İçeriğe atla

Urfa Kontluğu

Urfa Kontluğu
Comitatus Edessanus
Conté de Édese
ܐܘܪܗܝ ܐܲܬ݂ܪܵܐ
1098-1149
1135 yılında Urfa Kontluğu
1135 yılında Urfa Kontluğu
BaşkentUrfa (1098-1144; 1146)
Tilbaşar (1144-1146; 1146-1149)
Yaygın dil(ler)Latince (Resmî/Tören)
Süryanice (Popüler)
İtalyanca
Arapça
Yunanca
Eski Fransızca
Ermenice
Resmî din
Katolik Kilisesi (Resmî)
Ermeni Apostolik
Süryani Ortodoksluğu
Rum Ortodoksluğu
İslam
Yahudilik
HükûmetFeodal Monarşi
Kont 
• 1098-1100
I. Baudouin
• 1100-1118
II. Baudouin
• 1118-1131
I. Joselin
• 1131-1150/1159
II. Joselin
• 1159-1200
III. Joselin
Tarihçe 
• Kuruluşu
1098
• Birinci Haçlı seferi
1096
• İkinci Haçlı seferi
1145
• Dağılışı
1149
Öncüller		Ardıllar
Fatımiler Devleti
Zengiler
Doğu Roma İmparatorluğu
Bu madde Edessa Kontluğu hakkındadır. Kontluğun başkenti Edessa için Şanlıurfa maddesine ve aynı adı taşıyan Yunanistanın kenti için Vodina maddesine bakabilirsiniz.

Urfa Kontluğu veya Edessa Kontluğu, Birinci Haçlı seferi sonucu 12. yüzyılda Urfa şehri ve civarında Haçlılar tarafından kurulmuş bir devlettir. Kurucusu, daha sonra Kudüs kralı olacak olan I. Baudouin'dir.

Kuruluşu

Birinci Haçlı seferi sırasında Anadolu'yu baştan başa geçen Haçlı orduları 1097 Ekim'inde Tarantolu Boemondo'nun kumandası altında Antakya'yı kuşattılar. Kuşatma devam ederken Urfa'nın Ermeni hakimi "Toros" Baudouin'i şehrine davet ederek Selçuklu Hanedanına karşı onunla işbirliğine gitti (Şubat 1098). Toros yardımı karşılığı Baudouin'i kendine veliaht tayin etti. Fakat Baudouin Toros'la olan antlaşmasına uymadı ve onu öldürterek Urfa Kontluğu'nu kurdu (10 Mart 1098).

Urfa Kontluğu'nun kurulmasından hemen sonra 3 Haziran 1098'de Antakya Boemondo tarafından ele geçirilmiş ve Antakya Prensliği kurulmuştur.

Yıkılışı

Boulogne'lu Baudouin'in 1098 Şubat'ında Urfa'ya girişi.

1143 yılında, II. İoannis ve Foulques'un ölmeleri II. Joselin'i Urfa'yı savunmaya yardım edecek güçlü müttefiklerden mahrum bıraktı. 1144 Sonbaharında Artuklu Beyi Kara Aslan ile ittifak kurdu ve onların Zengi hanedanının kurucusu Musul Atabegi I. İmâdüddin Zengî ile olan mücadelelerine yardım etmek için büyükçe bir orduyla kuzeye yürüdü. Başkenti zayıf bir savunma ile bıraktı, Zengî ordusunu oraya yönlendirdi ve Urfa'yı ele geçirdi. Bu zafer Haçlılara karşı Müslümanların ilk büyük başarısı olarak kabul edilir. Joselin, Fırat'ın batısında kontluğundan elinde kalan Tilbaşar Kalesi'ne sığındı.

1146 yılında Yarenkeş isimli Frank kökenli hadım bir köle tarafından Zengî öldürüldükten sonra, Joselin Ekim 1146'da Urfa'yı geri aldı. Haçlı devletlerinden hiçbir yardım alamadığı için, Joselin'in seferi Zengî'nin oğlu Nûreddin Mahmud Zengî tarafından püskürtüldü ve Kasım'da şehir tekrar kaybedildi. İkinci Haçlı Seferi, Urfa'nın kaybedilmesine cevap olarak toplandı, ancak odağı Şam'a kaydı.

Urfa Kontluğu hükümdarları listesi

Kaynakça

  • Demirkent, Işın (1990) Urfa Haçlı Kontluğu Tarihi (1098-1118), Cilt I, Ankara:Türk Tarih Kurumu, ISBN 975-16-0221-1.
  • Demirkent, Işın (1994) Urfa Haçlı Kontluğu Tarihi (1118-1146), Cilt II, Ankara:Türk Tarih Kurumu, ISBN 975-16-0664-0.

İlgili Araştırma Makaleleri

Işın Demirkent, Türk tarih profesörüdür.

<span class="mw-page-title-main">İkinci Haçlı Seferi</span> 1147–1149 yılları arasında gerçekleşen Haçlı seferi

İkinci Haçlı seferi, 1147-1149 yılları arasında gerçekleşen Haçlı Seferleridir.

<span class="mw-page-title-main">Nûreddin Mahmud Zengî</span>

Nûreddin Mahmud Zengî, Büyük Selçuklular'ın Haleb Atabeyi.

<span class="mw-page-title-main">Haçlı devletleri</span> Levanttaki Hristiyan devletler, 1098-1291

Haçlı devletleri, 12. ve 13. yüzyıllarda Orta Doğu ve Anadolu'da Haçlılar tarafından kurulmuş devletlerdir.

<span class="mw-page-title-main">Antakya Prensliği</span> 1098-1268 arası Levanttaki Haçlı devleti

Antakya Prensliği, Birinci Haçlı seferi sonrasında Antakya kenti civarında Haçlılar tarafından kurulmuş bir devletti.

Harran Muharebesi, 7 Mayıs 1104 tarihinde Selçuklu emirleri ile Haçlı devletleri Antakya Prensliği ve Urfa Kontluğu arasında 12. yüzyılda Harran'in hemen güneyinde Rakka'da yapılan bir muharebe. Birinci Haçlı seferi sonucunda yeni kurulan iki Haçlı devletine karşı yapılan ilk büyük muharebedir ve Haçlı orduları büyük bir yenilgiye uğratılmıştır. İki önemli Haçlı komutanı da Selçuklu Hanedanına esir düşmüştür.

<span class="mw-page-title-main">I. Boemondo</span> Fransız asker (1054-1111)

I. Boemondo Norman asilzade, Taranto ve Antakya prensi.

<span class="mw-page-title-main">III. Baudouin</span>

III. Baudouin 1143 ve 1162 yılları arasında Kudüs merkezli Kudüs kralı idi. Melisende ve V. Foulques'ın en büyük oğulları ve II. Baudouin'in torunuydu.

Dukak veya Ebu Nasır Şemsulmülk Dukak 1095-1104 yılları arasında Suriye Selçuklu Devleti Şam Meliki.

<span class="mw-page-title-main">I. Baudouin (Kudüs kralı)</span>

Kudüs Kralı I. Boudouin, (d. 1058, Aşağı Lorraine – ö. 2 Nisan 1118, El Ariş, Birinci Haçlı Seferi liderlerindendir. Sonra Edessa Kontluğu kontu ve abisi Godefroy de Bouillon liderliğindeki Haçlılar tarafından kurulan Kudüs Krallığı'nın ilk kralı.

Maret en-Numan Kuşatması, 1098'de Haçlılar Antakya'yı aldıktan sonra Maret en-Numan'a gittiler. Birinci Haçlı Seferi orduları hemen şehre saldırdılarsa da şehir halkı tarafından geri püskürtüldüler. Onların arkasından Maarretünnumân önüne gelen Boemondo'un birliklerinin de sonuç alamaması üzerine Haçlılar şehrin kuşatılmasına karar verdiler. Boemondo'un teklifiyle halk hayatlarının bağışlanması karşılığında haraç ödemeyi kabul etti. Fakat çok kısa bir süre sonra 11 Aralık 1098'de Haçlılar şehri istila edip yaklaşık 20.000 kişiyi öldürdüler; her tarafı yakıp yıktılar. Daha sonra buradan ayrıldılar. Haçlı kronikleri burada Haçlıların ölen Müslümanların bedenlerini yediklerinden bahsetmiştir.

<span class="mw-page-title-main">IV. Raymond (Toulouse kontu)</span>

Toulouselu IV. Raymond, bazen Raymond de Saint-Gilles olarak da adlandırılır, Toulouse kontu, Narbonne Dükü ve Birinci Haçlı Seferi liderlerinden biridir. Trablus kontu Pons ve Almodis de la Marche çiftinin oğludur. Saint-Gilles ile birlikte "Kont" unvanlarını babasından ve yerine geçtiği kardeşi IV. William'ın kızkardeşi Toulouse Kontesi Philippa'dan veraset yoluyla 1094 yılında almıştır.

<span class="mw-page-title-main">II. Baudouin</span>

II. Baudouin Bourglu (diğer adı Baudouin Bourglu veya Baudouin Bourcqlu. Doğumda: Baudouin de Rethel., 1100-1118 yılları arasında ikinci Edessa kontu ve 1118 - 21 Ağustos 1131 yılları arasında Kudüs Kralı.

Urfa kuşatması ya da Edessa kuşatması 28 Kasımdan 24 Aralık 1144'e kadar sürdü ve sonuç olarak haçlı Urfa Kontluğu, Musul ve Halep atabeyi; I. İmâdüddin Zengî'nin eline geçti.

<span class="mw-page-title-main">Azez Muharebesi (1125)</span>

Azez Muharebesi, Aksungur el-Porsuki'nin idare ettiği Selçuklu Ordusu II. Baudouin'in yönettiği Haçlı Devletleri tarafından 11 Haziran 1125 tarihinde yenilgiye uğramış ve muhasarasını kaldırmıştır.

<span class="mw-page-title-main">II. Joselin</span>

II. Joselin, Urfa Kontluğu'n dördüncü ve son kontu.

<span class="mw-page-title-main">I. Joselin</span> Urfa kontu

Joselin de Courtenay, 1119 ile 1131 yılları arasında Celile Prensi ve Tilbaşar Lordu, 1119 ile 1131 yılları arasında Urfa Kontu. Gücünün zirvesinde Urfa Kontluğu'nu yönetti. Savaş gücü sayesinde büyük ve dengesiz sınırları korudu.

Malatya Muharebesi, 1100 yılında I. Boemondo komutasındaki Haçlı kuvvetleri ile Gümüştekin Gazi komutasındaki Dânişmend Türkleri arasında gerçekleşmiştir. Haçlılar mağlup olmuşlar, Boemondo esir alınmıştır.

Mevdud bin Altuntegin, Büyük Selçuklular'ın Musul valisi, Türk kumandan.

Riccardo di Salerno, Birinci Haçlı Seferi'ne katılmıştır, 1104'ten 1108'e kadar Urfa Kontluğu valisiydi. Riccardo d'Altavilla'nın kuzenidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.