İçeriğe atla

Uyku Bozukluklarının Uluslararası Sınıflaması

Uyku Bozukluklarının Uluslararası Sınıflaması ya da (İngilizce: International Classification of Sleep Disorders kısaltmasıyla ICSD) "klinisyenler ve araştırmacıların uyku bozuklukları alanında kullandıkları epidemiyolojik ve kodlu tanı koyma kaynağıdır."[1] ICSD Amerikan Uyku Tıbbı Akademisi ile Avrupa Uyku Araştırmaları Topluluğu, Japon Uyku Araştırmaları Topluluğu ve Latin Amerika Uyku Topluluğu tarafından oluşturuldu. 1979'da hazırlanan Uyku Ve Uyarılma Bozukluklarının Tanısal Sınıflaması (DCSAD)'nın bir revizyonu olarak geliştirildi.[2][3] İlk olarak 1990'da çıkarıldı, 1997'de ICSD-R adıyla revize edilerek yeniden basıldı. ICSD-2 adındaki güncellenmiş ikinci edisyonu 2005'te,[4] üçüncü edisyonu ICSD-3 ise 2014'te çıktı.[5]

ICSD-3 (2014)

ICSD-3 83 bozukluk tanılamaktadır ve bunları 7 ana kategoriye ayırmıştır:

1. İnsomnia

  1. Kronik insomnia bozukluğu
  2. Kısa süreli insomnia bozukluğu
  3. Diğer insomnia (hasta insomnia semptomları göstermekte ancak diğer türlerdeki kriterleri sağlamamaktadır)

2. Uykuyla ilişkili solunum bozuklukları

Obstrüktif uyku apnesi

  1. OUA, yetişkin
  2. OUA, pediyatrik

Santral uyku apne sendromları

  1. Cheyne-Stokes solunumuyla santral uyku apne sendromu
  2. Cheyne-Stokes solunumu dışındaki bir bozuklukla birlikte santral uyku apne sendromu
  3. Yüksek irtifadaki periyodik solunumla santral uyku apne sendromu
  4. İlaç veya maddeyle ortaya çıkan santral uyku apne sendromu
  5. Birincil santral uyku apne sendromu
  6. Bebeklikte birincil santral uyku apne sendromu
  7. Prematürede birincil santral uyku apne sendromu
  8. Tedaviyle oluşan santral uyku apnesi

Uykuyla ilişkili hipoventilasyon bozuklukları

  1. Obezite hipoventilasyon sendromu
  2. Konjenital santral alveolar hipoventilasyon sendromu
  3. Hipotalamik disfonksiyon ile geç başlangıçlı santral hipoventilasyon
  4. İdiyopatik santral alveoler hipoventilasyon
  5. Bir ilaç veya madde nedeniyle uyku ile ilişkili hipoventilasyon
  6. Tıbbi bir hastalığa bağlı uyku ile ilişkili hipoventilasyon

Uyku ile ilişkili hipoksemi bozukluğu

İzole semptomlar ve normal varyantlar
  1. Horlama
  2. Catathrenia (Nokturnal İnleme)

3. Merkezi hipersomnolens bozuklukları

  1. Narkolepsi tip 1
  2. Narkolepsi tip 2
  3. İdiyopatik hipersomnia
  4. Kleine–Levin sendromu
  5. Tıbbi bir bozukluğa bağlı hipersomnia
  6. Bir ilaç veya madde nedeniyle hipersomnia
  7. Psikiyatrik bir bozuklukla ilişkili hipersomnia
  8. Yetersiz uyku sendromu

4. Sirkadiyen ritim uyku-uyanıklık bozuklukları

  1. Gecikmiş uyku evresi bozukluğu
  2. İleri uyku evresi bozukluğu
  3. Düzensiz uyku–uyanıklık ritmi
  4. 24 saat olmayan uyku-uyanıklık bozukluğu
  5. Vardiyalı iş uyku bozukluğu
  6. Jet lag bozukluğu
  7. Başka türlü tanımlanmamış sirkadiyen uyku-uyanıklık bozukluğu

5. Parasomnialar

NREM ilişkili parasomnialar

  1. Konfüzyonel uyarılmalar
  2. Uyurgezerlik
  3. Gece terörü
  4. Uykuyla ilişkili yeme bozukluğu

REM ilişkili parasomnialar

  1. REM uyku davranışı bozukluğu
  2. Uyku felci
  3. Kabus

Diğer parasomnialar

  1. Patlayan kafa sendromu
  2. Uyku ile ilgili halüsinasyonlar
  3. Uyku enürezis
  4. Tıbbi bir bozukluğa bağlı parasomnia
  5. Bir ilaç veya madde nedeniyle parasomnia
  6. Tanımlanmamış parasomnia

İzole semptomlar ve normal varyantlar

  1. Uykuda konuşma

6. Uyku ile ilişkili hareket bozuklukları

  1. Huzursuz bacak sendromu
  2. Periyodik uzuv hareketi bozukluğu
  3. Uyku ile ilişkili ayak krampları
  4. Uyku ile ilişkili bruksizm
  5. Uyku ile ilişkili ritmik hareket bozukluğu
  6. Bebeklik döneminde iyi huylu miyoklonus
  7. Uyku başlangıcında propriyospinal miyoklonus
  8. Tıbbi bir rahatsızlığa bağlı uyku ile ilişkili hareket bozukluğu
  9. Bir ilaç veya madde nedeniyle uyku ile ilişkili hareket bozukluğu
  10. Tanımlanmamış uyku ile ilişkili hareket bozukluğu

İzole semptomlar ve normal varyantlar

  1. Aşırı parçalı miyoklonus
  2. Hipnagojik ayak tremoru ve alternatif bacak kası aktivasyonu
  3. Hypnic jerk (Uykuya dalarken düşme hissi)

7. Diğer uyku bozuklukları

Uyku bozukluğunun standart tanımını karşılamayan diğer uyku ile ilgili semptomlar

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ American Academy of Sleep Medicine (2001). The International Classification of Sleep Disorders, Revised (ICSD-R) (PDF). ISBN 0-9657220-1-5. 26 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2010. 
  2. ^ Howard P. Roffwarg (1979). "Diagnostic classification of sleep and arousal disorders. 1979 first edition. Association of Sleep Disorders Centers and the Association for the Psychophysiological Study of Sleep". Sleep. Cilt 2. ss. 1-154. doi:10.1093/sleep/2.1.1 Özgürce erişilebilir. PMID 531417. 
  3. ^ Thorpy, M. J. (1 Ocak 1990). "Classification of sleep disorders". Journal of Clinical Neurophysiology. 7 (1). ss. 67-81. doi:10.1097/00004691-199001000-00006. ISSN 0736-0258. PMC 3480567 $2. PMID 2406285. 
  4. ^ American Academy of Sleep Medicine (2005). The International Classification of Sleep Disorders, Second Edition (ICSD-2). ISBN 0-9657220-2-3. 
  5. ^ American Academy of Sleep Medicine (2014). The International Classification of Sleep Disorders, Third Edition (ICSD-3). ISBN 978-0991543410. 3 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2014. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">İnsomnia</span> rahat uyuyamama

İnsomnia ya da uyuyamama hastalığı, bir uyku sorunudur. Uykuya dalamama ya da gece boyunca sürekli uyuyamama sorunlarını barındırır. Hastalar genel olarak, gözlerini birkaç dakikadan fazla kapalı tutamamaktan ya da yatakta bir o yana bir bu yana dönerek uyuyamamaktan yakınırlar.

<span class="mw-page-title-main">Uyku</span> doğal dinlenme biçimi

Uyku, bilincin değiştiği ve duyusal etkinliğin belirli bir dereceye kadar azaldığı, bilinçli zihinsel etkinliğin durduğu bir haldir. Uykuda kas ve çevre ile etkileşim azalır. Uyku, uyaranlara tepki verme yeteneği açısından uyanıklıktan farklı olsa da aktif beyin kalıplarını içerir ve bu da onu koma veya bilinç bozukluklarından daha duyarlı yapar.

<span class="mw-page-title-main">Uyku apnesi</span>

Uyku apnesi, apne olarak da bilinir. Uyku sırasındaki solunum duraklamalarından kaynaklanan ve uyku düzeninin bozulmasına sebep olan önemli bir hastalık. Uyku apnesi uykuda hava akımının en az 20 saniye süreyle normal değerinin % 20'sine ve daha altına düşmesi ile tanımlanabilir. Uykudaki solunum duraklamaları sonucunda kandaki oksijen miktarı azalır ve karbondioksit miktarı artar.

<span class="mw-page-title-main">Huzursuz bacak sendromu</span> Hastanın bacaklarını hareket ettirme dürtüsüne neden olan bozukluk

Huzursuz bacak sendromu (HBS), uyku ya da istirahat esnasında bacaklarda hissedilen rahatsızlık, huzursuzluk, hareket ettirme ihtiyacı, uyuşma, karıncalanma bazen de tam olarak tanımlanamayan bir histir.

<span class="mw-page-title-main">Melatonin</span> Melatonin, genellikle geceleri epifiz bezi tarafından salgılanan bir hormondur ve uzun süredir uyku-uyanıklık döngüsünün kontrolü ile ilişkilendirilmektedir.

Melatonin, genellikle geceleri epifiz bezi tarafından salgılanan bir hormondur ve uzun süredir uyku-uyanıklık döngüsünün kontrolü ile ilişkilendirilmektedir. Bir besin takviyesi olarak, genellikle jet lag veya vardiyalı çalışma gibi kısa süreli uykusuzluk tedavisi için kullanılır ve genellikle ağızdan alınır. Bununla birlikte, bu amaçla kullanım için faydalı olup olmadığı kesin olarak kanıtlanmamıştır. 2017'de yapılan bir araştırmada melatonin kullanımıyla uyku başlangıcının altı dakika daha çabuk gerçekleştiğini, ancak toplam uyku süresinde hiçbir değişiklik olmadığı tespit edildi.

<span class="mw-page-title-main">Ruhsal bozukluk</span> rahatsız edici düşünce ya da davranış modeli

Ruhsal bozukluk, akıl hastalığı ya da mental bozukluk, sıkıntı, bilişsel işlevlerin bozulması, atipik davranış ve/veya maladaptif davranış ile tanımlanan akıl sağlığı durumlarından birini ifade eder. Mental bozuklukların tanım, değerlendirme ve sınıflandırmaları farklılık gösterebilir; bununla birlikte, Hastalıkların ve Sağlıkla İlgili Sorunların Uluslararası İstatistiksel Sınıflaması (ICD) ve Mental Bozuklukların Tanısal ve Sayımsal Elkitabında yer alan kriterler konunun uzmanları tarafından yaygın biçimde kabul görmektedir. Bu çerçevede tanı kategorileri duygudurum veya duygulanım bozuklukları, yaygın gelişimsel bozukluklar, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, duygusal ve davranışsal bozukluklar, obsesif kompulsif bozukluk, psikopatik bozukluklar, kaygı bozuklukları, psikotik bozukluklar, sanrısal bozukluk, yeme bozuklukları ve kişilik bozukluklarını içerebilir.

<span class="mw-page-title-main">Benzodiazepin</span> benzen ve diazepin halkalarının çekirdek kimyasal yapısına sahip psikoaktif ilaç sınıfı

Benzodiazepin, temel kimyasal yapısı bir benzen halkası ve bir diazepin halkasının füzyonu olan psikoaktif ilaçlardır. Depresan etkiye sahip olan benzodiazepinler, insomnia, nöbet ve anksiyete bozukluklarının tedavisinde kullanılır. İlk benzodiazepin olan klordiazepoksidin (Librium®), Leo Sternbach tarafından 1955 yılında tesadüfen keşfedilmiş, 1960 yılında da Hoffmann–La Roche ilaç firması tarafından satışa sunulmuştur. 1977'de benzodiazepinler dünya çapında en çok reçete edilen ilaç oldu.

<span class="mw-page-title-main">Katatoni</span> Psikoloji

Katatoni, psikomotor belirtilerle karakterize bir klinik tablo. İlk kez 1874 yılında, Karl Ludwig Kahlbaum tarafından tanımlanmıştır. Psikiyatrik bozukluklar dışında başka çeşitli tıbbi nedenlerle de ortaya çıkabilir.

Bu listede önemli ve sık görülen nörolojik bozukluklar, semptomlar, bulgular ve sendromlar alfabetik olarak sıralanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Obstrüktif uyku apnesi</span> İnsan hastalığı

Obstrüktif uyku apnesi (OUA) en sık görülen uyku apnesi türüdür ve üst solunum yolunun tamamen veya kısmen tıkanıklığına neden olur. Uyku esnasında tekrarlanan sığ veya duraklı nefes ataklarıyla karakterize edilir ve nefes alma çabasına rağmen genellikle kan oksijen doygunluğunda bir azalma ile ilişkilidir. "Apne" adı verilen nefes darlığı atakları, genellikle 20 ila 40 saniye sürer.

Uyku hijyeni, kişinin uyku kalitesini artırmak amacıyla önerilen davranışlar ve çevresel etmenlerin tümüdür. Hafif ve orta düzey insomnia bozukluğu yaşayan insanlara yardım etmek için 1970'li yılların sonunda ortaya çıkmış bir yöntemdir ancak 2014'ten beri araştırmalar, verilen önerilerin etkili olup olmadığı konusunda yeterli kanıt olmadığı ve daha çok çalışma yapılmaya ihtiyaç duyulduğunu göstermektedir. Klinisyenler insomnia ve depresyon gibi uyku problemi belirtisi gösteren bozukluklarda kişinin uyku hijyenini değerlendirir ve bu değerlendirmeye göre kişiye uyku kalitesini artırmak için öneriler vermektedir. Uyku hijyeninin arttırılmasına yönelik uygulamalar şunları içerir: Düzenli bir uyku vakti belirleme, gündüz uykularının vakti ve süresi konusunda dikkatli olma, uyku saatine yakın fiziksel ve zihinsel yorucu faaliyetlerden kaçınma, kaygıyı azaltma, uykudan önceki saatlerde ışığa daha az maruz kalma, uyuyamadığında yataktan kalkma, yatakta yalnızca uyku ve seks için bulunma, yatma vaktine yakın bir zamanda alkol, nikotin, kafein ve diğer uyarıcıları tüketmeme ve uyku için güvenli, rahat ve karanlık bir çevre oluşturmaktır.

Aktigrafi, insan dinlenme / aktivite döngülerini izlemenin invazif olmayan bir yöntemidir. Kaba motor aktivitesini ölçmek için akimetri sensörü olarak da adlandırılan küçük bir aktigraf ünitesi bir hafta veya daha uzun süre giyilir. Ünite genellikle bilekte takılan kol saati benzeri bir pakette bulunur. Aktigraf ünitesinin maruz kaldığı hareketler sürekli olarak kaydedilir ve bazı birimler ışığa maruz kalmayı da ölçer. Veriler daha sonra bir bilgisayara iletilebilir ve çevrimdışı analiz edilebilir; bazı sensör markalarında veriler gerçek zamanlı olarak iletilir ve analiz edilir.

<span class="mw-page-title-main">Ketiapin</span> kimyasal bileşik

Ketiapin veya ticari adıyla Seroquel şizofreni, bipolar bozukluk ve majör depresif bozuklukta kullanılan bir çeşit atipik antipsikotiktir. Bileşenin sedatif etkisi nedeniyle uyku düzenlemede kullanıldığı bilinmektedir ancak yapılan çalışmalar uyku düzenine olumlu etkisinin yan etkilerinden daha ağır bastığı kanıtlamamaktadır. İlaç ağız yoluyla alınmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Uyku bozukluğu</span> uyku düzeninin bozulmasına sebep olan mental bozukluk

Uyku bozuklukları kişinin uykusuyla ilgili bozuklukların genel adıdır. En yaygın uyku bozukluğu insomniadır. Bunun dışında uyku apnesi, narkolepsi, hipersomniya, uyku hastalığı, uyurgezerlik ve gece terörü bozukluğun diğer yaygın çeşitleridir. Polisomnografi ve aktigrafi uyku bozukluğunu incelemede kullanılan yöntemlerdir. Uyku bozuklukları bireyin fiziksel, mental, sosyal ve duygusal yönlerden işlevselliğini olumsuz yönde etkileyebilir.

Gece yeme sendromu, gecikmiş bir sirkadiyen gıda alımı paterni ile karakterize bir yeme bozukluğudur. Aşırı yeme bozukluğu ile bir dereceye kadar komorbidite olmasına rağmen, gece tüketilen yiyecek miktarının nesnel olarak büyük olması gerekmediği veya gıda alımı üzerinde kontrol kaybı olmaması nedeniyle aşırı yemekten farklıdır. İlk olarak 1955 yılında Albert Stunkard tarafından tanımlanmıştır ve şu anda DSM-5'in belirtilen diğer beslenme veya yeme bozukluğu kategorisine dahil edilmiştir. Araştırma tanı kriterleri önerilmiştir ve akşam hiperfajisi ve/veya gece uyanışı ve haftada iki veya daha fazla kez yiyecek alımını içerir. Kişi, parasomnia uyku ile ilişkili yeme bozukluğundan (SRED) ayırt etmek için gece yeme konusunda farkındalığa sahip olmalıdır. İlişkili beş semptomdan üçü mevcut olmalıdır: sabahları iştahsızlık, geceleri yemek yeme dürtüsü, geceleri uykuya dalmak için birinin yemek zorunda kalması, depresif ruh hali ve/veya uyku güçlüğü.

<span class="mw-page-title-main">Hipersomniya</span>

Hipersomniya, aşırı uyku veya gündüzleri aşırı uykulu olma ile kendini gösteren nörolojik bir bozukluktur. Pek çok olası nedeni olabilir. ve gündelik hayatta sorunlara neden olabilir. Ruhsal Bozuklukların Teşhis ve İstatistik El Kitabının (DSM-5) beşinci baskısında, birkaç alt tipi olan hipersomnolans, uyku-uyanıklık bozuklukları altında ele alınmaktadır.

Aşağıdakiler, DSM ve ICD tarafından tanımlanan ruhsal bozuklukların bir listesidir.

<span class="mw-page-title-main">Davranışsal uyku tıbbı</span>

Davranışsal uyku tıbbı (BSM), uyku tıbbı içinde, uykuyu etkileyen psikolojik, fizyolojik, davranışsal, bilişsel, sosyal ve kültürel faktörlere odaklanan, uyku ile ilgili bozuklukların bilimsel araştırmasını ve klinik tedavisini kapsayan bir alandır. BSM'nin klinik uygulaması, öncelikle farmakolojik olmayan tedavileri kullanan kanıta dayalı bir davranışsal sağlık disiplinidir. BSM müdahalelerinde kullanılan birincil teknikler, uyku ile ilgili zorlukları başlatan ve sürdüren davranış, düşünce ve çevresel faktörlerde sistematik değişiklikleri içerir.

Hipoventilasyon yeterince hava alınmadığında solunumda gerekli olan gaz değişimi için gerçekleşir. Artan bir karbondioksit konsantrasyonuna (hiperkapni) ve solunum asidozuna neden olur. Hipoventilasyon solunum durması ile eş anlamlı değildir. Solunumun durması hipoksiye daha sonrasında anoksiye neden olur. Anoksi sonucu dakikalar içerisinde ölüm gerçekleşir. Hipoventilasyon hipoksinin öncüsü olarak da değerlendirilebilir

Parasomniler uykuya dalarken, uyurken, uyku aşamaları arasında veya uykudan uyanma sırasında ortaya çıkan anormal hareketler, davranışlar, duygular, algılar ve rüyaları içeren bir uyku bozuklukları kategorisidir. Parasomniler uyanıklık, NREM uykusu ve REM uykusu arasındaki geçişler ve bunların kombinasyonları sırasında kısmi uyarılmalar olan uyku durumlarıdır.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.