Ustyurt Millî Korusu

Üstyurt Millî Korusu, Kazakistan'ın güney ve batı çölsel bölgelerindeki bitey flora ve direy fauna hayatını korumak amacıyla 12 Temmuz 1984 tarihinde Kazakstan SSR Bakanlar Kurulu toplatınsında 294 numaralı kararname ile Ustyurt Milli Korusu kuruldu. Koru Mangistau (Mangışlak) bölgesi (oblast) Karakian ilçesinin (rayon) doğusunda bulunup 223.342 hektar alanı kaplamaktadır. Haritaya bakıldığı zaman Ustyurt Korusunun şekli bir anahtara benzetilebilir.

Üstyurt’taki en yüksek nokta, 340m, Kokosem boğazında (uschelye) bulunmaktadır. En alçak noktası, rakımın 52-54m altında, Kendirli solonçağıdır. En yakın yerleşim nokatı ise, Akkuduk aulu ve korudan 15 km uzaklıkta bulunmaktadır.

Rüzgâr yönü genellikle güney-doğuludur, kış mevsimi nem oranı 121mm kadar çıkabilmektedir. En yüksek sıcaklık 30C'dan 70C'e kadar çıkabilmektedir.

700'den fazla bilimsel çalışmanın sahibi ve doğa bilimleri tarihinin araştırmalarında büyük bir katkıda bulunan rus bilim adamı Lev Semönoviç Berg, Üstyurt'u şu şekilde değerlendirdi : "Kendi çalışmalarımda, Turan çukurelinin büyük bir alanın kapsayan Üstyurt’un doğasına özel bir dikkat gösterip, [oranın] sert şartlarda yaşayan hayvanlara ve bitkilere doğru bir değerlendirme yapmaya çalıştım. Aynı zamanda da, korunun alanında bulunan doğa eserleri başka hiçbir yerde bulunmamaktadırlar". Üstyurt hakkında tam bilgi içeren ilk bilgiler 1952'de yayımlandı. Ustyurt'un yer yüzeyi zirveleri çok çeşitlidir. Korunun vadisinde kum alanları, kurumuş, killi nehir yatakları bulunmaktadır. Bilim adamlarının çalışmalarına ğöre, bu tür yükseklikler ve çukurlar paleogon-neogon'ın dürdüncü döneminde ortaya çıktılar. Koru anahtar şeklini andırmış olup, korunun doğusunda üç taraftan sarılan Kendirli solonçağında dik uçurumlar ve tortkuller bulunmaktadırlar.

Yukarında bahsedilen koru alanı Elşibek, Uşkuduk, Kendirli solonçağı, Kokosem, Baskargan, Karamaya, Aytmanaşı ve Onere yerleri kapsamaktadır.

Kokosem'in batısında bulunan Karatau (Karadağ) dağlarında Üstyurt Koyunu veya Üstyurt Muflonu görebilirsiniz. Gündemin ana konulardan birisi, ender görülen hayvan ve bitki türlerinin korumasıdır. Üstyurt'ta bulunan tüm hayvan ve bitki türleri, dünyanın başka hiçbir yerinde bulunmamaktadırlar. Örneğin: Üstyurt Arkarına benzeyen saygak ailesinden diğer hayvanlar Afrika çöllerinde görülmektedirler, fakat Üstyurt Koyunu, tamamen Mangıstau/ Mangışlak’ın sert şartlarına adapte olmuştur.

Koruda yaşayan 10 tür kuş, 9 tür memeli, 1 tür sürüngen Kırmızı Kitaba kayıtlı olup şu an yok olma tehlikesi altındadırlar. Hayvanlar genellikle insanla buluşmasından kaçınmaktadırlarç Çok sert iklim şartlarından da dolayı yok olabilirler.

1. Onere - bir pınar ismidir, pınarın suları Magistau'nun güney-doğusunda kuzeyden doğuya akmaktadırlar. Onere, Türkmenlerin dilinde "yetişmek, çoğalmak" anlamı taşımatadır. Pınarın suları, Kendirli solonçağının ğüneyinde toprağın altından çıkıp, birkaç kilometre aktıkatn sonra tekrar toprak içinde kaybolmaktadırlar. Akan suların yatağı killi olup, uzunluğu 7–8 km'dir ve hacmi 800-1000m'dir. Toprağın türü: taşlı, killi-karbonallidır. Topraktaki mineral tuzları zamanla kristalleşip bir evrenpulu oluşturdular. Bitkisel örtüsü çok ender ve dağınıktır. Solonçaktaki bitkisel örtüsü kenevir-pelin steplere dönüşmektedir.
2. Tondı - Kansu kuyunun kuzeyinde 5 km uzaklıkta yer almakadır. Suyun tadı az tuzludur. Çevresinde beskilnitsa (бескильница), karapazı (лебедка) ve kamış gibi bitkiler yetişmektedirler.
3. Tondı'nın 7–8 km kuzeyinde bir yükseklğin üstünde İsimsiz, 1No'lu pınar yer almaktadır. Su tadı ekşimsidir.
4. İsimsiz, 1No'lu pınar'ın 3 km kuzeyinde Sarıbulak isimli küçük bir pınar bulunmaktadır.
5. Kendirli'de bir grup halinde birkaç tane pınar bulunmaktadır. Yağmur sularından ve eriyen karlardan suların yatağı genişlemektedir. Suyun tadı az tuzludur.