İçeriğe atla

Uzziya

Antik İsrail
"Promptuarii Iconum Insigniorum "

Uzziah veya Uzziya (İbranice: עֻזִּיָּהוּ Uziyahu, anlam: Tanrı gücümdür;[1] Yunanca: Οζίας; Latince: Ozias), ayrıca Azariah (İbranice: עֲזַרְיָה; Yunanca: Αζαρις; Latince: Azarias) olarak da bilinir. Amaziah'ın oğlu ve halk tarafından seçilen Yehuda Kralıydı.[2][3] Catholic Encyclopedia'ya göre Azariah ismi kitap yazılırken yapılmış bir hatadır.[4] Matta İncilinde İsa ile aynı aile ağacından olduğu belirtilir.

Uzziah, Yehuda kralı olduğu zaman on altı yaşındaydı[2] ve kırk iki yıl krallık yaptı. William F. Albright'a göre MÖ 783 - MÖ 742 seneleri arasında hükümdarlık yaptı. Edwin R. Thiele'ye göre ise MÖ 792/791'de babası ile ortak krallık yaptı ve babası MÖ 768/767'de öldüğünde tek başına kral oldu. MÖ 751/750'de cüzzama yakalanınca yerine oğlu Jotham geçti ve Uzziah MÖ 740/739'da öldü.[5] Uzziah'ın krallığının son yılında İsrail'in başına Pekah geçti. Catholic Encyclopedia ise Uzziah'ın iktidarlık yıllarının MÖ 809 - MÖ 759 olduğunu belirtir.[6]

Dini inanç

Uzziah tahta on altı yaşında geçti. Yehuda Krallığı'nın Jehoşafat döneminden sonraki en varlıklı dönem Uzziah'ın dönemidir. Dinamik ve yetenekli bir kraldı, "gitgide güçlenen Uzziya'nın ünü Mısır sınırına dek ulaştı."[7] Peygamber Zechariah hayattayken onun etkisiyle Tanrı'ya sadık bir hükümdardı ve "Tanrı'nın gözünde doğru olanı yaptı"[8][9] Kudüs'te yetenekli kişiler tarafından dizayn edilmiş ok ve büyük taş fırlatan makineler yaptırdı.

Fakat ardından kibirine yenik düştü. Tanrı'ya sadakatinden ödün verdi ve altar'da Tanrı için buhur yaktı.[10] Baş rahip Azariah kralın bu cüretkar hareketini görünce seksen kişilik rahipler grubuyla kralın karşısına dikildi[11] ve "Ey Uzziya, RAB'be buhur yakmaya hakkın yok!, Ancak Harun soyundan kutsanmış kâhinler buhur yakabilir. Kutsal Yer'den çık! Çünkü sen RAB'be bağlı kalmadın; RAB Tanrı da seni onurlandırmayacak!" dedi.[12] Bu sırada şiddetli bir deprem oldu ve Tapınak'ta bir delik açıldı; kuvvetli güneş ışınları kralın yüzüne vurunca kral anında cüzzama yakalandı.[13]

Haddi olmayarak buhur yaktığı için bir anda cüzzama yakalanan Uzziah[14] Tapınak'tan çıkarıldı ve saray dışında farklı bir yerde yaşamaya devam etti.[15][16][17] Hükûmet, kralın oğlu Jotham'a devredildi[15] ve ikisinin birlikte krallık yaptığı bu dönem on bir yıl sürdü.

Uzziya ölünce, deri hastalığına yakalandığı için onu atalarının yanına, kral mezarlığının ayrı bir yerine gömdüler.[18][19]

Uzziah Tableti

Kudüs'ün İbrani Üniversitesi profesörü E.L. Sukenik'in 1931'e Zeytin Dağı'nda yaptığı kazılarda Uzziah Tableti'ni buldu. Üzerinde MS 30 ila 70 yıllarına ait Aram stiliyle İbranice "Yehuda Kralı Uzziah'ın kemikleri burada yatar... Açmayın!" yazar. Bu tabletin MÖ 8. yüzyılda yaşamış Uzziah'ın gerçek mezarı olup olmadığı tartışma konusudur. Birçok uzmanın görüşüne göre Uzziah'ın mezarı İkinci Tapınak döneminde buraya taşındığıdır.

Uzziah zamanında deprem

Amos kitabında büyük bir depremden bahsedilir. Peygamber Amos, Yehuda'nın başında Uzziah ve İsrail'in başında Joaş oğlu Jeroboam'ın olduğu dönemde deprem olacağını iki yıl önceden öngördü.[20] Bundan iki asır sonra peygamber Zechariah ise başka bir depremin olacağını ve bu depremde de Uzziah zamanıdaki gibi insanların kaçışacağını söylemiştir.[21] Jeologlar İsrail ve Ürdün'ü kaplayan bir bölgede adı geçen döneme ait büyük bir depremin kanıtını bulduklarına inanırlar.[22] Bu jeologlar altı sitenin en az 7.8 (büyük olasılıkla 8.2) şiddetinde bir depremin bölgedeki duvarları yıktığına dair deliller bulduklarını savunurlar[23]

Uzziya
Davud Hanedanlığı
Önce gelen
Amaziah		Yehuda Kralı
Amaziah ile birlikte: MÖ 791 - MÖ 768
Tek başına: MÖ 767 - MÖ 751
Cüzzamlı dönem: MÖ 751 - MÖ 740 		Sonra gelen
Jotham

Kaynakça

  1. ^ ""Ozias". Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. 1913". 26 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  2. ^ a b "2 Krallar 14:21". 19 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  3. ^ "2 Tarihler 26:1". 19 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  4. ^ http://oce.catholic.com/oce/browse-page-scans.php?id=a6c038fa9e05f8c9d68dffcf9e73b544 25 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  5. ^ Edwin R. Thiele, The Mysterious Numbers of the Hebrew Kings (3rd ed.; Grand Rapids, MI: Zondervan/Kregel, 1983) 217.
  6. ^ Driscoll, James F. "Ozias." The Catholic Encyclopedia. Vol. 11. New York: Robert Appleton Company, 1911. 30 November 2009 http://www.newadvent.org/cathen/11379a.htm 7 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., http://oce.catholic.com/oce/browse-page-scans.php?id=a6c038fa9e05f8c9d68dffcf9e73b544 25 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
  7. ^ "2 Tarihler 26:8-14". 19 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  8. ^ "2 Krallar 15:3". 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  9. ^ "2 Tarihler 26:4-5". 19 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  10. ^ "2 Tarihler 26:15-16". 19 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  11. ^ "2 Tarihler 26:17". 19 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  12. ^ "2 Tarihler 26:18". 19 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  13. ^ Josephus Flavius, Antiquities IX 10:4)
  14. ^ "2 Tarihler 26:19-21". 19 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  15. ^ a b "2 Krallar 15:5". 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  16. ^ "2 Krallar 15:27". 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  17. ^ "2 Tarihler 26:3". 19 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  18. ^ "2 Krallar 15:7". 20 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  19. ^ "2 Tarihler 26:23". 19 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  20. ^ "Amos 1:1". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  21. ^ "Zechariah 14:5". 21 Mart 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2010. 
  22. ^ Steven A. Austin, Gordon W. Franz, and Eric G. Frost, "Amos's Earthquake: An Extraordinary Middle East Seismic Event of 750 B.C." International Geology Review 42 (2000) 657-671.
  23. ^ a.g.e, 657.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yehuda Krallığı</span>

Yehuda Krallığı, Yakup'un 12 oğlundan biri olan Yehuda'nın, Güney Levant'ta kurduğu Yehuda kabilesinin gelişip monarşi sistemine dönüşmesi ile oluşmuş bir Demir Çağı krallığı. Birinci dönemde, Tevrat'a göre İsrail Krallığı'nın kralı Şaul'un ölümüyle Yehuda topraklarında bir krallık oluştu ve bu krallığın başında Yehuda kabilesinin lideri Davud geçti. Yedi yıl Yehuda'nın krallığını yaptıktan sonra İsrail Krallığını tekrar bir araya getirdi ve başkenti Kudüs yaptı. İkinci dönem ise Yehuda Krallığı dendiğinde akla ilk gelen dönemdir. MÖ 930'da Birleşik İsrail Krallığı ikiye bölündü. Davud'un torunu Rehoboam'ı kendilerine kral olarak seçmek istemeyen kuzeydeki on kabile kendi (ikinci) İsrail Krallığını oluşturdu ve güneydeki iki kabilenin krallığını yapan Rehoboam Yehuda Krallığı'nın lideri oldu. Bazen bölünmeden sonraki İsrail Krallığı'na Kuzey Krallığı Yehuda Krallığı'na da Güney Krallığı denir. Yehuda'nın varlığı MÖ 587 yılında II. Nebukadnezar önderliğindeki Babil İmparatorluğu'nun Kudüs Kuşatması ile son bulmuştur. Babillilerin bölgeyi fethiyle birinci Tapınak yıkıldı ve Yahudiler bölgeden sürüldü.

<span class="mw-page-title-main">Ahaz</span> Yehuda Krallığının 13. kralı.

Ahaz Jotham'ın oğlu ve Yehuda'nın kralıydı. Matta İncilinde İsa'nın aile ağacında adı geçen krallardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">İsrail Krallığı (kuzey)</span>

İsrail Krallığı Birinci İsrail Krallığı'nın MÖ 930'da yıkılmasından sonra kurulmuş iki devletten biridir. MÖ 930'da kurulan krallığın varlığı MÖ 720'de Asur İmparatorluğu'nun işgaliyle son buldu. En önemli şehirleri Şehem, Tirzah ve Samiriye idi.

<span class="mw-page-title-main">I. Yarovam</span>

Jeroboam, riyb (uğraşan) ve 'am (halk) kelimelerinin birleşmesiyle oluşmuş "insanlar için uğraşan" veya "halkın haklarını savunan" anlamına gelen bir isimdir. Kuzeydeki on kabilenin Rehoboam'a karşı ayaklanıp İsrail Krallığı'ndan ayrılarak kurdukları Kuzey İsrail Krallığı'nın ilk kralıydı. Hükümdarlığı 22 yıl sürdü. Hükümdar olduğu tarihler William F. Albright'a göre MÖ 922 - MÖ 901 ve Edwin R. Thiele'ye göre MÖ 931 - MÖ 910'dur.

<span class="mw-page-title-main">Yehu</span> İsrail kralı

Jehu Nimşi'nin torunu, Jehoşafat'ın oğlu ve İsrail'in kralıydı. William F. Albright'a göre MÖ 842 - MÖ 815, E. R. Thiele'ye göre MÖ 841 - MÖ 814 tarihleri arası hükümdarlık yaptı. Jehu ile ilgili bilgilerin kaynağı olarak Tanah kullanılır.

<span class="mw-page-title-main">Yoaş (İsrail)</span> İsrail kralı.

Joaş, Jehoahaz'ın oğlu ve İsrail'in kralıydı. Tahta geçtiği zaman İsrail Krallığı, Hazael önderliğindeki Aramlıların saldırılarına maruz kalıyordu. William F. Albright'a göre M.Ö. 801 - M.Ö. 786, E. R. Thiele'ye göre ise M.Ö. 798 - M.Ö. 782 yılları arasında krallık yaptı.

<span class="mw-page-title-main">II. Yarovam</span>

Jeroboam II Joaş'ın oğlu ve Kuzey İsrail Krallığı'nın on dördüncü kralıydı; kırk bir yıl krallık yaptı. Döneminin Yehuda Kralları Amaziah ve Uzziah'tı. Suriyelilere karşı zaferler kazanıp ülkeyi eski sınırlarına kavuşturdu: "Yarovam Levo-Hamat'tan Arava Gölü'ne kadar İsrail topraklarını yeniden ele geçirdi". William F. Albright'a göre M.Ö. 786 - M.Ö. 746, E. R. Thiele'ye göre ise M.Ö. 793 - M.Ö. 753 yılları arası krallık yaptı.

<span class="mw-page-title-main">Zekeriya (İsrail)</span>

Zekeriya, II. Yarovam'ın oğlu ve İsrail'in kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">Pekahya</span>

Pekahiah veya Pekahya Menahem'in oğlu, Gadi Hanedanlığı'nın ikinci ve son ve Samarya başkentli İsrail'in on yedinci kralıydı. Pekahya, Yehuda Kralı Azariah'ın ellinci yılında başa geçti ve iki yıl krallık yaptı. William F. Albright'a göre MÖ 738 - MÖ 737 arası, E. R. Thiele'ye göre ise MÖ 742 - MÖ 740 yılları arası hükümdarlık yaptı. Pekahya, Yarovam'ın İsrail'i sürüklediği günahlardan ayrılmadı. İki yıllık iktidarı sonunda, komutanlarından biri olan Remalya'nın oğlu Pekah kendisine düzen kurdu. Argov ve Arye'nin iş birliğiyle yanına Gilatlı elli adam alarak Pekahya'yı Samarya'daki kral sarayının kalesinde öldürdü, yerine kendisi kral oldu.

<span class="mw-page-title-main">Pekah</span>

Pekah Remalya'nın oğlu ve İsrail'in kralıydı. Ordusunda komutan olduğu Pekahiah'ı öldürüp yerine kral olarak geçti.

<span class="mw-page-title-main">Asa</span>

Asa, Yehuda Krallığı'nın üçüncü, Davud Hanedanlığı'nın beşinci kralıydı. Süleyman oğlu Rehoboam'ın torunu, Abijam'ın oğluydu. Tanah'a göre 41 yıl hükümdarlık yaptı. Saltanatı MÖ 913-910 ila MÖ 873-869 tarihleri arası sürdü. Ardılı olarak yerine oğlu Jehoşafat geçti. Thiele'nin kronolojisine göre Asa hastalandı ve krallığını oğlu Jehoşafatla paylaştı; ortaklaşa sürdürülen krallığın ikinci yılında Asa öldü.

<span class="mw-page-title-main">Ahazya (Yehuda)</span> Yehuda Krallığının 7. kralı.

Ahaziah Yehuda Kralıydı. Babası Jehoram annesi de Ahab'ın kızı Athaliah idi. Tanah'ta adı Jehoahaz olarak da geçer. Ahab Hanedanlığı yıllarına göre 42 yaşında tahta geçti fakat gerçek yaşı 22 idi. Çoğu dinbilimciler 2 Tarihler kitabında geçen 42 yaşın bir yazım hatası olduğu, doğrusunun 2 Krallar kitabında yazıldığı gibi 22 olduğunu savunur. Bazı Yunan ve Suriye metinlerinde 2 Tarihler'deki yaşın 22 olarak düzeltildiği gözükür. William F. Albright'a göre M.Ö. 842'de, E. R. Thiele'ye göre ise M.Ö. 841/840 yılında krallık yaptı. Annesi Athaliah'ın etkisiyle "Yahveh"cileri kızdıran ibadet şekillerini ülkeye soktu.

<span class="mw-page-title-main">Yoaş (Yehuda)</span> Yehuda Krallığının 9. kralı.

Joaş (İbranice: יוֹאָשׁ veya יהואש, "Tanrı vergisi"; Yunanca: Ιωας; Latince: Joas), Ahaziah'ın soyundan hayatta olan tek kişiydi ve Yehuda'nın kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">Amatzya</span> Yehuda Krallığının 10. kralı.

Amaziah, Joaş'ın oğlu ve Yehuda'nın kralıydı. Annesi Jehoaddan'dı. Yirmi beş yaşında tahta geçti. MÖ 797/796 - MÖ 768/767 arası yirmi dokuz yıl boyunca iktidarda kaldı.

<span class="mw-page-title-main">Yotam</span> Yehuda Krallığının 12. kralı.

Jotham veya Yotam Uzziah ile Jeruşa'nın oğlu ve Yehuda Kralıydı.

<span class="mw-page-title-main">Hezekiya</span> Yehuda Krallığının 14. kralı

Hezekiya Ahaz'ın oğlu ve Yehuda Krallığı'nın 14. kralıydı. Edwin Thiele hükümdarlık tarihlerinin MÖ 715 ile MÖ 686 yılları olduğunu belirtir. Hezekiya ayrıca, Tora'da en çok göze çarpan krallardan biridir.

<span class="mw-page-title-main">Yoşiyahu</span>

Yoşiyahu büyük reformlar yapan Yehuda kralıydı. Tarihçiler tarafından, kendi zamanına denk gelen Deotronomik reformlar döneminde dini yazıtlar yazdırdığı veya bulduğuna inanılır.

<span class="mw-page-title-main">İşboşet</span>

İşboşet, Aşbaal veya İşbaal, Tanah'ta adı geçen krallardan biridir. ~MÖ 1047'de doğan İşboşet, Kral Şaul'un dört oğlundan biri olup annesi Ahimaaz'ın kızı Ahinoam'dır. Şaul'un ve üç erkek kardeşinin Gilboa Dağı Savaşı'nda ölmesinin ardından, İsrail'in on iki kabilesini içinde barındıran İsrail Krallığı'nın ikinci kralı olarak seçildi.

Amos kitabı, Tanah'ın Nevi'im kitabındaki Küçük Peygamberler kitaplarından biridir. Hoşea ve Yeşaya'nın büyüklerinden olan Amos, II. Yarovam dönemine denk gelen ~MÖ 750'lerde aktif rol oynamış olup Kutsal Kitap'ın ilk peygamber kitabı olan Amos kitabını yaratmıştır. Amos, Yehuda Krallığı'nda yaşadı fakat vaazlarını kuzeydeki İsrail Krallığı'nda verdi. Amos'un ana temaları sosyal adalet, Tanrı'nın mutlak kadri ve ilahi yargı konularını içerir.

Mika kitabı, Eski Ahit/Tanah'ta bulunan on beş kehanet kitabından biri olup Küçük peygamberler dizisinin altıncısıdır. Kitabın yazarının, Yehuda Krallığı'na bağlı Moreşet köyünden MÖ 8. yüzyılda yaşamış ve isminin anlamı "Kim Yehova gibidir?" olan Mikayahu olduğu belirtilir. Kitap, 1-2, 3-5 ve 6-7. konular olmak üzere üç ana bölümden oluşur ve her bölümün başlangıcında "Dinle" kelimesi ve bunu takip eden kehanet bildirileri bulunur. Mika, adil olmayan liderlere karşı serzenişte bulunur, zengin ve güçlüye karşı fakiri savunur ve sosyal adalet konusunda vaazlar verir; bir yandan da Siyon merkezli ve Davud hanedanlığına bağlı barış dolu bir dünyayı dört gözle bekler.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.