İçeriğe atla

Uvala

Sakarya, Kocaali, Karadere mevkiinde fındık bahçeleri içindeki Uvala.

Karstik bir sahada oluşan dolinler zamanla genişler ve derinleşirler. Bu durumda jeolojik olarak çok kısa bir zaman diliminde dolinler’i ayıran kısımlar ortadan kalkar ve dolin çukurları birbirleriyle birleşir. Bu yolla meydana gelen karstik oluşumlara uvala adı verilir. Bu yapılara halk dilinde kokurdan, koyak, tava gibi isimler de verilmiştir. Türkiye'deki en önemli uvalalardan birkaçı Uludağ'da Dağtepesi'nde bulunmaktadır.

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Akdeniz Bölgesi</span> Türkiyenin Akdeniz kıyısındaki coğrafi bölgesi

Akdeniz Bölgesi, Türkiye'nin yedi coğrafi bölgesinden biridir. Anadolu'nun güneyinde Akdeniz kıyısı boyunca uzanır. Genişliği 120–180 km arasında değişir. Batı ve kuzey batısında Ege Bölgesi, kuzeyinde İç Anadolu Bölgesi, doğusunda Güneydoğu Anadolu Bölgesi, güneyinde ise Akdeniz bulunur. Güneydoğudan Suriye ile komşudur. Türkiye'nin başka bölgelerinde olduğu gibi Akdeniz Bölgesi'nde de bölge sınırları ile yönetim birimleri olan illerin sınırları tümüyle çakışmaz.

Havza, bir nehir ya da göl havzası, nehrin kaynağı ile sonlandığı yer arasında kalan, nehre su veren tüm alanı kapsamaktadır. Akarsuyun ana kolu ve yan kolları ile birlikte sularını topladığı ve drene ettiği bu alana akaçlama havzası da denilir.

<span class="mw-page-title-main">Cennet ve Cehennem Çökükleri</span> Mersinde obruk (mağara şeklinde doğal çökük) ve müze

Cennet ve Cehennem Çökükleri veya Cennet ve Cehennem Obrukları, Silifke ilçe merkezine 25 km mesafede Antik Narlıkuyu Limanının 2 km kuzeybatısında, Korykos'un (Kızkalesi) 5 km batısında yer almaktadır. Yer altı sularının uzun yıllar boyunca kireç tabakasını eriterek içerisindeki suyun boşalması ile altı oyulan tavan yapısının çökmesiyle meydana gelmiş doğal obruk oluşumlardır.

<span class="mw-page-title-main">Göl</span> büyük ve nispeten durgun su kütlesi

Göl, karalar üzerindeki çanakları doldurmuş tatlı veya tuzlu su kütlesidir. Göller, kapalı havzaları dolduran geniş, durgun su kütlesi olarak da tanımlanır. Gölsel ortamlar, oldukça belirgin çökel türü ve çökel yapılarına sahiptirler.

<span class="mw-page-title-main">Göksu</span> Türkiyede akarsu

Göksu Antalya, Konya, Karaman ve Mersin illerinden akan ve Mersin ili Silifke ilçesi güneyinde Akdeniz'e dökülen bir nehirdir. Göksu Nehri'nin uzunluğu 260 km, havza alanı 10.000 km²'dir. Aşağı yukarı aynı uzunlukta iki kolu vardır: Kuzey kolu Gökçay, güney kolu ise Gökdere'dir, ikisinin kaynağı da Toros Dağları'ndaki Geyik Dağları'ndan çıkar. Geyik Dağları Antalya-Gündoğmuş ve Konya-Hadim arasındadır ve Alanya'nın 50 km kuzeyinde bulunur. Bu iki kol Karaman-Ermenek'i geçtikten sonra Mut'un güneyinde birleşerek Göksu adını alır ve daha sonra Silifke güneyinde Paradeniz adıyla bilinen deltada Akdeniz'e dökülür.

<span class="mw-page-title-main">Tahtalı Dağları</span> Türkiye de sıradağlar

Tahtalı Dağları Orta Toroslar'da bulanan bir sıradağdır. Büyük çoğunluğu Kayseri, Adana ve Sivas illerinde yer alır, kuzey kısmının ufak bir bölümü de Sivas ilinde bulunur. Seyhan Nehri'nin Zamantı ve Göksu kolları arasında uzanan dağların tümüne denir. Kuzeydoğu-güneybatı doğrultusunda uzanan bu dağların üzerinde, Koç Dağı, Soğanlı Dağı, Beydağı, Alaylı Dağı, Bakır Dağı gibi doruklar sıralanır.

<span class="mw-page-title-main">Dolin</span>

Dolin karstlaşma sonucu oluşmuş, boyutları bölgenin karstik özelliklerine bağlı olarak değişen, kapalı veya yarı açık çukurluklar. Kalkerli arazilerde erime ve çökme sonucu oluşan tava şeklindeki çukurluklardır.

Düden, obruk, dolin, uvala ve polye gibi yüzeyden kapalı havza ya da çukurlukların tabanında veya kenarında bulunan ve buralara gelen suları yer altına boşaltan karstik şekillerdir. Konya'nın Ereğli ilçesindeki Akgöl Düdeni Türkiye'deki güzel örneklerdendir. Batı Toroslar ve İç Anadolu'da görülür. Karstik ovaların düdenleri tıkanırsa ovayı su basar. Kovada Gölü'nün sularını da düdenler boşaltır.

<span class="mw-page-title-main">Kaynak (coğrafya)</span> su kaynağı

Kaynak veya pınar, mağara ve yeraltı dehlizlerinde biriken suların hidrostatik basınç altında yüzeye çıktıkları alanlardır. Farklı bölgelerde göze, bulak, eşme veya memba olarak da bilinir. Topoğrafya yüzeyinin, yeraltı su yatağını kestiği nokta veya çizgi boyunca oluşur.

<span class="mw-page-title-main">Eğirdir Gölü</span> Türkiyede bir göl

Eğirdir Gölü, Isparta ili sınırlarında yer alan, tektonik ve karstik etkilerle oluşmuş, bir tatlı su gölüdür.

<span class="mw-page-title-main">Hafik Gölü</span>

Hafik Gölü, Büyük Göl ya da Koçhisar Gölü, İç Anadolu Bölgesi'nde Sivas'a bağlı Hafik ilçesinin kuzeyinde bulunan küçük karstik göl. 1100 m uzunluğunda, 1000 m genişliğinde, rakımı 1295 m, alanı yaklaşık 80 ha, derinliği 2–6 m kadardır.

Karstik göller, kalker, jips, kaya tuzu gibi eriyebilen kayaçların bulunduğu yerlerde oluşan göllerdir. Bu göllerin suyu genellikle acıdır. Alp-Himalaya kuşağının geçtiği ve Karstik arazinin yaygın olduğu yerlerde görülür.

Jama Pekel olarak bilinir. Pekel Mağarası Slovenya'daki Šempeter v Savinjski dolini yakınındaki karstik bir mağaradır. Pekel slovencede cehennem anlamına gelir. Girişin yakınındaki kaya şeytanın görüntüsüne benzer.

<span class="mw-page-title-main">Dalmaçya kıyı tipi</span>

Dalmaçya, karstik yüksek yaylaların Adriya Denizi üzerine inen bir kenarı ile kıyıya paralel reliyef dizileri arasına giren denizin meydana getirdiği girintili çıkıntılı, adalı, yarımadalı bir bölgedir. Adriyatik denizine açılan kıyılar Dalmaçya olarak adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Dış kuvvetler</span>

Dış kuvvetler; akarsular, rüzgârlar, yer altı suları, buzullar, dalgalar ve akıntılar gibi çeşitli etmenlerin Dünya'yı şekillendirmesidir. Bu etmenler atmosfer kökenli olup enerjilerini güneşten alırlar. Dış kuvvetler, iç kuvvetlerin etkisiyle oluşan yüksek yerleri aşındırarak deniz seviyesine indirmeye çalışır. Dünyanın şekillenmesinde iç ve dış kuvvetler değişim halindedir, bu değişim uzun bir zaman aralığını kapsadığından insanlar tarafından gözlenme şansı yoktur.

<span class="mw-page-title-main">Jaskinia Raj</span>

Jaskinia Raj, Polonya'daki Świętokrzyskie Voyvodalığı içindeki Kielce'nin güneyinde, Malik Tepesi içinde yer alan yatay bir karstik kireç taşı mağarasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Alacadağ</span>

Alacadağ, Teke Yarımadası'nda, Antalya ili topraklarında bulunan kırık yapılı dağ. Demre–Finike ile sınırında, GB–KD uzanımlı, 2328 m yüksekliğindedir. Bey Dağları'nın denize doğru uzanan parçası gibidir fakat Akçay ile bu dağlardan ayrılır. Kuzey-güney uzunluğu 30 km, doğu-batı genişliği 20 km'dir.

Masiro Kanyonu, Siirt ili, Pervari ilçesi sınırlarında yer alan bir kanyondur. Dicle nehri havzasındaki Botan Çayı'nın kolu Sinebel Deresi tarafından oluşturulmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Lubang Jeriji Saléh</span> Çok geçmiş zamanlardan bu günümüze gelmişdir

Lubang Jeriji Saleh, Endonezya'nın Borneo Adası'ndaki Doğu Kalimantan eyaletindeki Doğu Kutai'deki Bengalon bölgesinin uzak ormanlarında bulunan Sangkulirang-Mangkalihat Karstik Bölgesi'nde yer alan bir kireçtaşı mağara kompleksidir. 2018 tarihli bir yayında, bir araştırma ekibi, mağara resimleri arasında, 40.000 yaşında, dünyanın o zamanlar bilinen en eski figüratif sanat eserini bulduğunu duyurdu. Bununla birlikte, aynı ekip Sulawesi'nin Maros-Pangkep Karstik Bölgesi'nde, Leang Bulu 'Sipong 4 mağarasında, Lubang Jeriji Saleh'teki figüratif sanattan daha yaşlı, yaklaşık 44.000 yaşında ayrıntılı bir therianthrope kaya sanatı paneli buldu ve tarihlendirdi.

<span class="mw-page-title-main">Peștera cu Oase</span>

Peştera cu Oase, Romanya'nın güneybatısındaki Caraș-Severin ilindeki Anina şehri yakınlarında bulunan ve 37.000 ila 42.000 yıl önce yaşadıkları kabul edilen en eski Avrupa erken modern insanlarından (EEMH) bazılarının yaşadığı 12 karstik galeri ve odadan oluşan bir mağara sistemdir.