İçeriğe atla

Uyûnîler Emirliği

Kontrol Edilmiş
Uyûnîler Emirliği
Arapçaالدَّوْلَةُ الْعُيُونِيَّة
Uyûnîler Emirliği
1076-1238
Uyûnîler Emirliği haritadaki konumu
BaşkentEl-Ahsa
Yaygın dil(ler)Arapça (Klasik)
Resmî din
İslam
HükûmetMonarşi
• 1076 (ilk)
Abdullah bin Ali
• 1238 (son)
Muhammed bin Mas'ud
Tarihî dönem11.–13. yüzyıllar
• Kuruluşu
1076
• Dağılışı
1238
Öncüller
Ardıllar
Karmatîlik
Usfurids

Uyûnîler Emirliği Abdullah b. Ali el-Uyûnî (öl. 520/1126) tarafından 469/1070 yılında El-Ahsa’da kurulmuş ve 636/1239 yılında Benî Âmir ve Salgurlular tarafından yıkılmıştır.

Emirlik, El-Ahsa, Katif şehirleri ve Evâl Adası’nda hüküm sürmüştür. Günümüzde Evâl, Bahreyn olarak bilinirken El-Ahsa, Katif şehirleri ise Suudi Arabistan sınırları içerisinde ve yarımadanın doğusunda yer almaktadır. Çoğu iç savaşlardan ibaret olan bir siyasî tarihe sahip bu emirlik, Büyük Selçuklu İmparatorluğu ve Abbâsîler ile zaman zaman iletişim hâlinde bulunmuş; bölgedeki ticaret ve hac yollarını onlar adına emniyetli kılmıştır. Bölgenin hükmedilmesi güç tabii şartları Selçukluların ve Abbasîlerin Uyûnî yöneticileriyle ilişkilerinin olumlu olmasını sağlamıştır. Hac ve ticaret yollarını kontrol etmesinin yanında Basra Körfezi ticareti ve sahillerdeki inci dalgıçlığı, emirliğin en önemli gelir kaynaklarındandır.[1]

Kaynakça

  1. ^ Kurnaz, Yasin (2023). "Uyûnîler Emirliği Siyasî Tarihi (469/1070-636/1239)". dergiabant. 11 (2). ss. 268-281. doi:10.33931/dergiabant.1330036. 1 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2024. 

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Denizli</span> Denizli ilinin merkezi olan şehir

Denizli, Türkiye'nin Ege Bölgesindeki aynı adlı ilin merkezi olan bir şehirdir.

<span class="mw-page-title-main">Mekke</span> Suudi Arabistanda bir şehir

Mekke ya da Mekke-i Mükerreme, bugünkü Suudi Arabistan'nın tarihi Hicaz'ında Mekke Bölgesi'nin yönetim merkezi olan şehir.

<span class="mw-page-title-main">Birleşik Arap Emirlikleri</span> Orta Doğuda bir ülke

Birleşik Arap Emirlikleri, kısaca BAE, Orta Doğu'da Arap Yarımadası'nın güneydoğusunda bulunan, Umman ve Suudi Arabistan'la komşu olan ülke. BAE, Abu Dabi, Dubai, Acman, Füceyre, Resü'l-Hayme, Şârika ve Ümmü'l-Kayveyn adlı yedi emirlikten oluşmaktadır. Ülkenin başkenti ve büyük ikinci emirliği olan Abu Dabi, aynı zamanda ülkenin siyasi, endüstriyel ve kültürel merkezi konumundadır.

<span class="mw-page-title-main">Medine</span> Suudi Arabistanda bir şehir

Medine, resmî adıyla Medine-i Münevvere veya eski adıyla Yesrib, bugünkü Suudi Arabistan'ın Hicaz bölgesinde, Mekke'nin kuzeyinde yer alan şehir.

<span class="mw-page-title-main">Abbâsîler</span> 750–1258 yılları arasında hüküm süren Müslüman Arap hanedanlığı ve üçüncü İslam hâlifeliği

Abbâsîler, Emevî Hanedanı'ndan sonra başa gelerek İslam Devleti'nin yönetimini ve halifeliği beş yüzyıldan daha uzun bir süre elinde tutan Müslüman Arap hanedanı.

<span class="mw-page-title-main">Ahlatşahlar Beyliği</span> Türk beyliği

Ahlatşahlar Beyliği, Şah-i Ermen veya Sökmenliler Beyliği, 1100 ve 1207 yılları arasında Ahlat merkez olmak üzere Van, Erciş, Bargiri, Tatvan, Malazgirt, Muş ve Sason civarında hüküm sürmüş birinci dönem Türk Anadolu beyliği.

<span class="mw-page-title-main">Nişabur</span>

Nişabur, İran'ın Razavi Horasan Eyaleti'nde şehir.

<span class="mw-page-title-main">Kapıkırı, Milas</span>

Kapıkırı, Muğla ilinin Milas ilçesine bağlı bir mahalledir.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Bölgesi (Suudi Arabistan)</span>

Doğu Bölgesi veya El Şarkiye, Suudi Arabistan'ın doğusu, Basra Körfezi ve Arap Körfezi boyunca uzanan bölgesidir. Aynı zamanda Suudi Arabistan'ın en büyük bölgesidir. Bölgenin başkenti ve en büyük şehri Dammam'dır.

<span class="mw-page-title-main">Lahsa (eyalet)</span>

Lahsa Eyaleti, 1551-1663 ve 1871-1913 tarihleri arasında Osmanlı Devleti'ne bağlı eyalet. Bugünkü Kuveyt'ten yine bugünkü Katar topraklarına kadarki bölgeyi kapsar. Osmanlı döneminde merkezi Katif kenti olmuştur. Lahsa adı, Bölgenin Arapça adı al-Hasa'dan bozmadır.

Kâim Bi-Emrillah, yirmi altıncı Abbasi halifesi.

<span class="mw-page-title-main">Necid Sultanlığı</span>

Necid Sultanlığı Necid ve Ahsa Emirliği'nin devamıdır, bu emirlik Cebel Şammar Emirliği başkenti Hail şehri ve bölgesini ele geçirip bu emirliği'de son verince emirlik Necid Sultanlığı adını aldı. 1921-1926 yılları arasında Arabistan'da hüküm sürdü. Kurucusu Abdülaziz el-Suud'dur. Başkenti Riyad'dır. Şimdiki Suudi Arabistan'ın temelini oluşturan devletlerden biri bu sultanlıktı. Ülkede monarşi yönetimi uygulanmaktaydı. Beş yıl yaşayan bu devlet, 1925 yılında Hicaz Krallığı'nı da ele geçirip bu krallığa da son verip Hicaz ile birleşerek, Hicaz ve Necid Krallığı adını aldı. Zaman içinde bu krallık da büyüyüp İbn Suud'ca El-Ahsa ve Katif'teki zaten kendisine bağlı dominyonların, Hicaz ve Necid Krallıkları'nın artık tek bir isimde tamamen birleştiğini ilan edilip Suudi Arabistan'ı meydana getirecektir.

<span class="mw-page-title-main">Şârika</span> BAEde bir şehir

Şarika, Birleşik Arap Emirlikleri'nde yer alan Şârika Emirliği'nin en büyük şehri ve yönetim merkezidir. Basra Körfezi'nde Arap Yarımadası'nın doğu kıyısında kuzey yönünden Basra Körfezi'ne bakan bir ek küçük yarımada görünümü içinde uzanır. Şehir, sınırları içerisinde yaklaşık 1,3 milyonluk nüfusuyla (2019) BAE içerisinde, Dubai ve Abu Dabi'den sonra 3. sırada yer alır ve 5,6 milyonu aşkın nüfus sahip Dubai-Şarika-Acman Metropoliten Alanı'nın bir parçasını oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Beyhan Emirliği</span>

Bihan Emirliği, Aden Protektorası (Krallık)'nın ve Güney Arap Federasyonu'nun bir eyaletidir.

<span class="mw-page-title-main">Ateşkes Devletleri</span>

Ateşkes Devletleri Basra Körfezi'nde bulunan, 1971'de sona eren bir grup şeyhliğe verilen isimdir. 1820'den 1971'de Birleşik Arap Emirlikleri'nin kuruluşuna kadar Büyük Britanya himayesiydiler.

<span class="mw-page-title-main">Lahsa Seferi (1550-51)</span>

Lahsa Seferi, 1550-51 yıllarında Basra Körfezi çıkışını tutan Portekiz İmparatorluğu'nu bölgeden atma hedefine yönelik stratejik bir hamle olarak Arap Yarımadası'nın doğu kıyılarının Osmanlı İmparatorluğu tarafından ele geçirilerek doğrudan Türk idaresine alınışı.

<span class="mw-page-title-main">Katif</span>

Katif, Suudi Arabistan'ın Doğu Bölgesi'nde bulunan bir şehirdir. Şehir, Basra Körfezi'nin kıyısında yer almaktadır. Şehrin nüfusu 2010 itibarı ile 524,182'dir.

<span class="mw-page-title-main">Tiflis Emirliği</span>

Tiflis Emirliği 736'dan 1080'e kadar, bugünkü Gürcistan'ın doğu bölgelerini Tiflis şehrinden yöneten emirlik. Araplar tarafından Gürcistan topraklarının istila edilmeleri sırasında kurulan emirlik, 1122'de Kral IV. Davit tarafından, Gürcüler tarafından yeniden ele geçirilene kadar Kafkasya'daki Müslüman yönetiminin önemli bir karakoluydu. O zamandan beri, şehir bugüne kadar Gürcistan'ın başkenti oldu.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Arabistan</span>

Doğu Arabistan, Arabistan'ın doğu kısmını kapsayan bir tarihi bölgedir. Bölge, Basra'nın güneyinden Basra Körfezi kıyısı boyunca uzanıyordu ve Bahreyn, Kuveyt, El-Ahsa, Katif, Birleşik Arap Emirlikleri, Katar, Güney Irak, Ahvaz ve Kuzey Umman bölgelerini içeriyordu. Doğu Arabistan'ın tüm kıyı şeridi on yüzyıl boyunca "Bahreyn" olarak biliniyordu.

<span class="mw-page-title-main">Beni Münkız</span> Suriyeli Arap aile

Beni Münkız, 1081-1157 yılları arasında merkezi Şayzar olmak üzere Suriye'nin bazı şehirlerinde hüküm süren Arap hânedanıdır.