Uzun menzilli balistik füze

Uzun menzilli balistik füze (UMBF), menzili 3,000-3,500 km arasında olan bir balistik füzedir. Kıtalararası balistik füze ile orta menzilli balistik füze arasında yer almakla birlikte prensip olarak düşük performanslı bir kıtalararası balistik füze ile az bir farka sahiptir.

Uzun menzilli balistik füzeler, günümüzde Çin, Hindistan,^[1]^[2] İsrail ve Kuzey Kore^[3] tarafından işletilmektedir. ABD, Sovyetler Birliği, Birleşik Krallık ve Fransa ise eski kullanıcılardır.

Uzun menzilli balistik füzeler

Tarih	Model	Ortalama menzil (km)	Azami menzil (km)	Ülke
1959	PGM-17 Thor	1,850	3,700	ABD, Birleşik Krallık
1970	DF-3A	4,000	5,000	Çin
1962	R-14 Chusovaya (SS-5)	3,700		Sovyetler Birliği
1976	RSD-10 Pioneer (SS-20)	5,500		Sovyetler Birliği
1980	S3 IRBM	3,500		Fransa
1998	Taepodong-1 (Paektusan)	2,500		Kuzey Kore^[4]
2004	DF-25	3,200	4,000	Çin
2006	Agni-III	3,500	5,000	Hindistan
2007	DF-26	3,500	5,000	Çin
2010	Hwasong-10/RD-B Musudan	2,500	4,000 (kanıtlanmadı)	Kuzey Kore^[5]
2011	Agni-IV	4,000		Hindistan
2011	Jericho III	6,500	11,500	İsrail^[6]^[7]
2012	KN-08	3,000	12,000	Kuzey Kore
2014	Pukkuksong-1/KN-11	500	2,500	Kuzey Kore
2017	Pukkuksong-2/KN-15	1,200	3,000	Kuzey Kore

Kaynakça

^ "Indian Army Successfully Test Fires Nuke-Capable Agni-IV Missile". The New Indian Express. 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017.
^ "Ballistic missile Agni-IV test-fired as part of user trial - Times of India". The Times of India. 21 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017.
^ "North Korea's Ballistic Missile Program" (PDF). National Committee on North Korea. 22 Şubat 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017.
^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017.
^ "Ballistic Missiles of the World". MissileThreat. 29 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017.
^ "Jericho 3". Missile Threat. 26 Mart 2012. 24 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 21 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 7 Ağustos 2017.

İlgili Araştırma Makaleleri

Balistik füze, nükleer, kimyasal, biyolojik başlık taşıyabilen uzun menzilli güdümlü veya güdümsüz füzedir. Bu füzeler tek bir nükleer başlık taşıyabilecekleri gibi, birden fazla başlık taşıyarak bu başlıkları farklı hedeflere yollayabilirler. Bu silahlar, motorlu uçuşta aerodinamik olarak yönlendirilen seyir füzelerinden farklı bir kategoridedir.

Kıtalararası balistik füze (KABF) asgari 5500 km ve daha fazla menzili olan, nükleer başlık taşıması amacıyla tasarlanmış balistik füzelerdir. Ayrıca kimyasal ve biyolojik silah etkileri ile de donatılabilir. Tek bir füze birden fazla hedef için birden fazla savaş başlığı taşıyabilir. Erken model KABFlerin hedefi tam vurmak konusunda yetenekleri kısıtlıydı, bu yüzden genelde şehir gibi büyük hedefler için kullanılıyorlardı. Daha sonra hedefi isabet kabiliyeti artınca askeri hedeflere karşı kullanılmaya başlandı. İkinci ve üçüncü nesil tasarımlar isabet konusunda bayağı ilerlediği için en küçük hedeflere bile başarılı nokta atışı yapabildi.

Bölge Yüksek İrtifa Hava Savunması veya kısaca THAAD, kısa ve orta menzilli tehdit unsurlarına karşı geliştirilmiş, ABD kara kuvvetlerine ait bir balistik füze savunma sistemidir. Lockheed Martin şirketi tarafından üretilen THAAD sistemi genel olarak Scud ve benzeri KMBF'ler için bir ara çözüm olarak envantere girmiş olsa da, daha gelişmiş ve uzun menzilli kıtalararası balistik füzelere karşı da kısmen savunma yeteneğine sahiptir.

Anti-balistik füze, balistik füzelere karşı koymak için tasarlanan bir füze. Balistik füzeler nükleer, kimyasal, biyolojik silahlar veya konvansiyonel savaş başlıkları atmak için kullanılır. Anti-balistik füzeler ise bu füzelere karşı koymak için tasarlanmışlardır.

Agni-V, Hindistan tarafından geliştirilmekte olan 5000 km menzile sahip nükleer kademeli katı yakıtlı kıtalararası balistik füzedir. Füzenin ilk denemesi 19 Nisan 2012 tarihinde Wheeler Adası'nda gerçekleştirilmiştir.

Kısa menzilli balistik füze (KMBF), menzili 1000 km veya daha az olan balistik füzelerdir. Ayrıca nükleer başlık taşıyabilme kapasitesine sahiptirler. Balistik füzelerin modern askerî harekâtlarda kullanılması II. Dünya Savaşı yıllarına rastlamaktadır. Nazi Almanyası’nın 1942’nin sonlarından itibaren geliştirdiği V-2 balistik füzelerin atası sayılır. Bu füzeler içlerine yerleştirilen ilkel bir otomatik pilot sisteminin yardımıyla, 800-1000 metre irtifada, 500 km/saat bir hızla uçabilmekte ve 1000 kg patlayıcı madde ihtiva eden harp başlığını 250 km uzaklığa ulaştırabilmekteydi.

<span class="mw-page-title-main">Orta menzilli balistik füze</span>

Orta menzilli balistik füze (OMBF) KMBF'den daha fazla menzile sahip olan balistik füze çeşididir. KMBFler de olduğu gibi nükleer başlık taşıma kapasitesine sahiptir. Kurumlara göre değişmekle birlikte ABD Savunma Bakanlığı'na göre menzili 1000 ile 3000 km arasında olan balistik füzeler OMBF sınıfına girer.

Nodong-1, Kuzey Kore tarafından 1980'lerin ortasında geliştirilmiş olan 5000 km menzile sahip tek kademeli sıvı yakıtlı orta menzilli balistik füzedir. Füze, daha yaygın NATO rapor adı "Scud" olarak bilinen Sovyet SS-1'in bir uyarlamasıdır. Füzenin 900–1000 km menzili olduğu tahmin edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">El-Hüseyin (füze)</span>

El-Hüseyin, Irak yapımı tek kademeli kısa menzilli balistik füzedir. Füze, Sovyet Scud füzesinin menzili yükseltilmiş bir uyarlamasıdır. Füze, Irak Ordusu tarafından İran-Irak Savaşı'nda ve Körfez Savaşı sırasında yoğun olarak kullanılmıştır.

Taepodong-2, Kuzey Kore yapımı iki veya üç kademeli sıvı yakıtlı kıtalararası balistik füzedir. 2012 yılında ABD Savunma Bakanlığı Taepodong-2'yi füze olarak geliştirilmediğini değerlendirdi. 2015 yılında havacılık ve uzay mühendisi ve Kuzey Kore füze programı analisti John Schilling füzenin Unha uzay fırlatma aracının teknolojik altyapısı olduğunu ve büyük bir olasılıkla balistik füze olarak tasarlanmadığını belirtti.

S-500 Prometey şu anda Almaz-Antey Hava Savunma Kuruluşu tarafından geliştirilmekte olan bir Rus yüzeyden-havaya füze sistemidir. Ayrıca 55R6M "Triumfator-M" olarak bilinir.

Jericho, İsrail tarafından 1960'lardan günümüze kadar geliştirilen, uygulanmış balistik füzelerin birbiriyle yakından ilgili bir ailesi için verilen genel bir addır. İsmi, 1963 yılında İsrail ve Dassault arasında imzalanan Jericho'nun ilk geliştirme sözleşmesinden alınmış ve kod adı da İncil'deki Jericho şehrinden referans olarak verilmiştir. Çoğu İsrail klasik silah sisteminde olduğu gibi, test verilerinin, hükûmet yetkililerinin kamuya açıklamalarının ve özellikle de Shavit uydu fırlatma aracıyla ilgili açık bilgilerin ayrıntılarının bulunduğu kesin ayrıntılar sınıflandırılmıştır. Daha sonraki Jericho ailesi gelişimi, Jericho II IRBM'nin türevleri olduğuna inanılan ve Jericho III ICBM'nin gelişiminden önce gelen Shavit ve Shavit II uzay fırlatma araçlarıyla ilgilidir.

Şahab-3, İran yapımı bir orta menzilli balistik füzedir. Füze, Çin yapımı DF-21 ve Kuzey Kore yapımı Nodong-1 füzesinin bir uyarlamasıdır. Shahab-3, 1,280 kilometre menzile sahip olup MRBM varyantı ise 1,930 kilometreye kadar ulaşabilmektedir.

Fatih-110, İran yapımı bir kısa menzilli balistik füzedir. Füze, 1990'larda Zilzal-2 füzesi temelinde geliştirilmiştir. Füzenin geliştirilmiş modelleri ile birlikte yaklaşık 200–300 km menzili bulunmaktadır.

Gauri, Pakistan yapımı bir orta menzilli balistik füzedir. Füze, 1990'larda Kuzey Kore yapımı Nodong-1 füzesi temel alınarak 700 kilometrelik bir yük taşıma kapasitesine sahip 1,500 km'lik bir sıvı yakıtlı roket motoru kullanan bir elektronik sistem ile geliştirilmiştir.

Secil, İran yapımı bir orta menzilli balistik füzedir. Füze, Şahab sıvı yakıtlı balistik füzelerin yerini alması amacıyla tasarlanmıştır. ABD Pentagon kaynaklarına göre, Secil'in füze profili Aşure (Kadir-110) ve Samen'in füze profiliyle yakından ilgilidir.

RS-24 Yars, Rus yapımı bir MIRV termonükleer kıtalararası balistik füzedir. Füze, ilk olarak 29 Mayıs 2007 tarihinde denenmiş olup RT-2PM Topol'den daha ağırdır. RS-24 Yars'ın eskiyen R-36 ve UR-100N füzelerinin yerini alması planlanmaktadır.

Tessy Thomas , Hint bilim insanı. Defence Research and Development Organisation'da Agni-IV füzesine ait projeyi yönetmiştir.

Taktik balistik füze (TBM) kısa menzilli, muharebe meydanlarında kullanım için tasarlanmış bir balistik füze çeşididir. Menzili tipik olarak 300 kilometreden daha azdır. Taktik balistik füzeler genellikle hareketlidir (mobil) ve düşman tesislerini, toplanma alanlarını, topçularını ve ön hatların arkasındaki diğer hedeflerini vurabilmek için çeşitli savaş başlıkları taşır.

<span class="mw-page-title-main">Hwasong-18</span>

Hwasong-18 Kuzey Kore yapımı üç kademeli katı yakıtlı bir kıtalararası balistik füzedir (ICBM). Bu füze, Kuzey Kore tarafından geliştirilen ilk katı yakıtlı ICBM olma özelliğini taşır ve ilk kez 8 Şubat 2023'te Kore Halk Ordusu'nun kuruluşunun 75. yıl dönümü kutlamaları kapsamında düzenlenen geçit töreninde sergilenmiştir. İlk test uçuşu ise 13 Nisan 2023 tarihinde gerçekleştirilmiştir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.