İçeriğe atla

Umman İmamlığı

Umman İmamlığı
إمامة عُمَان (Arapça)
751-1959
Umman İmamlığı bayrağı
Bayrak
{{{arma_açıklaması}}}
Arma
Umman İmamlığı haritadaki konumu
BaşkentNizwa
Yaygın dil(ler)Arapça
Resmî din
İbadilik
Hükûmetİslami teokratik mutlak seçimli monarşi
Tarihçe 
• Kuruluşu
751
• Dağılışı
1959
Öncüller
Ardıllar
Emevîler
Umman İmparatorluğu
Muskat ve Umman

Umman İmamlığı (Arapça: إِمَامَة عُمَان, Latin Alfabesiyle: Imāmat ʿUmān) Hacer Dağlarındaki tarihi bir devlet. İmamlığın yönetim merkezi tarih boyunca Rustaq ve Nizva arasında değişmiştir. Toprakları kuzeyde Ibri’ye güneyde Alsharqiyah bölgesine ve Sharqiya Kumları'na kadar uzanıyordu. İmamlığın sınırları doğuda Hacer dağları, batıda ise Rubülhali Çölüydü. Hacer dağları İmamlığı Muskat ve Oman’dan ayırıyordu İmam (hükümdar) başkentteyken valiler İmamlığı farklı bölgelerde temsil etti.

İmamlık, Muskat Sultanlığı'na benzer şekilde İbadi mezhebi tarafından yönetiliyordu. İmamlık, Umman coğrafyasındaki İbadi dini liderleri tarafından öncülük edilen ve şeriata dayanan 1.200 yıllık bir yönetim biçimidir. İmamlık, hükümdarın seçimle iş başına gelmesi gerektiğini savunur. İmam, toplumun başı olarak kabul edilir ancak Umman toplumunun bir parçası olan kabilecilik, Ummanlılar arasında siyasi birliğin sürdürülmesine yardımcı olacak merkezi olmayan bir yönetim biçimini teşvik etmiştir. İmamlık hükümdarın mutlak siyasi ve askeri güce sahip olmayıp yerel yöneticilerle gücün paylaşımını içeren bir hükümet sistemidir. İmamlığa yönelik iç veya dış tehlikelerin önüne geçmek için imam yerel toplulukların ve kabilelerin desteğini alması gerekiyordu.

  

İlgili Araştırma Makaleleri

<span class="mw-page-title-main">Yemen</span> Orta Doğuda yer alan bir ülke

Yemen, resmî adıyla Yemen Cumhuriyeti, Orta Doğu'da yer alan bir ülke. Kuzeyinde Suudi Arabistan, kuzeydoğusunda Umman ile komşudur. Batısını Eritre ve Cibuti, güneybatısını Somali çevreler. Yemen; 555.000 km2 yüz ölçümüne sahiptir ve 1.200 km uzunluğunda sahil şeridiyle Arap Yarımadası'nın güney ucunda yer almaktadır. Güneyinde Hint Okyanusu'nun uzantısı Aden Körfezi, kuzeyinde Kızıldeniz, güneybatısında ise bu ikisini ayıran Babülmendep Boğazı bulunmaktadır. Yemen'in Umman Denizi ile Kızıldeniz'de en büyükleri Haniş ve Sokotra olmak üzere 200'e yakın adası bulunmaktadır. En büyük şehri ve başkenti San'a'dır. 2022 yılı itibarıyla Yemen'in nüfusunun yaklaşık 31 milyon olduğu tahmin edilmektedir. Yemen; Arap Birliği, Birleşmiş Milletler, Bağlantısızlar Hareketi ve İslam İşbirliği Teşkilatı üyesidir.

<span class="mw-page-title-main">Umman</span> Güneydoğu Arabistanda bir ülke

Umman ya da resmî adıyla Umman Sultanlığı, güneybatı Asya'da, Arap Yarımadası'nın güneydoğu kıyısında yer alan Arap ülkesidir. Kuzeybatıda Birleşik Arap Emirlikleri, batıda Suudi Arabistan, güneybatıda ise Yemen ile sınır komşusudur. Güneyde ve doğuda Umman Denizi, kuzeydoğuda ise Umman Körfezi ile çevrilidir. Ülkenin Birleşik Arap Emirlikleri tarafından çevrelenmiş, Madha ve Müsendem olmak üzere 2 adet eksklavı bulunmaktadır. Maskat en büyük şehir ve başkenttir.

<span class="mw-page-title-main">Maskat</span> Ummanın başkenti

Maskat, Umman Sultanlığı'nın başkenti ve en büyük şehri. Arabistan yarımadasının güneydoğu sahilinde olup eskiden beri denizcilikle uğraşan Umman halkının başlıca ticaret limanıdır. 2014 yılı verilerine göre şehrin toplam nüfusu 1.208.114 olup bu nüfusun 464.236'sı Ummanlıdır.

<span class="mw-page-title-main">Alamut Kalesi</span> Haşhaşîler tarikatının merkezi olan kale

Alamut Kalesi, ya da Elemût – Belde't-ûl'İkbâl ; Nizârî-İsmaili Devleti'nin ve Haşhaşîler tarikatının yönetim merkezi konumunda olan ve Hazar Denizi güneyinde, İran'ın Kazvin şehri sınırları içerisinde yer alan bir kaledir. Kelime mânâsı olarak "Kartal Yuvası" anlamına gelmektedir. Rivayete göre Cüstânîler kralı Veşudan İbn-i Cüstan tarafından inşa ettirilmiştir. Ebced hesabına göre ise "Elemût", Hicrî 483 yılına tekâbül etmektedir ki, bu sayı da kalenin tarikat kurucusu Hasan Sabbah tarafından zaptedildiği yıla karşılık gelmektedir. Alamut Kalesi, Hasan bin Sabbah tarafından fethedilene kadar Cüstânîler'in denetimi altında kalmıştır. Hasan Sabbah'ın eline geçen kale, Haşhaşiler'in karargâhı hâline gelmiştir. Kale, 1256 yılında, Bağdat İşgali'ne giden Hülâgû Han komutasındaki Moğol ordusu tarafından Haşhaşiler'i yok etmek amacıyla ele geçirilmiş ve kalede bulunan neredeyse tüm Haşhaşiler öldürülmüştür. Kale tahrip edilmiş, içinde bulunan ünlü kütüphanesi de yakılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Umman bayrağı</span> Ulusal bayrak

Umman bayrağı', Umman Sultanlığı'nın resmi devlet bayrağı.

<span class="mw-page-title-main">San'a</span> Yemenin başkenti

San'a, Yemen'in başkenti. 2005 yılında, şehir nüfusu 1.937.451'dir.

<span class="mw-page-title-main">Fâtımîler</span> Şii mezhebine bağlı İslam devleti

Fâtımîler ya da Fâtımî Devleti, Tunus'ta kurulduktan sonra merkezi Kahire'ye taşıyan ve Fas, Cezayir, Libya, Malta, Sicilya, Sardinya, Korsika, Tunus, Mısır, Filistin, Lübnan, Ürdün ve Suriye'de egemenliğini kuran Şii meşrebinin İsmailî mezhebine bağlı Arap devleti.

<span class="mw-page-title-main">Britanya Batı Afrikası</span>

Britanya Batı Afrikası, Afrika kıtasının batı kesimlerinde Britanya İmparatorluğu'nun sömürge döneminde sahip olduğu bölgeler. Bu bölgelerde günümüzde Sierra Leone, Gambiya, Nijerya ve Gana (o dönem Altın Sahili yer almaktadır.

Oyo İmparatorluğu, Lagos'un kuzeyinde, günümüzdeki Nijerya ve Benin devletleri sınırları içinde kurulmuş olan bir Yoruba Devleti. En güçlü döneminde (1650-1750), batıda Volta Irmağıyla doğuda Nijer Nehri arasında kalan bölgeye egemenliğini kabul ettirmiştir.

Siyaset biliminde, despotizm tek bir varlığın mutlak güçle hükmettiği bir yönetim biçimidir. Genellikle bu varlık birey, yani despot'tur; ancak saygı ve gücü belirli gruplara sınırlayan toplumlar da despotik olarak adlandırılmıştır.

<span class="mw-page-title-main">Müsâfirîler</span>

Müsafiriler. 930-1200 yılları arasında bugünkü Azerbaycan ve Ermenistan topraklarında hüküm süren ve Salariler ya da Sellariler adıyla da anılan hanedan. Deylemi hânedanlardan biri olan Müsâfirîler'in ortaya çıkışıyla ilgili bilgiler her ne kadar kesin değilse de Yâkūt el-Hamevî'nin kaydettiği bir mektuptan bu hânedanın tarihinin, mensubu bulundukları Âl-i Kenger'in Kazvin'e bağlı Târum (Tarım) vilâyetindeki Şemîrân (Semîrân) Kalesi'ni ele geçirmesine kadar gittiği anlaşılmaktadır.

<span class="mw-page-title-main">Süleyman el-Baruni</span>

Süleyman el-Baruni Berberi İbadi bilgini, şair, devlet adamı ve Libya tarihinde önemli bir şahsiyetti.

<span class="mw-page-title-main">Ebû Müslim Horasânî</span> Abbasi ihtilâlinin komutanı

Ebû Müslim Abdurrahman bin Müslim El-Horasanî, asıl adı Abdurrahman'dır. Ebû Müslim künyesi ile tanınmış bir Müslüman siyasetçidir. Ebu Müslim, 718 veya 719 yılında, Kürt Rewandi aşiretinin yerleşim alanlarından olup Azerbaycan tarafında kalan Mawit köyünde dünyaya gelmiştir. İbnul Esîr, Ebû Müslim'in nazik, cesur, ileri görüşlü, akıllı, tedbirli, mahir kişilikli biri olduğunu belirtmiştir. İran araştırmacılarından Hüseyin Yûsufî, Ebû Müslim'in fizîkî özelliklerini; kısa boylu, esmer tenli, uzun saçlı; mizacını ise iyiliksever, hiçbir zaman şaka yapmayan biri olarak anlatır. Ebû Müslim'e, Emevî Devleti’nin devrilmesinde ve Abbasîlerin hilafetinin başlanmasında oynadığı rol nedeniyle “Nâkilü’d-devle, Sâhibü’d-devle ve Nafizü’d-devle, ” unvanları verilmiştir.

<span class="mw-page-title-main">Mehdî (Fâtımî halifesi)</span>

Ubeydullâh el-Mehdî veya sadece Mehdî, Fâtımîler Devleti'nin kurucusu ve ilk İsmâilî imamı.

<span class="mw-page-title-main">Üniter devlet</span> Merkezi bir hükümet ile tek bir birim olarak yönetilen devlet

Üniter devlet, merkezi idarenin üstünlüğüne dayalı ve idari birimlerin sadece merkezi yönetimin devretmeyi uygun gördüğü yetkileri kullanabildiği, tek bir birim olarak yönetilen devlet. Asya ve Avrupa kıtasında devletlerin büyük çoğunluğu üniter devlettir.

<span class="mw-page-title-main">Rüstemîler</span>

Rüstemi Devleti, Rûstemdâd Devleti, Rüstemiler ya da Rüstemoğulları İran asıllı Abdurrahman bin Rüstem tarafından kurulan Orta Mağrib'i Tahert merkezli 761-909 yılları arasında yönetmiş olan Hariciyye mezhebinin İbadiyye koluna mensup bir hanedan.

<span class="mw-page-title-main">Musul Muharebesi (2016-17)</span>

Musul Muharebesi, Musul şehir merkezini ve civarındaki köyleri IŞİD'in elinden geri almak için başlatılan askerî operasyondur.

<span class="mw-page-title-main">Umman'da turizm</span>

Umman, Arap Yarımadası'nda bir ülkedir. Umman'da turizm 2000'li yıllarda önemli ölçüde büyüdü ve 2013 raporunda ülkenin en büyük endüstrilerinden biri olacağı öngörülüyordu. 2018 yılında Umman, dünyanın dört bir yanından yaklaşık 4.2 milyon turist çekti, bunun 898.000'i diğer Arap ülkelerinden geldi, 2017'de 2.1 milyon ziyaretçiyle büyük bir artış meydan geldi.

<span class="mw-page-title-main">Cebel Ahdar (Umman)</span>

Cebel Ahdar veya Ahdar Dağı, Umman'ın Ed Dahiliye ilinde bulunan bir dağdır. Dağ, Hacer Dağları'nın bir parçası olup ılıman Akdeniz iklimi nedeniyle nar, kayısı ve güllerin bolca yetiştiği labirentli vadileri ve teraslı bahçeleri ile bilinmektedir.

<span class="mw-page-title-main">Yemen imamları</span> Yemeni yönetmiş Zeydi imamlar

Yemen imamları ve daha sonra Yemen kralları, Yemen'de Zeydi Şii İslam'ının kutsanmış dini ve siyasi liderleridir. Tarihçi İbn Haldun imamlardan başa gelmelerini sağlayan kabileden, Banu Rassi veya Rassiler, telaffuza göre Banu Ressî veya Ressîler olarak bahseder. Orijinal Arap kaynaklarında Rassi terimi pek kullanılmaz. El-Mansur el-Kasım bin Muhammed'in kurduğu Rassidilerin alt kolu olan Kasımîler olarak da bilinir. 897'den itibaren Yemen'in bazı bölgelerinde dini ve siyasi yönetimini ellerinde tuttular. Bazen yönetim gücü imamlara değil, Memlûklerin, Osmanlıların valilerine aitti. İmamların; dini ilimler konusunda bilgili olması, savaşlarda Yemen'in reisi olduğunu kanıtlaması gerekiyordu. İmamlık iddiasında bulunanlar İslam'a çağrıda bulunurlardı. Bazen aynı anda iki imam olabiliyordu fakat bu durum çok nadirdir. Birçok İmami'nin aksine, Zeydiler İmamlarına ilahi veya insanüstü nitelikler atfetmezler. Zeydîler’in, kendine özgü bir sosyokültürel yapısı olan Yemen bölgesine intikal edip devlet kurmalarından itibaren günümüze kadar devam eden varlığı, siyasî bakımdan dönem dönem muğlak ve istikrarsız bir seyir izleyerek kesintilere uğramıştır.