İçeriğe atla

Utika Muharebesi

Utika Muharebesi
Paralı Askerler Savaşı
TarihMÖ 238
Bölge
Utika, Tunus
Sonuç Kartaca zaferi
Taraflar
Kartaca Paralı askerler
Libya bölgesi yerel halk
Komutanlar ve liderler
Hanno
Hamilcar Barca
Bilinmiyor
Güçler
Hanno
Bilinmiyor

Hamilcar
10.000 Kartacalı ve paralı asker
yaklaşık 20.000
Tunus'taki Utica arkeolojik sit alanı

Utika Muharebesi (MÖ 238) Pön savaşları döneminde Birinci Pön Savaşının ardından Kartaca ile Kartaca saflarında Roma’ya karşı savaşmış paralı askerler arasında çıkan Paralı Askerler Savaşındaki ilk muharebedir. Paralı askerlerin Kartaca’ya karşı ayaklanmasını fırsat bilen Libya halkları da ayaklanmacılar saflarında savaşa dahil olmuştur.

Öncesi

Birinci Pön Savaşının ardından Roma ile yapılan barış antlaşması Kartaca’yı ekonomik ve askeri anlamda oldukça zor bir duruma sokmuştu. Roma’ya olan savaş borçlarını ödedikten sonra Kartaca’nın savaşta kullandığı paralı askerlerin maaşlarını ödeyecek parası kalmıyordu. Uzunca bir süre oyalandıktan sonra durumun farkına varan paralı askerler bekletildikleri Sicca Veneria kentinde Kartacalı komutan Hanno’dan artık kesin bir cevap istediklerini belirtirler. Hanno’nun red cevabı üzerine silahlarıyla ilerleyen paralı askerler Tunis kentini ele geçirip isteklerini artırarak yinelerler. Kartaca uzlaşmak durumunda kalır. Olaylar tam çözümlenmek üzereyken öne çıkan paralı askerlerden Spendius ve Mathos anlaşmaya karşı çıkarak ayaklanmanın devam etmesi çağrısında bulunur. Kartaca’nın uzlaşmış görüneceğini ve sonrasında orduyu bölerek ortadan kaldıracağını öne sürerler. Kartacalı elçileri rehin alan isyancılar Libya bölgesindeki yerel halka da Kartaca egemenliğine karşı ayaklanma çağrısı yapınca isyan artık bir iç savaş halini alır. Libya bölgesinde ayaklanma çağrısına katılmayan iki Kartaca kenti kalır. Bunlar Utika ve Hippacritae olur. Ayaklanmacılar bu iki şehri derhal muhasara altına alır. Kartaca ise Hanno komutasındaki bir orduyu şehri kurtarmak için bölgeye gönderir.[1]

Muharebe

Hanno’nun ordusu Utika kentinin etrafındaki muhasarayı kırsa da şehri savunacak bir mevzi kurmayı başaramadı. Paralı askerler şehre yeniden saldırdığında Kartaca ordusu büyük kayıplar verecektir. Şehrin yardımına bu sefer Kartacalı komutan Hamilcar Barca yetişecek ve paralı askerleri yenerek zafer kazanacaktır.

Sonuçları

Savaşın ilk muharebesinin özellikle Kartaca iç siyasetine etkisi büyük olmuştur. Hanno’nun komutasındaki ordunun başarısız olması ve ardından Hamilcar Barca’nın kurtarıcı olarak gelerek zafer kazanması Barca ailesinin Kartaca arenasındaki yükselişini simgeleyen olaylardandır. Barca ailesinin şüphesiz en önemli üyesi ise ileride İkinci Pön Savaşı sırasında Kartaca ordularına komuta edecek olan ünlü Hannibal Barca olacaktır.

Kaynakça

  1. ^ [1]Polybius'un eserinden 7 Haziran 2020 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (İngilizce) 28 Mart 2011 tarihinde erişilmiştir

Ayrıca bakınız

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Pön Savaşları</span> Kartaca Savaşları

Pön Savaşları, Kartaca Savaşları olarak da bilinir. Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında, MÖ 264-146 yılları arasında, Akdeniz deniz ticaretini ele geçirmek ve elde tutmak için yapılan ve üç evre olarak gerçekleşen savaşlardır. Döneminin bilinen en geniş çaplı savaşlarıdır. Pön sözcüğü, Latince'deki Punicus sözcüğünden türetilmiş bir sözcük olup "Kartacalı" anlamına gelmektedir ve Kartacalıların Fenike kökenini belirten bir sözcüktür.

<span class="mw-page-title-main">Hannibal</span> Kartacalı general

Hannibal veya Annibal MÖ 247 – MÖ 183/181 yılları arasında yaşamış Sami ırkından gelen Kartacalı politikacı ve general. Tüm zamanların en büyük askeri dehalarından biri olarak kabul edilen Hannibal, Scipio ve Philopoemen ile birlikte çağının üç büyük generalinden biriydi. Scipio onu şimdiye kadar yaşamış en büyük generallerden biri olarak kabul eder, Epirli Pyrrhus'u ikinci sıraya yerleştirir, kendisini de üçüncü olarak kabul eder. Aynı sıralama Hannibal'a sorulduğunda o, Büyük İskender'in en büyük general olduğunu söyler. İkinci olarak Pyrrhus'u gösterir, kendisini de üçüncü sıraya koyar. Askeri tarihçi Theodore Ayrault Dodge Hannibal'ı "Stratejinin Babası" olarak nitelendirir ve en büyük düşmanı olan Roma'nın bile onu yine kendi taktikleriyle alt ettiğini belirtir.

<span class="mw-page-title-main">Zama Muharebesi</span> zama muharebesi

Zama Muharebesi, MÖ 19 Ekim 202 tarihinde II. Pön Savaşının belirleyici muharebesidir.

Mago Barca, Kartacalı Hamilcar Barca’nın üçüncü oğlu, Barca ailesinin üyesi, 2.Pön Savaşlarında önemli rol oynayan; Hispania, Galya ve İtalya’daki Roma ordularına karşı savaşan Kartaca ordu komutanı.

Hamilcar Barca Kartacalı komutan ve devlet adamı, Barca ailesinin başı, Hannibal, Hasdrubal ve Mago’nun babasıdır. Damadı Hasdrubal (Adil) Kartaca ordu komutanıdır. Hamilcar ismi Fenike dilinde “kardeşim” anlamına gelir ve Kartacalılar arasında yaygındır. Barca ise Fenike dilinde “yıldırım” anlamına gelen “barak” kelimesinden türemiştir.

<span class="mw-page-title-main">Hasdrubal Barca</span>

Hasdrubal Barca, Hamilcar Barca'nın ikinci oğlu ve II. Pön Savaşında Kartaca komutanlarından biridir. Hannibal ve Mago Barca'nın kardeşi.

<span class="mw-page-title-main">Messana Muharebesi</span>

Messana Muharebesi, Roma Cumhuriyeti ile Kartaca arasındaki ilk askeri muharebedir. Yüzyılı aşkın bir zaman sürecek olan Pön Savaşları'nın başlangıcıdır. Bu dönemde İtalya'nın güneyinde hakimiyetini kuran Roma, giderek Sicilya'da güç kazanmaya başlar. Ancak adada Roma yalnız değildir; batı sahillerinde Kartaca, güneydoğuda ise Siraküza kentinde II. Heiro egemendir. Ayrıca Siraküzalı Agatokles döneminde adaya getirilmiş olan paralı askerler olan Mamertinler de kuzeydoğudaki Messana kenti çevresinde hakimdirler. Agatokles'in ölümü üzerine şehirde denetimi ele geçirmişlerdir.

Agrigentum Muharebesi, Roma Cumhuriyeti ile Kartaca arasında yapılan Birinci Pön Savaşının ilk meydan savaşıdır. Muharebe MÖ 262 yılında başlayan uzun bir muhasaranın ardından Sicilya'da yaşanmış ve Roma'nın adada artan hakimiyetinin başlangıcı olmuştur.

Panormus Muharebesi, MÖ 251 yılında Roma Cumhuriyeti ile Kartaca arasında gerçekleşen Birinci Pön Savaşı'nın bir muharebesidir. Roma kuvvetlerine Lucius Caecilius Metelius, Kartaca kuvvetlerine ise Hasdrubal komuta etmiştir. Muharebe sonucu ortaya çıkan Roma zaferi, Sicilya'daki Panormus'un savaşın sonuna kadar Roma Cumhuriyeti hakimiyeti altında kalmasını sağlamıştır. Panormus Muharebesi, Birinci Pön Savaşı'nın en büyük kara muharebesidir.

Ecnomus Burnu Deniz Muharebesi, Birinci Pön Savaşı'nda Sicilya'daki Ecnomus Burnu açıklarında Kartaca Donanması ile Roma Cumhuriyeti Donanması arasında, MÖ 256 yılında gerçekleşen bir deniz muharebesidir. Muharebe esasen Roma Cumhuriyeti'nin, Kuzey Afrika topraklarında, doğrudan Kartaca üzerine bir harekât başlatmaya karar verilmesinin bir sonucu olmuştur. Muharebenin sonucunda Kartaca Donanması, gemilerinin yaklaşık yarısını kaybederek yenilgiye uğramıştır. Bu zaferin ardından Roma Donanması Kuzey Afrika kıyılarına doğru hareketine devam etmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Aegates Adaları Deniz Muharebesi</span>

Aegates Adaları Deniz Muharebesi ya da Aegusa Adaları Deniz Muharebesi MÖ 10 Mart 241 tarihinde Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında gerçekleşen bir deniz muharebesidir. Muharebe, Sicilya'nın doğu açıklarındaki Aegadian Adaları civarında gerçekleşmiş olup Birinci Pön Savaşı'nın son muharebesidir. Kesin sonuçlu bir muharebe olması yanında Birinci Pön Savaşı'nın sonunu da belirlemiş, savaşın Roma tarafından kazanılmasında tayin edici muharebe olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Paralı Askerler Savaşı</span>

Paralı Askerler Savaşı, Pön Savaşları sırasında Kartaca tarafından tutulmuş olan paralı askerlerin Kartaca'ya karşı günümüzdeki Libya bölgesindeki yerli halkla beraber giriştikleri ayaklanmaların genel adıdır.

<span class="mw-page-title-main">Birinci Pön Savaşı</span> I. Pön Savaşı

Birinci Pön Savaşı, Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında MÖ 264 - 241 yılları arasında gerçekleşmiş olan muharebelerdir. Bu muharebeler, iki devlet arasında yaşanan üç büyük savaştan ilkidir. Bu iki güç 23 yıl boyunca Batı Akdeniz hakimiyeti, öncelikle Sicilya Adası'nın ve civar suların kontrolü için mücadele etti. Kendi esas hakimiyet alanları olan İtalya Yarımadası ve Kuzey Afrika'dan daha küçük ölçekteki bu bölge için mücadele, Akdeniz ticareti açısından stratejik önemdeydi. Savaş başladığında, bugünkü Tunus sınırlarında yer alan Kartaca, Batı Akdeniz'de hakim güç durumundaydı. Ancak savaşın sonunda zafer Roma Cumhuriyeti'nin oldu ve Kartaca'ya son derece ağır antlaşma şartları ile büyük bir mali savaş tazminatını kabul ettirdi.

Bagradas Nehri Muharebesi Kartaca ile Birinci Pön Savaşı sırasında Roma’ya karşı Kartaca Ordusunda savaşmış paralı askerler arasında yaşanan Paralı Askerler Savaşında önemli bir muharebedir. Kartacalı komutan Hamilcar Barca sayıca üstün olan düşman karşısında üstün bir strateji belirlemiş ve Kartaca için önemli bir zafer kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Pön Savaşı</span> M.Ö 218 ile 201 yılları arasında Roma ile Kartaca arasında gerçekleşen ikinci savaş

İkinci Pön Savaşı ya da diğer adlarıyla Hanibal Savaşı, Kartaca Savaşı MÖ 218 - MÖ 201 yılları arasında Roma ve Kartaca devletleri arasında batı ve Doğu Akdenizde meydana gelmiş büyük savaştır. Numidyalı ve Berberi kabilelerinin ve diğer Avrupa uluslarınında katılımıyla geniş çapta bölgeyi etkilemiştir. Pön Romalılar'ın Kartacalılara verdiği isimdir.

<span class="mw-page-title-main">Testere Muharebesi</span>

Testere Muharebesi Kartaca birlikleri ile Kartaca yönetimine karşı isyan eden paralı askerler ve Libya bölgesi halkları arasında yaşanan Paralı Askerler Savaşı kapsamında yaşanan ve bir muharebeden çok bir kuşatma sürecini anlatan çatışma. Roma Cumhuriyeti ile yapılan Birinci Pön Savaşı'ndan yenik çıkan Kartaca, paralarını alamadıkları için ayaklanan paralı askerleri bu kuşatma sonucunda büyük ölçüde ortadan kaldırmıştır. Muharebenin adı kuşatmanın yaşandığı bölgedeki dağların yerleşiminden gelir.

Tunus Kuşatması Kartaca Ordusu ile paralı askerler arasındaki Paralı Askerler Savaşı'nın son çatışmasıdır. Birinci Pön Savaşı'nda Roma Cumhuriyeti'ne karşı Kartaca saflarında savaşmış ancak savaşın sonunda alacaklarını alamamış paralı askerler Kartaca'ya karşı ayaklanmış ve büyük bir iç savaşa sebep olmuşlardır.

<span class="mw-page-title-main">Kartaca Kuşatması (y. 149-146 MÖ)</span>

Kartaca Muharebesi Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasında savaşılan Pön Savaşlarının üçüncüsünün tek ve son silahlı çatışmasıdır. MÖ 149 yılında bir kuşatma harekâtı şeklinde başlamış ve 146 yılında Kartaca şehri ve devletinin yıkılması ve bir daha ayağa kalkamayacak şekilde tamamen ortadan kaldırılmasıyla sonuçlanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Antik Kartaca</span> Fenikeli şehir devleti ve imparatorluğu

Kartaca İmparatorluğu veya daha bilinen şekilde Kartaca,, MÖ 814 yılında Tunus yarımadasında kurulmuş olan bir Fenike kolonisi ve şehir devletidir. Bu şehir devletinin siyasî etki alanı MÖ 7. yüzyıldan MÖ 3. yüzyıl kadarki dönemde Kuzey Afrika sahillerinin büyük bir kısmı ile İber yarımadasının sahillerinin büyük bir kısmını ve batı Akdeniz adalarını ihtiva etmekte idi.

Lilybaeum Kuşatması, Birinci Pön Savaşı'nde Kartaca ile Roma Cumhuriyeti arasındaki MÖ 249'de yapılan bir kuşatma muharebesidir. Bu muharebede Roma Cumhuriyeti'nin o yılki iki konsülü, "Publius Claudius Pulcher" ve "Lucius Junius Pullus" ile "Gaius Atilius Regulus Serranus" ve "Lucius Manlius Vulso Longus" komutalarındaki yaklaşık 100.000 kişilik bir donanma ve ordu, Kartacalı general Himilco komutasında Lilybaeum kalesini savunan yaklaşık 10.000 kişilik nispeten çok küçük bir Kartaca ordusunu bu kalede kuşattı. Bu kuşatma devam etmekte iken Drepana Deniz Muharebesi yapıldı; bu deniz muharebesini Kartaca donanması kazandı ve galip gelen Kartacalılar Roma ordusunu Sicilya'ya getiren donanma filosunu tahrip ettiler. Bunun üzerine Romalı ordusu Lilybaeum Kuşatması'nı kaldırıp geri çekilmek zorunda kaldı.