İçeriğe atla

Unutmabeni

Unutmabeni
Biyolojik sınıflandırma Bu sınıflandırmayı düzenle
Âlem:Plantae
Şube:Tracheophyta
Sınıf:Magnoliopsida
Takım:Boraginales
Familya:Boraginaceae
Alt familya:Boraginoideae
Cins:Myosotis
L., Sp. Pl.: 131 (1753).
Türler
metne bakınız.
Unutmabeni

Unutmabeni, bilimsel ismi ile Myosotis (Yunanca: "fare kulağı"), Boraginaceae familyasından bir çiçekli bitki cinsidir. Özellikle bahçelerde yetiştirilen, kültive edilmiş formlarında birkaç renk birden görülebilir. Mavinin dışında yaygın Unutmabeni renkleri beyaz ve pembedir.

Yaklaşık elli tür barındıran cins oldukça çeşitlidir. Türlerin büyük bir kısmı küçük (yaklaşık 1 cm veya daha küçük çapta) ve yassı 5 mavi taçyaprağa sahip çiçekler açarlar. Baharda açan çiçeklerde renk çeşitliliği sıklıkla görülebilir; genel olan mavi rengin dışında beyaz ve pembe renkler de sıklıkla görülebilir. Gölgeyi tercih eden bitki bahçelerde oldukça yaygındır ve kültive edilmiş olanları sıklıkla birkaç renkte çiçek açarlar.

Etimoloji ve isimlendirme

Cinsin bilimsel adı olan Myosotis Yunanca "fare kulağı" anlamına gelir ki bu isim çiçeğin yapraklarının şekline atıfta bulunur. Yaygın ismi olan Unutma Beni isminin kökeni çiçeğin Fransızcada yaygın bir şekilde ne m'oubliez pas (Türkçesi: "Beni unutma" veya "Unutma beni") deyişiyle anılmasıdır ki Fransızcadan bu kullanım İngilizceye de geçmiş ve Orta Çağ'dan beri çiçek İngilizcede de "unutma beni" anlamına gelen Forget-me-not olarak anılmaktadır. Birçok başka dilde de çiçeğe benzeri isimler verilmiştir.

Dağılımı

Oldukça geniş bir alana dağılmış olan cinsin birçok çeşidi Yeni Zelanda'ya endemik, birkaç Avrupa türü mevcuttur. Çiçeğin bazı türleri, özellikle de Myosotis sylvatica, Avrupa, Asya ve Amerika'daki ılıman bölgelere götürülmüştür ve buralarda da görülebilir. ABD'de Myosotis alpestris Alaska eyaletinin resmi çiçeğidir.

Kültürde ve folklorde önemi

Çiçek hakkında birçok farklı efsane vardır ve efsanelerin çoğunda çiçeğin ismi bir şekilde açıklanır. Örneğin bir Alman efsanesine göre, Tanrı tüm çiçekleri adlandırdığında, adlandırılmamış ufak bir çiçek bağırır: "Unutma beni, Ey Tanrım!" Tanrı yanıtlar "Bu senin adın olacak."[1] Bir başka efsanede ise Adem ile Havva cenneti terk ederken çiçek haykırır: "Beni unutmayın!"[1] Bunların dışında sıklıkla tekrarlanan bir başka efsane ise Orta Çağ'da geçmektedir. Bu Alman efsanesine göre Tuna Nehri kıyısında yürüyüşe çıkmış bir şövalye ve sevgilisi, nehir kenarında sulara kapılıp gitmek üzere olan bir mavi çiçek görürler. Sevgilisinin çiçeği arzu etmesi üzerine çiçeği almaya çalışan fakat bu sırada nehrin sularına kapılan şövalye son bir hamleyle çiçeği sevgilisine doğru atar ve "Vergissmeinnicht!" yani "Unutma beni!" diye haykırır.[2] Birçok başka efsanede de yer alan çiçek edebiyatta da kendisine önemli bir yer bulmuştur; birkaç Grimm kardeşler masalında adı geçen çiçek ayrıca birçok şiirde de konu edilmiş, birçok edebiyatçı tarafından övülmüş, örneğin Goethe bu çiçek için "en canlı çiçek, zariflerin en zarifi" demiştir.[2]

Ayrıca IV. Henry bu çiçeği 1398'deki sürgünü sırasında amblemi yapmış ve bir sonraki yıl İngiltere'ye döndükten sonra da amblemi olarak kullanmaya devam etmiştir.[1]

Unutmabeni, Ermeni Soykırımı'nın 100. yıldönümünün sembolü olarak belirlenmiştir.[3]

Türler

Myosotis scorpioides
  • Myosotis alpestris Türkiye.
  • Myosotis amoena Türkiye.
  • Myosotis arvensis Türkiye.
  • Myosotis australis
  • Myosotis azorica
  • Myosotis cadmaea Türkiye.
  • Myosotis caespitosa
  • Myosotis colensoi
  • Myosotis decumbens
  • Myosotis diminuta Türkiye.
  • Myosotis discolor Türkiye.
  • Myosotis gunnerii Türkiye.
  • Myosotis heteropoda Türkiye.
  • Myosotis incrassata Türkiye.
  • Myosotis laxa Türkiye.
  • Myosotis lazica Türkiye.
  • Myosotis lithospermifolia Türkiye.
  • Myosotis litoralis Türkiye.
  • Myosotis minutiflora Türkiye.
  • Myosotis nemorosa
  • Myosotis olympica Türkiye.
  • Myosotis platyphylla Türkiye.
  • Myosotis praecox
  • Myosotis propinqua Türkiye.
  • Myosotis ramosissima Türkiye.
  • Myosotis refracta Türkiye.
  • Myosotis rehsteineri
  • Myosotis scorpioides
  • Myosotis secunda
  • Myosotis sicula Türkiye.
  • Myosotis sparsiflora Türkiye.
  • Myosotis speluncicola
  • Myosotis stenophylla
  • Myosotis stolonifera
  • Myosotis stricta Türkiye.
  • Myosotis sylvatica Türkiye.

Kaynakça ve notlar

  1. ^ a b c Sanders, Jack. The Secrets of Wildflowers: A Delightful Feast of Little-Known Facts, Folklore, and History. Globe Pequot, 2003. ISBN 1-58574-668-1. ISBN 978-1-58574-668-2.
  2. ^ a b Beals, Katharine M. Flower Lore and Legend. Fredonia Books. ss. 72-77. ISBN 1410101614. 
  3. ^ "How the idea of forget-me-not symbolizing Genocide anniversary was born". www.1lurer.am (İngilizce). 20 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Temmuz 2022. 

Galeri

  • Myosotis sylvatica türü beyaz renkli Unutmabeniler.
    Myosotis sylvatica türü beyaz renkli Unutmabeniler.
  • Myosotis sylvatica türü pembe renkli Unutmabeniler.
    Myosotis sylvatica türü pembe renkli Unutmabeniler.
  • Myosotis ramosissima türü Unutmabeniler.
    Myosotis ramosissima türü Unutmabeniler.
  • Bir Unutmabeni çiçeğinin yakından görünümü.
    Bir Unutmabeni çiçeğinin yakından görünümü.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Bukalemun</span> Hayvan

Bukalemun, sürüngenler sınıfının Chamaeleonidae familyasından renk değiştirebilen kelerlerin ortak adı.

<span class="mw-page-title-main">Safran</span> Soğanlı bir kültür bitkisi ve bu bitkiden elde edilen baharat

Safran, süsengiller (Iridaceae) familyasından, sonbaharda çiçek açan, 20–30 cm boyunda, çiğdem (Crocus) cinsinden soğanlı bir kültür bitkisi ve bu bitkiden elde edilen baharat. Bitkinin yaprakları şeritimsi, mor çiçekleri üç tepeciklidir. Çiçeği ve tepecikleri bitkiye bağlayan yaprak sapı da dâhil olmak üzere erkek organları kurutularak özellikle gıda boyası ve tat verici olarak kullanılan safran bitkisi daha çok İspanya, Fransa, İtalya ve İran'da yetiştirilir. Türkiye’de ise safran Safranbolu’da üretilmektedir. Ağırlığına göre dünyanın en pahalı baharatı,, olan safranın anavatanı Güneybatı Asya’dır. Yetiştiriciliğine ilk olarak Yunanistan civarında başlanmıştır. Yarım kilogram safran 80.000 çiçekten çıkarılabilir. Kendi ağırlığının 100.000 katı suyu sarı renge boyar.

<span class="mw-page-title-main">Erguvan</span> Baklagiller familyasından bir bitki türü

Erguvan, baklagiller (Fabaceae) familyasından, 10 metreye kadar boylanabilen, tek gövdeli, yaprak döken, çalı görünümünde bir ağaççıktır.

<span class="mw-page-title-main">Kehribar</span> fosilleşmiş ağaç reçinesi

Kehribar, çamgiller (Pinaceae) familyasından, bir çam türü olan Pinus succinifera ağaçlarının fosilleşmiş reçinesidir.

<span class="mw-page-title-main">Van kedisi</span> Kedi türü

Van kedisi, adını Van Gölü bölgesine dayanan köklerinden alan, iyi bir yüzücü olan, gözleri mavi veya yeşil rengi ya da biri mavi diğeri yeşil olabilen bir kedi ırkı. Genelde Van kedisi yavrularının iki kulağı arasında bir veya iki adet siyah nokta bulunur.

Çini, bir yüzü sırlı, su geçirmez bir tabaka veya cam ile seramiğin ateşle birbirine kaynaştırılması sonucu ortaya çıkan levhadır.

<span class="mw-page-title-main">Kurt</span> Avrasya ve Kuzey Amerikaya özgü memeli

Kurt veya bozkurt, Avrasya ve Kuzey Amerika'ya özgü ve Canis cinsinden iri bir memelidir. Otuzdan fazla Canis lupus alt türü tanınmakta ve bozkurt denildiğinde günlük konuşma dilinde evcilleştirilmemiş ve yabani alt türler anlaşılmaktadır. Ortalama ağırlığı erkeklerde 40 kg, dişilerde de 37 kg olan kurtlar, köpekgiller (Canidae) familyasının yaşayan en iri üyeleridir. Boyları 105 ila 160 cm arasında değişirken omuz yükseklikleri de 80 ila 85 cm arasındadır. Kurtlar diğer Canis türlerinden daha az sivri kulakları ve ağız ile burunlarıyla olduğu kadar daha uzun kuyrukları ve daha kısa gövdeleri ile de ayırt edilir. Yine de kır kurdu ile altın çakal gibi daha küçük Canis türleri ile yakın akraba oldukları için birlikte üreyerek doğurgan melezler ortaya çıkarabilir. Kurdun çizgili kürkleri genellikle beyaz, kahverengi, gri ve siyah alacalıdır ancak Arktik bölgelerde yaşayan alt türleri hemen hemen tamamen beyaz kürklü olabilmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Üvez (bitki)</span>

Üvez (Sorbus), kışın yaprağını döken, farklı boylarda, gülgiller (Rosaceae) familyasına ait, çalı ya da orman ağacı türlerinin ortak adı.

<i>Lonicera</i>

Lonicera (Hanımeli), Caprifoliaceae familyasına ait, çalı ve/veya sarmaşık grubundan bir bitkidir. Yaklaşık 180 türü vardır, bunun 100 kadarı Çin'dedir. Avrupa ve Kuzey Amerika'da 20şer türü vardır. En çok bilinen türleri Lonicera periclymenum, Lonicera japonica ve Lonicera sempervirens dir.

<span class="mw-page-title-main">Dantel</span>

Dantel, her türlü iplikle örülen veya bir kumaşın kenarına işlenen, türlü biçimde ince ve ağ görünümünde örgü çeşididir.

<span class="mw-page-title-main">İran kedisi</span> kedi cinsi

İran kedisi, yuvarlak yüzü ve ufak ağzıyla ayırt edilen uzun tüylü bir kedi cinsidir.

<span class="mw-page-title-main">Anemone coronaria</span>

Taçlı dağ lalesi ya da taçlı anemon, düğün çiçeğigiller (Ranunculaceae) nemli topraklar, yarı güneşli ya da güneşli yerlerde yaşayan çok yıllık otsu bir bitki türü.

<span class="mw-page-title-main">Kaya tuzu</span>

Kaya tuzu (Halit), halite ağırlıklı olarak deniz suyu veya tuzlu göl suyunun buharlaşmasından oluşan tortul kayaçlarda meydana gelir. sodyum klorürün mineral formudur. İzometrik kristalleri oluşturur. Mineral tipik olarak renksiz ya da sarıdır; ancak yabancı maddelerin miktarı ve türüne bağlı olarak açık mavi, koyu mavi ya da pembe de olabilir. Genellikle sülfat, halojen tuzu ya da boraks asidi tuzu gibi diğer evaporit minerallerle birlikte oluşur.

Türkiye biteyinde, Myosotis cinsine bağlı toplam 26 takson bulunmaktadır. Bunlar 23 tür ve 11 alt türe ayrılmaktadır. Endemik takson sayısı 2'dir. Türkçede Myosotis cinsi üyelerine Unutmabeni adı verilmektedir. Bu liste son halidir.

<span class="mw-page-title-main">Vazo</span>

Vazo, genellikle çiçek koymak için kullanılan, cam, porselen, toprak gibi farklı malzemelerden, türlü boyut ve şekillerde yapılabilen açık bir kaptır. Sözcük Türkçeye, İtalyanca vaso kelimesinden geçmiştir.

<i>Gaultheria shallon</i>

Gaultheria shallon, Ericaceae (fundagiller) familyasına ait bir derimsi-yapraklı çalıdır. Kuzey Amerika'nın batısına özgü bir bitkidir. İngilizcede salal, shallon veya Büyük Britanya'da basitçe Gaultheria olarak bilinir.

<span class="mw-page-title-main">Convolvulaceae</span> Çiçekli bitkilerin Solanales takımına bağlı bir familyası

Convolvulaceae, Tarlasarmaşığıgiller, Çitsarmaşığıgiller, Kahkahaçiçeğigiller veya Gündüzsefasıgiller; Solanales takımına ait, yaklaşık 58 cins ve 1.880 tür ile temsil edilen, tropikler ve ılıman kuşak başta olmak üzere dünya çapında yayılış gösteren; tatlı patates, cinsaçı ve tarla sarmaşığı gibi bitkileri içeren, bir çiçekli bitki familyasıdır.

<i>Ipomoea purpurea</i> Bitki türü

Ipomoea purpurea veya Kahkahaçiçeği Meksika ve Orta Amerika'ya özgü, Kahkahaçiçeğigiller familyası, Ipomoea cinsinden bir türdür.

<i>Carpobrotus acinaciformis</i>

Carpobrotus acinaciformis, Aizoaceae familyasından Güney Afrika'ya özgü, sukulent yapraklı, çok yıllık bir bitkidir.

<i>Campanula glomerata</i>

Campanula glomerata, Campanulaceae familyasına ait Campanula cinsinden bir çiçekli bitki türüdür. Aynı zamanda İngiltere'nin Rutland bölgesinin resmi çiçeğidir.


Bu sayfa, bu Vikipedi makalesine dayanmaktadır.
Metin, CC BY-SA 4.0 lisansı altında mevcuttur; ek koşullar uygulanabilir.
Görseller, videolar ve sesler kendi lisansları altında mevcuttur.