Uzay 1999 (oyun)

Uzay 1999 "Robotlar Gezegeninden Kaçış" oyunu (İngilizce: Space 1999, İtalyanca: Spazio 1999), 2-4 kişilik şans ve rekabet içeren bilimkurgu temalı bir kutu (masa) oyunudur. Oyunun amacı Robotlar gezegenindeki Robotlar Mezarlığından kaçarak iki görevi tamamlayıp Kartal ile Ay üssü Alfa’ya ilk ulaşan oyuncu olmaktır. 7 yaş üzeri için uygundur.

Uzay 1999 oyunu, 1975-1977 yılları arasında TRT’de yayınlanan İngiliz yapımı aynı isimli (Uzay 1999) TV dizisinden esinlenmiştir. Oyun, TV dizisi ekranlara çıkmadan kısa süre önce ITC ve RAI lisansı ile bir ön tanıtım çalışması olarak ilk kez 1974’de İngiltere’de Omnia tarafından üretildi.^[1] 1975'te de İtalyan Clementoni firması TV dizisindeki karakterleri kullanarak "Spazio 1999" adıyla oyunun İtalyan versiyonunu üretti.^[2] 1976’da Amerikan Milton Bradley yine TV dizisindeki karakterli kullanarak Space 1999 "A Game Adapted From The Television Series" adıyla Amerikan versiyonunu üretti.^[3]

Türkiye’de de 1978' de Yuma Aile Oyunları tarafından Uzay 1999 "Robotlar Gezegeninden Kaçış" adıyla üretildi.

Uzay 1999 TV dizisinde olaylar 1999 yılında geçer; Ay'ın uzak tarafında depolanan nükleer atıklar patlayarak Ay'ı yörüngeden çıkarır ve Ay üzerindeki "Ay üssü Alfa" 311 sakini ile beraber kontrolsüz bir şekilde uzaya fırlar.^[4] Dizi yayınlandığı yıllarda en pahalı bütçeli bilimkurgu yapımı oldu. Döneminin en pahalı bilimkurgu dizisi olarak, gerek Türkiye’de İngiltere ile aynı aylarda yayına girmesi gerekse de TRT’nin ilk uzay temalı bilimkurgu dizilerinden biri olması nedeniyle yayınlandığı yıllarda Türkiye'de çok popüler oldu.

Türkiye’de üretilen oyunun içeriği TV dizisini tema almasına rağmen önceki orijinallerinden farklıdır; bununla beraber oyun mekaniği ve akışı aslında Amerikan Kenner tarafından üretilen 1977 yapımı "Star Wars "Escape from the Death Star" kutu oyununun benzeridir. Örneğin, oyundaki Robot Mezarlığı, aslında Ölüm Yıldızı’nın çöp sıkıştırıcısıdır ve oyuncu kartları Luke ve Leia ile Han Solo ve Chewbacca'dır.^[5] Uzay 1999 TV dizisi TRT'de İngiltere ile hemen hemen aynı tarihlerde 1975 de yayınlanmaya başladığında 25 Mayıs 1977 de ABD’de vizyona giren "Yıldız Savaşları" filmi Türkiye’de ancak 1979 ‘da vizyona girecekti.^[6] Büyük ihtimalle oyunun Türk yapımcıları bu kült filmin kutu oyunundan "esinlenirken" Türkiye’nin Yıldız Savaşları’ndan haberi dahi yoktu. Halihazırda oyunun Türkiye’de üretimi yoktur.

1. 1 Oyun tablası
2. 8 Oyun piyonu (üzerlerinde "Kaptan Koenig/Dr. Helena" ve "Toni/Maya" çiftlerinin resmi bulunan farklı renkte 4 çift piyon)
3. 47 Hareket kartı
4. 4 Bağlayıcı Işın odası kartı
5. 4 Bilgisayar Kontrol odası kartı
6. 1 Fırdöndü

1. Bağlayıcı Işın odası ve Bilgisayar Kontrol odası kartları desteden ayrılıp kenara konur.
2. Hareket kartları karıştırılır ve kapalı olarak kenara konur.
3. Her oyuncu bir renk seçerek kendine ait iki oyun piyonunu ("Kaptan Koenig/Dr. Helena" ve "Toni/Maya") tahtanın sağ alt köşesindeki Robotlar Mezarlığı’ndaki aynı renkteki hanelere koyarlar.
4. Her oyuncu fırdöndüyü çevirir. Büyük rakamı tutturan oyuna başlar.

1. Her oyuncu sırası geldiğinde fırdöndüyü çevirir ve gelen rakam kadar piyonlarından birini ilerletir. Oyun piyonu oyun tahtasındaki daireleri bağlayan hatlar üzerinde ilerler.
2. Eğer bir oyuncu kırmızı hareket dairesine gelirse Hareket kartları destesinden en üstteki bir kartı seçer ve orada yazan emri uygular.
3. Tutuklama Merkezi; Eğer hareket kartındaki emir Tutuklama Merkezi’ne götürülmek ise oyuncu piyonunu doğrudan oraya götürmelidir. Elinde Tutuklama Merkezi’nden kaçış kartı olan oyuncu bu kartı gösterip gitmeyebilir. Bu kartı olmayan oyuncu sırası geldiğinde fırdöndüde "3" tutturup buradan çıkabilir; eğer 3. turda da "3" gelmezse, dördüncü turda gelen sayı kadar ilerleyip çıkabilir.
4. Benzer çift olmamak şartı ile aynı karede birden fazla piyon durabilir. Örneğin “Kaptan Koenig/Dr. Helena” çiftinin piyonu olan bir dairede aynı anda ancak “Toni/Maya” bulunabilir (renk farketmz). Eğer aynı çift aynı daireye gelirse oradaki piyon tekrar Robotlar Mezarlığı’na geri gider. Örneğin, kırmızı “Toni/Maya” varken mavi “Toni/Maya” çifti aynı daireye gelirse kırmızı piyon Robotlar Mezarlığı’na gider.
5. Görevler: Oyuncular piyonlarını Kartal 24 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'a bindirmeden önce Bilgisayar Kontrol odası ve Bağlayıcı Işın odası’na girip buraların kartlarını almalıdırlar. Giriş ancak fırdöndüde tutturulan rakamı tam olarak bu odaya denk gelmesi ile olur. Örneğin, fırdöndüde “3” geldi ise üçüncü hamle odada bitmelidir.
6. Her iki oda kartını alan oyuncu Kartal’a ulaşmaya çalışır. Kartal’a biniş de odalara giriş gibi tam sayıyla olmalıdır.
7. Oyuncunun her iki piyonu Kartal’a binince artık gezegenden ayrılıp Ay üssü Alfa’ya ulaşmalıdırlar; artık oyuncu iki piyonunu da tek taşmış gibi hareket ettirir.
8. Kartal'a binip Ay üssü Alfa’ya ulaşmak için fırdöndü kullanılır. Oyun piyonları üç çıkış hattından birinden düz olarak ilerletilir. Eğer bir Robot hanesine gelirse çarpışma başlar.
9. Çarpışma: Fırdöndü yine çevrilir; bu kez "Kazandı" ya da "Kaybetti" kutucuklarına bakılır. Kazandı gelirse Kartal boş bir haneye geçip yoluna devam eder. Kaybetti gelirse piyonlar tekrar Kartal'a bindikleri haneye dönerler ve bir sonraki tura kadar beklerler.
10. Ay üssü Alfa’ya iniş yapabilmek için yine tam sayı gereklidir. Tam sayıyı tutturamayan oyuncu ya ilerler ya da bulunduğu karede bekler.

1. Ay üssü Alfa’ya ilk ulaşan oyuncu oyunu kazanır.