İçeriğe atla

Ur Zigguratı

Koordinatlar: 30°57′46″K 46°6′11″D / 30.96278°K 46.10306°D / 30.96278; 46.10306
Ur Zigguratı
Etemenniguru
{{{açıklama}}}
Kısmen yeniden inşa edilmiş cephe ve ziggurata erişim merdiveni. Yeni Babil yapısının gerçek kalıntıları en üstte görülebilir.
Tapınağın günümüz Irak'taki konumu
Tapınağın günümüz Irak'taki konumu
Ur Zigguratı
Tapınağın günümüz Irak'taki konumu
Diğer adıUr'un Büyük Zigguratı
Büyük Ur Zigguratı
KonumTel el Mukayyer, Zi Kar, Irak
BölgeMezopotamya
Koordinatlar30°57′46″K 46°6′11″D / 30.96278°K 46.10306°D / 30.96278; 46.10306
TürTapınak
ParçasıUr
Yüzölçümü2880 m2[1]
Hacim30 m üzeri[2]
Tarihçe
KurucuUr-Nammu
Malzemepişmiş tuğla kaplamalı kerpiç tuğla[2]
KuruluşMÖ 2050-2030'da inşasına başlandı ve yaklaşık MÖ 2030-1980'de tamamlandı[2]

Ur Zigguratı ya da Ur'un Büyük Zigguratı (Sümerce: 𒂍𒋼𒅎𒅍; é-temen-ní-gùru "Etemenniguru",[3] anlamı "temeli korkudan oluşan tapınak")[4] Irak'ın bugünkü Zi Kar bölgesinde yer alan Nasıriye yakınlarındaki antik Sümer şehir devleti Ur'da kurulan Üçüncü Ur Hanedanı'na ait bir ziggurattır. Yapı, Erken Tunç Çağı'nda (MÖ 21. yüzyıl) inşa edilmiştir fakat 6. yüzyılda Yeni Babil İmparatorluğu döneminde harabeye dönmüş olan ziggurat, Kral Nabonidus tarafından restore edilmiştir.

Kalıntıları 1920'lerde ve 1930'larda Leonard Woolley tarafından kazıldı. 1980'lerde Saddam Hüseyin döneminde, cephenin ve anıtsal merdivenlerin kısmen yeniden inşası eski görünümü sağlanmaya çalışılmıştır. Ur Zigguratı, Dur Untaaşı (Çoğa Zenbil) zigguratının yanı sıra İran ve Irak'ta bilinenlerin en iyi korunmuş olanıdır.[5] Neo-Sümer şehri Ur'un, Kraliyet Mozolesi ve Ur-Nammu Sarayı (E-hursag) ile birlikte iyi korunmuş üç yapısından biridir.

Sümer zigguratı

Ziggurat, Üçüncü Ur Hanedanlığı döneminde yaklaşık olarak MÖ 21. yüzyılda (kısa kronoloji) Nanna/Sîn adına Kral Ur-Nammu tarafından yaptırılmıştır.[4] Devasa basamak piramidin uzunluğu 64 m (210 ft), genişliği 45 m (148 ft) ve yüksekliği 30 m (98 ft) idi. Sadece Sümer zigguratının temelleri ayakta kaldığı için yükseklik şüphelidir.

Ziggurat, şehrin idari merkezi olarak hizmet veren ve Ur'un koruyucu tanrısı ay tanrısı Nanna'nın türbesi olan bir tapınak kompleksinin bir parçasıydı.[6]

Zigguratın inşası MÖ 21. yüzyılda şehirlerin bağlılığını kazanmak için kendisini bir tanrı ilan eden Kral Şulgi tarafından tamamlandı. 48 yıllık hükümdarlığı sırasında Ur şehri Mezopotamya'nın çoğunu kontrol eden bir devletin başkenti haline geldi. Pek çok ziggurat, kerpiç tuğlaları üst üste yığılarak ve bunların birbirine yapıştırılması için çamur kullanılarak yapıldı.

Yeni Babil restorasyonu

MÖ 6. yüzyılda Yeni Babil İmparatorluğu'nun son kralı olan Kral Nabonidus, onu üç yerine yedi aşamada restore ettirdi.[7]

Kazı ve koruma

Zigguratın kalıntıları 1850'de William Loftus tarafından yeniden keşfedildi.[8] Alandaki ilk kazılar, 1850'lerde John George Taylor (yanlışlıkla "J. E. Taylor" olarak anılır)[9] tarafından yapıldı ve sitenin Ur olarak tanımlanmasını sağladı. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra, ön kazılar Reginald Campbell Thompson ve Henry Hall tarafından yapıldı. Alan 1920'lerde, 1922-1934 döneminde Pennsylvania Üniversitesi'nin Üniversite Müzesi ve British Museum tarafından görevlendirilen Sör Leonard Woolley tarafından kapsamlı bir şekilde kazıldı.

Zigguratın kalıntıları, bitümle kaplanmış yanmış tuğlalarla kaplı üç katmanlı bir kerpiç kütlesinden oluşur. En alttaki katman Ur-Nammu'nun orijinal yapısına karşılık gelirken üstteki iki katman Yeni Babil restorasyonlarının bir parçasıdır.[10] En alt katın cephesi ve anıtsal merdiven Saddam Hüseyin'in emriyle yeniden inşa edildi.[11] 1991'deki Körfez Savaşı'nda ziggurat hafif silah ateşiyle hasar gördü ve yapı patlamalarla sarsıldı.[12] Yakınlarda dört bomba çukuru görülebilir ve zigguratın duvarları 400'den fazla kurşun deliği ile bozulmuştur.[13]

2008 yılı itibarıyla sit alanı, küratör Dief Mohssein Naiif al-Gizzy'nin denetimindedir.[14]

Galeri

  • William Loftus'un zigguratı keşfinin taslağı
    William Loftus'un zigguratı keşfinin taslağı
  • Ur-Nammu'nun zigguratının rekonstrüksiyonu, 1939 yılında Woolley tarafından yapılan rekonstrüksiyon (cilt V, şekil 1.4)
    Ur-Nammu'nun zigguratının rekonstrüksiyonu, 1939 yılında Woolley tarafından yapılan rekonstrüksiyon (cilt V, şekil 1.4)
  • Tapınağın merdivenleri
    Tapınağın merdivenleri
  • Tapınağın yandan görünümü
    Tapınağın yandan görünümü
  • Tapınağın merdivenleri
    Tapınağın merdivenleri
  • Arkada ziguratın da göründüğü antik Ur şehri
    Arkada ziguratın da göründüğü antik Ur şehri
  • Tapınağın basıldığı bir posta pulu
    Tapınağın basıldığı bir posta pulu

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Mattinson, Lindsay (2019). Understanding Architecture A Guide To Architectural Styles (İngilizce). Amber Books. s. 11. ISBN 978-1-78274-748-2. 
  2. ^ a b c Mattinson, Lindsay (2019). Understanding Architecture A Guide To Architectural Styles (İngilizce). Amber Books. s. 11. ISBN 978-1-78274-748-2. 
  3. ^ Klein, Jacob (1981). Three Šulgi hymns: Sumerian royal hymns glorifying King Šulgi of Ur. Bar-Ilan University Press. s. 162. ISBN 978-965-226-018-5. 
  4. ^ a b "The Ziggurat of Ur". British Museum. 22 Temmuz 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. 
  5. ^ Heinrich, Ernst (1982). Die Tempel und Heiligtümer im Alten Mesopotamien. Typologie, Morphologie und Geschichte. 1. Berlin: de Gruyter. s. 341. ISBN 9783110085310. 7 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2020. 
  6. ^ Gardner, Helen; Kleiner, Fred S.; Mamiya, Christin J. (2005). Gardner's Art Through the Ages. Thomson Wadsworth. ss. 1150. ISBN 9780155050907. 
  7. ^ Ring, Trudy; Salkin, Rober M.; La Boda, Sharon (1994). International Dictionary of Historic Places: Middle East and Africa. 4. Taylor & Francis. s. 719. ISBN 9781884964039. 
  8. ^ Boulger, George Simonds (1893). "Loftus, William Kennett". Lee, Sidney (Ed.). Dictionary of National Biography. 34. Londra: Smith, Elder & Co. ss. 80–81. 
  9. ^ Sollberger, E. (1972). "Mr. Taylor in Chaldaea". Anatolian Studies. Ankara İngiliz Arkeoloji Enstitüsü. 22: 129-139. doi:10.2307/3642557. JSTOR 3642557. 
  10. ^ Woolley, C. Leonard (1972) [1939]. The Ziggurat and its Surroundings. Ur Excavations. 5. Trustees of the Two Museums. 
  11. ^ Marozzi, Justin (8 Ağustos 2016). "Lost cities #1: Babylon – how war almost erased 'mankind's greatest heritage site'". The Guardian. 13 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. 
  12. ^ Handwerk, Brian (21 Mart 2013). "Iraq War Threatens Ancient Treasures". National Geographic News. 1 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. 
  13. ^ Inati, Shams Constantine (2003). Iraq: Its History, People and Politics. New York: Humanity Books. s. 31. ISBN 9781591020967. 
  14. ^ "Stock Photo - Mar 01, 2008 - Tallil, Iraq - Curator DIEF MOHSSEIN NAIIF AL-GIZZY shows one of the royal tombs at the Sumerian ruins next to the Ziggurat of Ur. Al-Gizzy is the third". Alamy. ZUMA Press. 1 Mart 2008. 1 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Kasım 2017. 

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Ur Zigguratı ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Sümerler</span> Güney Mezopotamyadaki eski medeniyet ve tarihi bölge

Sümerler, yaklaşık MÖ 4000-2000 yılları arasında Irak'ın güneyinde yerleşik hayata geçmiş olup medeniyetin beşiği olarak bilinen coğrafi bölgede yaşamış bir uygarlıktır. MÖ 6'ncı ve 5'nci milenyumda Kalkolitik ve Erken Tunç Çağı dönemi arasında ortaya çıkmış olup Dünyanın bilinen en eski uygarlıklarından birisi olarak kabul edilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Elam</span> Antik bir medeniyet

Elam, İran'ın güneybatısında MÖ 3000'li yıllarda var olmuş antik bir medeniyet ve tarihsel bölge.

<span class="mw-page-title-main">Mezopotamya</span> Dicle ve Fırat nehirleri arasında kalan bölge

Mezopotamya, Orta Doğu'da, Dicle ve Fırat nehirleri arasında kalan bölge. Mezopotamya günümüzde Irak, kuzeydoğu Suriye, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve güneybatı İran topraklarından oluşmaktadır. Büyük bölümü bugünkü Irak'ın sınırları içinde kalan bölge, tarihte birçok medeniyetin beşiği olmuştur. Mezopotamya'da yer alan şehirler günümüzde sürekli gelişmektedir. Ayrıca bu bölgede bol miktarda petrol bulunmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Enlil</span> Antik Mezopotamya tanrısı

Enlil, daha sonra bilinen adıyla Elil veya Ellil, rüzgâr, hava, yeryüzü ve fırtınalarla ilgili Antik Mezopotamya tanrısıdır. İlk olarak Sümer panteonunun baş tanrısı olarak kaydedilen Enlil, daha sonra Akadlar, Babilliler, Asurlular ve Hurriler tarafından da tapınılan bir tanrı hâline gelmiştir. Enlil'in ana tapınma yeri, bizzat Enlil tarafından inşa edildiğine inanılan ve gökyüzü ile yeryüzünün "bağlantı noktası" olarak kabul edilen Nippur kentindeki Ekur tapınağıdır. Enlil, bazen Nunamnir olarak da anılmaktadır. Bir Sümer ilahisine göre, diğer tanrılar ona bakmaya cesaret edemez. MÖ 24. yüzyılda Nippur'un yükselişiyle birlikte önem kazanan Enlil kültü, MÖ 1230'da Elamlıların Nippur'u yağmalamasıyla zayıflamış ve sonuç olarak Mezopotamya panteonunun baş tanrısı ve Babil'in ulusal tanrısı Marduk tarafından konumu ele geçirilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Sin (mitoloji)</span> Mezopotamya mitolojisinde Ay tanrısı

Babil ve Asur'da Ay tanrısı olarak tapılan Sin, Sümer mitolojisindeki Nanna'nın karşılığıdır. Kaderin tanrısı olarak da anılan Nanna, Enlil ve Ninlil'in oğludur. Nanna Sümerce "ışık" veya "aydınlatıcı" mânâsına gelir. Kutsal şehri Ur'dur. Babil ve Asur'da ise bu tanrıya Sin denmiş ve ona Suriye ve Harran'da da Sami ırk tarafından tapınılmıştır. Kanatlı bir boğayı süren Sin'in lapis lazuliden bir bıyığı vardı.

Lugalbanda, Sümer mitolojisi ve edebiyatından bir karakterdir. Adı genç kral anlamına gelir. Sümer Kral Listesi'ne göre Uruk şehrinin üçüncü kralıdır. Eski Çağ Mezopotamya edebiyatında Gılgamış'ın babası olarak yer alır ve karısı tanrıça Ninsun'dur.

<span class="mw-page-title-main">Üçüncü Ur Hanedanı</span>

Üçüncü Ur Hanedanı, Üçüncü Ur Sülalesi, III. Ur Hanedanlığı ve benzeri isimlerle anılan, Mezopotamya'da bir dönem egemen olmuş, Ur kenti temelli Sümer hanedanıdır. Bundan dolayı “Yeni Sümer Devleti” olarak da tanımlanmaktadır. Kısa bir dönem boyunca bölgesel bir siyasi güç olmuştur. Hanedan kısaca Ur III veya III. Ur olarak da anılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Ziggurat</span> Antik Mezopotamya ve İranda piramitlere benzeyen tapınak kulesi

Ziggurat, Antik Mezopotamya vadisinde ve İran'da terası bulunan piramitlere benzeyen tapınak kulesidir.

<span class="mw-page-title-main">Ur (antik kent)</span> Sümer şehir devleti

Ur, Güney Irak'ta yer alan Zi Kar'daki Tel el Mukayyer bölgesinde bulunan antik Mezopotamya'ya ait önemli bir Sümer şehir devletidir. Ur, bir zamanlar Basra Körfezi'nde Fırat'ın ağzına yakın bir kıyı şehri olmasına rağmen kıyı şeridi değişmiş ve şehir, günümüzde oldukça iç kesimlerde Fırat'ın güney kıyısında kalmıştır. Günümüz modern Irak'ında yer alan Nasıriye'ye 16 kilometre uzaklıktadır.

<span class="mw-page-title-main">Sümer Kral Listesi</span>

Sümer Kral Listesi, Sümerli ve yabancı hanedanlıklardaki Sümer krallarını listeleyen Sümer dilinde yazılmış antik bir metindir. Daha sonra yazılan Babil kralları listesi ve Asur kralları listesi bu metne benzer.

<span class="mw-page-title-main">Nippur</span> antik Sümer kenti

Nippur, Irak'ın güneydoğu kesiminde antik kent. Bir devlet merkezi olmamakla birlikte, Mezopotamya'nın dinsel yaşamında belirleyici bir rol oynamıştır.

Sümer mitolojisi, Sümerler'in yıkılışlarına kadarki dönemde din ve bilimle ilgili kültürünü içerir. Birçok tanrı ve tanrıçaları vardır ve onlar Sümer mitolojisini oluşturur. Bu tanrılar ve tanrıçalar Yaradılış Destanı, Tufan hikâyesi gibi edebî eserlerde açıkça belirtilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Sümer edebiyatı</span> MÖ 18-17. yüzyıl yazıları

Sümer edebiyatı, Sümer uygarlığı tarafından sürdürülen ve daha sonraki Akad ve Babil imparatorlukları tarafından büyük ölçüde korunan dini yazılar ve diğer geleneksel hikâyeler de dahil olmak üzere, bilinen en eski kayıtlı edebiyat külliyatını oluşturur. Bu kayıtlar Orta Tunç Çağı sırasında MÖ 18. ve 17. yüzyıllarda Sümer dili ile yazılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Antik Mezopotamya dini</span> din

Antik Mezopotamya dini, Antik Mezopotamya medeniyetlerinin, özellikle yaklaşık MÖ 3500 ve 400 yılları arasında Sümer, Akad, Asur ve Babil medeniyetlerinin dinî inançlarına ve uygulamalarına atıfta bulunur. Antik Mezopotamya dininin temelleri Erken Sümer Hanedanları tarafından atılmış, daha sonra oluşan uygarlıklar ve bölgeye yerleşen kavimler bu dinî yapıyı benimsemiştirler. Her ne kadar bölgenin bölümleri arasında farklılık gözlense de temel dinî figürler, destanlar ve inanışlar aynı kalmıştır. Politeistik bir din olan Mezopotamya dininin tanrı ve tanrıçaları zaman içinde isim değiştirse de özellikleri genelde aynı kalmıştır fakat dinler tinsel olarak nitelik kazanmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Şulgi</span>

Ur'lu Şulgi, Ur Üçüncü Hanedanlığı'nda Sümer Rönesansı'nın ikinci kralıdır. Yaklaşık MÖ 2029-1982 dönemlerinde 48 yıl boyunca hükümdarlık yapmıştır. Başarıları arasında, babası Ur-Nammu tarafından başlatılan Ur'un Büyük Zigguratı inşaatının tamamlanması yer alıyor.

<span class="mw-page-title-main">Ekur</span>

Ekur, "dağ evi" anlamına gelen bir Sümer terimidir. Tanrılar bahçesindeki tanrılar meclisidir ve Yunan mitolojisindeki Olimpos Dağı'na paralel olarak antik Sümer'in en saygın ve kutsal binasıydı.

<span class="mw-page-title-main">Meskalamdug</span>

Meskalamdug M.Ö. 26. yüzyılda İlk Ur Hanedanlığının ilk hükümdarlarındandı. Sümer Kral Listesinde görünmemekle birlikte mezarından, Ur'daki Kraliyet Mezarlığı'ndaki PG 755 numaralı mezarından ve Mari'de bulunan ve onu Kral olarak anan yazıtlardan varlığı bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Mesannepada</span> Sümer kralı

Mesannepada, Mesh-Ane-pada ya da Mes-Anne-pada, Sümer kralları listesinde Birinci Ur Hanedanı için listelenen ilk kraldır. Uruk'lu Lugal-kitun'u devirerek 80 yıldır hüküm sürdüğü kaydedilmiştir: "Sonra Unug (Uruk) yenildi ve krallık Urim'e (Ur) alındı." Ur Kraliyet Mezarlığı'nda bulunan mühürlerinden birinde Kiş kralı olarak da tanımlanmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Ur-Nammu</span> Sümer kralı

Ur-Nammu, birkaç yüzyıllık Akad ve Guti egemenliğinin ardından Güney Mezopotamya'da Üçüncü Ur Hanedanı'nı kuran Sümer kralıdır. En önemli başarısı devleti yeniden yapılandırmasıdır ve günümüze ulaşan en eski yazılı hukuk örneği olan Ur-Nammu Kanunları ile tanınmaktadır. "Ur, Sümer ve Akad Kralı" unvanına sahip olmuştur.

<span class="mw-page-title-main">Sümer ve Akad kralı</span> antik Mezopotamya kraliyet unvanı

Sümer ve Akad Kralı, antik Mezopotamya'daki Akad İmparatorluğu hükümdarlarının, sahip oldukları "Akad Kralı" yönetici ünvanıyla "Sümer Kralı" ünvanını birleştirmesiyle meydana gelen bir kraliyet ünvanıdır. Ünvan, Akad'lı Sargon tarafından kurulan antik imparatorluğun mirası ve ihtişamı üzerinde aynı anda bir hak iddia etmiş ve güneyde Sümer ve kuzeyde Akad bölgelerinden oluşan Aşağı Mezopotamya'nın tamamını yönetme iddiasını dile getirmiştir. "Sümer Kralı" ve "Akad Kralı" Ünvanlarının her ikisi de Akad kralları tarafından kullanılmasına rağmen ünvan, Yeni Sümer kralı Ur-Nammu'nun hükümdarlığına kadar birleşik haliyle takdim edilmemiştir. Ur-Nammu, bu ünvanı Aşağı Mezopotamya'nın güney ve kuzey kısımlarını kendi yönetimi altında birleştirme çabasıyla yaratmıştır. Daha önceki Akad kralları, Sümer ile Akad'ı bu şekilde birbiriyle bağlama aleyhinde olabilirler.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.