Una Muharebesi
| Una Muharebesi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Avrupa'da Osmanlı savaşları ve Osmanlı-Hırvatistan Yüzyıl Savaşı | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Osmanlı İmparatorluğu |  Hırvatistan Krallığı | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Harsi Pasha Serli Hasan | Matthias Geréb Bernardin Frankopan Ivan Frankopan Cetinski Mihovil Frankopan Slunjski Vuk Grgurević | ||||||
| Güçler | |||||||
| 5.500[1]-7.000[2] hafif süvari | |||||||
| Kayıplar | |||||||
| =1.000'den fazla[3] ölü 2.000[1] esir | |||||||
Una Muharebesi (Hırvatça: Bitka na Uni), 29 ve 30 Ekim 1483'te, çoğu Bosna Sancağı'ndan gelen bölgesel Osmanlı kuvvetleri ile Una Nehri geçidinde Brod Zrinski (günümüzde Bosna Hersek'teki Bosanski Novi) yakınlarındaki Hırvatistan Krallığı arasında yapılan muharebedir. Osmanlı İmparatorluğu'na karşı Hırvatların elde ettiği ilk büyük zaferlerden biriydi. Hırvat ordusu, Hırvatistan Ban'ı Matthias Geréb ve diğer Hırvat soyluları ve Sırbistan Despotu Vuk Grgurević'in katıldığı Frankopan ailesinin birkaç üyesi tarafından yönetildi. Amaçları, Una Nehri'ne doğru ilerleyen Osmanlıları durdurmaktı. İki gün süren savaşta Osmanlılar yenildi ve kısa süre sonra Sultan II. Bayezid ile 7 yıllık bir ateşkes imzalandı.
Arka plân
1471'de Neretva Nehri üzerindeki Poçitel'in yıkılmasından sonra, kıyı şeridi dışında Çetina ve Neretva nehirleri arasındaki tüm topraklar Osmanlı'nın eline geçti. Kral Matyas Corvinus, Osmanlı'nın daha fazla yayılmasını önlemek için Nicholas of Ilok'ı Bosna Kralı olarak ilân etti. Bosna Krallığı 1463'te Osmanlılar tarafından fethedildi ve son kralları Stjepan Tomašević, II. Mehmed tarafından idam edildi. Kısa bir süre sonra Nicholas Hırvatistan ve Slavonya Ban'ı olarak seçildi ve bu da onları tek bir idari birim haline getirdi. Görevi, Bosna'nın Osmanlıların elinde tuttuğu toprakları almaktı, ancak bunu başaramadı. Ölümünden sonra Kral Matthias Bosna'ya girdi ve Saraybosna'ya ulaştı, ancak başarısı geçiciydi. 1482'de Osmanlılar, Hersek'te kalan tüm kaleleri fethetti.[4] Aynı yıl Bosna Sancağı'ndan Osmanlı kuvvetleri Carniola'yı yağmaladılar, 1483'te Aşağı Steiermark'daki Ptuj çevresini tahrip ettiler.[5]
Muharebe
Ekim 1483'ün başlarında Sultan II. Bayezid, Harsi Paşa ve Serli Hasan önderliğinde, Una ve Sava nehirlerini geçerek Hırvatistan'a giren yaklaşık 7.000 Akıncı'dan oluşan bir Osmanlı kuvveti gönderdi. En çok etkilenen bölgeler Jastrebarsko ve Petrovina kırsallarıydı. Ordular, 16 Ekim'de Carniola ve Karintiya'ya doğru devam ederek, her biri kendi rotasında ilerleyen 3 ayrı kola ayrıldı.[3][6] Aynı yıl Hırvatistan Ban'ı olan Matthias Gereb, baskın hakkında bilgi sahibi olmasına karşın, Osmanlı'ya karşı koyacak gücü yoktu. Bu nedenle, Hırvat soylularıyla bir ordu toplamaya başladı. Bunlar Kont Bernardin Frankopan, Ivan Frankopan Cetinski, Mihovil Frankopan Slunjski, Petar Zrinski ve daha sonra katılan Sırbistan Despotu Vuk Grgurević ve Blaise Magyar'dı. Hırvat süvarilerinin bir kısmı, Osmanlıları uzaktan takip etmek ve eğer bir fırsat doğarsa onları durdurmak için gönderildi.[2][3]
Osmanlı orduları geri dönüşte birleşerek birçok esir ele geçirdi. Osmanlılar, kendilerini büyük bir ordunun takip ettiği haberini almaları üzerine, olası bir çatışmadan kaçmaya ve hiçbir iz bırakmadan Bosna Sancağı'na ulaşmaya çalıştılar. Hırvat ordusu onları Brod Zrinski (günümüzde Bosanski Novi) yakınlarındaki Una Nehri geçişinde bekledi.[2] Civarda başka bir geçiş olmadığı için, çatışmalar 29 Ekim'de başladı. Savaş gece karanlığında durduruldu ve Osmanlılar yakındaki bir tepenin eteğinde pozisyon aldı. Çatışma ertesi gün şafakta devam etti ve Osmanlı ordusunun tamamen yenilgiye uğramasıyla sonuçlandı. Yaklaşık 2.000 Osmanlı askei esir düşerken,[2][6] 1.000'den fazlası ise savaş alanında öldü.[3] Kral Matyas Corvinus'un bir raporuna göre, 10.000 Hristiyan mahkûm serbest bırakıldı.[1] Kral, Ban Matthias Geréb ve Hırvat soylularına özel bir teşekkür mektubu göndererek, Papa IV. Sixtus'u 6 Kasım'daki zafer hakkında bilgilendirdi.[3]
Sonrası
Savaştan kısa bir süre sonra iki taraf arasında, Kral Matyas Corvinus'un 1490'daki ölümüne kadar süren 7 yıllık bir ateşkes imzalandı. Bu süre zarfında büyük çatışmalar yapılmamasına rağmen, yerel sınır çatışmaları devam etti.[7] Sultan bu ateşkesi, yönetimini güçlendirmek ve 1490'da devam eden yeni fetihler ve imparatorluğunun batıya doğru genişlemesi için yeni kuvvetler hazırlamak için kullandı.[8] Hırvatistan 1491'de Vrpile Muharebesi'nde Osmanlılara karşı bir zafer daha elde etti, ancak 1493'teki Krbava Muharebesi'nde de büyük bir yenilgi aldı.[9]
Kaynakça
- ^ a b c Vjekoslav Klaić: Povijest Hrvata od najstarijih vremena do svršetka XIX. stoljeća, Knjiga četvrta, Zagreb, 1988, s. 166
- ^ a b c d Vjekoslav Klaić: Povijest Hrvata od najstarijih vremena do svršetka XIX. stoljeća, Knjiga četvrta, Zagreb, 1988, s. 164-165
- ^ a b c d e Ive Mažuran: Povijest Hrvatske od 15. stoljeća do 18. stoljeća, s. 37
- ^ Ferdo Šišić: Povijest Hrvata; pregled povijesti hrvatskog naroda 600 – 1918, Zagreb, s. 242
- ^ Rudolf Horvat: Povijest Hrvatske I. (od najstarijeg doba do g. 1657.)/Hrvatska god. 1479.—1490.
- ^ a b Anđelko Mijatović: Bitka na Krbavskom polju 1493. godine; Zagreb, 2005, s. 35
- ^ Dragutin Pavličević: Krbavska bitka i njezine posljedice 21 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 1997, s. 46
- ^ Ive Mažuran: Povijest Hrvatske od 15. stoljeća do 18. stoljeća, s. 38
- ^ Trpimir Macan: Povijest hrvatskog naroda, Zagreb, 1992, s. 120
