Nümismatik veya meskûkât, sikke veya kâğıt para koleksiyonculuğu ve paraları inceleyen çalışma sahası. Sikkecilik olarak da adlandırılır. Bu alanda uzman kişilere "nümismat" adı verilir. Nümismatik; kaybolmuş uygarlıkların, kentlerin ve yerleşim yerlerinin kesin olarak belirlenmesine katkı sağlar, tarihsel süreç içinde yok olmuş anıt ve yapılara ilişkin kanıtları bizlere anlatır. İmparatorların saltanatlarının başlangıç tarihlerinin, almış oldukları unvanların, imparatorluk dönemleri boyunca yaptıkları işlerin, kazandıkları zaferlerin ya da yenilgilerin kesin biçimde belirlenmesine yardımcı olur. Aynı zamanda nümizmatik Antik Sikke darbında kullanılan madenin türüne göre o toplumun, o dönemdeki ekonomik durumu konusunda ciddi ipuçları sağlamaktadır. Bir arkeoloğun kazı çalışmasında bulabileceği en iyi şeylerden biri Antik Sikkedir. Bulunmuş olan bir Antik Sikke yapılan arkeolojik çalışma katmanı için anında bir tarih sağlayabilir. Ek olarak Antik Sikkeler ticaret, ekonomi, sosyal organizasyon, mitoloji, ideolojiler, şahsiyetler, liderlik, askeri, önemli olayları anlatmaktadır. Antik Sikkelerin hangi devlet döneminde, hangi yıllarda, hangi İmparator adına darb edildiği gibi bulgular tarihsel gerçeklerin ortaya çıkarılmasında önemli rol oynamaktadır.
VI. Mithridatis veya Mithridatis Eupator veya Büyük Mithridatis, Pontus kralı olarak Anadolu'da MÖ 120 - MÖ 63 yıllarında hüküm sürdü.
Sardis, Manisa'nın Salihli ilçesine bağlı Sart kasabası yakınlarında bulunan ve Lidya (Lydia) devletine başkentlik yapmış antik kent. MÖ 1300'de kurulup MS 1200'de yıkılmıştır. Salihli merkezine 9 km, İzmir'e 82 km uzaklıkta olup, İzmir-Ankara karayolunun iki yanına yayılmıştır.
Uncia şu anlamlara gelebilir:
- Uncia (sikke) - Roma Cumhuriyeti döneminde üretilmiş olan bir as 'ın 1/12'si değerinde bronz sikkedir.
- Kar parsı
MÖ 211'den itibaren Roma Para sistemine dahil olan denarius, küçük Gümüş Sikke'lerdir ve yavaşça itibarı azaldığı için yerine çıkarılan antoninianus'lara kadar tedavüle çıkan en yaygın para olarak kalmıştır.
Sestertius ya da sesterce, bir Antik Roma sikkesidir. Roma Cumhuriyeti döneminde küçük gümüş bir sikke iken Roma İmparatorluğu zamanında büyük bronz bir sikkeye dönüşmüştür.
Dupondius Roma Cumhuriyeti ve Roma İmparatorluğu' da kullanılmış olan, 2 as ½ sestertius ve 1/8 denarius değerinde bir sikkedir.
Semis (yarım) bir as'ın yarısı değerinde küçük bir bronz sikkedir. Roma Cumhuriyeti'nde, semis, kısaltması S olarak ya da uncia sikkesinin teorik değeri olan 6 yı ifade den 6 nokta ile gösterilirdi. Sikke'nin ön yüzünde Saturn'ün büstü arka yüzünde ise bir gemi pruvası bulunur.
Quadrans 1/4 as değerinde düşük kıymetli, bronz bir Roma sikkesidir. Quadrans'lar bronz döküm sikkeler olarak Roma Cumhuriyeti tarihi boyunca değerlerini belirten 3 nokta ile basılmışlardır. Ön yüz figürü başlangıçtaki birkaç farklı varyasyondan sonra herkül başına dönüşmüş arka yüze ise gemi pruvası işlenmiştir. Bu sikkeler döküm tekniği kullanılarak Orta İtalya'nın diğer şehirlerinde aynı değerle basılmışlardır.
As, Roma Cumhuriyeti ve Roma İmparatorluğu'nda kullanılan, önce gümüş, sonra bakırdan basılan bir sikke olup adını ağırlık birimi eşsesinden alır. Zamanla değer kaybetmekten kurtulamamıştır.
Bes, Roma Cumhuriyeti döneminde basılan bronz bir Antik Roma sikkesidir. Bes, 2/3 as değerinde olup, sadece MÖ 126'da C. Cassius tarafından 3/4 as değerinde bir sikke olan dodrans'la bir kombinasyon içinde basılmıştır.
Quincunx Roma Cumhuriyeti döneminde basılmış bronz bir Antik Roma sikkesidir. Quincunx adını, bir as'ın 5/12'si değerinde olmasından dolayı Latince "beş" anlamına gelen "quinque" ve "onikide bir" anlamındaki "uncia" dan alır. Bu değer bazen bir ölümün noktaları gibi beş nokta ile sembolize edilir ve bu durumda bu beş nokta deseni "quincunx" olarak adlandırılır.
Triens Roma Cumhuriyeti döneminde basılmış 1/3 as değerinde bronz bir Antik Roma sikkesidir. Trien'lerin en bilinen tasarımı ön yüzde tanrıça Minerva büstü ve 4 nokta kabartması, arka yüzde ise gemi pruvasıdır. Çok yaygın bir seri değildi ve son olarak MÖ 89' da basılmıştır.
Sextans Roma Cumhuriyeti döneminde basılmış 1/6 as değerinde bronz bir Antik Roma sikkesidir. En bilinen sextans tasarımında önyüzde Merkür büstü ve iki nokta, arka yüzde ise gemi pruvası ve 2 nokta betimlenir. Erken tiplerin arka yüzünde deniz tarağı kabuğu, caduceus ve diğer semboller tasvir edilir.
Part İmparatorluğu, Arsakes İmparatorluğu olarak da bilinen, eski İran'da önemli bir siyasi ve kültürel güç olup Medler'den ve Ahamenişler'den sonra gelen üçüncü yerel hanedanlıktır. Hanedanın adı, MÖ 247 yılında, Helenistik krallık Selevkoslar'ın yönetiminde bir satraplık konumunda olan İran'ın kuzeydoğusundaki Parthia bölgesini ele geçirdikten sonra bağımsızlığını ilan eden Parni kabilesi lideri I. Arsakes'tan gelmektedir. Arsakes'in adı onursal bir unvan olarak kendisinden sonra gelen bütün Part kralları tarafından kullanıldı.
Troy ons, İmparatorluk birimlerinden bir ağırlık ölçü birimidir. Günümüzde en yaygın olarak altın gibi değerli metallerin ağırlığını ölçmek için kullanılır. Bir ons tam olarak 0,0311034768 kg = 31,1034768 gram olarak tanımlanır. 1 kg'da yaklaşık 32,15 Troy oz vardır. Bir Troy ons yaklaşık 1,09714 İngiliz tartı sistemi ons'una eşittir.
Erythrae, Erythrai veya Litri 12 İyon şehrinden biridir. İzmir ili 60 km, Çeşme'nin 22 km doğusunda Ildırı Köyü’nde yer almaktadır.
Aes grave Nümismatik'te döküm tekniğiyle üretilen Roma'nın ilk bronz sikkelerine verilen isimdir.
Bizans para sistemi, Batı'nın yıkılmasından sonra Doğu Roma İmparatorluğu'nda kullanılan para çoğunlukla iki tür sikkeye aitti: altın solidus ve açıkça değer verilen bronz para çeşitleri. İmparatorluğun sona ermesiyle para birimi sadece gümüş stavrata ve küçük bakır paralar ile altın para basılmadı.
Apollonia Ad Rhyndacum, antik dönemde Yunan mitolojisi tanrısı Apollon'a adanmış ve Apollonia adı verilmiş Yunan kentlerinden birisidir.
