İçeriğe atla

Uri Kalesi

Koordinatlar: 41°09′38″K 42°52′54″D / 41.16056°K 42.88167°D / 41.16056; 42.88167
Uri Kalesi
Harita
Diğer ad(lar)Altaş Kalesi
Genel bilgiler
TürKale
KonumAltaş, Ardahan
Koordinatlar41°09′38″K 42°52′54″D / 41.16056°K 42.88167°D / 41.16056; 42.88167
TamamlanmaOrta Çağ
Yükseklik
MimariGürcü mimarisi
Teknik ayrıntılar
MalzemeYontu taş

Uri Kalesi (Gürcüce: ურის ციხე), tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Uri olan Altaş köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir.[1] Uri köyünün bugünkü adından dolayı Altaş Kalesi olarak da bilinir.

Tarihçe

Uri Kalesi'nin bulunduğu Uri köyü, 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre, 66 Hristiyan haneden oluşun bir yerleşim yeriydi. Nüfusun büyük çoğunluğu Gürcülerden oluşuyor, az sayıda da Ermeni yaşıyordu.[2][3] Köyde varlığı bilinen iki kiliseden biri olan Uri Kilisesi, 10. yüzyılda inşa edilmiştir. Köyün ucunda, Kura Nehri kıyısında yer alan Uri Kalesi'nin ne zaman inşa edildiği kesin olarak bilinmektedir. Bununla birlikte Uri köyünün ve Uri Kalesi'nin, Gürcü tarihi Kartlis Tshovreba'da sözü edilen ve 11. yüzyılda Artani'nin merkezi olan Huri adlı yerleşim yeri olması ihtimal bulunmaktadır.[4]

Mimari

Uri Kalesi, Kura Nehri ile Uri köyünü yukarıdan gören yüksekçe bir tepede yer alır. Çapı 37,5 metre çapında dairesel bir plan üzerinde inşa edilmiştir. Sur duvarları söz konusu tepenin kenarları boyunca dolanır. Kuru duvar tekniğinde inşa edilmiş olan surlarda kabaca yontulmuş orta irilikte taşlar kullanılmıştır. Bununla birlikte içeride sur içinde oturtulmuş yuvarlak kulede harç kullanılmıştır. Günümüze kalan sur duvarının yüksekliği 1,5 metre ile 3 metre arasında değişmektedir. Kulenin en geniş yerdeki çapı 11,40 metredir ve kalenin güney kenarında yer alır. Kulenin bugünkü yüksekliği 5,40 metredir. Kalenin doğu sur duvarında, yarım daire formunda ve dışa doğru çıkıntı yapan üç burç bulunmaktadır. Kalenin tüm mimari unsurları dolgu duvar tekniğinde inşa edilmiştir. Uri Kalesi'nin hemen doğusundaki arazide temel seviyesinde bazı yapı kalıntılar tespit edilmiştir. Bu kalıntıların kalenin kenarına konuşlandırılmış bir yerleşmeye ait olduğu tahmin edilmektedir. Kalenin yakın çevresinde Orta Çağa tarihlenen seramikler parçaları bulunmuştur.[1][5]

Kaynakça

  1. ^ a b 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2014 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2015, s. 37. 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-0-7362-5
  2. ^ "Defter-i Mufassal Vilayet-i Gürcistan (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt, s. 534". 15 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2023. 
  3. ^ "1595 tarihli Osmanlı mufassal defterine göre Gürcistan Vilayeti'nin etnik haritası". 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2023. 
  4. ^ Sami Patacı, Ardahan Kale ve Kuleleri, Ardahan, 2016, s. 67. 25 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-605-030-254-7
  5. ^ Sami Patacı, Ardahan Kale ve Kuleleri, Ardahan, 2016, s. 66-67. 25 Haziran 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-605-030-254-7

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Akçakale, Çıldır</span>

Akçakale, Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Kaleönü, Posof</span>

Kaleönü, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Ölçek, Ardahan</span>

Ölçek, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Ardahan Kalesi</span>

Ardahan Kalesi veya Parakan Kalesi, Ardahan kent merkezinde Orta Çağ'dan kalma bir kaledir. Kalenin iç ve dış cephelerinde taşa oyulmuş Gürcüce yazılar bulunmaktadır. İç kısımda ayrıca bir taşa kırmızı boyayla yazılmış Ermenice bir yazı yer alır.

<span class="mw-page-title-main">Altaş, Ardahan</span> Ardahan köyü

Altaş, Ardahan ilinin Merkez ilçesine bağlı bir köydür.

<span class="mw-page-title-main">Caki Kalesi</span>

Caki Kalesi, tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı Yurtbekler köyünün sınırları içinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Kale, Samtshe-Saatabago prensliğini yöneten Gürcü hanedanı Cakelilerin ikametgâhıydı ve hanedanın adı da buradan gelir.

Uri şu anlamlara gelebilir:

<span class="mw-page-title-main">Mere Kalesi</span>

Mere Kalesi, tarihsel Samtshe bölgesinin Türkiye tarafında, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Mere olan Çakırkoç köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Köyün bugünkü adından dolayı Çakırkoç Kalesi olarak da bilinir.

Cuğo Kalesi, Artvin ilinin Ardanuç ilçesinde, bugün Soğanlı köyünün bir mahallesi olan Cuğo'da Orta Çağ'dan kalma bir kaledir.

Arila Kalesi, tarihsel Samtshe bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Arila olan Süngülü köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir.

Kinzi Kalesi veya Kindzi Kalesi, tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı Bağdaşen köyünün kuzeybatısında Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir. Günümüzde Bağdaşen köyü sınırları içinde bulunduğu için "Bağdaşan Kalesi" veya "Kinzodamal Kalesi" olarak da adlandırılmaktadır.

Hunamisi Kalesi, Hunemis Kalesi olarak da bilinir, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Hunamisi olan Söğütlükaya köyünde Orta Çağ'dan kalma bir Gürcü kalesidir. Yüksekçe bir tepede yer alan Hunamisi Kalesi, küçük bir bölümü dışında, günümüze sağlam ulaşmıştır.

Mglivani Kilisesi, tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı Çayağzı köyünün sınırları içinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kilisedir. Ortadan kalkmış olan Mglivani köyünün kilisesiydi. Mglinavi Kilisesi olarak da bilinir.

Mglivani Kalesi, tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı Çayağzı köyünün sınırları içinde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kaledir. Ortadan kalkmış olan Mglivani köyüne atfen bu adla anılır. Mglinavi Kalesi ve Kırnav Kalesi olarak bilinir.

Tetrtsihe Kilisesi, tarihsel Palakatsio bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Çıldır ilçesine bağlı ve eski adı Tetrtsihe olan Akçakale köyünde Orta Çağ'dan kalma Gürcü kilisesidir.

Mglivani, tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı Çayağzı köyünün sınırları içinde ortadan kalkmış bir Gürcü köyüdür. Mglinavi (მგლინავი) ve Glinav olarak da adlandırılan bu yerleşimden geriye kilise ve kale kalmıştır.

Almona, tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Sindisgomi olan Yalnızçam köyünün sınırları içinde eski bir yerleşim ve buradaki kalıntılardır.

Uri Kilisesi, tarihsel Artani bölgesinde, günümüzde Ardahan ilinin merkez ilçesine bağlı ve eski adı Uri olan Altaş köyünde Orta Çağ'da inşa edilmiş Gürcü kilisesidir.

<span class="mw-page-title-main">Mere Kilisesi</span> Ardahan Posof Çakırkoç Köyü Orta Çağ Gürcü Kilisesi

Mere Kilisesi Gürcüce: მერეს ეკლესია), tarihsel Samtshe bölgesinin Türkiye kesiminde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Mere olan Çakırkoç köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma kilisedir. Mere Kalesi'nin yakınındaki kilise, Mere Kalesi Kilisesi olarak da bilinir.

Tuya Kalesi, tarihsel Samtshe bölgesinin Türkiye'de kalan bölümünde, günümüzde Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı ve eski adı Caki olan Yurtbekler köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.