Uskumru - Turkipedia

Uskumru

Biyolojik sınıflandırma

Âlem:	Animalia
Şube:	Chordata
Sınıf:	Teleostei
Takım:	Perciformes
Familya:	Scombridae
Oymak:	Scombrini
Cins:	Scomber
Tür:	S. scombrus

İkili adlandırma

Scomber scombrus

Linnaeus, 1758

Uskumru (Scomber scombrus) bir deniz balığı. Aynı zamanda Uskumrugiller familyasına adını vermiş olan, bu familyanın örnek balığıdır.

Vücut iğ şeklindedir. Sırtta aşağıya doğru inen açık veya koyu yeşilimsi-mavi, üzeri lekeli bantlar vardır. Başta beyin görünmez, karın tarafı açık gümüşi renktedir. Bütün yüzgeçler yumuşak ışınlı olup, gözler kolyoza göre daha ufaktır. Kolyozdan kafada ve vücutta bulunan pulların tekdüze, sırt yüzgecindeki dikenleri daha çok sayıda (11-13), pulları ve yanlarının altında koyu esmer lekeler ve hava kesesi olmayışı ile ayrılır. 8 ila 11 yıl arasında yaşarlar.

Büyüklüğü ortalama 30–35 cm'dir, maksimum 50 cm olur. Ortalama ağırlığı 200-500 gram civarındadır. Kuzey Amerika sahilerinde, Kuzey Denizi, Akdeniz, Ege Denizi, Marmara Denizi ve Karadeniz'de yaşar.

Besin değeri açısından da zengin olan uskumru balığı pek çok protein ve vitamin içerir. İlk akla gelen uskumru Omega 3 açısından zengindir bilgisi olsa da uskumru sadece Omega 3 açısından değil; A vitamini, C vitamini, B6 vitamini, B12 vitamini, kalsiyum, demir ve magnezyum açısından da zengindir.^[1]

Sınıflandırma ve soyoluş

Atlantik uskumrusu ilk kez 1758'de İsveç zoolog Carl Linnaeus tarafından Systema Naturae'nin 10. baskısı'nda tanımlandı. Linnaeus ona bilimsel adını "torkin balığı" veya "uskumru" anlamına gelen Yunanca skombros kelimesinden Scomber scomber verdi. Geniş dağılımı nedeniyle Atlantik uskumrusu, 1814 ile 1863 yılları arasında 5 farklı bilim adamı tarafından bağımsız olarak 6 kez daha tanımlandı. Özel adı daha sonra 1983 yılında B. B. Collette ve C. E. Nauen tarafından scombrus olarak değiştirildi.^[2] Türdeşlerinden çeşitli şekillerde ayrılır, ilki yüzme kesesi olmamasıdır. Damak kemiği cinsinin diğer üyelerinden daha geniştir ve otoliti, türdeşleri dikdörtgenken oval şekillidir.^[3]

Doğu Atlantik Okyanusu'nda yumurtlamanın meydana geldiği yer ve zamana göre farklılaşan üç stok vardır ancak araştırmalar bu popülasyonlar arasında herhangi bir belirgin genetik farklılık bulamamıştır. Doğu Atlantik stoklarının Norveç Denizi ve Kuzey Denizi gibi belirli yerlerde birleştiği bilinirken, batı ve doğu Atlantik popülasyonları arasındaki göç eksikliği tarafından desteklenen genetik farklılıklar yalnızca transatlantik ölçeğinde görülmeye başlar.^[4]

Kaynakça

^ Uskumru Kalori ve Besin Değerleri
^ Şablon:FishBase
^ Abdussamad, E. M.; Sandhya Sukumaran; Arun K. O. Ratheesh; K. Mohamed Koya; K. P. S. Koya; Prathibha Rohit; Sally Reader; K. V. Akhilesh; A. Gopalakrishnan (2016). "Scomber indicus, a new species of mackerel (Scombridae: Scombrini) from the Eastern Arabian Sea" (PDF). Indian Journal of Fisheries. 63 (3). ss. 1-10. doi:10.21077/ijf.2016.63.3.59184-01. 16 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Aralık 2022.
^ Nesbo, Camilla L.; Eli K. Rueness; Svein A. Iversen; Dankert W. Skagen; Kjetill S. Jakobsen (2000). "Phylogeography and population history of Atlantic mackerel (Scomber scombrus L.): a genealogical approach reveals genetic structuring among the eastern Atlantic stocks". Proceedings of the Royal Society B. 267 (1440). ss. 281-292. doi:10.1098/rspb.2000.0998. PMC 1690521 $2. PMID 10714883.

İlgili Araştırma Makaleleri

Pisi balığı, Pleuronectidae familyasından bir balık türü.

Kolyoz veya Kolyos, uskumrugiller (Scombridae) familyasından bir balık türü.

Mavi balina ya da gök balina, en büyükleri 33 metreyi bulan boyu ve 150 tonu geçebilen ağırlığıyla, yaşayan en büyük hayvan olduğuna inanılan bir deniz memelisidir. Cetacea (balinalar) takımının Mysticeti alt takımına dahil türlerden olan gök balina, Arktik Okyanus dışındaki tüm dünya denizlerinde yayılım gösterir.

Kaya balığı, oldukça geniş bir balık türü ailesi olan 200'den fazla cinsi ve 2.000'den fazla türü bulunan Gobiidae familyasından bir balıktır. Çoğunluğu tipik olarak 10 cm büyüklüğünde olup, göreceli olarak oldukça küçüktürler. Bu türden Trimmatom nanus ve Cüce kayabalığı, dünya üzerinde bilinen en küçük omurgalı türlerindendir ve büyüdüklerinde boyları 1 cm'nin (3/8) altında olur. Gobioides ve Periophthalmodon cinsleri gibi bazı kaya balığı türleri ise 30 cm (1 ft) uzunluğa kadar ulaşabilir veya bu boyu da aşabilirler. Az sayıda insan için bir gıda olarak önemi bulunmasına rağmen, özellikle morina, mezgit balığı, barramundi, yassı balıklar kadar ticari açıdan önemi olan balıklardır. Pek çok ülkede önemli bir av türüdürler. Brachygobius gibi bazı kaya balığı türlerine ise, akvaryumlarda beslemek için yoğun ilgi gösterilmektedir.

Sombalığı, som balığı ya da somon olarak adlandırılan balıkların hepsi Salmoniformes sınıfının Salmonidae familyasına ait olsalar da aslında bu familyanın farklı cinslerindenlerdir: Salmo, Salmothymus, Stenodus ve Oncorhynchus.

<span class="mw-page-title-main">Atlantik dönücü yunusu</span>

Atlantik dönücü yunusu Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir ve Atlas Okyanusu'nda bulunur. Aynı zamanda Clymene yunusu, miğfer yunusu ve kısa burunlu dönücü yunus adları da verilmektedir.

Çizgili yunus Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir ve dünya üzerindeki tüm ılıman ve tropik okyanuslarda bulunur. Üzerinde oldukça fazla araştırma yapılmış olan bu yunus türüne aynı zamanda Euphrosyne yunusu ve mavi beyaz yunus adları da verilmektedir.

Dönücü yunus, dünya üstündeki tüm tropikal sularda açık denizde görülen küçük bir yunustur. Sudan dışarı sıçradıklarında kendi boy eksenleri çevresinde dönerek yaptıkları akrobatik hareketlerle tanınmıştır. Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir. Uzun burunlu dönücü yunus ve pantropik dönücü yunusu diye de adlandırılır.

<span class="mw-page-title-main">Pantropik benekli yunusu</span> Memeli türü

Pantropik benekli yunusu Stenella cinsindeki beş yunus türünden biridir ve dünya üzerindeki tüm ılıman ve tropik okyanuslarda bulunur. Bu yunus türü ton balığı avlama yöntemleriyle milyonlarcası öldürülünce soyu tükenme tehdidi altına girmiştir. 1980'lerde Doğu Büyük Okyanus'ta yunuslara zarar vermeyen ton balığı avlama yöntemleri kullanılmaya başlanmıştır. Bu yunus türüne ayrıca dar ağızlı yunus da denmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Atlantik beyaz yanlı yunusu</span>

Atlantik beyaz yanlı yunusu Lagenorhynchus cinsindeki altı yunus türünden biridir ve Kuzey Atlas Okyanusu'nun ılık ve serin sularında bulunur. Belirgin bir renge sahiptir.

Palamut, genellikle sıcak ve ılık denizlerde, hem açıkta hem de kıyı bölgelerinde yaşayan kemikli balık türüdür.

Kahverengi pelikan, pelikangiller (Pelecanidae) familyasından 8 pelikan türünün en küçüğü olan bir su kuşu türüdür. Amerika'da yaşayan bu kuş türü ABD'nin güney ve batı sahillerinde en iyi bilinen kuş türlerinden biridir. Batı Yarımkürede bulunan üç pelikan türünden biri olduğu gibi balıkları denize dalarak avlayan iki pelikan türünden biridir.

Galeorhinus galeus, Triakidae ailesinden bir köpekbalığı türü.

<span class="mw-page-title-main">Gölgeli yunus</span> Yunus türü

Gölgeli yunus, yunusgiller (Delphinidae) familyasından Lagenorhynchus cinsindeki altı yunus türünden biri. Güney Yarımküre'nin kıyısularında yaşayan gölgeli yunus oldukça akrobatiktir ve insanlara sokulmayı çok sever. İlk olarak 1828'de John Edward Gray tarafından tanımlanmıştır. Pasifik beyaz yanlı yunusu ile genetik açıdan çok yakından akrabadır ancak günümüzde geçerli olan bilimsel görüşlere göre ayrı türler olarak sınıflandırılmışlardır.

Sıçansılar (Chimaeriformes) Kıkırdaklı balıklar sınıfından bir balık takımıdır. Çeşitli dillerde deniz kedileri (Seekatzen), hayalet balık (spookfish), hayalet köpekbalığı gibi farklı şekillerde de nitelenirler. Köpekbalıkları ve vatozlarla birlikte kıkırdaklı balıklar sınıfının üçüncü büyük taksonunu oluştururlar.

Kara liman yunusu, Güney Amerika'ya kıyılarına endemik bir musurgil türü. İlk defa türe İngilizce ismini veren Hermann Burmeister tarafından 1865 yılında tanımlanmıştır. Yerel halk arasında "marsopa espinosa" ve "chancho marino" olarak da bilinir.

Neophocaena asiaeorientalis Dünya Doğa ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) tarafından yeni kabul edilmiş bir liman yunusu türüdür ve Çin'de Yangtze Nehri'ne endemiktir. Çin nehir yunusunun soyunun tükenmesinden sonra ve popülasyonunun hızla azalmasından ötürü Çin hükûmeti tarafından en yüksek koruma statüsü olan Ulusal Birinci Derece Önemli Korunma Altında Olan Vahşi Hayvan statüsü verilerek soyunun tükenmemesi için önlem alınmıştır. Dünya Doğayı Koruma Vakfı ve IUCN gibi küresel çevre koruma örgütleri Çin hükûmeti ile bu türün yaşaması için ortak çalışmalarda bulunmaktadır.

Yaldızlı Pisi Balığı, ticarî açıdan önemli bir yassı balıktır.

Kedi köpekbalığıgiller (Scyliorhinidae), Carcharhiniformes takımından bir köpek balığı familyasıdır. 17 cinse yerleştirilmiş yaklaşık 160 tür ile en büyük köpekbalığı familyalarından biridir. Çoğu zeminden beslenen hayvan gibi gibi, kedi köpekbalıkları bentik omurgasızlar ve daha küçük balıklarla beslenir. İnsanlara zararlı değildirler.

Diplodus vulgaris, yaygın adlarıyla karagöz veya iki şeritli çipura; çipura ve levrek içeren Sparidae familyasına ait ışın yüzgeçli bir deniz balığı türüdür. Bu tür kuzeydoğu Atlantik Okyanusu ve Akdeniz'de bulunur. Balıkçılık açısından önemli bir tür olup, su ürünleri yetiştiriciliğinde de yetiştirilmektedir.

Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.