İçeriğe atla

Uzi Narkiss

Uzi Narkiss

Uzi Narkiss (Kudüs, 6 Ocak 1925 - Kudüs, 17 Aralık 1997), İsrailli asker ve general. Altı Gün Savaşı sırasında Merkez Bölgesi'nde İsrail Savunma Kuvvetleri'nin komutanı olarak görev yaptı.

Narkis, Kudüs'ün Eski Şehri'nde, şehrin 1967 Altı Gün Savaşı sırasında Ürdün kuvvetlerinden alınması sonrasında çekilen; savunma bakanı Moşe Dayan'ın yanında Genelkurmay Başkanı İzak Rabin ve kendisinin bulunduğu ünlü fotoğrafta yer almaktadır.

İlk yılları ve kariyeri

Kudüs'te Polonya göçmeni bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Rehavia Gymnasium'da eğitim gördü ve askeri kariyerine 16 yaşında Palmach'a katılarak başladı.İngiliz mandasına karşı Filistin'de yürütülen Haganah operasyonlarında birçok görev alan Narkiss, bu çatışmalar sırasında bir Yahudi devleti fikrini benimsedi. Nisan 1948'de Katamon saldırısını yönetti ve önemli bir stratejik nokta olan San Simon'u ele geçirdi. İngilizlerin son geri çekilmesi ve İsrail'in bağımsızlık ilanından sonra Narkiss, Eski şehir'deki kuşatılmış Yahudi karargahına destek vermekle görevlendirildi. Narkiss'in birliği Sion Kapısı'nı aşmayı başararak kuşatma altındakilere malzeme ulaştırdı ve yaralıalrı tahliye etti. Ordunun desteği gelmeyince Narkiss geri çekilmeyi emretti ve Eski şehir Ürdün kuvvetlerine geçti.

İleri Kariyeri

Narkiss İsrail'in kuruluş yılları boyunca uzun bir dönem Fransa'da kaldı. Fransız Ordu Akademisi École de Guerre'yi ikincilikle tamamladı ve İsrail ordu ataşesi olarak Fransız hükûmetinden Légion d’honneur nişanını aldı. Narkiss ordu kariyerini devam ettirmek için 1965'te İsrail'e döndü ve İsrail Ulusal Savunma Koleji'nin ilk müdürü oldu.

Altı Gün Savaşı

Haziran 1967'de emri altında yedi tümenle Altı Gün Savaşı boyunca olası Ürdün saldırılarına karşı savaşmakla görevlendirildi. Eski Şehir'i ele geçirmek verilen görevler arasında yer almamaktaydı. İsrail birlikleri etkili biçimde ilerleyerek doğu Kudüs'te anahtar pozisyonları ele geçirdiler. Bu pozisyonlardan biri de Mühimmat Tepesi'ydi. Her ne kadar Narkiss katılmasa da, politikacılar Eski Şehir'in alınmasına hala karşı çıkmaktaydılar. BM ile bir acil durum toplantısı sonrasında ateşkesin yaklaşması üzerine Moşe Dayan Narkiss'e herhangi bir ateşkes bu şansı yok etmeden önce Eski Şehir'i de alarak tüm Kudüs'te kontrol sağlanması emrini verdi. Bu emir altında Narkiss'in birlikleri Eski şehir'i ele geçirerek Kudüs'ün İsrail egemenliğinde birleştirilmesini sağladılar. Narkiss'e göre bu ele geçiriş, 19 yaşında başladığı ve kariyeri boyunca yakasını bırakmayan fikrin başarılmasıydı.

Geç Dönem Kariyeri

Narkiss İSK'dan 1968 yılında emekli oldu. Daha sonraları Yahudi Ajansı ve Dünya Siyonist Organizasyonu'nda önemli noktalarda bulundu. 1997 yılında Kudüs'te 72 yaşında öldü.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kudüs</span> Orta Doğuda yer alan bir şehir

Kudüs veya Yeruşalim, Orta Doğu'nun Kenan bölgesinde, Akdeniz ile Lut Gölü arasındaki Yehuda Dağları'ndaki bir plato üzerine kurulmuş eski bir şehirdir. Üç büyük İbrahimî din olan Yahudilik, Hristiyanlık ve İslam için kutsal sayılan bir şehirdir. İsrail, başkentinin Kudüs olduğunu ilan etmiştir. Birleşmiş Milletler, bu kararı tanımadığını açıklamıştır. Aynı şekilde Filistin de tıpkı İsrail gibi kendi başkentinin Kudüs olduğunu ilan etmiştir. Günümüzde İsrail ve Filistin Kudüs'ü başkent olarak kabul eder fakat Uluslararası alanda bu kararlar tanınmamaktadır. Çoğu ülke İsrail'deki diplomatik misyonlarını ve Büyükelçiliklerini Tel Aviv'de bulundururken, Filistin'deki diplomatik misyonlar ve Büyükelçilikler ise Ramallah, Gazze Şehri, Kahire ve Şam gibi çeşitli yerlerde bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Moşe Dayan</span> İsrailli asker, politikacı ve halk figürü

Moşe Dayan (İbranice: 

<span class="mw-page-title-main">1948 Arap-İsrail Savaşı</span> İsrail ile Arap ülkeleri arasında yapılan ilk savaş

1948 Arap–İsrail Savaşı veya Birinci Arap–İsrail Savaşı, Filistin'de İngiliz manda rejiminin sona ermesinin hemen ardından 14 Mayıs 1948'de Tel-Aviv'de toplanan Yahudi Millî Konseyi'nin, İsrail Devleti’nin kurulduğunu ilan etmesinden birkaç saat sonra Arap Birliği'nin İsrail'e savaş ilanıyla başlayan savaştır. Yeni kurulan devletin sınırlarıyla ilgili, “Eretz İsrail” dışında hiçbir bildiri yoktu. Bunun hemen ardından ABD ve ertesi gün de Sovyetler Birliği İsrail'i tanıdığını açıkladı. Bu gelişmelerin öncesinde ise İngiliz birlikleri bölgeyi terk etmeye başlamışlardı.

<span class="mw-page-title-main">Altı Gün Savaşı</span> 1967 yılında İsrail ile Arap ülkeleri arasında yapılan savaş

Altı Gün Savaşı ; diğer adlarıyla 1967 Arap-İsrail Savaşı, Üçüncü Arap-İsrail Savaşı, Altı Günün Savaşı veya Haziran Savaşı, 5 Haziran 1967 Pazartesi, İsrail ile Arap komşuları Mısır, Ürdün ve Suriye arasında başlayan ve 6 gün süren savaşa verilen addır. Arap İttifakı'na Irak, Suudi Arabistan, Sudan, Tunus, Fas ve Cezayir de asker ve silah yardımıyla katılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">David Ben-Gurion</span> İsrailin ilk başbakanı

David Ben-Gurion veya David Grün, İsrail'in ilk başbakanı ve İsrail Devleti'nin kurucusudur. 14 Mayıs 1948'de Tel Aviv'de İsrail Bağımsızlık Bildirgesi'ni okumuş ve 1948 Arap-İsrail Savaşı'nda ülkenin liderliğini yapmıştır. 1942 yılında New York'ta düzenlenen Biltmore Konferansı'nın programını hazırlayan kişi oldu. Ayrıca Gurion, hükûmetteki görevinden ve daha sonra Knesset'ten ayrıldıktan sonra Ulusun Atası payesi ile onurlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">I. Abdullah</span>

I. Abdullah,, Ürdün Kralı. Arap-İsrail savaşları sırasında öldürüldü, yerine oğlu 1. Talal geçmiştir.

<span class="mw-page-title-main">İzak Rabin</span> 5. İsrail başbakanı

İzak Rabin, İsrailli asker ve politikacı. İsrail’in 5. Başbakanı olan Rabin, 1974-77 yılları arasında ve 1992 ile 1995 yılındaki suikastına kadar olan süre olmak üzere iki dönem başbakanlık yaptı.

Haganah, Birleşik Krallık Filistin Mandası'ndaki Yahudi yerleşimlerini korumak amacıyla kurulan ve 1920–48 yılları arasında faaliyeti gösteren Yahudi paramiliter örgüttür.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs İbrani Üniversitesi</span> Kudüste üniversite

Kudüs İbrani Üniversitesi veya Yeruşalim İbrani Üniversitesi, İsrail'in Kudüs şehrinde bulunan ilk ve en eski üniversitesidir.

<span class="mw-page-title-main">Scopus Dağı</span>

Scopus Dağı Kudüs'ün kuzeydoğusunda bulunan 834 metre yüksekliğinde bir dağdır. Kudüs'ü tepeden görmesi sebebiyle antik çağlardan beri stratejik önemi vardır. 1. yüzyılda Romalılar bu dağda kamp kurup şehri kuşatmıştır. Aynı şekilde bu dağ Haçlılar tarafından da kullanılmıştır. 1948 Arap-İsrail Savaşı sonrasında Ürdün'de kalan bu topraklar 1967'deki Altı Gün Savaşı'na kadar BM tarafından korunmuş bölge ilan edildi. Scopus Dağı bugün itibarıyla Filistin toprakları içindedir

<span class="mw-page-title-main">Yahudilikte Yeruşalim</span> Yeruşalimin Yahudilikteki önemi

Yahudilikte Yeruşalim veya Yahudilikte Kudüs, MÖ 10. yüzyıldan beri Yahudilerin odağı ve ruhani merkezi olmuştur; 4 kutsal şehirden en kutsalıdır:

<span class="mw-page-title-main">Doğu Kudüs</span> Kudüsün doğusu

Doğu Kudüs veya Doğu Yeruşalim ,1948 Arap-İsrail Savaşı'nda Ürdün'ün ve 1967'deki Altı Gün Savaşı'nda İsrail'in eline geçen Kudüs'ün doğusudur. İçinde, Eski Şehri ve Yahudilik, İslam ve Hristiyanlıkta kutsal yerler olan Tapınak Dağı, Ağlama Duvarı, Mescid-i Aksa, Kutsal Kabir Kilisesi gibi yerleri barındırır. "Doğu Kudüs" terimi, bazen 1949'dan 1967'ye kadar Ürdün'ün hakimiyeti altında olan fakat 1967'den sonra İsrail hakimiyeti altında Batı Kudüs ile birlikte tek bir belediye altında birleştirilen 70 km²'lik alanı bazen de 1967 öncesi bir Ürdün belediyesi olan 6.4 km²'lik alanı tasvir eder. Filistin Devleti, Doğu Kudüs'ü başkent yapmak istemektedir fakat Kudüs tamamen İsrail'in kontrolünde olduğu için şu andaki fiili başkenti Ramallah'tır. İsrail ise 30 Temmuz 1980'de Kudüs Yasası ile Batı Kudüs ve Doğu Kudüs olmak üzere Kudüs'ün tamamını ebedi başkent ilan etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Eski Şehir (Kudüs)</span> İsrail Devletinde yerleşim birimi

Eski Şehir, modern Kudüs şehri içerisinde 0.9 kilometrelik surlarla çevrili bir alandır. 1860'ta Yahudi mahallesi Mishkenot Sha'ananim kurulana kadar kentin tamamını kaplayan alandır. Eski şehir Müslümanlar için Kubbetü's-Sahre ve Mescid-i Aksa, Yahudiler için Tapınak Tepesi ve Ağlama Duvarı ve Hristiyanlar için Kutsal Kabir Kilisesi gibi çeşitli dinlere ait kutsal mekanlara ev sahipliği yapmaktadır. 1981'de UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine eklenmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Kudüs Günü</span>

Kudüs Günü. Kudüs'ün ve Eski Şehir (Kudüs)'in İsrail tarafından 6 Gün Savaşı sonrası alınmasını kutlayan İsrail milli bayramıdır. Devlet tarafından resmi olarak kutlama ve anma işlemleri için belirlenmiştir . İsrail dışında yaygın olarak kutlanılmamasına ve seküler İsrailliler tarafından değerini kaybetmesine rağmen bu gün hala Dindar Siyonist gruplar tarafından geçit törenleriyle ve sinagoglarda dua edilerek kutlanır. İsrail Hahambaşılığı bu günü Batı Duvarı'na erişimin sağlandığı için dini bir bayram ilan etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Ermeni Mahallesi</span> İsrail Devletinde yerleşim birimi

Ermeni Mahallesi, Kudüs'ün duvarlarla çevrili Eski Şehir'in dört mahallesinden biridir. Eski Şehir'in güneybatı kısmında yer almakta ve Sion Kapısı ile Yafa Kapısı'yla mahalleye girilebilmektedir. Eski Şehir'in toplamda %14'ünü kaplayarak 0.126 km² alana sahiptir. 2007 yılına göre 2 bin 424 nüfusa sahiptir. Her iki kriterde de Yahudi Mahallesi ile karşılaştırılabilir. Ermeni Mahallesi, Hristiyan Mahallesi'nden Davud Sokağı ve Yahudi Mahallesi'nden Habad Sokağı ile ayrılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Orient House</span>

Orient House, Doğu Kudüs'te bulunan ve 1980'lerde ve 1990'larda Filistin Kurtuluş Örgütü'nün (FKÖ) karargahı olarak hizmet veren bir bina.

<span class="mw-page-title-main">Tiferet Yisrael Sinagogu</span>

Tiferet Yisrael Sinagogu, çoğunlukla Tiferet İsrail olarak yazılır, kurucularından birisi olan Nisan Bak'ın adına istinaden Nisan Bak Shul olarak da bilinir, 1872 ve 1948 yılları arasında Kudüs'ün Eski Şehri'nin Yahudi Mahallesi'nde yer alan önemli bir sinagogdu.

<span class="mw-page-title-main">İsrail'in Doğu Kudüs'ü ilhakı</span>

İsrail'in Doğu Kudüs'ü ilhakı veya İsrail kaynaklarında anıldığı şekilde Kudüs'ün birleşmesi, İsrail'in 1967 Altı Gün Savaşı sırasında Doğu Kudüs'ü işgal etmesini ve akabinde ilhakını ifade eder.