir süre için özel bir kişiye bir manastır verebileceği charistikion uygulaması üzerine bir inceleme yazdı. Manastır uygulamasında bir düşüşe neden olmakla suçladığı uygulamayı eleştirdi.^[1]

İoannis, Antakya şehrinin hala Müslüman egemenliğinde^[3] olduğu Eylül 1089 öncesi patrik oldu.^[1] 1091 yılına kadar Antakya'ya gitmek için Konstantinopolis'den ayrılmadı.^[1] 1097 yılında Birinci Haçlı Seferi'nin Hristiyan orduları tarafından gerçekleştirilen Antakya Kuşatması zamanında, şehrin Selçuklu valisi Yağı-Sayan tarafından sadakâtsızlık şüphesi ile tutuklandı.

Haçlılar 1098 yılında şehri ele geçirdiklerinde, makamına geri oturdu.^[4] Haçlılar Rum piskoposunun olmadığı Albara'da bir Latin piskoposluk kurmaya karar verdiler. Latin piskopos, Patrik İoannis tarafından kutsandığı için,^[5] İoannis iktidardaki prens Boemondo ile politik olarak ihtilafa düşene kadar bir süre beraber görev yaptı. Boemondo onu Bizans imparatoru ile komplo yapmakla suçladı ve Konstantinopolis'e sürgün edildi. Ekim 1100'da resmen makamından feragat edip Hodegon Manastırı'na girdi.^[1] Yerini Latin patrik aldı ve böylece Antakya'da Latin bir patrik serisi başladı. İoannis'den sonra Antakya'nın yeni Rum Patriği Konstantinopolis'te atandı ve 12. yüzyılda Antakya geri alınan kadar atanan patrikler Konstantinopolis'te kaldı.

İoannis, yeni evinde, keşişler arasında düşmanlar edindi ve Hodegon'dan ayrılıp Marmara Denizi'nde bulunan Oxia (Yunanca:  Οξειά) adasına gitti, öldüğünde oraya gömüldü.

Özel

Genel

• Kajdan, Aleksandr (1991). "The Oxford Dictionary of Byzantium". Alexander Kazhdan (Ed.). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN 0-19-504652-8. 
• Runciman, Steven (2005) [1980]. The First Crusade. Cambridge: Cambridge University Press. 
• Thomas, John P. (1987). Private Religious Foundations in the Byzantine Empire. Washington, D.C.: Dumbarton Oaks. 25 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2020.