İçeriğe atla

Uruslan

Uruslan gravürü

Uruslan (Tatarca: Руслан "Ruslan" veya Уруслан Залазарович "Uruslan Zalazaroviç", Rusça: Еруслан Лазаревич "Eruslan Lazareviç") - Tatar halk edebiyatında adı geçen bir kahramandır.

Uruslan'ın askerliğe ve savaşa dair maceraları, aşk maceraları Tatar kültüründe sık sık anlatılır. Ruslar tarafından da çok sevildiği için Rus halk edebiyatına Yeruslan (veya Eruslan) adıyla geçmiştir. İsmin kökenini Türkçe Arslan olduğu düşünülür. Uruslanın maceraları zaman zaman Pers mitolojisi ile iç içe geçerken, bazen de Yeruslan Lazareviç adı ile oldukça Rus etkisinde kalarak, Rus efsaneleri ile bütünleşir. Atının adı Araş olarak anılır ki, bu isim Fars kahramanı Rüstem’in atı Raş’ın adından kaynaklanır. Babası da Zalazar’dır. İran’ın mitolojik kaharamanı Rüstem’in babasının adı da Zal (veya Zal-Zar)’dır. Kimi Türk lehçelerinde Arslan sözcüğününü Arstan (Arıstan) olarak söylendiği göz önüne alındığında Uruslan/Urustan adının Rüstem isminin Türkçeleşmiş biçimi olduğu görülebilir. Fakat burada ismin daha önceki çağlarda var olan Türk adlarından da köken aldığı bir gerçektir. Bir öyküde Rus kahraman İvan ile karşılaşır ve onunla dövüşür, ancak daha sonra İvan’ın bir dev tarafından kaçırılan kız kardeşini kurtarır.

Kaynakça

  • A. N. Pypin. Очерк литературной истории старинных повестей и сказок русских (Essay of ancient legends and tales of Russian) (1858);
  • Stasov. Происхождение русских былин (Origin of the Russian epic) / / Herald of Europe, 1868;
  • B. Veselovsky in the «Истории русской словесности» ("History of Russian Literature") Galakhova A. (ed. 2, 1880, p. 431);
  • Vsevolod Miller. Экскурсы в область русского народного эпоса (Excursions to the region of the Russian folk epic). 1892, digression VI;
  • Vsevolod Miller. Материалы для истории былинных сюжетов (Materials for the history of epic stories) / Ethnographic Survey, 1892, Vol. XII.
  • Летописи русской литературы» («Annals of Russian Literature»), Volume II, part. II, M., 1859
  • «Памятники старины русской литературы» («Monuments of Russian Literature»), Vol. II, 1880

Ayrıca bakınız

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Kırım Tatarları</span> Türklerin kıpçak kolundaki topluluk

Kırım Tatarları ya da Kırımlılar, anayurtları Karadeniz'in kuzeyindeki Kırım yarımadası olan Türkî halktır. 1783'te Kırım Hanlığı'nın Rusya tarafından ilhak edilmesiyle birlikte Osmanlı Devleti'ne zorunlu göçe tabi tutulmuşlar ve kendi vatanlarında azınlığa düşmüşlerdir. SSCB döneminde Stalin'in emriyle 18 Mayıs 1944'te sürgüne uğrayarak nüfuslarının yarısını yitirmişlerdir. SSCB'nin yıkılmasıyla sürüldükleri topraklardan Kırım'a geri dönmeye başlayan halk, Ukrayna'nın ana Müslüman unsurunu oluşturur.

<span class="mw-page-title-main">Rusya</span> Doğu Avrupa ve Kuzey Asyada yer alan bir ülke

Rusya,

<span class="mw-page-title-main">Tataristan</span> Doğu Avrupa ve Kuzey Asyada yer alan federe yapı

Tataristan Cumhuriyeti, Rusya'ya bağlı ve Volga Federal Bölgesi'nin coğrafi sınırları içinde bulunan federal yapıdır. Rusya Federasyonu 2010 yılı nüfus sayımına göre 3.786.488 nüfusu ve 67.836 km2 alanı olan petrol ve maden zengini devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Başkurtlar</span> Türk halkı

Başkurtlar Rusya'ya özgü bir Kıpçak Türk etnik grubudur. Rusya Federasyonu Cumhuriyeti Başkurdistan'da ve Doğu Avrupa'nın Kuzey Asya ile buluştuğu Ural Dağları'nın her iki tarafını da kapsayan daha geniş tarihi Badzgard bölgesinde yoğunlaşmışlardır. Başkurtların daha küçük toplulukları da Tataristan Cumhuriyeti'nde, Perm Bölgesi, Çelyabinsk, Orenburg, Tümen, Yekaterinburg ve Kurgan bölgelerinde ve Rusya'nın diğer bölgelerinde yaşamaktadır; Kazakistan ve Özbekistan'da oldukça büyük azınlıkları vardır.

<span class="mw-page-title-main">Rus hükümdarları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Rus hükümdarları listesi; Kiev Knezliği, Vladimir-Suzdal Knezliği, Moskova Knezliği, Rusya Çarlığı ve Rus İmparatorluğu'nun hükümdarlarını içeren bir liste maddesidir. Bu listedeki hükümdarlar değişik dönemlerde Knez, Veliki Knez, Çar sonra da İmparator unvanıyla anılmışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Rusya Çarlığı</span> 1547de Korkunç İvanın Çar unvanı almasıyla başlayan ve 1721 de I. Petronun Rusyayı imparatorluğa çevirmesiyle son bulan Rus devleti

Rusya Çarlığı, 1547 yılında Korkunç İvan'ın Çar unvanı almasıyla başlayan ve 1721'de Çar I. Petro'nun Rus İmparatorluğu'nu kurmasıyla son bulan Rus devletinin resmî adıdır. Çarlıktan önce bu topraklarda Moskova Knezliği egemen olduğu için çarlık Batı Avrupa dillerinde Moskova olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca Rusça ve Türkçe kaynaklarda da Moskova Çarlığı olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Moskova Knezliği</span>

Moskova Knezliği ya da Moskova Dukalığı, Rusya toprakları içerisinde kurulmuş Moskova merkezli devlettir. Başlangıçta Altın Orda Devleti'ne bağlı olan Moskova Prensliği Vladimir-Suzdal Knezliği'nin halefi olup 1340-1547 yılları arasında hüküm sürmüştür. Çar III. İvan'ın reformları ile knezlik gelişmiş ve Rusya Çarlığı adını almıştır. Çar olarak bilinen ilk hükümdar IV. İvan olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Lev Gumilyov</span>

Lev Nikolayeviç Gumilëv, Lev Gumilëv olarak bilinen, Rus tarihçi, etnolog, antropolog ve Farsça tercüman ve Avrasyacılığın temsilcisi. Etnik grupların oluşması ve sonlanması ile ilgili alışılagelmişin dışında düşüncelerle Avrasyacılık olarak bilinen politik ve kültürel hareketlerin yükselişiyle ilgili saptamalarda bulundu.

Rüstem, Rüstem-i Zâl veya Zaloğlu Rüstem, İrani halkların ve Pers mitolojisi'nin efsanevî kahramanıdır. İran şairi Firdevsî'nin Şehnâme adlı eserinde büyük bir kahraman olarak gösterilir.

<i>Korkunç İvan Oğlunu Öldürüyor</i> Ilya Repinin tablosu

Korkunç Ivan ve Oğlu İvan, 16 Kasım 1581'de İlya Repin'in en meşhur tablolarından biridir. Korkunç İvan Oğlunu Öldürüyor olarak da bilinir. Resim, ilk Rus Çarı IV. İvan'ın, bir öfke krizi sonucu oğlu Çareviç İvan İvanoviç'in şakağına asasıyla vurmasından sonra oğlunun babasının kucağında ölüşünü göstermektedir. Tabloda, babanın dehşeti, pişmanlığı ve azabı ve hayatı sönmekte olan oğlunun sakin ifadesi görülmektedir. 1885'te tamamlanan tablo, Moskova'da Tretyakov Galerisi'nde sergilenmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ivan Rebroff</span> Alman şarkıcı, opera ve sahne sanatçısı

Ivan Rebroff, Alman şarkıcı, opera ve sahne sanatçısı. Soprano'dan basa dört buçuk oktav aralığında kullanabildiği olağanüstü sesi ile tanınmaktadır. Rus kökenli olduğu da iddia edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Ziba Ganiyeva</span>

Tğm. Ziba Pasha qizi Ganiyeva Azeri filolog ve II. Dünya Savaşı'nda kadın keskin nişancı. Savaşta 21 kişiyi öldüren Ganiyeva Moskova Savunması Madalyası ile ödüllendirildi. Ayrıca Kızıl Yıldız Nişanı ve Kızıl Bayrak Nişanı'na sahiptir.

<span class="mw-page-title-main">Romanov Hanedanı</span> 1613-1917 yılları arasında Rusyanın hükümdar kraliyet ailesi

Romanov Hanedanı, 1613-1917 yılları arasında Rusya'nın hükümdar kraliyet ailesiydi. Romanovlar, Moskova'nın Büyük Dükalığı'nın ve daha sonra 1598'de Çar I. Fyodor'un ölümü üzerine soyu tükenmiş olan Rurik hanedanlığı döneminde Rusya Çarlığı'nın asilzadeleri olarak ön plana çıktı. 21 Şubat 1613'te Mihail Romanov, Zemsky Sobor tarafından Rusya Çar'ı seçildi ve Romanovları Rusya'ya hakim olan ikinci hanedan yaptı. Mihail'in torunu I. Petro, 1721'de Rus İmparatorluğu'nu kurdu ardından bir dizi savaş ve reform yoluyla ülkeyi büyük bir güce ulaştırdı. Romanovların doğrudan erkek vârisleri, Elizaveta Petrovna 1762'de öldüğünde sona erdi. 5 Ocak 1762'den itibaren imparatorluk tahtının kadın hattı boyunca Prenses Anna Petrovna'nın ve Holstein-Gottorp Dükü Karl-Friedrich'in, oğulları Holstein-Gottorp Dükü Karl Peter Ulrich, Romanov Hanedanı üyesi olarak tanındı. Böylece, şecere kurallarına göre, Elizaveta Petrovna'nın torunları bazen "Holstein-Gottorp-Romanov" olarak anılmaktadır. Şubat Devrimi'nin ardından İmparator II. Nikolay 15 Mart 1917'de çekilmiş ve böylece 304 yıl süren Romanov yönetimi sona ermiştir. Ardından, 1918'de İmparator II. Nikolay ve ailesi Bolşevikler tarafından kurşuna dizilerek öldürüldü ve Romanov Hanedanı'nın 65 üyesinin hayatta kalan 47'si yurt dışına sürgüne gönderildi.

<span class="mw-page-title-main">III. Fyodor</span> Rus hükümdar (1661-1682; çar 1676-1682)

III. Fyodor (Teodor) Alekseyeviç Romanov ; 9 Haziran 1661 – 7 Mayıs 1682), 1676 ve 1682 yılları arasında hüküm sürmüş, Romanov hanedanına mensup Rus çarıdır.

<span class="mw-page-title-main">Kazan'ın İşgali</span>

Kazan'ın İşgali veya Kazan Kuşatması, Rus-Kazan Savaşları'nın sonuncusu ve Kazan Hanlığı'nın yıkılmasıyla sonuçlanan savaş. Rusların, Kazan Hanlığı'nın tamamını ele geçirmeleri kitlesel ayaklanmaların bastırılmasıyla 16. yüzyılın sonunda gerçekleşmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Soğan kubbe</span>

Soğan kubbe, şekli bir soğanı andıran bir kubbedir. Bu kubbeler genellikle üzerine kuruldukları kubbe kasnağından çap olarak daha büyüktür ve boyları genellikle genişliklerini aşar. Bu soğan biçimli yapılar, bir noktaya doğru düzgünce sivrilmektedir. Rusya ve Ukrayna'daki kilise kubbeleri ve Bavyera, Almanya için baskın bir formdur. Avusturya, Çekya, Kuzeydoğu İtalya, Doğu Avrupa, Babür İmparatorluğu, Orta Doğu ve Orta Asya'da düzenli olarak inşa edilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Don Kazakları</span>

Don Kazakları veya Donlar, orta ve aşağı Don boyunca yerleşmiş Slav asıllı Kazak halk. Tarihsel olarak Don Kazakları, Don Kazak Ordusu denen, kimi zaman tamamen bağımsız, kimi zamansa özerk bir şekilde 16. yüzyıl sonundan 1918'e kadar günümüz Güney Rusya'sı ve Ukrayna'nın Donets bölgesinde hüküm sürmüş demokratik cumhuriyetlerde yaşamışlardır.

<span class="mw-page-title-main">Eski Yurt</span>

Eski Yurt - Güney Batı Kırım'da tarihi bir yerleşim yeri, bugün Bahçesaray'ın batı kesiminde tarihi bir kasaba. Adı "eski yerleşim" veya "eski merkez" ve "keçe çadırı" için Kırım Tatar dili terimlerinden türetilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Vera Komissarjevskaya</span>

Vera Fyodorovna Komissarjevskaya, geç Rus İmparatorluğu'nun en ünlü aktrislerinden ve tiyatro yöneticilerinden biriydi. Profesyonel kariyerini, Konstantin Stanislavski'nin Sanat ve Edebiyat Derneği'nde amatör olarak oynadıktan sonra 1893'te yaptı. Muhtemelen bugün en çok, 1896'da Sankt-Peterburg'daki Aleksandrinski Tiyatrosu'nda Anton Çehov'un Martı oyununun talihsiz galasındaki Nina rolü ile tanınıyor. Yapım tam bir başarısızlık olarak görülse de, Komissarjevskaya'nın performansı büyük beğeni topladı.

<span class="mw-page-title-main">Konstantin Aksakov</span>

Konstantin Sergeyeviç Aksakov, en eski ve en önemli Slavofillerden biri olan Rus eleştirmen ve yazardı. Eski Rus sosyal düzeninin oyunlarını, sosyal eleştirilerini ve tarihlerini yazdı. Babası Sergey Aksakov ve kız kardeşi Vera Aksakova yazardı ve küçük kardeşi İvan Aksakov bir gazeteciydi.