İçeriğe atla

Utus Muharebesi

Utus Muharebesi
Tarih447
Bölge
Vit Nehri, Bulgaristan
Sonuç Kesin Hun zaferi
Taraflar
Hun İmparatorluğuDoğu Roma İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Attila Arnegisclus  (ölü)
Güçler
bilinmiyor 3 sahra ordusu (yaklaşık 80.000-100.000)
Kayıplar
Ağır Ağır


Utus Muharebesi veya Utus Savaşı, Doğu Roma İmparatorluğu ile Attila liderliğindeki Hunlar arasında Bulgaristan'ın Vit Nehri (Bulgarca: Вит; Latince: Utus) kıyılarında cereyan eden savaştır. Doğu Roma ile Hunlar arasında bilinen kanlı meydan savaşlarının sonuncusudur. Attila'nın Utus savaşı seferberliği ve sonrasında gelişen olaylarla ilgili bilgiler yetersiz olmakla birlikte Roma kaynaklarında konuyla alakalı bazı pasajlar mevcuttur.[1]

Arka plan

443'te Doğu Roma İmparatorluğu, Hunlara ödemekle yükümlü olduğu vergileri reddetti ve Hun orduları Doğu İmparatorluğu'na bağlı Balkan topraklarına saldırılar gerçekleştirdi. Cereyan eden savaşların sonunda istediklerini alan Hunlar, tekrar kendi topraklarına döndüler. 445'te Roma'nın Hun tutuklularının iadesi talebini reddetmesiyle yeniden bir savaş atmosferi oluştu. Kardeşi Bleda'nın ölümüyle birlikte Hun İmparatorluğu’nun mutlak hâkimi olan Atilla, Hun ordularının başına geçti ve 447'de Romalılara karşı İkinci Balkan Seferi'ni başlattı.[2]

Savaş

Roma kuvvetleri, Arnegisclus komutasında Marcianopolis'ten batıya doğru hareket etti ve imparatorluğun Utus şehrinde Hun ordusuyla karşı karşıya geldi. Tam güçte olan Doğu Roma saha ordusu, Hunlarla savaştı ve sistemli bir şekilde yok edildi. Hunlar, Arnegisclus komutasındaki Roma ordusunu Utus Nehri yakınlarında imha ettikten ve operasyon üsleri Marcianople'yi yağmaladıktan sonra, Doğu İmparatorluğu'nun hemen erişilebilir son saha ordusunu (muhtemelen Aspar ve Areobindus'un komutası altında, Arnegisclus Utus'taki savaşta öldüğünde) Çanakkale Boğazı'nda (Gelibolu'da) tuzağa düşürdü ve yok etti. Theophanes, üç generalin de kötü bir şekilde yenildiğini ve Attila'nın hem Karadeniz'e hem de Gelibolu'ya ilerlediğini ve Doğu imparatoru Theodosius'un şartlar için yalvardığını bildiriyor.[3]

Kaynakça

  1. ^ Williams, Stephen; Friell Gerard. Theodosius: The Empire at Bay (Roman Imperial Biographies)
  2. ^ Age of Atilla. 4 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2021. 
  3. ^ Hyun Jin Kim, The Huns, Rome and Birth of Europe, sayfa 71.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Attila</span> Hun Türkü hükümdar

Attila, Hun topluluklarının hükümdarı olduğu 434 tarihinden, 453'teki ölümüne kadar Hun İmparatorluğu hükümdarıdır. Hükümdarlığı sırasında İmparatorluğunu dönemin Avrupasının büyük bölümünü kaplayacak şekilde genişletti. Öldüğü zaman idaresi altındaki topraklar batıda Cermanya, doğuda Ural Nehri, kuzeyde Baltık Denizi ve güneyde Karadeniz'e kadar uzanıyordu. Attila, imparatorluğun başında olduğu zaman diliminde Hunların yanı sıra, birçok Cermen ve İranlı kabileye, Ostrogotlara, Bulgarlara ve Alanlara da önderlik etti.

<span class="mw-page-title-main">Batı Roma İmparatorluğu</span> Roma İmparatorluğunun bağımsız yönetilmiş batı yarısı

Batı Roma İmparatorluğu, Roma İmparatorluğu'nun 395 yılında İmparator I. Theodosius tarafından ikiye bölünmesiyle ortaya çıkan bir devlettir. Diğer yarısı ise Doğu Roma İmparatorluğu olan devlet, MS 3. ile 5. yüzyıllar arasında var olmuştur. Batı Roma İmparatorluğu, ayrı bir bağımsız İmparatorluk mahkemesi tarafından yönetildikleri herhangi bir zamanda Roma İmparatorluğu'nun batı eyaletlerinden oluşuyordu. Batı Roma İmparatorluğu ve Doğu Roma İmparatorluğu terimleri modern zamanlarda fiilen bağımsız olan siyasi varlıkları tanımlamak için icat edildi; Çağdaş Romalılar İmparatorluğun iki ayrı imparatorluğa bölündüğünü düşünmediler, ancak onu iki ayrı imparatorluk mahkemesi tarafından yönetilen tek bir yönetim olarak idari bir çare olarak gördüler.

<span class="mw-page-title-main">Balamir</span>

Balamber Han, Avrupa Hunlarının ilk kabile reisiydi. Bizanslı tarihçi Jordanes tarafından, Getica eserinde de Balamir'den aynı şekilde söz edilir. Jordanes, Balamir'i "Hunların kralı" olarak adlandırmıştır ve 370 yılında; 370'li yıllarda ve yaklaşık olarak 376 yılında Ostrogotlara karşı aldığı ezici galibiyetleri aktarmıştır.

Oktar veya Ouptaros bir Hun hükümdarıydı ve imparatorluğu kardeşi Rua ile birlikte yönetmişti. Bu ikili yönetim biçiminde muhtemelen Rua Doğu Hun topraklarını yöntirken Oktar, batı topraklarını yönetiyordu. Rua, Muncuk ve Aybars ile kardeştir

<span class="mw-page-title-main">Hun İmparatorluğu</span> Orta Çağda kurulmuş, çeşitli etnik gruplardan oluşmuş bir konfederasyon

Batı Hun İmparatorluğu ya da Avrupa Hun İmparatorluğu, 376 yılında başlayan çeşitli akınlarla Avrupa'daki Hun etkisinin artmasının kuruluşuna zemin hazırladığı, 434 ile 469 yılları arasında hüküm süren Hun kavimlerinin birleşmesi ile oluşmuş bir bozkır konfederasyonu.

Anotolyos Antlaşması veya Anatolius Antlaşması, Hun İmparatorluğu ile Doğu Roma İmparatorluğu (Bizans) arasında 447 yılında imzalanan antlaşmadır. Attila, Balkanlar'da güvenliğin sağlanması gerektiğine inanmış ve Balkanlar üzerine peş peşe seferler düzenlemiştir. Bu seferler ile birlikte Attila ve Hunlar, Trakya'ya girip başkent İstanbul'u kuşatmak üzere Büyükçekmece önlerine kadar gelmiştir. Gelibolu Yarımadası'nda yapılan bir çarpışmanın ardından Doğu Roma mağlup olmuş ve imparator II. Theodosius barış istemiştir. Bunun üzerine Romalı elçi Anatolius görüşmelerde bulunmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Ostrogotlar</span>

Ostrogotlar (Ostrogoth), Roma İmparatorluğu'nun son dönemlerinde ortaya çıkmış bir Cermen kabilesiydi. Ostrogotlar, Gotların doğu koluydu. Gotların batı koluna ise Vizigotlar deniyordu.

<i>Age of Empires II: The Conquerors</i> 2000 video oyunu

Age of Empires II: The Conquerors Age of Empires II: The Age of Kings'in genişleme paketi ve Age of Empires Serisi'nin dördüncüsü olan gerçek zamanlı strateji oyunu.

<span class="mw-page-title-main">Priskos</span>

Priskos ya da Latince yazım şekliyle Priscus, MS 5. yüzyılda yaşamış Romalı diplomat, Bizanslı tarihçi ve retorik ustasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Uldız</span>

Uldız veya Uldin, Hun İmparatorluğunun Balamir'in yerine geçen hükümdarı.

<span class="mw-page-title-main">Valens</span> 364-378 yılları arasında Doğu Roma imparatoru

Flavius Iulius Valens (Latince: Imperator Caesar Flavivs Ivlivs Valens Avgvstvs) 364-378 yılları arasında Doğu Roma imparatoru. İmparatorluğun doğusu kendisine abisi I. Valentinianus tarafından verilmişti. Zaman zaman Son Gerçek Romalı olarak da anılan Valens Roma İmparatorluğu'nun çöküşünü başlatan Hadrianapolis Muharebesi'nde yenilmiş ve öldürülmüştür.

<span class="mw-page-title-main">III. Valentinianus</span>

Flavius Placidius Valentinianus veya kısaca III. Valentinianus, 425-455 yılları arasında Batı Roma imparatoru idi. Batı Roma'nın son imparatorlarındandır.

<span class="mw-page-title-main">Joannes</span>

Joannes ya da Ioannes, 423-425 yılları arasında Batı Roma İmparatoru III. Valentinianus'a karşı imparatorluğunu ilan etmiş olan Roma Gaspçısı.

<span class="mw-page-title-main">İtalya (eyalet)</span> Antik Roma döneminde İtalya yarımadasının ismix

İtalya (Italia), Roma Cumhuriyeti ve ardından gelen Roma İmparatorluğu döneminde İtalya yarımadasına verilen isim.

<span class="mw-page-title-main">Marcianus</span>

Marcianus veya Markiyan, 450-457 arasında Doğu Roma İmparatoru (Bizans). İmparator I. Theodosius'la başlayan hanedanın son hükümdarıdır. Marcianus'un imparatorluk döneminde Doğu Roma İmparatorluğu Marcianus'un ülkesini dış tehditlerden koruması ve malî ve ekonomik reformlar uygulaması nedeniyle bir altın çağı olarak değerlendirmektedir. Buna karşılık Marcianus'un Doğu'yu yalıtma politikası ile, Batı Roma İmparatorluğu'nu barbar hücumlarına karşı desteksiz bırakmıştır. Attila'nin Galya ve İtalya seferi ve Vandallar tarafından 455 yılında Roma'nın talan edilmesi Marcianus saltanat döneminde gerçekleşmiştir ve onun döneminde Batı Roma İmparatorluğu'nun yıkılmasına yol açan kargaşayla çarpıcı bir karşıtlık oluşturmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Katalon Muharebesi</span> Hunlar ile Batı Roma İmparatorluğu arasında yaşanmış bir muharebe

Katalon Muharebesi ya da Catalaunum Muharebesi, 20 Haziran 451'de Romalı general Flavius Aetius ile Vizigotlar'ın kralı I. Theodoric'in liderliğindeki koalisyon ordusu ve Attila tarafından komuta edilen Hun ordusu ve vasalları arasında gerçekleşen mücadeledir. Koalisyon ordusunun çoğunluğunu Cermen foederati oluşturmuş olmasına karşın, Katalon Muharebesi Batı Roma İmparatorluğu'nun son büyük askeri operasyonlarından biriydi. Savaşın stratejik sonucunun ne olduğu günümüzde de hala tartışılmaktadır. Romalılar, Hunların Galya'da hakimiyet kurma girişimini durdurdu. Bununla birlikte Hunlar, Galya'nın büyük bölümünü başarılı bir şekilde yağmaladı ve Romalılarla Vizigotların ordularına oldukça ciddi zararlar verdiler. Attila muharebenin ardından iki yıl içerisinde öldü ve Hun İmparatorluğu, 454'teki Nedao Muharebesi'nin kaybedilmesi ile beraber dağıldı.

<span class="mw-page-title-main">Doğu Trakya</span> Türkiyenin coğrafi olarak Güneydoğu Avrupanın bir parçası olan bölümü

Doğu Trakya veya yaygın olarak sadece Trakya, Trakya bölgesinin Türkiye sınırları içinde kalan kısmıdır. Türkiye'nin Avrupa'daki topraklarının tamamını oluşturur. Batısında Meriç nehri ve Yunanistan'a bağlı Batı Trakya, kuzeyinde Bulgaristan'da kalan Kuzey Trakya ve Karadeniz, doğu ve güneyde ise sırasıyla İstanbul Boğazı, Marmara Denizi, Çanakkale Boğazı ve Saros Körfezi ile çevrilidir. İstanbul kentinin tarihsel merkezi ve Edirne gibi önemli eski kentler bu bölgededir. Aynı zamanda Türkiye'nin Avrupa ile olan kara yolu ve demiryolu bağlantıları Doğu Trakya'dadır.

<span class="mw-page-title-main">Mauricius</span> Bizans imparatoru

Mauricius veya Mavrikyüs, 582 – 602 döneminde Doğu Roma/Bizans İmparatorluğu imparatorudur. Bizans imparatorluğunun başlangıç döneminde çok önemli bir hükümdardır. Bir general olarak kayın-babası II. Tiberius ölünce imparator olmuştur. Saltanatının neredeyse tümünde imparatorluğun ya doğu sınırlarında ya da batı Balkanlar sınırlarında neredeyse devamlı savaşlar meydana gelmiştir.

Hadrianapolis Muharebesi, Doğu Roma İmparatorluğu da Germen kabilelerle sorunlar yaşıyordu. Bir doğu Germen kabilesi olan Teuringi, Hun istilasından kaçmak için topraklarını terk etmişti. Liderleri Alavivus ve Fritigern ile Doğu Roma'ya sığınmışlardı. Valens onları müttefik olarak 376 yılında Tuna'nın güneyine yerleşmelerine izin vermişti. Ancak eyalet kumandanlarıyla sorunlar yaşayan kabile, Romalılara karşı ayaklandı.