İçeriğe atla

Uni

Villa Giulia Ulusal Etrüsk Müzesi'nde sergilenen Uni'nin pişmiş toprak büstü, c. MÖ 380. Omzu üzerinde bir peplum, bir kraliyet tacı ve mücevherler bulunan bir elbise giymiş

Uni, Etrüsk dininde ve mitinde eski evlilik, doğurganlık, aile ve kadın tanrıçasıdır ve Perugia'nın koruyucu tanrıçasıdır. Roma mitolojisinde Juno'nun ve Yunan mitolojisinde Hera'nın Etrüsk eşdeğeri olarak tanımlanır.[1] Etrüsk panteonunun yüce tanrıçası olarak gökyüzü tanrısı kocası Tinia ve bilgelik tanrıçası kızı Menrva'dan oluşan Capitoline Üçlüsü'nün[2] özgün öncüsü olan Etrüsk üçlüsünün bir parçasıdır.

Juno'ya benzer şekilde bir kalkan tutarken genellikle keçi derisi bir pelerin ve sandaletlerle tasvir edilir.[3] Gelin duvağı takar veya tamamen çıplaktır.[4]

Livy (Kitap V, Ab Urbe Condita), Juno'nun, Roma panteonuna törenle kabul edilen Veientes'in Etrüsk tanrıçası olduğunu belirtir. Bu, Uni'ye atıfta bulunuyor gibi görünmektedir. Ayrıca Piacenza'nın Karaciğerinde de yer alır.

Etimoloji

Uni adı belirsiz bir etimolojiye sahiptir ancak "genç" anlamına gelen Hint-Avrupa kökü iuni ile ilgili olabilir.[4] Böylece doğurganlık, aşk ve evlilik ile olan ilişkisine bağlanır. Bununla bağlantılı olarak, Latince Iuno'nun (Juno) Etrüsk kökenli olduğu, dişil -i ekinin Etrüsk ekinden değiştirildiği öne sürülmüştür.

Mitoloji

Etrüsk edebiyatının çoğu zaman içinde günümüze ulaşamadığından, Etrüsk tanrılarını içeren mitolojik hikâyeler büyük ölçüde bronz aynalara[5] ve diğer karışık sanat eserlerine oyulmuş sahneler aracılığıyla yorumlanmıştır.[4]

Uni ve Hercle

Volterra'dan dikkate değer bir ayna, Uni'nin yetişkin bir yarı tanrı Herkül'ü (Yunan Herakles veya Roma Herkül) emzirdiğini tasvir ediyor. Olay yerinde bulunan diğer tanrıların yanı sıra Tinia, olayın önemini belirten yazıtın bulunduğu bir tablete işaret eder: "eca: sren: tva: iχnac hercle:unial klan: θra:sce", yani "bu resim, Hercle'in nasıl Uni'nin oğlu olduğunu gösteriyor."[6] Bu efsanenin diğer tasvirlerinde; Menrva, Turan ve zafer tanrıçası Mean gibi tanrılar evlat edinmeye tanıklık eden bir kalabalığın parçası olarak görülmektedir.[4]

Kaynakça

  1. ^ de Grummond, Etruscan Myth, Sacred History and Legend, sayfalar 78-84
  2. ^ Ryberg, Inez Scott (1931). "Was the Capitoline Triad Etruscan or Italic?". The American Journal of Philology. 52 (2): 145-156. doi:10.2307/290109. 
  3. ^ Stoddart, Simon K. F. (2009). Historical dictionary of the Etruscans. Plymouth, UK: The Scarecrow Press. s. 203. ISBN 9780810863040. 
  4. ^ a b c d Nancy Thomson de Grummond, Etruscan Myth, Sacred History, and Legend (University of Pennsylvania Museum of Archaeology and Anthropology, 2006).
  5. ^ Thomson de Grummond, Nancy (1985). "The Etruscan mirror". Source: Notes in the History of Art. 4 (2/3): 26-35. doi:10.1086/sou.4.2_3.23202423. 
  6. ^ Bonftante, L. (2006). Etruscan inscriptions and Etruscan religion. In Thomson de Grummond, N. & Simon, E (Eds.), Religion of the Etruscans(pp. 9-26), Austin, Texas: University of Texas Press.

Dış bağlantılar

İlgili Araştırma Makaleleri

Aita, Etrüsk mitolojisinde yer altı tanrısıdır. Ona atfedilen özellikler ve insanların ona karşı tapınma biçimleri açısından Yunan mitolojisindeki Hades ve Roma mitolojisindeki Plüton ile büyük benzerlikler taşımaktadır, bir bakıma Yunan mitolojisindeki Hades'in Etrüsk mitolojisindeki hâlidir.

<span class="mw-page-title-main">Roma mitolojisi</span> Antik Romada yaşayan insanların mitolojik inançlarının bütünü

Roma mitolojisi, Antik Roma'da yaşayan insanların mitolojik inançlarının bütününe verilen isimdir. Genelde iki ana bölümü olduğu düşünülür; ilk bölüm ki daha sonraları etkin olmuştur ve edebidir, genellikle Etrüsk mitolojisindeki öğelerin Romalılaştırılmış hallerinden meydana gelir, ikinci bölüm ise daha erken dönemlerde etkin olmuş olan ve daha çok kültik olan farklı uygulama ve inançlara sahip daha özerk bir bölümdür.

<span class="mw-page-title-main">Juno (mitoloji)</span> Antik Roma evlilik ve doğurganlık tanrıçası

Juno veya Iuno, Roma mitolojisinde baş tanrı Jüpiter'in kız kardeşi ve eşi, aile ve doğum başta olmak üzere birçok alanda tezahürü ve ilgisi bulunan, eski ve güçlü bir tanrıçaydı. Yunan mitolojisindeki Hera'nın Roma mitolojisindeki dengi olarak da tanımlanabilir; aynı Hera gibi onun da kutsal ve sembolik hayvanı tavus kuşudur ve yine Hera gibi başında taç ile tasvir edilirdi. Etrüsk mitolojisindeki tanrıça Uni'nin ismini Latince bu tanrıçanın ismi olan Iunodan alır. Tanrıların kralı Jüpiter'in karısı ve tanrıların kraliçesidir. Aynı Jüpiter gibi şimşek gönderebilir. En önemli Roma tanrılarından Mars'ın da annesidir. Roma tarihi boyunca çeşitli dönemlerdeki olaylar Juno'ya atfeledilir veya çeşitli olaylarda yer aldığı iddia edilirdi.

<span class="mw-page-title-main">Jüpiter (mitoloji)</span> Roma mitolojisinin baş tanrısı

Roma mitolojisinde Jüpiter (Iuppiter), tanrıların en güçlülerinden birisi olan Zeus ile denktir. Satürn ile Ops'un en genç çocuğudur. Bir tanrı olan Atlas'a evreni taşıma görevini o vermiştir. Ayrıca Romalıların büyük bir sevgiyle taptıkları yüce tanrılarından biridir. Etrüsk mitolojisinde ise Tinia olarak bilinir. Juno'nun kardeşi ve eşi olup Juno, Minerva, Mars ile büyük tanrıları oluşturur. Ayrıca Pollux'un babasıdır.

<span class="mw-page-title-main">Etrüsk mitolojisi</span> Etrüsklerin mitolojik yazın ve inançları ile birlikte yaptıkları dini adet ve uygulamalar

Etrüsk mitolojisi veya Etrüsk dini, Etrüsklerin mitolojik yazın ve inançları ile birlikte yaptıkları dini adet ve uygulamaların bütünüdür.

<span class="mw-page-title-main">Minerva</span>

Minerva, Roma mitolojisindeki hikmet, akıl, savaş, sanat, okul ve ticaret tanrıçasıdır. Iupiter ve Iuno ile birlikte diğer tanrılara hükmettiği düşünülen bir üçleme oluşturmaktaydı. Orijini Etrüsk Menrva olan ve Roma mitolojisine de geçen Minerva; Roma Krallığı, Roma Cumhuriyeti ve Roma İmparatorluğu dönemlerinde saygı görmüş ve Roma tanrıçası olarak tanınmıştır. Yunan tanrıçası Athena ile denktir ve aynı doğum mitini paylaşmaktadır.

Antik Roma'da din, kökenleri büyük ölçüde Antik Yunan ve İtalya Yarımadası'nın pagan geleneklerinden alan, inanç ve kültlerin bileşimidir.

Lusitanya mitoloji Lusataniler tarafından Proto-Hint Avrupalılar arasında yayılmış mitolojidir. İber Yarımadası, Portekiz, Galiçya, Extremadura ve Salamanca'nın küçük bir kısmında görülmüştür.

Antik Roma din ve mitinde Luna, Ay'ın ilahi düzenlemesidir. Bir tanrı olarak tasavvur edilen Güneş'in tanrısı Sol'un dişi tamamlayıcısı olarak sunulur. Luna bazen Roma üçlü tanrıçasının Proserpina ve Hecate ile birlikte bir yönü olarak temsil edilir.

<span class="mw-page-title-main">Acca Larentia</span>

Acca Larentia veya Acca Larentina efsanevi bir kadındır, daha sonra Roma mitolojisinde doğurganlığın tanrıçası olmuştur. Festivali Larentalia 23 Aralık'ta kutlanırdı.

<span class="mw-page-title-main">Roma Hayırseverliği</span>

Roma Hayırseverliği aç bırakılarak ölüm cezasına çarptırılan babası Kimon'u, gizlice emziren Pero adlı kadının destansı hikâyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Aşk ve şehvet tanrıları listesi</span> Vikimedya liste maddesi

Aşk tanrısı, mitolojide romantizm, seks, şehvet veya cinsellikle ilişkilendirilen tanrıdır. Aşk tanrıları mitolojilerde oldukça yaygındır ve birçok çok tanrılı dinde bulunabilir. Kadın aşk tanrıçaları genellikle güzellik ve diğer geleneksel dişil niteliklerle ilişkilendirilir.

<span class="mw-page-title-main">Cautha</span>

Catha Etrüsk mitolojisinde ay veya güneş tanrıçasıdır. Doğumla da ilişkilendirilir. Yeraltı dünyasıyla da bağlantısı olan Catha aynı zamanda İtalya'nın Pyrgi kentindeki güney kutsal alanının tanrıçasıdır Sık sık bir kült paylaştığı Etrüsk tanrısı Śuri ile birlikte görülür. Catha, sıklıkla Yunan tanrısı Dionysos'un muadili olan Etrüsk tanrısı Fufluns ve Roma tanrısı Bacchus'un muadili olan Pacha ile eşleştirilir. Ayrıca, Pyrgi'de Catha, Yunan tanrısı Apollon'un muadili olan tanrı Aplu ile de bağlantılıdır. Aplu, Etrüsk dinine dahil edildiğinde, Catha'nın bazı özelliklerini bile almış olabilir. Giovanni Colonna, Catha'nın Yunan Persephone ile bağlantılı olduğunu, çünkü Catha'nın eşi Suri'nin Roma mitolojisindeki Dis Pater ile ilişkilendirdiğini öne sürdü.

<span class="mw-page-title-main">Hercle</span>

Antik Etrüsk dininde, Hercle, Tinia'nın ve Uni'nin oğludur. Yunan versiyonu ve orijinali olan Herakles'in benzeri şekilde tasvir edilir. Etrüsk sanatında popüler bir konudur, özellikle Yunan Herakles mitinden veya Romalı Herkül'ün klasik mitlerinden etkilenilerek sıklıkla resmedilir.

Calu, Etrüsk kökenli bir ktonik tanrıdır. Genellikle Yunan Hades'in, (Aita'nın) Etrüsk eşdeğeri olarak görülür Kurt benzeri bir görünüm veya kurt derisi başlıklı bir insan gibi görünüşleriyle tanımlanır. Calu kültünün görsel temsilleri, Roma tanrısı Lupercalia'nın ve Hirpi Sorani'nin kültü ile ortak unsurlar içeriyor gibi görünüyor.

Cel Etrüsk mitolojisindeki toprak tanrıçasıdır. Etrüsk takviminde, Celi (Eylül) büyük olasılıkla onun için adlandırılmıştır. Yunan muadili Gaia ve Romalı Tellus'tur.

Maris, Etrüsk mitolojisi nde çocuk ve bebek tanrısıdır. Pek çok lakap ile tanınırdı: Mariś Halna, Mariś Husrnana ve Mariś Isminthians. Herakles'in Etrüsk eşdeğeri Hercle'nin oğluydu.

Etrüsk dininde, Turms, Roma Merkür ve Yunan Hermes'in eşdeğeriydi, tüm bu tanrılar hem ticaret tanrısı hem de tanrılar ve insanlar arasında haberci olarak geçerdi. Hermes ve Merkür ile aynı ayırt edici niteliklerle tasvir edilmiştir. Bir caduceus, bir petasos sıkılıkla görülür. Tanrıların, özellikle Tinia'nın (Jüpiter), habercisi olarak tasvir edilir

Aplu, salgınların Hurri tanrısıdır. İsminin tanrı Nergal'e verilen bir unvan olan "Enlil'in oğlu" anlamına gelen Akadca Aplu Enlil'den geldiği öne düşünülmektedir.