İçeriğe atla

Uçuş zarfı

Aerodinamikte bir uçağın veya uzay aracının uçuş zarfı -hizmet zarfı veya performans zarfı olarak da nitelendirilebilir- bir tasarımın hava hızı ve yük faktörü veya atmosferik yoğunluk bakımından yeteneklerini ifade eder.[1] Bu terimin uygulanması diğer terimlere göre biraz daha rahattır ve manevra kabiliyeti gibi diğer ölçümlere de atıfta bulunabilir. Örneğin bir uçak, yüksek hızda dalış yaptığında "zarfın dışında" uçtuğu söylenir ki bu havacılık terminolojisinde oldukça tehlikeli olarak kabul edilir.

Uçuş zarfı, benzer şekilde kullanılan terimlerden en eskisi ve buna bağlı olarak en yaygın kullanılanıdır çünkü test uçuşlarının ilk günlerinden beri kullanılmaya devam edilmektedir. Bir uçuş zarfını tanımlamanın farklı yolları olan ekstra güç ve doghouse plot gibi terimlerle de yakından ilgilidir. Ayrıca mühendislik alanı dışında, bir olayın gerçekleşeceği katı sınırlara veya daha genel olarak bir durumun öngörülebilir davranışına atıfta bulunmak için kapsam olarak geliştirilmiştir.

Ekstra güç

Ekstra güç,[1] bir uçağın uçuş zarfını belirlemenin en temel yöntemidir. Kolay bir şekilde hesaplanmasına rağmen uçağın farklı irtifalardaki performansları hakkında net bilgi veremez.

Belirli bir parametrenin seçilmesi spesifik olarak uçağa o koşullar için gerekli olan gücü üretmede yardımcı olacaktır. Örnek Cessna 150 760 metre (2.500 feet) irtifada ve 140 km/s'lik bir hızda düz bir uçuş gerçekleştirebilmesi için yaklaşık 60 beygir gücüne ihtiyacı vardır.[2] Cessna 150 normal şartlar altında 100 beygir gücünde bir motorla donatılmıştır. Buna bağlı olarak uçağın 40 beygir ekstra gücü vardır. Diğer uçaklarla karşılaştırıldığında bu çok az bir ekstra güçtür çünkü motor gücünün %60'ı uçağı havada tutarken kullanılmakta. Kalan 40 beygirlik güç ise uçağın manevra yapması -tırmanma, dönme, hızlanma- için kullanılabilmektedir.

Doghouse plot

Doghouse Plot grafiği genellikle uçuş seviyesindeki hız ile irtifa arasındaki ilişkiyi gösterir ancak diğer değişkenlerin de görülmesi mümkündür. Ekstra güç hesaplamasına kıyasla daha çok uğraştırır ama ideal uçuş yüksekliği gibi birçok bilginin daha net hesaplanmasını sağlar.

Kaynakça

  1. ^ a b "NETWATCH: Botany's Wayback Machine". Science. 316 (5831): 1547d-1547d. 15 Haziran 2007. doi:10.1126/science.316.5831.1547d. ISSN 0036-8075. 10 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021. 
  2. ^ "Flight Envelope". 15 Aralık 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mayıs 2021. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Messerschmitt Bf 109</span>

Messerschmitt Bf (Me) 109, II. Dünya Savaşı Alman avcı uçağı. Willy Messerschmitt tarafından 1930'larda tasarlanmıştır. Messerschmitt 109, ilk uçuşunu prototip Bf 109 V1 olarak Mayıs 1935'te yaptığı zaman döneminin en gelişmiş tek kişilik avcı uçağıydı. 1937 Şubatı’nda üretilmeye başlanan Jumo motorlu "B-1", Luftwaffe’de servise girdi. Jumo 210 motoru, "B", "C" ve "D" modellerinde de kullanıldı. Ocak 1939’dan 1942’nin başlarına dek üretimde kalan Bf 109 E modelinde Daimler-Benz DB 601 motoru kullanılmıştır. "G" modelinin üretimine 1942 Mayıs’ında başlanmıştır. Messerschmitt 109, yaklaşık 12.000 tanesi Bf 109 G olmak üzere toplam 35,000 civarında imal edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mitsubishi A6M</span> tek kanatlı, tek kişilik, hafif bir avcı uçağı

Mitsubishi A6M , uçak gemileri için tasarlanmış, II. Dünya Savaşı'nda Japonlar tarafından çok etkili biçimde kullanılmış alttan tek kanatlı, tek kişilik, hafif bir avcı uçağı.
Hizmete girdiği 1940 yılının Kōki 'nin 2600 yılına tekabül etttiği için 2600'nun son hanesi olan 0'dan alınarak 'Rei Şiki ' diye adlandırılmıştı. Takma adı 'Zero fighter'dır. "A6M"lerin, kara üslerine konuşlandırılmış avcı uçağı, uçak gemisine konuşlandırılmış avcı uçağı, avcı bombardıman uçağı, pike bombardıman uçağı, roketlerle donatılmış taarruz uçağı, uzun menzilli kamikaze uçağı, önleme uçağı ve iki kişilik eğitim uçağı gibi uyarlamaları vardır. "A6M"nin daha dar kanat açıklığı olan bir avcı uçağı uyarlaması Müttefik Kuvvetler'ce "Zeke" olarak adlandırılmıştır. Uçak gemilerinde kullanılan tipi, hangara daha rahat sokulup çıkarılmasını sağlamak amacıyla katlanabilir kanatlı yapılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Focke-Wulf Fw 190</span> Alman yapımı savaş uçağı

Focke-Wulf Fw 190, Alman yapımı II. Dünya Savaşı uçağı.

<span class="mw-page-title-main">Beygir gücü</span> İmparatorluk birim sistemindeki güç birimi (745.69987 W)

Beygir gücü, genellikle otomobil ve elektrik motorlarının güçlerinin belirlenmesi için kullanılan güç birimi. Birimin kısaltması hp'tir. Terim, buhar makinelerinin üretilmeye başlandığı yıllarda, bu makinelerin güçlerinin olası alıcılar tarafından kolayca anlaşılabilmesi için James Watt tarafından kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Mikoyan-Gureviç MiG-25</span> Sovyet yapımı savaş uçağı

MiG-25 Rus Mikoyan Gurevich Tasarım Bürosu (OKB) tarafından geliştirilip üretilmiş üçüncü nesil bir avcı/ önleyici ve yüksek hızlı keşif uçağıdır. Prototip olarak ilk uçuşunu 1964 yılında gerçekleştiren Foxbat, sesten üç kat hızlı seyredebilme yeteneği, güçlü radar sistemi ve uzun menzilli havadan havaya füze donanımıyla zamanının Batılı gözlemcilerini oldukça endişelendirmiş, bu endişeler orta vadede ABD tarafından F-15 Eagle savaş uçağının geliştirilmesine giden zemini oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Kanat</span> hayvan ya da cansız bir objenin uçmasını sağlayan organ ya da parça

Kanat, uçma veya hareket etme amacıyla kullanılan ve genellikle kuşlar, böcekler veya uçaklar gibi hayvanlar veya araçlar tarafından kullanılan bir yapıdır. Kanatlar, aerodinamik prensiplere dayalı olarak tasarlanmış ve şekillendirilmiştir, böylece hava akışını kontrol ederek uçuş veya hareket sağlayabilirler. Kanat belli bir evrimsel ve biyolojik süreç sonrası oluşabilmesinin yanı sıra beşeri olarak da modellenebilip uçmak veya bir sıvı içerisinde hareket sağlamak için de özelleştirilebilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Concorde</span> Yolcu uçağı olarak tasarlanmış hava taşıtı

Concorde, süpersonik yolcu uçağı olarak hazırlanmış bir hava taşıtı. Air France ve British Airways tarafından kullanılmış olup, 26 adet üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Turbofan</span> jet motor türü

Turbofan, itişi egzoz gazıyla beraber, ön kısımdaki geniş fanla da sağlanan güvenilir ve bakımı kolay jet motoru tipidir. Ön kısmı büyük, arka kısmı koni şeklinde ve daha küçüktür. Genelde yolcu uçaklarında kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Fairchild Republic A-10 Thunderbolt II</span> Amerikan yapımı ilk yakın hava desteği sağlayan hava platformu

A-10 Thunderbolt II, Amerikan Fairchild Republic şirketi tarafından üretilen; kara birliklerine yakın hava desteği sağlama görevi için ABD Hava Kuvvetleri için özel olarak geliştirilmiş bir saldırı uçağıdır. Orijinal takma adı "Warthog" olmasına rağmen II. Dünya Savaşı'nda kara birliklerine yakın hava desteği sağlamış olan P-47 Thunderbolt'a izafeten aynı isimle anılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Fly-by-wire</span>

Fly-by-wire, manuel uçuş kumandalarını elektronik bir arayüz ile değiştiren gelişmiş uçuş kumanda sistemi. Bu sistemde uçak pilottan bağımsız bilgisayar kontrollü basit bir yapay zekaya sahiptir. Bu görev bilgisayarı, hız, irtifa, hava durumu, uçağın donelerini, ağırlığı ve pek çok önemli veriyi (data) sayısal ortamda harmanlayarak uçağa en güvenli uçuşu sağlar. Bu teknoloji, yeni nesil uçaklar olarak adlandırılan ve uçuş kumanda yüzeylerinin hareketinin side-stick denilen lövye ile sağlandığı uçaklarda bulunur.

<span class="mw-page-title-main">Aichi D3A</span>

Aichi D3A Japon Aichi şirketi tarafından üretilmiş bir II. Dünya Savaşı pike bombardıman uçağıdır. Japon İmparatorluk Donanması uçak gemileri tarafınca kullanılmak üzere savaşın ilk başlarında üretilen uçaklar, Pearl Harbor saldırısı da dahil olmak üzere neredeyse tüm harekâtlarda kullanıldı.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-37</span>

Sukhoi Su-37, Rusya'nın çok amaçlı jet motorlu avcı uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Focke-Wulf Ta 152</span>

Focke-Wulf Ta 152, 1944 yılının sonlarına doğru Focke-Wulf'un Tasarım mühendisi Kurt Tank tarafından tasarımı yapılan Fw-190 varyantı avcı uçağı.

<span class="mw-page-title-main">Hongdu JL-8</span>

Hongdu JL-8 iki kişilik basit eğitim ve hafif saldırı uçağı olarak Pakistan ve Çin arasında ortak çalışma sonucu yapılmıştır. Uçağın üstlenicisi Hongdu Aviation Industry Corporation'dır. K-8 Karokorum ihraç da edilmektedir. Şimdilik 500'den fazla üretilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Cessna 172</span> Sivil hava aracı

Cessna 172 Skyhawk 4 kişilik, yüksek kanatlı, tek motorlu Cessna modelidir. Dünyanın en çok üretilen popüler eğitim uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Suhoy Su-30</span> Rusya yapımı çift motorlu askeri hava aracı

Suhoy Su-30, Rusya merkezli Suhoy tarafından geliştirilen çift motorlu, iki koltuklu süper manevra kabiliyetine sahip bir savaş uçağıdır. Her türlü hava koşulunda, havadan havaya ve havadan yüzeye, derin hava üstünlüğü görevleri için üretilmiş çok amaçlı bir süpersonik savaş uçağıdır.

<span class="mw-page-title-main">Cirrus S20</span>

Cirrus SR20 Amerikalı uçak şirketi Cirrus Tasarım tarafından üretilen Cirrus SR20 dünyanın ilk paraşütlü uçaklarındandır. Acil durumlarda uçağın üzerinde yer alan bir bölmeden açılan paraşüt donanımıyla dünyanın en emniyetli uçağı olarak gösterilir. 200 beygir gücünde motoru bulunan, saatte 300 km hızla uçabilen uçak yaklaşık 5 saat havada kalabilme gibi özelliklere sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Cessna 152</span>

Cessna 152 veya kısaca C-152, Amerikan yapımı; çift kişilik; üçlü-sabit iniş takımına sahip; üstten kanatlı; genel havacılık uçağı. Genellikle eğitim uçağı ve şahsî uçak olarak kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Ambrosini S.7</span>

Ambrosini SAI.7, II. Dünya Savaşı'ndan önce üretilmiş bir İtalyan yarış uçağıdır ve savaşın ardından askeri eğitim uçağı olarak üretilmiştir. Uçakta, hava soğutmalı, ters silindirli sıralı bir motor olan 225 beygir gücündeki Alfa Romeo model 115 kullanılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Kyushu J7W</span>

Kyūshū J7W Shinden, gövdesinin arkasında kanatları ve itici motoru bulunan, pervaneli kanart tipi bir II. Dünya Savaşı Japon prototip avcı uçağıydı.